Σελίδες

Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2013

Τα θρησκευτικά στο σύγχρονο σχολείο : Ο διάλογος και η κριτική για το νέο πρόγραμμα σπουδών στα θρησκευτικά δημοτικού και γυμνασίου / Συλλογικό έργο

Τα θρησκευτικά στο σύγχρονο σχολείο : Ο διάλογος και η κριτική για το νέο πρόγραμμα σπουδών στα θρησκευτικά δημοτικού και γυμνασίου / Συλλογικό έργο • επιμέλεια Σταύρος Γιαγκάζογλου, Αθανάσιος Νευροκοπλής, Γεώργιος Στριλιγκάς. - 1η έκδ. - Αθήνα : Αρμός, 2013. - 516σ. • 25x17εκ.
 
Κριτική Παρουσίαση : Γ.Δ. Καπετανάκης 
στο περ. Σύναξη τχ. 128 σελ. 95-97
 
Η νέα εκδοτική προσπάθεια του Αρμού, είναι μια απόπειρα καταγραφής του δημόσιου διάλογου για το χαρακτήρα του ΜτΘ και τη θέση του στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με την επιμέλεια τριών θεολόγων της πράξης: ο Σ. Γιαγκάζογλου, μέχρι πρότινος πάρεδρος του Π.Ι. και διδάσκων στο ΕΑΠ, ο Γ. Στριλιγκάς, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων Κρήτης και ο Θ. Νευροκοπλής, καθηγητής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, συγκέντρωσαν τα κείμενα αυτά που ακολούθησαν τη δημοσίευση του νέου Προγράμματος Σπουδών για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Τα νέα ΠΠΣ αποτέλεσαν την αφορμή για δημόσιο διάλογο για το χαρακτήρα του ΜτΘ στο σύγχρονο σχολείο και ουσιαστικά να λειτουργήσουν ως βότσαλο στα λιμνάζοντα νερά της Θρησκευτικής Αγωγής στο ελληνικό σχολείο.
Καταγράφονται σε αυτό τον τόμο οι κοινωνικές τάσεις για το ΜτΘ αφού τοποθετήθηκαν στον παραγόμενο διάλογο:
  •  Θεσμικά όργανα όπως οι δύο Θεολογικές Σχολές (2013: 391-442), η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος (2013:165, 183-186), η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την εκπόνηση των ΠΠΣ (2013: 37-100, 166-174, 205-209), ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος ΚΑΙΡΟΣ (2013:222-224, 292-300), ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Θεολόγων (2013:155-157) και η Ομάδα Πρωτοβουλίας Πανεπιστημιακών Καθηγητών(2013:488).
  •  Μητροπολίτες της Ελλαδικής εκκλησίας, όπως οι Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος (2013:158-164) Μεσσηνίας Χρυσόστομος, Ναυπάκτου Ιερόθεος, Δημητριάδος Ιγνάτιος και ο μακαριστός Πρεβέζης Μελέτιος (2013: 315-338)
  •  Πολλοί θεολόγοι και παιδαγωγοί από τους οποίους ενδεικτικά αναφέρω τους καθηγητές του ΕΚΠΑ κ.κ. Δεληκωσταντής Κ., Περσελής Εμμ., Μόσχος Δ. και Λιάγκης-Κουκουνάρας Μ. καθώς και του ΑΠΘ κ. Γιάγκου Θ. Οι Σχολικοί Σύμβουλοι Βαλλιανάτος Άγ. και Συργιάννη Μ. Πολλοί θεολόγοι όπως Καλαιτζίδης Π., Παπαθανασίου Θ., Παπαδόπoυλος Γ., Ζορμπάς Κ., Μάλφας Γ. , Μπάρλος Α. , Καζλάρη Π., Γριζοπούλου Όλ. και πλήθος άλλων που δημοσίευσαν κείμενά τους στα εκκλησιαστικά sites συμβάλλοντας στον τριετή αυτό διάλογο καθώς και οι τρεις επιμελητές του τόμου τούτου που παραθέτουν και κείμενά τους.
Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων συγκροτήθηκε ύστερα από προκήρυξη ανοιχτού διεθνούς διαγωνισμού που εντασσόταν στα προγράμματα ΕΣΠΑ 2007-2013 για όλα τα μαθήματα του Δημοτικού και του Γυμνασίου στο πλαίσιο του «Νέου Σχολείου» η οποία ήταν αναρτημένη στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ. Ο διαγωνισμός και το παραγόμενο υλικό για το ΜτΘ κυκλοφόρησε το 2011 σε δυο τόμους: ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ και ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ για ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ – ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ.
 
 

Κυριακή 29 Δεκεμβρίου 2013

Σταύρου Γιαγκάζογλου: Ενανθρώπηση και θέωση


Το απ’ αιώνος απόκρυφον και αγγέλοις άγνωστον μυστήριον
                                              
1. Οι θεοφάνειες στην ιστορία του Ισραήλ και της Εκκλησίας
Το γεγονός της ενανθρώπησης στη βιβλική και πατερική παράδοση της Εκκλησίας συγκροτεί την πλήρη αποκάλυψη του μυστηρίου του Τριαδικού Θεού. Στην Καταβασία των Χριστουγέννων «Θεός ων ειρήνης, Πατήρ οικτιρμών, της μεγάλης βουλής σου τον άγγελον, ειρήνην παρεχόμενον απέστειλας ημίν. όθεν θεογνωσίας προς φως οδηγηθέντες...» (Ωδή ε΄), γίνεται λόγος για την πραγματικότητα των θεοφανειών στην ιστορία του λαού του Θεού τόσο στην Παλαιά Διαθήκη όσο και στη ζωή της Εκκλησίας. Το μυστήριο του Τριαδικού Θεού γινόταν σταδιακά φανερό διαμέσου των αποκαλυπτικών θεοφανειών του άσαρκου Λόγου, του Αγγέλου της μεγάλης βουλής του Θεού και Πατρός, ο οποίος ενεργούσε με τη δύναμη και συμπαράσταση του Αγίου Πνεύματος. Ο υπερβατικός Θεός της Παλαιάς Διαθήκης προσωπικά σχετίζεται με την κτίση και την ιστορία. Η παράδοξη σχέση Πνεύματος και Λόγου στη δημιουργία και στην ιστορία του λαού του Θεού, ο Άγγελος του Γιαχβέ και οι εμφανίσεις του άσαρκου Λόγου, η Σοφία του Θεού, οι γενεαλογίες του Ισραήλ, οι τυπολογίες παράδοξων γεγονότων, οι νομοθεσίες και τα θαύματα, οι προρρήσεις και τα θεάματα των προφητών δρομολογούν το πέρασμα από την Παλαιά στην Καινή Διαθήκη και στην ένσαρκη πλέον παρουσία του Λόγου. Οι τύποι και η «μεσότητες» τερματίζονται, όταν η ίδια η ζωή της Τριαδικής θεότητας ως Χριστοφάνεια και ένσαρκη σχέση με τον Θεό εγκαινιάζει έναν εντελώς νέο τρόπο κοινωνίας μεταξύ κτιστού και ακτίστου. Τα χριστολογικά γεγονότα από τη σύλληψη της Θεοτόκου και τη γέννηση του Θεανθρώπου, τη βάπτιση, τη διδασκαλία, τα θαύματα, τον Σταυρό, την Ανάσταση, την Ανάληψη και την αποστολή του Αγίου Πνεύματος κατά την Πεντηκοστή αποκαλύπτουν την ίδια θεοφάνεια με το θαυμαστό γεγονός της Μεταμόρφωσης: ο Χριστός είναι Θεός και άνθρωπος. Η αλήθεια για τον Τριαδικό Θεό αποκαλύπτεται εν Χριστώ και η αλήθεια για τον άνθρωπο φανερώνεται στο γεγονός της θέωσης της ανθρωπότητας του Χριστού. Η θεοφανική αυτή εμπειρία είναι η καρδιά της εκκλησιαστικής πίστης και ζωής.
 
2. Οι βιβλικές ρίζες της πατερικής Χριστολογίας
Οι ρίζες του Τριαδικού δόγματος, άρα και της Χριστολογίας, βρίσκονται στις θεοφάνειες της Παλαιάς Διαθήκης, όπου ο άσαρκος Λόγος αποκαλύπτει τη δόξα του Τριαδικού Θεού. Όταν πλέον ο Λόγος του Θεού και Πατρός γίνεται άνθρωπος, αποκαλύπτει τη θεϊκή δόξα στον νέο λαό του Θεού. Ο Ιησούς είναι ο Χριστός, ο σαρκωμένος Λόγος, ο ενανθρωπήσας Υιός του Πατρός. Σε όλα τα κείμενα της Καινής Διαθήκης με τρόπο λιτό και περιεκτικό συναντούμε διατυπώσεις του τριαδολογικού και του χριστολογικού δόγματος: ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, ο αναμενόμενος Μεσσίας, ο Λόγος που έγινε άνθρωπος και αποκαλύπτει μέσα στην ιστορία του κτιστού την αλήθεια για την Αγία Τριάδα. Η αλήθεια αυτή για τον Χριστό και την Αγία Τριάδα είναι ζωή που σώζει από τη φθορά και το θάνατο και κοινωνείται  μέσα στο ιστορικό σώμα του Χριστού που είναι η Εκκλησία.
Πράγματι, πέρα από την παλαιοδιαθηκική αντίληψη για τον Θεό, ο Χριστός προβάλλει ορισμένες αξιώσεις για το πρόσωπό του, αξιώσεις που ολοκληρώνουν την περί Θεού αντίληψη των Εβραίων. Ο Χριστός δεν είναι ένα επόμενο στάδιο στην θεογνωσία του εβραϊκού λαού, αλλά «το πλήρωμα του Νόμου και των Προφητών». Και τούτο, διότι ο Χριστός έχει μιαν αποκλειστική σχέση υιότητας με τον Θεό και Πατέρα. Στα κείμενα της Καινής Διαθήκης η σχέση υιότητας του Χριστού είναι μοναδική και εκφράζει μιαν ιδιαίτερη προσωπική σχέση με τον Θεό και πατέρα, διαφορετική από τη σχέση που έχουν οι άνθρωποι. Για τον λόγο αυτό, ο Χριστός ενσαρκώνει την τελική πράξη του Θεού στην ιστορία. Ο Χριστός είναι ο «υιός του ανθρώπου», ο εσχατολογικός κριτής της ιστορίας και του κόσμου. Για την εβραϊκή αντίληψη η τελική κρίση της ιστορίας είναι έργο του Θεού. Η ταύτιση του Χριστού με τον «υιό του ανθρώπου» δημιουργεί μιαν ιδιαίτερη σχέση του Χριστού με τον Θεό. Ο Θεός διά του Χριστού θα κρίνει τελικά την ιστορία. Ο Χριστός μετά την Ανάληψη κάθεται πλέον στα δεξιά του Θεού και Πατρός, γεγονός που δηλώνει τη θεότητά του, αφού αξιώνει προσκύνηση και λατρεία. Μέχρι την Δεύτερη επάνοδό του ο Χριστός, ενώ είναι απών από την ιστορία, ενεργεί στην Εκκλησία «εν ετέρω τρόπω», με τη συμπαράσταση και παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Η Εκκλησία ως κοινωνία του Αγίου Πνεύματος γίνεται το Σώμα του Χριστού. 
 
3.  Ο Χριστός φανερώνει την Αγία Τριάδα
Το προαιώνιο μυστήριο της ενανθρώπησης του Λόγου ερμηνεύει την εξ αρχής ιδιαίτερη σχέση του Υιού με τον άνθρωπο και την κτίση ολόκληρη. Η ενανθρώπηση, ως η άμεση ένωση της ανθρώπινης με τη θεία φύση στο πρόσωπο του Χριστού, ταυτίζεται με τη σωτηρία του ανθρώπου και έχει ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα άμεσης σχέσης με τον φανερούμενο Θεό ως Τριάδα Προσώπων. Στο πρόσωπο και στο έργο του ένσαρκου Υιού και Λόγου, ο οποίος ενεργοποίησε την κοινή θέληση της Αγίας Τριάδος για τη σωτηρία του ανθρώπου, ολοκληρώνεται η θεία οικονομία. Δίχως την προσωπική αυτή έλευση του Θεού δεν θα ήταν δυνατό στον κτιστό άνθρωπο, και μάλιστα μετά την αποτυχία του Αδάμ, να προσεγγίσει και να μετάσχει στο μυστήριο της Τριάδος των θείων Προσώπων. Ό,τι γνωρίζουμε για την Αγία Τριάδα, το γνωρίζουμε διά μέσου της ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου. Η ενανθρώπηση είναι η κατ’ εξοχήν θεοφάνεια της Αγίας Τριάδος. Όλο το μυστήριο της οικονομίας του Χριστού συγκεφαλαιώνεται στο γεγονός ότι ο Θεός είναι ένας και συνάμα τρία πρόσωπα, του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Με την ενανθρώπηση του Λόγου ο ζωντανός και αληθινός Θεός γνωρίζεται πλέον ως η Αγία Τριάς των θείων υποστάσεων. 
Ωστόσο, ο Υιός γεννάται από τον Θεό και Πατέρα και δεν δημιουργείται. Το δίλημμα της προέλευσης του Υιού από την κτιστή δημιουργία ή από την άκτιστη θεότητα θα ταλανίσει την Εκκλησία κατά τον Β΄ και Γ΄ αι. Αν ο Υιός είναι κτίσμα ή αν προέρχεται απευθείας από τη φύση του Θεού θα αποτελέσει το μέγα ερώτημα που θα υποχρεώσει την Εκκλησία να προσδιορίσει την πίστη της στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο. Η αίρεση του Αρείου και η θεολογία του Μ. Αθανασίου θα οδηγήσουν την Εκκλησία να διατυπώσει την πίστη της ότι ο Υιός είναι Θεός και η Αγία Τριάς είναι ανεξάρτητη από τη δημιουργία των κτιστών όντων.
 
4. Οι ανθρωπολογικές προϋποθέσεις: Το κτιστό και η φθορά των όντων
Το κτιστό είναι μια ύπαρξη που οφείλει την οντότητά της στην ελεύθερη θέληση του Θεού. Συνεπώς, η κτιστή ύπαρξη δεν είναι αιώνια ούτε υπάρχει αναγκαστικά. Η κτίση θα μπορούσε και να μην είχε υπάρξει. Εφόσον δημιουργήθηκε εκ του μη όντος, η επιστροφή της στο μη ον υφίσταται πάντοτε ως υπαρκτική απειλή. Η μόνη δυνατότητα για να ξεπερασθεί η απειλή αυτή είναι η ελεύθερη σύνδεση της κτίσης και του κτιστού με την αιτία της ύπαρξής τους, δηλαδή με την ελεύθερη θέληση του ακτίστου Θεού. Η εξαρτημένη ύπαρξη του κτιστού με την αρνητική άσκηση της ελευθερίας της προέβη στη διακοπή των σχέσεων της με τον άκτιστο Θεό. Αμέσως, άρχισε να βιώνει την απειλή της τρεπτότητας, της φθοράς και του θανάτου. Η αρχική δυνατότητα του ανθρώπου να εξομοιωθεί με τον Θεό, ώστε να ενώσει και τη δημιουργία ολόκληρη με τη ζωή του ακτίστου σταμάτησε βίαια. Η μετέπειτα πορεία του ανθρώπου γίνεται από την παρέμβαση του Θεού μια φιλάνθρωπη παιδαγωγία, ώστε να μπορέσει ο άνθρωπος να ασκήσει θετικά και ελεύθερα και πάλι τον ρόλο του έναντι του κόσμου. Ο άνθρωπος μόνος από την άλογη αλλά και την λογική κτίση είχε το προνόμιο αυτό, να ενώσει, δηλαδή, το κτιστό με το άκτιστο. Συνεπώς, διά του ανθρώπου έπρεπε και πάλι να γίνει η αναμόρφωση και ανόρθωση του κτιστού. Για να ξεπεράσει ο κόσμος την εγγενή στη φύση του φθορά, λόγω της κτιστότητάς του, η οποία έγινε μόνιμη απειλή και πραγματικότητα μετά την πτώση, χρειαζόταν την άμεση επέμβαση του ακτίστου με την ελεύθερη συγκατάθεση του κτιστού. Καθόσον το πρόβλημα της φθοράς και του θανάτου δεν είναι ηθικό και υπήρχε εξαρχής ως δυνατότητα, λόγω της κτιστής και πεπερασμένης φύσης των κτιστών όντων, η σωτηρία του κτιστού δεν αποτελούσε ένα πρόβλημα ηθικό αλλά κατ’ εξοχήν υπαρκτικό. Η πρωτοβουλία αυτή του ακτίστου Θεού δεν θα έπρεπε να σημάνει απλώς υπακοή και συγχώρηση ηθικού χαρακτήρα. Επομένως, ούτε ο άνθρωπος μόνος ούτε άγγελος ούτε ο Θεός μόνος, δίχως την ελεύθερη συνεργασία και συγκατάθεση του ανθρώπου, ήταν δυνατό να ελκύσει και πάλι το κτιστό στη ζωή του ακτίστου. Η θεώρηση αυτή της πατερικής σκέψης ερμηνεύει και «το απ’ αιώνος απόκρυφον και αγγέλοις άγνωστον μυστήριον» της ενανθρώπησης του Λόγου.
 
5. Ενανθρώπηση και θέωση
Τη λύση του δράματος και του αδιεξόδου της κτιστής ύπαρξης μέσα στην αναγκαιότητα της φθοράς και του θανάτου παρέχει ο ίδιος ο Θεός. Η παρέμβασή του στην ανθρώπινη τραγωδία πραγματοποιείται με πλήρη ελευθερία, δίχως να συντρίψει ή να εξουθενώσει την ελευθερία και ακεραιότητα του ανθρώπου. Η λύση της Χριστολογίας στο αδιέξοδο της οικονομίας του Αδάμ θα έπρεπε να σημάνει υπέρβαση του θανάτου μέσα από την ίδια τη φύση του κτιστού, η οποία και εθελούσια τον υπέστη. Η υπέρβαση της φθοράς χρειαζόταν να αγκαλιάσει ολόκληρη την ανθρωπότητα και όχι κάποιο μεμονωμένο άνθρωπο. Χρειαζόταν νέος Αδάμ που να διαθέτει τέτοια υπόσταση, ώστε και να αποτελεί τον προσωπικό φορέα της θεϊκής παρέμβασης και να σχετίζεται και να ενσωματώνει κατά κάποιο τρόπο στην ύπαρξή του όλα τα ανθρώπινα πρόσωπα, υπερβαίνοντας τις ποικίλες διαιρέσεις της κτιστής ύπαρξης. Ακόμη η ανθρώπινη ύπαρξη, στην οποία θα πραγματοποιούνταν η σωτήρια επέμβαση, έπρεπε να ήταν πλήρης και ακέραιη και κατά το σώμα και κατά την ψυχή. Μάλιστα η υπέρβαση του θανάτου θα έπρεπε να γινόταν κτήμα και των ήδη νεκρών. Η ανθρώπινη ύπαρξη, που θα δέχονταν την παρουσία του άκτιστου Θεού, θα έπρεπε να ήταν αποδεσμευμένη από την αμαρτία. Οπωσδήποτε, μια τέτοια σωστική ενέργεια μέσα στην ίδια τη φύση και τη λειτουργία της ανθρωπότητας, ούτε άγγελος ούτε οποιοσδήποτε άνθρωπος ήταν δυνατό να κατορθώσει παρά μόνον ο ενανθρωπήσας Θεός. Στην προοπτική της κατ’ εικόνα και ομοίωσιν Θεού πλάσης του ανθρώπου, σύσσωμη η πατερική παράδοση διέγνωσε δυναμικά την αρχετυπική σχέση του Λόγου του Θεού με την ανθρώπινη ύπαρξη. Με αυτές τις ανθρωπολογικές προϋποθέσεις η θεολογία των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας διέκρινε γιατί ο Υιός ενανθρώπησε και όχι ο Πατήρ ή το Πνεύμα. Η παράδοξη παρέμβαση του Υιού περιλαμβανόταν κατά κάποιο τρόπο στη θετική ανέλιξη της οικονομίας του Αδάμ ως σταδιακής ένωσης κτιστού και ακτίστου. Η «αρχέγονη» εκείνη Χριστολογία, δίχως να αλλάζει προσανατολισμό, μετατρέπεται τώρα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το τραγικό δεδομένο της πτώσης και της φθοράς του ανθρώπινου γένους. Η ενανθρώπηση υπήρξε ο απόλυτος και πρωταρχικός σκοπός του Θεού στην πράξη της δημιουργίας. Το ανθρώπινο γένος «και προ του θανάτου θνητόν ως εκ ρίζης τοιαύτης» είχε ανάγκη ολοκλήρωσης και ένωσης με το Αρχέτυπο. Το χριστολογικό γεγονός δεν έχει απόλυτη αιτία την πτώση του Αδάμ και το φθόνο του διαβόλου, αλλά αποτελούσε εξαρχής το τέρμα της τελείωσης του πρώτου ανθρώπου. Η ιστορία της θείας οικονομίας είναι θεολογία γεγονότων, που συντείνουν απαρχής προς το τέλος και, ως εκ τούτου, δεν εγκλωβίζεται μονοσήμαντα στο σωτηριολογικό σχήμα «πτώση-απολύτρωση», αλλά εκτείνεται από τη δημιουργία μέχρι τα έσχατα της Βασιλείας. Γι’ αυτό ακριβώς και η εν Χριστώ σωτηρία δεν είναι, απλώς, η απεμπλοκή από το προπατορικό αμάρτημα, αλλά η πραγμάτωση του αρχικού σκοπού της ένωσης κτιστού και ακτίστου. Η σωτηρία αυτή δεν εξαντλείται στη θεραπεία της έκπτωτης φύσης αλλά συντελείται στην εν Χριστώ ζωή της θεώσεως. Η σωτηρία είναι και θέωση, όταν το μυστήριο της οικονομίας συγκεφαλαιώνεται στη θεογνωσία που αποκαλύπτει το πρόσωπο του Υιού και στην κοινωνία της Αγίας Τριάδος.
6. Η Θεοτόκος και η συνεργία Θεού και ανθρώπου στο έργο της ενανθρώπησης
Η διήγηση της Παλαιάς Διαθήκης στο σύνολό της περιστρέφεται ουσιαστικά γύρω από το γενεαλογικό δένδρο της Θεοτόκου και, συνεπώς, του ίδιου του Χριστού. Η εκλογή της Παρθένου Μαρίας είναι το τέρμα μιας μακράς σειράς εκλογών και υιοθεσιών, που δεν πραγματοποιούνται με αυθαίρετη επιβολή, αλλά με την ελεύθερη συμβολή και συγκατάθεση των δικαίων της Παλαιάς Διαθήκης. Ο ρόλος τον οποίο διαδραμάτισε η Παναγία στην ενανθρώπηση του Χριστού έχει καίριες ανθρωπολογικές συνέπειες στην οικονομία της σωτηρίας. Η Παναγία Θεοτόκος δεν υπήρξε απλώς ένα φυσικό όργανο της ενσάρκωσης. Η προσωπικότητα και ο ρόλος της είναι αχώριστος από το σωτηριώδες έργο του Υιού της. Η συγκατάθεσή της στην ενανθρώπηση του Υιού υπήρξε  η σύμπτωση της ανθρώπινης με τη θεία θέληση ως ένα υπαρξιακό γεγονός αλληλοπεριχώρησης μεταξύ κτιστού και ακτίστου. Ο Θεός Λόγος έζησε ως άνθρωπος ως μέρος του σώματός της. Στην ορθόδοξη «Θεοτοκολογία» δεν παρατηρείται καμία αποδέσμευση και αυτονόμηση από τη Χριστολογία, όπως αντίθετα συμβαίνει με τη λεγόμενη Μαριολογία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Η Παναγία, μόνη μέσα από όλη τη δημιουργία,  κατόρθωσε τον σκοπό για τον οποίο υπάρχει η κτίση: να φθάσει στην πληρέστερη εγγύτητα με τον Θεό, να χωρέσει τον αχώρητο. Ολόκληρη η δημιουργία και αυτοί ακόμη οι άυλοι και νοεροί άγγελοι, διά της Θεοτόκου έχουν, πλέον, πρόσβαση στο γεγονός του Χριστού.
Το μυστήριο της ενανθρώπησης ως ένωση κτιστού και ακτίστου στην υπόσταση του Λόγου συνιστάται από την ενέργεια και χάρη του Αγίου Πνεύματος στην Παρθένο Μαρία. Θείος και ανθρώπινος παράγοντας συμβάλλουν αποφασιστικά με τον ιδιαίτερο τρόπο τους στην πραγματοποίησή του, ώστε η αλήθεια της ενανθρώπησης εξαρτάται από την εν Χριστώ ακεραιότητα και πληρότητα και της θεότητας και της ανθρωπότητας. Η πρωτοβουλία βεβαίως της ενανθρώπησης ανήκε στην ελεύθερη ευδοκία του Τριαδικού Θεού. Αν όμως η ανθρωπότητα δεν συμμετείχε και αυτή ελεύθερα στην ενσάρκωση του Υιού, τότε η όλη διαδικασία θα ήταν οπωσδήποτε αναγκαστική. Εφόσον καμία σχέση ουσίας δεν υφίσταται ανάμεσα στον άκτιστο Θεό και τον κτιστό άνθρωπο, μία βίαιη πρόσληψη του κτιστού, δίχως την ελεύθερη αποδοχή και συγκατάβασή του, δεν θα αποτελούσε παρά συντριβή και υπαρκτικό εκμηδενισμό της ανθρώπινης φύσης. Η θεϊκή ευδοκία και πρωτοβουλία αναζητούσε ως αναγκαίο όρο την ελεύθερη και ενεργητική ανταπόκριση του ανθρώπου. Ο όρος της ελεύθερης αυτής διαδικασίας εκπληρώνεται στο πρόσωπο της Παρθένου Μαρίας και σημαδεύει το γεγονός της θείας ενσάρκωσης, αναδεικνύοντας τον ενανθρωπήσαντα ελεύθερη προσωπική ύπαρξη, που προέρχεται και από την ελεύθερη συγκατάθεση της ανθρωπότητας. Η αρχή αυτή της συνεργίας Θεού και ανθρώπου εκπληρώνεται και για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά στο μυστήριο της ενσωμάτωσής του στο σώμα του Χριστού. Η μυστηριακή χάρη συνεργεί με την ελεύθερη ασκητική συγκατάθεση του πιστού στο έργο της σωτηρίας.
 
7. Ο Χριστός και το Άγιον Πνεύμα
Μια άρρητη αμοιβαιότητα και περιχώρηση συνδέει τον Χριστό με το Άγιο Πνεύμα. Ο Ιησούς αναδεικνύεται ο κατ’ εξοχήν Πνευματοφόρος, ο κεχρισμένος του Πνεύματος. Σε Αυτόν ως Θεό προαιωνίως αλλά και ως άνθρωπο, πλέον, αναπαύεται το πλήρωμα των ενεργειών και των χαρίτων του Πνεύματος. Δίχως να φανερώνει το πρόσωπό του, το Άγιο Πνεύμα μαρτυρεί τον Χριστό ως Θεό σε όλα τα στάδια της επίγειας οικονομίας του και, αμοιβαίως, ο Χριστός αποκαλύπτει τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος. Με την ενανθρώπηση του δεύτερου Αδάμ ανακαινίζεται ο άνθρωπος και επιστρέφει σ’ αυτόν το αρχέγονο δώρημα του Πνεύματος. Τώρα πλέον το Άγιο Πνεύμα εισάγεται στην κτιστή ύπαρξη ολότελα προσωπικά λόγω της υποστατικής ένωσης του Λόγου. Διά του Αγίου Πνεύματος η ανθρώπινη φύση του Χριστού γίνεται στην Εκκλησία πηγή ακένωτη των ενεργειών της Αγίας Τριάδος προς σύμπασα την ανθρωπότητα και την κτίση. Με την αποστολή και δράση του Παρακλήτου, μετά την Ανάληψη, το γεγονός του Χριστού επεκτείνεται λαμβάνοντας καθολική διάσταση, γιατί δεν υπόκειται πλέον στους περιορισμούς του χώρου και του χρόνου. Διά του Αγίου Πνεύματος ο Χριστός γίνεται η συλλογική Προσωπικότητα, η οποία περιλαμβάνει ελεύθερα και ενοποιεί χαρισματικά κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Ο νέος αυτός τρόπος της διαρκούς παρουσίας του Χριστού στον κόσμο ενεργοποιείται μετά την Πεντηκοστή και συνιστά τη βάση και αποτελεσματικότητα των μυστηρίων της εκκλησιαστικής κοινότητας. Το ιδιαίτερο αυτό έργο του Πνεύματος κάνει τον Χριστό να μερίζεται αμερίστως και να μετέχεται από πολλούς χριστοειδείς, από τις πολλές ανθρώπινες υπάρξεις. Ο Χριστός είναι πλέον παρών στη ζωή της Εκκλησίας διά των Μυστηρίων και αποκαλύπτεται στους καθαρούς στην καρδιά ως παρόμοια θεοφάνεια με εκείνη των μαθητών στο Θαβώρ.
 
Περιοδικό Εφημέριος, Δεκέμβριος 2013, σσ. 4-9.
 
Αναδημοσίευση: Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΜΕΣΟΠΕΛΑΓΑ
 

Η μεταμόρφωση του χρόνου

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Σε κάθε εποχή ο άνθρωπος επιθυμεί να μετρήσει, να ελέγξει και να προσδιορίσει την αξία του χρόνου αλλά και να υπερβεί, εάν είναι δυνατόν, τα όριά του. Αυτό φαίνεται από τα μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού, καθώς και από διάφορες αντιλήψεις που διατυπώθηκαν γι’ αυτόν. Στους εξωβιβλικούς λαούς και τις κοσμικές θρησκείες αναπτύχθηκαν μυθολογικές απόψεις για την ιερότητα και την ανακύκληση του χρόνου. Έτσι προέκυψε η αντίληψη, ότι ο χρόνος ανακυκλώνεται. Η θέση αυτή είχε επικρατήσει και στην αρχαιοελληνική σκέψη.

β) Κατά την προχριστιανική περίοδο δημιουργήθηκαν διάφοροι εορταστικοί κύκλοι. Η πρώτη εκάστου μηνός, η πρώτη του έτους, οι ισημερίες, τα ηλιοστάσια ή διάφορα σημαντικά γεγονότα γίνονταν αφορμή εορτασμών. Στην Παλαιά Διαθήκη λ.χ. το Σάββατο συνδέθηκε με την έβδομη ημέρα της δημιουργίας και ως ημέρα καταπαύσεως του Θεού «από πάντων των έργων αυτού» προσέλαβε βαθύ εορταστικό συμβολισμό. Ο αριθμός επτά θεωρούμενος εντός του εβδομαδιαίου κύκλου, συμβολίζει την πληρότητα της δημιουργίας και συγχρόνως τον κοσμικό χρόνο της εβδομάδος.

γ) Όμως, η θρησκευτική τυποποίηση της αργίας του Σαββάτου καθώς και των άλλων εορτών τις απομάκρυνε από το ανθρωπιστικό τους περιεχόμενο. Έτσι ο λόγος του Θεού δια του προφήτου γίνεται επιτιμητικός: «Τα νουμηνίας και τα Σάββατα υμών μισεί η ψυχή μου… Μάθετε το καλό να κάνετε, τη δικαιοσύνη επιδιώξτε, τον καταπιεσμένο βοηθήστε» (Ησ. 1, 13 κ.ε.). Η Εκκλησία, μεταθέτοντας το κέντρο βάρους από το Σάββατο στην Κυριακή, η οποία είναι ταυτόχρονα η πρώτη και όγδοη ημέρα της εβδομάδος, διανοίγει το χώρο της χάριτος και της βασιλείας του Θεού. Η Κυριακή ως κατεξοχήν αναστάσιμη ημέρα γίνεται το εβδομαδιαίο Πάσχα.

δ) Για τους χριστιανούς οι μήνες, οι χρόνοι, οι αιώνες και οι χιλιετίες βρίσκονται στα χέρια του Κυρίου Παντοκράτορος. Εκείνος εξουσιάζει το χρόνο και  ανάγει στην αιωνιότητα, αφού είναι άναρχος και αιώνιος. «Κατ’  αρχάς συ, Κύριε την γην εθεμελίωσας και έργα των χειρών σου εισίν οι ουρανοί», διδάσκει η Γραφή και συνεχίζει: «Αυτοί θα εξαφανιστούν, ενώ εσύ θα παραμένεις. Τα πάντα θα παλιώσουν σαν ρούχο… Εσύ όμως παραμένεις ο ίδιος, τα χρόνια σου ποτέ δεν θα τελειώσουν» (Εβρ. 1, 10-12).

ε) Στο εορτολόγιο της Εκκλησίας με την καλλιέργεια της μνήμης προβάλλονται ως παρόντα όλα εκείνα τα σωστικά γεγονότα, που ο Θεός μετέρχεται εντός της ιστορίας για τη λύτρωση του ανθρώπου. Γέννηση του Χριστού, Περιτομή, Υπαπαντή, Βάπτιση, Μεταμόρφωση, Σταύρωση, Ανάσταση και Ανάληψη βιώνονται ως γεγονότα του παρόντος. Εορτάζεται ακόμη η μνήμη των φίλων του Θεού, των αγίων, των δικαίων, των προφητών, των αποστόλων, των μαρτύρων, των ιεραρχών, των ομολογητών, των οσίων, αλλά και των νεομαρτύρων πού ευαρέστησαν το Θεό και αγάπησαν τον συνάνθρωπο σε καιρούς χαλεπούς.

στ) Στην Εκκλησία φανερώνεται, τί έκαμε ο Θεός για το πλάσμα του, αλλά και τί μπορεί να επιτύχει ο άνθρωπος, όταν φωτίζεται από το Άγιο Πνεύμα και εμπνέεται από την αγάπη του Θεού. Οι χριστιανοί αν και εύχονται τα έτη να είναι πολλά, καλά και ειρηνικά, δεν θεωρούν το χρόνο ως υπέρτατο αγαθό. Τον θεωρούν ως καιρό αγώνος και ασκήσεως πνευματικής, αφού προσεύχονται «τον υπόλοιπον χρόνον της ζωής τους να διέρχονται εν ειρήνη και μετανοία».

ζ) Στον παρόντα χρόνο προετοιμάζεται με τη συνεργία του Παρακλήτου η συμμετοχή στον Παράδεισο της θείας αγάπης. Όποιος καταθέτει τη ζωή του στα χέρια του Θεού και τηρεί τις εντολές του, δεν φοβάται το μέλλον. Εμπνέεται από την πίστη των προφητών, των αποστόλων και των αγίων του παρελθόντος, αγωνίζεται για τη βίωση της αγάπης στο παρόν και διατηρεί ζωντανή την ελπίδα μετοχής στη μέλλουσα βασιλεία και δόξα. Τότε μπορεί να απευθύνεται σε Εκείνον που είναι «το Α και το Ω, ο πρώτος και ο έσχατος, αρχή και τέλος», και να του λέγει: «Ναι έρχου Κύριε  Ιησού» (Αποκ. 22,13).

Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2013

Ευαγγέλιο της Κυριακής 29 Δεκεμβρίου 2013 (Μετά την Χριστού Γέννηση)


Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα(Ματθ. β΄ 13-23)

Ἀναχωρησάντων τῶν μάγων, ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου φαίνεται κατ᾿ ὄναρ τῷ Ἰωσὴφ λέγων· ἐγερθεὶς παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ φεῦγε εἰς Αἴγυπτον, καὶ ἴσθι ἐκεῖ ἕως ἂν
εἴπω σοι· μέλλει γὰρ Ἡρῴδης ζητεῖν τὸ παιδίον τοῦ ἀπολέσαι αὐτό. Ὁ δὲ ἐγερθεὶς παρέλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ νυκτὸς καὶ ἀνεχώρησεν εἰς Αἴγυπτον, καὶ ἦν ἐκεῖ ἕως
τῆς τελευτῆς Ἡρῴδου, ἵνα πληρωθῇ τὸ ρηθὲν ὑπὸ τοῦ Κυρίου διὰ τοῦ προφήτου λέγοντος· ἐξ Αἰγύπτου ἐκάλεσα τὸν υἱόν μου.
Τότε Ἡρῴδης ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων. Τότε ἐπληρώθη τὸ ρηθὲν ὑπὸ Ἱερεμίου τοῦ προφήτου λέγοντος· φωνὴ ἐν Ραμᾷ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολύς· Ραχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς, καὶ οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν. Τελευτήσαντος δὲ τοῦ Ἡρῴδου ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου κατ᾿ ὄναρ φαίνεται τῷ Ἰωσὴφ ἐν Αἰγύπτῳ λέγων· ἐγερθεὶς παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ πορεύου εἰς γῆν Ἰσραήλ· τεθνήκασι γὰρ οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχὴν τοῦ παιδίου. Ὁ δὲ ἐγερθεὶς παρέλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ ἦλθεν εἰς γῆν Ἰσραήλ. Ἀκούσας δὲ ὅτι Ἀρχέλαος βασιλεύει ἐπὶ τῆς Ἰουδαίας ἀντὶ Ἡρῴδου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, ἐφοβήθη ἐκεῖ ἀπελθεῖν· χρηματισθεὶς δὲ κατ᾿ ὄναρ ἀνεχώρησεν εἰς τὰ μέρη τῆς Γαλιλαίας, καὶ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς πόλιν λεγομένην Ναζαρέτ, ὅπως πληρωθῇ τὸ ρηθὲν διὰ τῶν προφητῶν ὅτι Ναζωραῖος κληθήσεται.

Απόδοση:
Ὅταν ἀνεχώρησαν οι μάγοι, ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου ἐμφανίζεται εἰς τὸν Ἰωσὴφ σὲ ὄνειρον ὶ τοῦ λέγει, «Σήκω, πάρε τὸ παιδί καὶ τὴν μητέρα του καὶ φύγε εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ μεῖνε ἐκεῖ, ἕως ὅτου σοῦ πῶ, διότι ὁ Ἡρώδης σκοπεύει νὰ ἀναζητήσῃ τὸ παιδὶ διὰ νὰ τὸ σκοτώσῃ». Ὅταν ὁ Ἰωσὴφ ἐξύπνησε, ἐπῆρε νύχτα τὸ παιδὶ καὶ τὴν μητέρα του καὶ ἀνεχώρησεν εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ μέχρι τοῦ θανάτου τοῦ Ἡρώδη, διὰ νὰ ἐκπληρωθῇ ἐκεῖνο ποὺ ἐλέχθη ἀπὸ τὸν Κύριον διὰ τοῦ προφήτου, «Ἐξ Αἰγύπτου ἐκάλεσα τὸν υἱόν μου».
Τότε ὁ Ἡρώδης, ἐπειδὴ εἶδε ὅτι ἐξαπατήθηκε ἀπὸ τοὺς μάγους, ἐθύμωσε πάρα πολὺ καὶ ἔστειλε καὶ ἐσκότωσε ὅλα τὰ παιδιὰ εἰς τὴν Βηθλεὲμ καὶ εἰς ὅλα τὰ περίχωρά της ἀπὸ δύο ἐτῶν καὶ κάτω, σύμφωνα πρὸς τὸν χρόνον, τὸν ὁποῖον ἐξακρίβωσε ἀπὸ τοὺς μάγους. Τότε ἐκπληρώθηκε ἐκεῖνο ποὺ ἐλέχθη διὰ τοῦ Ἱερεμία τοῦ προφήτου, «Φωνὴ ἀκούσθηκε εἰς τὴν Ραμά, θρῆνος, κλάμα καὶ μεγάλος ὀδυρμός. Ἦτο ἡ Ραχὴλ ποὺ ἔκλαιε τὰ παιδιά της καὶ δὲν ἤθελε νὰ παρηγορηθῇ, διότι δὲν ὑπάρχουν πλέον.
Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Ἡρώδη, ἄγγελος τοῦ Κυρίου ἐμφανίζεται, εἰς ὄνειρο, εἰς τὸν Ίωσήφ, ὅταν ἦτο εἰς τὴν Αἴγυπτον, καὶ τοῦ λέγει, «Σήκω, πάρε τὸ παιδὶ καὶ τὴν μητέρα του καὶ πήγαινε εἰς τὴν γῆν τοῦ Ἰσραήλ, διότι ἔχουν πεθάνει ἐκείνοι, ποὺ ἐζητοῦσαν τὴν ζωὴν τοῦ παιδιοῦ». Αὐτὸς δὲ ὅταν ἐξύπνησε, ἐπῆρε τὸ παιδὶ καὶ τὴν μητέρα του καὶ ἦλθεν εἰς τὴν γῆν τοῦ Ἰσραήλ. Ἐπειδὴ ὅμως ἄκουσε ὅτι ὁ Ἀρχέλαος εἶναι βασιλεὺς τῆς Ἰουδαίας ἀντὶ τοῦ πατέρα του Ἡρώδη, φοβήθηκε νὰ μεταβῇ ἐκεῖ. Εἰς ὄνειρον καθωδηγήθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ ἔφυγε εἰς τὰ μέρη τῆς Γαλιλαίας. Καὶ ὅταν ἔφθασε, ἔμεινε εἰς πόλιν, ποὺ ὠνομάζετο Ναζαρέτ, διὰ νὰ ἐκπληρωθῇ ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον ἐλέχθη ἀπὸ τοὺς προφῆτας, ὅτι δηλαδὴ θὰ ὀνομασθῇ Ναζωραίος.

Νεωτερικότητα, «ατομική» ιδιοκτησία και ο νέος αξιακός πολιτισμός που προβάλλει ο οικουμενικός χριστιανισμός

Του ομότιμου καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ Πέτρου Βασιλειάδη
 
Τα φετινά Χριστούγεννα, όπως άλλωστε και εκείνα των τελευταίων ετών, συνδέονται αναγκαστικά με την οικονομική, οικολογική, και κυρίως πολιτιστική και πνευματική κρίση, που μαστίζει την ανθρωπότητα τον τελευταίο καιρό. Πολλοί επιστήμονες επιχείρησαν τα τελευταία χρόνια να αναλύσουν την ιστορία και τον συστημικό ρόλο της «ατομικής» ιδιοκτησίας. Άλλοι πάλι επιχείρησαν να αντιπαραβάλλουν τις θεολογικές της ρίζες με την βιβλική σκέψη, και έτσι άγγιξαν αυτό που αποτελεί ταμπού και άβατο της σύγχρονης διανόησης, ακόμη και της αριστερής: την κριτική της νεωτερικότητας.
Η νεωτερικότητα, πέραν των αναμφισβήτητων θετικών για την ανθρωπότητα συνεπειών, εν πολλοίς βασίζεται στην ιδέα της «ατομικής» ιδιοκτησίας, που άλλωστε περιλαμβάνεται και στην χάρτα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και στο θεσμό του δανεισμού-τοκισμού. Με τον τρόπο αυτό σταδιακά θεσμοθετήθηκε ως μέγιστη αρετή η ατομοκρατία και ο εγωκεντρισμός, ενώ η στηλιτευόμενη παραδοσιακά από όλες τις θρησκείες πλεονεξία και απληστία μεταβλήθηκε σε βασική αξία και παράμετρο της προόδου. Ο σύγχρονος οικουμενικός χριστιανισμός, όπως διαπιστώνει κανείς από τις δηλώσεις και πρωτοβουλίες των προκαθημένων του ανατολικού και δυτικού χριστιανισμού (Πατριάρχη Βαρθολομαίου και Πάπα Φραγκίσκου) αγωνίζεται για τη θεμελίωση ενός νέου «αξιακού», σχεσιακού πολιτισμού, σε αντικατάσταση του παλαιού, ο οποίος βασισμένος στη «ατομική» ιδιοκτησία σταδιακά μετέτρεψε το ανθρώπινο υποκείμενο σε μετρήσιμο «ατομικό» μέγεθος (calculatingindividual) δύναμης. Και όλα αυτά από την εποχή της εμφάνισης και ανάπτυξης της κατανομής εργασίας, του χρήματος, της ατομικής ιδιοκτησίας, της αυτοκρατορίας και της κυριαρχίας των ανδρών, που συνεχίστηκε μέχρι και τον σύγχρονο πολιτισμό μας. Οι υγιείς θρησκευτικές δυνάμεις αγωνίζονται για την αποδόμηση της φιλοσοφίας του παλαιού αυτού «αξονικού» πολιτισμού, το τελευταίο στάδιο του οποίου στην καπιταλιστική του εκδοχή έχει μεταστρέψει την πλεονεξία από αμαρτία σε δομική για το ισχύον σύστημα αρετή! 
Οι χριστιανοί βέβαια σήμερα, μετά μια μακρά περίοδο αμφισβήτησης και ανοιχτής αντιπαλότητας πέρασαν σε ένα επίπεδο δημιουργικής συνάντησης με τη νεωτερικότητα. Παρατηρώντας όμως την αμφισημία της επιμένουν ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα κριτήριο για το τι πρέπει να περισωθεί από την μεγάλη κατάκτηση της νεωτερικότητας και τι να υπερβαθεί. Άλλωστε, έγινε πλέον συνείδηση σε όλους, ότι με τον νεοφιλελευθερισμό η νεωτερικότητα από μαμή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετέβαλε την ισορροπία ισχύος και έγινε ο δολοφόνος τους. Βασισμένο στις φιλοσοφικές αρχές των JohnLock, DavidHume, αλλά και ο AdamSmith, το σύγχρονο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα υποχωρείόλο και περισσότερο προς την κατεύθυνση του ολοκληρωτισμού. Μόνο στη βάση της βιβλικής θεολογίας της απελευθέρωσης μπορεί κανείς να δεχτεί και να χρησιμοποιήσει τα θετικά στοιχεία του «νεωτερικού παραδείγματος» της παλαιάς αξονικής εποχής.
Το κυριότερο όμως είναι ότι έγινε αντιληπτό πως η παγκόσμια κρίση που μαστίζει την ανθρωπότητα, και όσο περνάει ο καιρός επιδεινώνεται, με αποτέλεσμα να απειλείται πλέον και αυτή η ζωή του πλανήτη μας, δεν είναι το αποτέλεσμα μόνον του καταστροφικού πολιτικού και οικονομικού συστήματος, αλλά ενός γενικότερου καταστροφικού πολιτισμού σε όλες τις διαστάσεις του. Οι χριστιανοί όλου του κόσμου δεν προβάλλουν απλά μια εναλλακτική λύση στον «μονόδρομο» της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, δεν αρκούνται στο «anotherworldispossible», αλλά εκπέμπουν και ένα μήνυμα αισιοδοξίας: η νέα αξονική εποχή ήδη έχει ανατείλει και συνειδητοποιείται οριζόντια σε όλες σχεδόν τις θρησκείες.
Το έναυσμα για τη νέα αυτή δυναμική θεολογία άρχισε από τη βιβλική επιστήμη, η οποία ανέδειξε πειστικά, ότι από την περίοδο της επικράτησης της βασιλείας τον 8ο π.Χ. αι. στον Ισραήλη χαρισματική υπόσταση του λαού του Θεού ως κοινωνίας, αλλά και ο ομοσπονδιακός τρόπος συγκρότησής του, έδωσαν τη θέση τους σε εξουσιαστικούς κανόνες με νέους οικονομικούς όρους. Ο Νόμος του Θεού αντικαταστάθηκε από τον νόμο της βασιλείας, με αποτέλεσμα ο λαός του Θεού να διολισθήσει σε τρεις επικίνδυνες καταστάσεις: (α) η απληστία των κρατούντων οδήγησε σε οικονομική εκμετάλλευση των αδυνάτων, (β) η επιβληθείσα κοινωνική ιεραρχική τάξη οδήγησε και στην πολιτική καταπίεση των αδυνάτων προς χάριν του αναδυόμενου κράτους, και (γ) η καθιέρωση επίσημης λατρείας υιοθετήθηκε για να υπηρετεί την βασιλεία και τους πολιτικούς της συμμάχους. Είναι διαφωτιστική η συνομιλία του Σαμουήλ με τον Θεό και οι επισημάνσεις για τις ηθικές και πνευματικές συνέπειες της ριζικής αυτής αλλαγής στον τρόπο συγκρότησης της κοινωνίας στο 8ο κεφ. του Α’ βιβλίου των Βασιλειών.
Όλα αυτά, υποστηρίζεται από την βιβλική – αλλά όχι μόνον – επιστήμη, ήταν αποτέλεσμα της επικράτησης και θεσμικά της «ατομικής» ιδιοκτησίας, η οποία όπως είναι γνωστό προκάλεσε και την έντονη διαμαρτυρία, αλλά και δράση, των Προφητών, αφού το κέντρο βάρους μετατοπίστηκε από την δικαιοσύνη του Θεού και την τήρηση του Νόμου του στην ατομική ευημερία. Όλοι ανεξαιρέτως οι Προφήτες άρχισαν να κάνουν λόγο για τον Νόμο και την δικαιοσύνη, αξίες οι οποίες είχαν χαθεί εξαιτίας του νέου ιδιοκτησιακού καθεστώτος, που αλλοίωσε την παραδοσιακή έννοια της κοινωνίας.  Για τους Προφήτες της Π.Δ. η κατάργηση της δικαιοσύνης και η ακύρωση των δικαιωμάτων των φτωχών σήμαινε πάνω από όλα απόρριψη του ίδιου του Θεού του Ισραήλ. Για τον προφήτη Ιερεμία π.χ. το να γνωρίζει κανείς τον Θεό ήταν ταυτόσημο με το να είναι δίκαιος έναντι των φτωχών («οὐκ ἔγνωσαν, οὐκ ἔκριναν κρίσιν ταπεινῷ οὐδὲ κρίσιν πένητος, οὐ τοῦτό ἐστιν τὸ μὴ γνῶναί σε ἐμέ; λέγει κύριος», Ιερ 22:16). Ο προφήτης Ησαΐας μάλιστα ασκεί καυστική κριτική τόσο για το ζήτημα της απαλλοτρίωσης των χωραφιών, όσο και για την απληστία και την πλεονεξία που εκδηλώνονταν με τη συσσώρευση γης, που ήταν αποτέλεσμα της καθιέρωσης της ατομικής ιδιοκτησίας: «Οὐαὶ οἱ συνάπτοντες οἰκίαν πρὸς οἰκίαν καὶ ἀγρὸν πρὸς ἀγρὸν ἐγγίζοντες, ἵνα τοῦ πλησίον ἀφέλωνταί τι, μὴ οἰκήσετε μόνοι ἐπὶ τῆς γῆς; (Ησ. 5:8). Ο ίδιος προφήτης δεν διστάζει να χαρακτηρίσει τους άπληστους γαιοκτήμονες «κλέφτες» («οἱ ἄρχοντές σου ἀπειθοῦσιν, κοινωνοὶ κλεπτῶν», Ησ. 1:23) και να χαρακτηρίσει τη δήμευση των εκτάσεων των χρεωμένων αγροτών «αρπαγή εις βάρος των φτωχών» («ἁρπαγὴ τοῦ πτωχοῦ ἐν τοῖς οἴκοις ὑμῶν; τί ὑμεῖς ἀδικεῖτε τὸν λαόν μου καὶ τὸ πρόσωπον τῶν πτωχῶν καταισχύνετε;» Ησ 3:14-15).
Αυτήν την έννοια της συλλογικής/κοινωνικής πνευματικότητας, με βάση την κριτική της «ατομικής» ιδιοκτησίας στην διδασκαλία των Προφητών, αλλά και την θεολογική θεώρηση των θρησκευτικο-οικονομικών θεσμών του Σαββάτου, του Σαββατιαίου και του Ιωβηλαίου έτους, συναντούμε και στα κείμενα της Κ.Δ. Στα αρχαιότερα στρώματα της ευαγγελικής παράδοσης το κήρυγμα του Ιησού επικεντρώνεται στην Βασιλεία του Θεού, μέτοχοι και κληρονόμοι της οποίας κατά κύριο λόγο είναι οι «πτωχοί», ενώ όσοι απέκτησαν πλούτη με κάθε είδους μηχανισμούς που σχετίζονται με την δημόσια οικονομία (ατομική ιδιοκτησία, είσπραξη φόρων, χρήση ισχύος κλπ) κατακρίνονται με δριμύτητα.
Με βάση αυτή την προφητική και αρχέγονη χριστιανική πνευματικότητα οι Πατέρες της Εκκλησίας, κυρίως του χρυσού αιώνα, ανέπτυξαν τη γνωστή ριζοσπαστική αντίληψη για τον πλούτο, καταδικάζοντας παράλληλα την απληστία και την πλεονεξία (το να κατέχει δηλαδή κάποιος περισσότερα από όσα έχει ανάγκη για την επιβίωσή του), με σαφείς μάλιστα νομοκανονικές ρυθμίσεις «κατά τοκιζόντων». Γι’ αυτό και στις φετινές χριστουγεννιάτικες ευχές μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επέλεξα να παραθέσω τις σχετικές επί του θέματος απόψεις του αγίου Αμβροσίου.
Η χριστιανική θεώρηση της οικονομίας προσδιορίζεται από το νόμο της δικαιοσύνης του Θεού, τον σεβασμό του ανθρώπου και όχι τον μαμμωνά, την επάρκεια (που οδηγεί στην αειφόρο ανάπτυξη) και όχι το κέρδος, τη συσσώρευσης πλούτου (πλεονεξία), το χρήμα. Η ιδιοκτησία γης και η χρήση της αποτελούν, σύμφωνα με την διαχρονική χριστιανική διδασκαλία, δάνειο από τον Θεό για το κοινωνικό, και όχι το ατομικό καλό. Και στο εύλογο ερώτημα αν επανέρχεται το κομμουνιστικό μανιφέστου με χριστιανικό αυτή τη φορά μανδύα (οι ιθύνοντες της WallStreet πρόσφατα κατηγόρησαν την αυστηρή κριτική του Πάπα Φραγκίσκου για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα ως «καθαρό μαρξισμό»!), η απάντηση είναι πως μια τέτοια οικονομία υπερβαίνει το παλαιό δίπολο καπιταλισμού-σοσιαλισμού. Η χριστιανική αντίληψη για την οικονομία δεν εστιάζει το ενδιαφέρον της στην τεχνική και διαδικασία παραγωγής και κατανομής των υλικών αγαθών, αλλά στην πηγή τους, αφού βασική της αρχή παραμένει το ψαλμικό χωρίο: «το Κυρίου  γ κα τ πλήρωμα ατς, ο κατοικοντες κα πάντα τν ατ» (Ψαλμ 24:1).
 
 

Πέμπτη 26 Δεκεμβρίου 2013

Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: «Αυτά τα Χριστούγεννα ας ενώσουμε τα χέρια και τις καρδιές μας για να εμποδίσουμε να γίνεται ο κόσμος μας κόλαση»

Στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε αυτές τις μέρες αναφέρεται στο μήνυμα των Χριστουγέννων ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος. Τονίζει, μεταξύ άλλων πως τίποτε, ακόμη και η πιο μεγάλη τραγωδία, δεν μπορεί να νικήσει την ελπίδα. Αναλυτικά το μήνυμά του: «Τα φετινά Χριστούγεννα τα γιορτάζουμε σε μέρες δύσκολες και σκοτεινές. Μα το άστρο της Βηθλεέμ έρχεται να φωτίσει και πάλι τη ζωή μας. Να μας θυμίσει ότι γεννήθηκε ο Χριστός. Ότι ο Θεός «λύτρωσιν απέστειλεν τω λαώ αυτού». Και ο λαός ο πορευόμενος εν σκότει στρέφει τα μάτια του στον φτωχότερο και ενδοξότερο θρόνο του σύμπαντος, στην ταπεινή φάτνη. Και βλέπει εκεί φως μέγα. Δεν διαφεύγει της προσοχής μας, ότι ο σύγχρονος βίος απειλείται όλο και περισσότερο από θλίψεις και δοκιμασίες. Ο κόσμος μας ζει το τέλος μιας εποχής και βιώνει την αγωνία ενός απειλητικού και αβέβαιου αύριο. Μέ τα μάτια στραμμένα στο φως των Χριστουγέννων, θέλω να σας διαβεβαιώσω όλους και τον καθένα προσωπικά, με όση δύναμη διαθέτω, ότι ο Θεός μας αγαπά όλους και κανείς δεν στερείται το δικαίωμα στην ελπίδα. Η χαρά που αναβλύζει από τη μεγάλη εορτή της γεννήσεως του Χριστού δεν είναι απλώς μια συναισθηματική εκτόνωση, αλλά οφείλεται στην επίγνωση ότι «εν τούτω εφανερώθη η αγάπη του Θεού εν ημίν, ότι τον Υιόν αυτού τον μονογενή απέσταλκεν ο Θεός εις τον κόσμον ίνα ζήσωμεν δι’Αυτού» (Ιωαν.4,9). Χριστούγεννα σημαίνει, ότι οι λύπες, οι δοκιμασίες, οι δύσκολες καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε, ακόμα και οι τραγωδίες που μας πληγώνουν, δεν μπορούν να νικήσουν την ελπίδα. Διότι η αγάπη του Θεού σήμερα γίνεται άμεσα ψηλαφητή αφού ο Χριστός γεννήθηκε για να μας λυτρώσει από τις αληθινές αιτίες των δεινών μας: την αμαρτία και τον θάνατο.

Για περισσότερα στο ΑΜΕΝ:

Τρίτη 24 Δεκεμβρίου 2013

Ὁ πασχάλιος χαρακτήρας τῶν Χριστουγέννων

Τοῦ Ἀναπληρωτή Καθηγητῆ της Θεολογικῆς Σχολῆς του ΑΠΘ Παναγιώτη Ἰ. Σκαλτσῆ

Δέν εἶναι λίγες οἱ φορές πού ἁπλοί ἄνθρωποι χαρακτηρίζουν τά Χριστούγεννα ὡς Πάσχα. Δέν κάνουν κάποιο λάθος, ἀλλά ἐκφράζουν τό βαθύτερο νόημα τῆς χριστιανικῆς ἑορτῆς ἡ ὁποία ἑνώνει τά γεγονότα τῆς ἐν Χριστῷ οἰκονομίας καί ἀναδεικνύει τή χαρά γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἕνα εἶναι τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ[1] καί μία κατά βάσιν εἶναι ἡ ἑορτή, τό γεγονός δηλαδή «τῆς τοῦ Λόγου σαρκώσεως καί τῆς ἡμῶν θεώσεως»[2]. Ἡ Ἐνσάρκω­ση τοῦ Λόγου ἀποτελεῖ τήν ἀρχή τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου καί τό Πάσχα «πέρας τῆς οἰκονομίας ἐστί. Πῶς δ’ ἄν ἐγένετο τό πέρας, εἰ μή ἡ ἀρχή καθηγήσατο; Τί τίνος ἐστίν ἀρχηγικώτερον; Ἡ γέννησις δηλαδή τῆς κατά τό πάθος οἰκονομίας»[3]. Μέ ἁπλούστερα λόγια οἱ δύο πυλῶνες τοῦ λειτουργικοῦ ἔτους, Χριστούγεννα καί Πάσχα (κινητό καί ἀκίνητο ἑορτολόγιο), εἶναι ἀλληλένδετοι, διότι ἐάν δέν ἐγεννᾶτο ὁ Χριστός δέν θά ἀνίστατο. Ὁ Χριστός «εἶναι ὁ Λόγος-Δημιουργός διά τοῦ ὁποίου ἔγιναν τά πάντα καί εἶναι ὁ ἴδιος ἐπίσης πού ἔρχεται νά ἀναπλάσει τά πάντα στούς ἔσχατους καιρούς… Τά Χριστούγεννα στήν καρδιά τοῦ χειμώνα, εἶναι ἡ στιγμή ὅπου τό φῶς ἀρχίζει νά θριαμβεύει πάνω στό σκοτάδι, πράγμα πού συμβολίζει τήν ἐμφάνιση τοῦ ἥλιου τῆς δικαιοσύνης. Ἀντίθετα τό Πάσχα, στήν ἐαρινή ἰσημερία σημαίνει τόν θρίαμβο τοῦ Χριστοῦ διά τῆς ἀναστά­σεώς του»[4].
 
Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Το μήνυμα του Πατριάρχη Αλεξανδρείας για τα Χριστούγεννα

Αγαπητοί μου αδελφοί,
 
Δύο χιλιετίες πριν ο Υιός και Λόγος του Θεού βγήκε από τον εαυτό Του, παραμένοντας ο εαυτός Του, προκειμένου να προσλάβει και θεραπευτικώς να μεταμορφώσει τον πλάνητα και ασθενή Αδάμ.
Άφησε την μακαριότητα της εσωτερικής τριαδικής κοινωνίας, εξεδήμησε εκ των ουρανών και επεδήμησε επί της γης για να αποκαταστήσει την ενότητα του γένους των ανθρώπων με τον Θεό.
Ο Θεός δεν αρκέστηκε στο να πει και να γίνει, αλλά ταπεινώθηκε και έγινε ο Ίδιος άνθρωπος για να μορφώσει έναν καινούργιο τρόπο ζωής.
Λυδία λίθος πάνω στην οποία δοκιμάζεται η γνησιότητα της κατά Χριστόν ζωής δεν είναι άλλη από την αγάπη, η οποία χωρεί και συγχωρεί τους πάντες και τα πάντα και φθάνει μέχρι της θυσίας του Σταυρού.
Η αγάπη αυτή δεν νοείται ως απροσδιόριστη συναισθηματική έκφραση, ούτε καν ως συμβατική δοχή και ξενία συγγενών και φίλων.
Νοείται κυρίως ως πρόσληψη και μεταμόρφωση του άλλου και αγνώστου, στα πρότυπα της πρόσληψης και μεταμόρφωσης του ανθρώπου από τον Ιησού Χριστό.
Και αν ο Μονογενής Υιός του Θεού μετοίκησε από αγάπη για να νοηματοδοτήσει την ύπαρξή μας, σήμερα χιλιάδες αφρικανοί αδελφοί μας, πιεσμένοι από ανάγκη ανελεύθερη, αναγκάζονται να αλλάξουν τον τόπο και τον τρόπο.
Πιεσμένοι από τα πράγματα παίρνουν τον δρόμο της προσφυγιάς και της μετανάστευσης με μόνη αποσκευή την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Κάποιοι δεν κατορθώνουν να φθάσουν στη γη της επαγγελίας και χάνονται απάτριδες.
Αλλά και εκείνοι που καταφέρνουν να εισέλθουν στη γη της προσμονής, συχνά γνωρίζουν την απαξία, την απόρριψη, την επιτίμηση, την εκμετάλλευση.
Αγαπητοί μου αδελφοί,
Γνωρίζω καλά ότι το φαινόμενο της μετανάστευσης έχει πάρει το χαρακτήρα πλημμυρίδας, η έκταση της οποίας φοβίζει τις κοινωνίες υποδοχής.
Είναι καιρός οι κοινωνίες αυτές να αλλάξουν στάση και να κατανοήσουν ότι η ανθρώπινη δυστυχία αργά ή γρήγορα θα σπάσει τα όποια τείχη υψώνονται για να αποτρέψουν τον απελπισμένο μετανάστη.
Είναι καιρός να γίνει αντιληπτό ότι μόνο αν αντιμετωπιστούν τα προβλήματα των κοινωνιών που τροφοδοτούν την μετανάστευση, τότε θα αναστραφεί το ρεύμα των μεταναστών.
Μέχρι τότε όμως και ιδιαίτερα τούτο το βράδυ της Γεννήσεως του Θεανθρώπου, ας μη λησμονούμε τα λόγια του ποιητή:

Την πόρτα ανοίγω το βράδυ,
τη λάμπα κρατώ ψηλά,
να δούνε της γης οι θλιμμένοι,
να ’ρθούνε, να βρουν συντροφιά…
θα ’ρθει συντροφιά κι ο Χριστός.
Χρόνια Πολλά
!
†Ο Πάπας καί Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής
Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ Β
 

Το μήνυμα του Πατριάρχη Ιεροσολύμων για τα Χριστούγεννα

Η ανά τα πέρατα του κόσμου, μία, αγία, καθολική και αποστολική Ορθόδοξος του Χριστού Εκκλησία εορτάζει σήμερον πανηγυρικώς γεγονός υπερφυές και εξαίσιον, υπερβαίνον πάσαν ανθρωπίνην διάνοιαν και έννοιαν.
Εορτάζει το γεγονός της κατά σάρκα γεννήσεως του εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου σαρκωθέντος και ενανθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.
Το γεγονός τούτο ο Θεός Πατήρ απ’ αιώνων ηβουλήθη και διά των αγίων προφητών Αυτού και «του Νόμου ως παιδαγωγού» (Γαλ. 3, 24) εν θεοπνεύστοις Αγίαις Γραφαίς Αυτού και εν Αγίω Πνεύματι προητοίμασε τους ανθρώπους.
«Ότε δε ήλθε το πλήρωμα του χρόνου» (Γαλ. 4, 4), επί Καίσαρος Οκταβιανού Αυγούστου, απεκάλυψε τούτο εμφανώς, εις την πόλιν ταύτην, την Βηθλεέμ, «την ουδαμώς ελαχίστην ούσαν εν τοις ηγεμόσιν Ιούδα» (Ματθ. 2, 6) και εις το σπήλαιον τούτο, το απέριττον.
Ενταύθα, εις τον τόπον τούτον, ηυδόκησεν ο Θεός Πατήρ, όπως γεννηθή το κατά σάρκα και εμφανισθή εν χρόνω ο πριν άσαρκος και άχρονος Υιός Αυτού.
Ενταύθα μάγοι μακρόθεν εξ Ανατολών τη οδηγία λαμπρού αστέρος προσελθόντες, είδον βρέφος κρατούμενον εν αγκάλαις κόρης Παρθένου και προσκυνήσαντες, προσήνεγκον Αυτω τα δώρα αυτών, «χρυσόν και λίβανον και σμύρναν» (Ματθ. 2, 11).
Ενταύθα προσεκύνησαν Αυτόν οι Ποιμένες, οι ἀγραυλούντες εις την πλησιόχωρον κώμην των Ποιμένων. Ενταύθα εξ ουρανών ηκούσθη ο αγγελικός ύμνος της ειρήνης:«Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία» (Λουκ. 2, 14).
Τούτο δε όλον γέγονεν, επειδή ο Θεός, ο πλάσας τον άνθρωπον, δεν έπαυσε να αγαπά και να αναζητή αυτόν και ότε ούτος αφίστατο Αυτού.
Ο Θεός ανεζήτησε τον άνθρωπον εις τας περιπλόκους, ατελειώτους και αδιεξόδους φιλοσοφικάς ερευνήσεις αυτού και εις τας αμαρτωλάς και φθοροποιούς επιδόσεις αυτού και ουκ εβδελύξατο αυτόν, αλλά κατά τον θεοφόρον άγιον Κύριλλον Αρχιεπίσκοπον Αλεξανδρείας «ωκειώθη την ανθρωπότητα, ασυγχύτως ενεπλάκη σαρκί και προσέλαβε τον άνθρωπον» (Περί της ορθής πίστεως, PG 76, 1181D) εν τη αποστολή εις τον κόσμον και τη ενανθρωπήσει του Υιού Αυτού.
Ποιών εκουσίως το θέλημα του πέμψαντος Πατρός Αυτού ο Χριστός, «πλούσιος ων, επτώχευσεν δι’ ημάς, ίνα ημείς τη εκείνου πτωχεία πλουτήσωμεν» (Β΄ Κορ. 8, 9).
Πολιτευσάμενος επί της γης και τοις ανθρώποις συναναστραφείς ως Θεάνθρωπος, τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, τούτους ποικιλαχώς και ποικιλοτρόπως ευηργέτησε.
Πτωχούς και πένητας ηλέησε. Συνεμερίσθη την προσληφθείσαν ανθρωπίνην φύσιν ημών και έως ουρανού αυτήν ανεβίβασε διά Σταυρού, Αναστάσεως και Αναλήψεως.
Η Εκκλησία, το σώμα Αυτού το άγιον, τη εκχύσει τού Αγίου Πνεύματος, συνεχίζει το αγιαστικόν και φιλανθρωπικόν έργον Αυτού επί της γης.
Αγιάζει αδιακόπως διά μέσου των αιώνων δια των μυστηρίων τα μέλη αυτής, καλλιεργεί, εξανθρωπίζει και κατακοσμεί τα ήθη των ανθρώπων, στηρίζει τον ιερόν θεσμόν της οικογενείας, διατρέφει τους πένητας, συμπαρίσταται σήμερον εμπράκτως εις τα θύματα της δημιουργηθείσης οικονομικής κρίσεως και καλεί την ανθρωπότητα εις καταλλαγήν, συμφιλίωσιν, ειρήνην και δικαιοσύνην, φιλανθρωπίαν, αγάπην και ευεργεσίαν.
Εξαιρέτως η Εκκλησία Ιεροσολύμων, η πρώτη ευαγγελισθείσα την του Χριστού Γέννησιν, δέεται από του Σπηλαίου τούτου και από της Κωνσταντινείου Βασιλικής ταύτης, της οποίας διά μέσου των αιώνων φύλαξ πιστός απεδείχθη, υπέρ ειρήνης και αγαθής καταστάσεως του σύμπαντος κόσμου, υπέρ καταπαύσεως των γεγονότων βίας εις την Μέσην Ανατολήν και αλλαχού, υπέρ παύσεως των τρομοκρατικών ενεργειών, υπέρ σεβασμού της θρησκευτικής ελευθερίας και λατρείας, υπέρ απελευθερώσεως των απαχθέντων Ιεραρχών και των απαχθεισών μοναζουσών της αδελφής Εκκλησίας της Αντιοχείας και υπέρ της των πάντων καταλλαγής και ενώσεως.
 
Εν τη Αγία Πόλει Βηθλεέμ, ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2013.
Διάπυρος προς Κύριον Ευχέτης,
ΘΕΟΦΙΛΟΣ Γ΄
Πατριάρχης Ιεροσολύμων
 

Μήνυμα Οικουμενικού Πατριάρχου για τα Χριστούγεννα 2013

 
 
+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ 
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ 
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
«Παιδίον εγεννήθη ημίν, υιός και εδόθη ημίν»! (Ησ. θ' 5)
Ενθουσιωδώς και χαρμοσύνως ο Προφήτης μας γνωστοποιεί προορατικώς προ αιώνων πολλών την εκ της Αειπαρθένου Γεννησιν του Παιδίου Ιησού. Βεβαίως, δεν ευρέθη και τότε, περίοδον απογραφής επί Καίσαρος Αυγούστου, τόπος εν τω καταλύματι δια την στέγασιν της κυοφορούσης εκ Πνεύματος Αγίου Παρθένου και ούτως ηναγκάσθη ο μνήστωρ και φύλαξ αυτής άγιος Ιωσήφ να την οδηγήση εις σπήλαιον, εις την φάτνην των αλόγων, «του τεκείν το Παιδίον».
Ο ουρανός και η γη υποδέχονται, προσφέροντες την ευχαριστίαν εις τον Δημιουργόν: «οι Άγγελοι τον ύμνον˙ οι ουρανοί τον αστέρα˙ οι Μάγοι τα δώρα˙ οι ποιμένες το θαύμα˙ η γη το σπήλαιον˙ η έρημος την φάτνην˙ ημείς δε Μητέρα Παρθένον»˙ οι ποιμένες αγραυλούν επί «την ποίμνην αυτών» και φυλάσσουν «φυλακάς νυκτός», και άγγελοι θεωρούντες εκστατικοί το Μυστήριον υμνολογούν (Εσπέρια Εορτής Χριστουγέννων).
Η γλυκύτης της Αγίας Νυκτός των Χριστουγέννων περιβάλλει και πάλιν τον κόσμον. Και εν μέσω των ανθρωπίνων καμάτων και πόνων, της κρίσεως και των κρίσεων, των παθών και των εχθροτήτων, των ανησυχιών και των απογοητεύσεων, προβάλλει πραγματικόν και επίκαιρον όσον ποτέ το μυστήριον της Ενανθρωπήσεως του Θεού Λογου, Όστις κατήλθεν ως υετός επί πόκον εις την κοιλίαν της αειπαρθένου Μαρίας ίνα ανατείλη δικαιοσύνην και πλήθος ειρήνης (πρβλ. Ψαλμ. οα' 7).
Υπό την σιωπήν και την ειρήνην της ιεράς Νυκτός των Χριστουγέννων, Ιησούς Χριστός, ο άναρχος, ο αόρατος, ο ακατάληπτος, ο άϋλος, ο αεί ων, ο ωσαύτως ων, εισέρχεται σαρκοφόρος, άσημος, απλούς, πτωχός, άγνωστος, εις το δράμα της ιστορίας. Εισέρχεται συγχρόνως ως «μεγάλης βουλής άγγελος, θαυμαστός σύμβουλος, [...] εξουσιαστής, άρχων ειρήνης, πατήρ του μέλλοντος αιώνος» (Ησ. θ' 6). Ναι, ερχεται ως άνθρωπος υπό Μητρός Παρθένου και λύει την περιπλοκήν της ανομίας και δίδει με την Χάριν και το Έλεός Του διέξοδον εις τας απορίας της ζωής, προορισμόν και αξίαν και περιεχόμενον και υποδειγματικόν ήθος και πρότυπον εις την ανθρωπίνην περιπέτειαν.
Ο Κυριος προσελάβετο άπασαν την ανθρωπίνην φύσιν και ηγίασεν αυτήν. Ο προαιώνιος Θεός κατεδέχθη να γίνη δι ημάς έμβρυον και να κυοφορηθή εις την γαστέρα της Θεοτόκου. Ούτως ετίμησε και την ανθρωπίνην ζωήν εκ του πρωταρχικού σταδίου αυτής και εδίδαξε τον σεβασμόν εις τον άνθρωπον από της αρχής της κυήσεως αυτού. Ο τα πάντα Δημιουργήσας συγκατέβη να γεννηθή ως Βρέφος και να γαλακτοτροφηθή υπό της Παρθένου. Ούτως ετίμησε την παρθενίαν και την μητρότητα, την πνευματικήν και την φυσικήν. Δια τούτο ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος προτρέπει: «γυναίκες παρθενεύετε, ίνα Χριστού γένησθε μητέρες» (Λογος ΛΗ', Εις τα Θεοφάνεια, PG 36, 313A).
Και ώρισεν ο Κύριος την συζυγίαν του άρρενος και του θήλεος εν τη ευλογημένη οικογενεία. Αυτός ο θεσμός της χριστιανικής οικογενείας αποτελεί το κύτταρον της ζωής και την θερμοκοιτίδα της υγιούς ψυχικώς και σωματικώς αναπτύξεως των τέκνων. Ως εκ τούτου, αποτελεί οφειλήν της Εκκλησίας αλλά και καθήκον της ηγεσίας εκάστου λαού η δια ποικίλων τρόπων ενίσχυσις του θεσμού της οικογενείας.
Δια να αναπτυχθή εν παιδίον υγιώς και ομαλώς απαιτείται μία οικογένεια όπου ο ανήρ και η γυνή ζουν αρμονικώς, ως εν σώμα, μία σαρξ, μία ψυχή, υποτασσόμενοι ο ένας προς τον άλλον.
Είμεθα βέβαιοι ότι πάντες οι πνευματικοί και εκκλησιαστικοί ηγέται, ως άλλοι αγραυλούντες ποιμένες, αλλά και οι ιθύνοντες τα του κόσμου, γνωρίζουν και αποδέχονται την θείαν αλήθειαν και πραγματικότητα ταύτην, την οποίαν διακηρύττομεν από του Οικουμενικού Πατριαρχείου και κατά τα εφετεινά Χριστούγεννα. Πάντες οφείλομεν να ενθαρρύνωμεν την δημιουργίαν και την λειτουργίαν των φυσιολογικών οικογενειών δια να αναπαράγουν υγιείς ψυχικώς και χαρούμενους πολίτας, πλήρεις αισθημάτων ασφαλείας, στηριζομένους εις το αίσθημα της προστασίας του ισχυρού και προστατεύοντος πατρός και της στοργικής και αγαπώσης μητρός. Οικογενείας, εις τας οποίας θα αναπαύεται ο Θεός. Προσκαλούμεν και προτρεπόμεθα άπαν το πλήρωμα της Αγίας Ορθοδόξου ημών Εκκλησίας όπως πολιτευόμενον αξίως της ης εκλήθη κλήσεως πράττη παν το δυνατόν δια την στήριξιν του θεσμού της οικογενείας.
Αδελφοί, «η νυξ προέκοψεν, η δε ήμερα ήγγικεν» (Ρωμ. ιγ 12). Ήδη οι ποιμένες πορεύονται προς την Βηθλεέμ το θαύμα ανακηρύττοντες και προσκαλούν ημάς να τους ακολουθήσωμεν, ως άλλοι «αστεροσκόποι μάγοι χαράς πληρούμενοι» (τροπάριον δ ωδής Όρθρου Εορτής Χριστουγέννων), «δώρα τίμια» προσάγοντες Αυτώ «χρυσόν δόκιμον, ως Βασιλεί των αιώνων, και λίβανον ως Θεώ των όλων, ως τριημέρω δε νεκρώ σμύρναν τω αθανάτω» (Ανατολίου, Στιχηρόν ιδιόμελον Εσπερινού Εορτής Χριστουγέννων). Δηλαδή τα δώρα της αγάπης και της πίστεώς μας και της δοκιμής μας ως χριστιανών και μάλιστα ορθοδόξων εις το ήθος και την παράδοσιν, την οικογενειακήν, την πατερικήν, την εκκλησιαστικήν, την ορθοπράττουσαν πάντοτε ανά τους αιώνας και συνέχουσαν μέχρι σήμερον την ευλογημένην κοινωνίαν μας, της οποίας κύτταρον κατά Θεόν βιοτής και αυξήσεως είναι, επαναλαμβάνομεν, η οικογένεια.
Αδελφοί και τέκνα,
  • 2013 χρόνια συνεπληρώθησαν από της κατά σάρκα Γεννήσεως του Χριστού˙
  • 2013 χρόνια και ο Χριστός, όπως τότε, δεν παύει να καταδιώκεται εν τω προσώπω των αδυνάτων από τον Ηρώδην και τους παντοειδείς συγχρόνους Ηρώδας˙
  • 2013 χρόνια και ο Ιησούς διώκεται εις τα πρόσωπα των χριστιανών εν Συρία -και όχι μόνον˙
  • 2013 χρόνια και ο Χριστός φεύγει, ως πρόσφυξ μετ αυτών, όχι εις την Αίγυπτον, αλλά εις τον Λίβανον, εις την Ευρώπην, εις την Αμερικήν και αλλαχού δι ασφάλειαν εν τη ανασφαλεία του κόσμου˙
  • 2013 χρόνια και το Παιδίον Ιησούς είναι ακόμη φυλακισμένον με τους δύο Ιεράρχας της Συρίας Παύλον και Ιωάννην, με τας Ορθοδόξους μοναχάς και πολλούς ακόμη ανωνύμους και επωνύμους χριστιανούς˙
  • 2013 χρόνια και ο Χριστός σταυρώνεται μαζί με αυτούς που βασανίζονται και φονεύονται δια να μη προδώσουν την πίστιν των εις Αυτόν˙
  • 2013 χρόνια και ο Ιησούς φονεύεται καθ ημέραν εις το πρόσωπον των χιλιάδων εμβρύων, τα οποία οι γονείς των δεν αφήνουν να γεννηθούν˙
  • 2013 χρόνια και ο Χριστός εμπαίζεται και ονειδίζεται εις το πρόσωπον των δυστυχισμένων παιδίων, τα οποία ζουν υπό την κρίσιν της οικογενείας, της ανεχείας, της πτωχείας.
Τον πόνον, την θλίψιν και τα παθήματα των ανθρώπων ήλθε και έρχεται και κατά τα εφετεινά Χριστούγεννα να αναλάβη ο Κύριος, ο ειπών «εφ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε» (Ματθ. κε 40-41). Δι αυτούς ήλθεν εκ Παρθένου, δι αυτούς εγένετο άνθρωπος, δι αυτούς έπαθεν, εσταυρώθη, ανέστη. Δι ημάς όλους, δηλαδή. Ας άρωμεν, λοιπόν, έκαστος ημών τον προσωπικόν αυτού σταυρόν δια να εύρωμεν χάριν και έλεον εις εύκαιρον βοήθειαν˙ δια να είναι «μεθ ημών ο Θεός», ο τεχθείς Εμμανουήλ, Σωτήρ και Κύριος. Αμήν.
 
Χριστούγεννα ,βιγ
+ Ο Κωνσταντινουπόλεως
διάπυρος προς Θεόν ευχέτης πάντων υμών
 

Κυριακή 22 Δεκεμβρίου 2013

«Ουρανοί αγαλλιάσθε· σκιρτήσατε τα όρη, Χριστού γεννηθέντος»

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Στην εκκλησιαστική υμνογραφία, που στην ουσία αποτελεί υπομνηματισμό του βιβλικού μηνύματος για τη σωτηρία του κόσμου, με ποιητικό και γλαφυρό τρόπο περιγράφεται το κάλλος της κτίσεως και η συμμετοχή της σε όλα τα θαυμαστά γεγονότα της θείας ενανθρώπησης. Το φυσικό περιβάλλον υπάρχει για τον άνθρωπο και ανάγει στο Δημιουργό. «Οι ουρανοί διηγούνται δόξαν Θεού ποίησιν δε χειρών αυτού αναγγέλλει το στερέωμα» (Ψαλμ. 18,1), γράφει ο ψαλμωδός, ενώ ο νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης γράφει για τον «Ποιητή των νεφών και των κυμάτων που κοιμάται μέσα μας» («Άξιον Εστί», Τα πάθη, Ανάγνωσμα β’, στ’).
β) Για να γίνει όμως αναγωγή από το αισθητό κάλλος των κτισμάτων στον «Ωραίον κάλλει παρά τους υιούς των ανθρώπων» (Ψαλμ. 44,3), από την ομορφιά της δημιουργίας στον Κτίστη και Δημιουργό των απάντων, για να ξυπνήσει ο «κατ’ εικόνα Θεού» πλασμένος άνθρωπος, χρειάζονται γυμνασμένες πνευματικές αισθήσεις. Εσωτερική κάθαρση από το επαχθές βάρος και την ομίχλη των φθοροποιών παθών. Έτσι, η υλική δημιουργία, που αποτελεί έκφραση της προνοητικής ενέργειας του Θεού προς το τελειότερο πλάσμα του, μπορεί να γίνει πηγή έμπνευσης. Οι υμνογράφοι που διαθέτουν καθαρή καρδιά συνδέουν την ωραιότητα της κτίσης με τη λαμπρότητα του Κτίστη και διδάσκουν τους πιστούς.
γ) Κι ενώ με την πτώση του ανθρώπου «η κτίση συστενάζει και συνωδίνει άχρι του νυν» (Ρωμ. 8,22), με τη Γέννηση του Σωτήρος «τα σύμπαντα χαράς πληρούνται» (Τροπάριο του όρθρου της εορτής). Στην υμνογραφία των Χριστουγέννων η κτίση κατέχει ουσιαστική θέση. Οι ιεροί υμνογράφοι άλλοτε την παρουσιάζουν να προευτρεπίζεται, άλλοτε να συγχορεύει, άλλοτε να ευγνωμονεί και άλλοτε να στέκεται εκστατική μπροστά στο «υπέρ λόγον και έννοιαν ξένον μυστήριον» της θείας συγκατάβασης.
δ) Ουρανός και γη, άστρα και σπήλαιο, έρημος και φάτνη, όρη και δένδρα, ζώα και φυτά συμμετέχουν στο υπερφυές γεγονός της θείας συγκατάβασης και υπουργούν το θαύμα. «Ευφραίνεσθε δίκαιοι· ουρανοί αγαλλιάσθε· σκιρτήσατε τα όρη Χριστού γεννηθέντος», ψάλλει η Εκκλησία στους αίνους της εορτής και καλεί σε θεία συνήχηση και αρμονικό συνεορτασμό τα επίγεια με τα ουράνια, τα λογικά με τα άλογα, τους αγγέλους με τους ανθρώπους.
ε) Ο Φώτης Κόντογλου ακολουθώντας τη θεσπέσια υμνογραφία της εορτής περιγράφει το διάκοσμο της εικόνας της Γεννήσεως ως εξής: «Ο περίγυρος της αγίας ταύτης εικόνος, με τα καθέκαστά του είναι τερπνός, διά το φαιδρόν και σωτήριον μυστήριον της Γεννήσεως του Κυρίου. Ο Χρωματισμός των βουνών είναι χαριέστατος και γλυκός, με ελαφρά ισκιώματα. Άγρια πρινάρια και ευώδη χόρτα, μυρσίνες, θυμάρια και άλλα, στολίζουν ταπεινά τους βράχους, όπως τα βλέπει κανένας εις τα ευλογημένα βουνά της πατρίδος μας» («Έκφρασις...», σ. 158).
στ) Μέσα από μια αντιθετική εικόνα διδάσκεται η αξία της υψοποιού ταπείνωσης. «Λαθών ετέχθης υπό το Σπήλαιον, αλλ’ ουρανός σε πάσιν εκήρυξεν, ώσπερ στόμα, τον Αστέρα προβαλλόμενος Σωτήρ». Όπως ο Χριστός γεννιέται μυστικά στο ταπεινό σπήλαιο και ο ουρανός αναγγέλλει με το λαμπερό αστέρι σε όλους τον Σωτήρα, έτσι και κάθε πιστός που εκουσίως ταπεινώνεται γίνεται ουράνιος άνθρωπος. Στην ίδια γραμμή ο Γρηγόριος Θεολόγος ερμηνεύοντας το «μυστήριο της θείας οικονομίας» ομιλεί για υψοποιό κένωση και «θεία πτωχεία», προκειμένου ο άνθρωπος να ανέλθει προς τον Θεό, πληρούμενος διά της «αυτού θεότητος».
ζ) Στον εσπερινό των Χριστουγέννων μέσα από έναν ύμνο του Ανατολίου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως (5ος αιώνας) παρουσιάζονται όλα τα κτίσματα να προσκομίζουν στον νεογέννητο Χριστό την ευχαριστία τους: «οι άγγελοι τον ύμνον· οι ουρανοί τον Αστέρα· οι Μάγοι τα δώρα· οι ποιμένες το θαύμα· η γη το σπήλαιον· η έρημος την φάτνην· ημείς δε μητέρα Παρθένον». Μέσω της Παναγίας, που εκπροσωπεί το ανθρώπινο γένος, ανακαινίζεται ολόκληρη η δημιουργία και η «κτίσις αγάλλεται».
 
 
πΗΓΉ:

Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας: ''Η ασύλληπτη αξία της ανθρώπινης ζωής''

«Ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσι καὶ περισσὸν ἔχωσιν»(Ιω. 10:10)
Ο τονισμός της αξιοπρέπειας του ανθρώπου κυριαρχεί στην εποχή μας στις ποικίλες δημόσιες διακηρύξεις.
Το γεγονός όμως που αναδεικνύει με μοναδική ένταση την αξία της ανθρώπινης ζωής είναι αυτό που δεσπόζει στη σημερινή μεγάλη εορτή: Ότι ο Υιός του Θεού του ζώντος, του απροσίτου και παντοδυνάμου, προσέλαβε την ανθρώπινη φύση, έγινε άνθρωπος.
Αυτό παραμένει το εκπληκτικό κεντρικό μήνυμα των Χριστουγέννων. Για τη σωτηρία του κόσμου, ο Θεός δεν έστειλε αγγέλους, δεν έλαβε τη μορφή κάποιου άλλου δημιουργήματος, αλλά έγινε άνθρωπος.
Έτσι τόνισε με σαφή τρόπο την αξία αυτής καθεαυτής της ανθρώπινης ζωής και φανέρωσε την ιερότητα της κάθε ανθρώπινης υπάρξεως.
Αλλά συγχρόνως το Ευαγγέλιο αποκαλύπτει ότι ο Χριστός ήλθε για να ανυψώσει την ανθρώπινη φύση, να μεταγγίσει σ’ αυτήν πλησμονή ζωής.
Η σημερινή λοιπόν εορτή είναι η κατεξοχήν εορτή της ζωής, σε όλες τις διαστάσεις και την προοπτική της.
Μέσα στην εορταστική χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα μάς δίνεται η ευκαιρία να αναλογισθούμε βαθύτερα την ουσιαστική αξία του θεόσδοτου αυτού δώρου, που ήδη απολαμβάνουμε, και γενικότερα να αυξήσουμε τον σεβασμό μας προς την όπου γης ανθρώπινη ύπαρξη.
1. Αρχίζοντας πρώτα από τη δική μας ζωή, καιρός να προσέξουμε τα λεγόμενα αυτονόητα· όπως π.χ. είναι το χρέος μας να διατηρούμε άρτια τη βιολογική μας ζωή, αποφεύγοντας καταχρήσεις, πάθη και λάθη που την υποβιβάζουν και την υποσκάπτουν, φροντίζοντας να αναπτύξουμε όλες τις πνευματικές μας δυνατότητες.
Ως ζωντανά κύτταρα του ανθρωπίνου γένους έχουμε ευθύνη και υποχρέωση να καλλιεργήσουμε όλα μας τα χαρίσματα, όλο το φάσμα της δημιουργικότητος μας και να προσφέρουμε στην ανθρωπότητα ό,τι καλύτερο διαθέτουμε.
Ακόμα και στις πιο σκοτεινές συνθήκες απογνώσεως ας αναλογιζόμαστε την ανυπέρβλητη αξία της ζωής και ότι δεν δικαιούμεθα, σε καμιά περίπτωση, να την καταστρέψουμε με τα ίδια μας τα χέρια.
Οι πολυειδείς δοκιμασίες του ανθρωπίνου βίου, κάμψη υγείας, ανέχεια, κατατρεγμοί, συκοφαντίες, συχνά ανοίγουν νέους πνευματικούς, υπαρξιακούς ορίζοντες.
Απορροφημένοι από τη φροντίδα για την καθημερινή βιοτή, αμελούμε συνήθως την άλλη διάσταση που άνοιξε με την έλευση Του ο Χριστός· ότι ήλθε για να μας οδηγήσει σε πνευματική άνθηση και καρποφορία, να μας προσφέρει «τό περρισόν αὐτῆς τῆς ζωῆς, τουτέστι τό πλέον ἤτοι τό τιμιώτερον, τήν τελειοτάτην τοῦ Πνεύματος μέθεξιν» (Άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας).
Το «περισσόν» σημαίνει την ποιοτική πληρότητα που χαρίζει η παρουσία του ζωοποιούντος Πνεύματος σε εκείνους οι οποίοι «μένουν ἐν Χριστῷ».
2. Η δεύτερη κατεύθυνση του Χριστουγεννιάτικου στοχασμού μας οφείλει να αποβλέπει στην τόνωση του σεβασμού της ζωής των συνανθρώπων μας. Ποικίλες απειλές κατά της ζωής, δολοφονικές ενέργειες, αιματηρές συγκρούσεις διαστίζουν την καθημερινότητα.
Παρ’ όλα τα προσχήματα, οποιαδήποτε αφαίρεση ζωής αποτελεί έγκλημα όχι μόνο κατά του συγκεκριμένου θύματος αλλά γενικότερα κατά της ανθρωπότητος.
Αλλά η περιφρόνηση της ζωής δεν συντελείται μόνο με εγκληματικές πράξεις και την πολύμορφη βία. Αναρίθμητοι άνθρωποι απειλούνται από διάφορες μορφές αδικίας στην κοινωνική και ιδιωτική σφαίρα.
Η αδικία οδηγεί πολλούς ανθρώπους σε στερήσεις, φτώχια, εξαθλίωση. Κάτι ακόμα που δρα, χωρίς να διακρίνεται σαφώς, κατά της ανθρώπινης ζωής είναι η αδιαφορία για την ποιότητα ζωής των συνανθρώπων μας.
Δεν φαίνεται πάντοτε καθαρά, δεν διώκεται από τον νόμο, όμως δεν παύει να υπονομεύει αμέτρητες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές.
Σε εποχή μάλιστα κρίσεων, όπως η δική μας, η αδιαφορία γίνεται συχνά θανατηφόρα. Άμεσο χρέος όλων μας είναι να προστατεύουμε κάθε ανθρώπινη ζωή με έμπρακτη συμπαράσταση και άγρυπνη αλληλεγγύη, στηρίζοντας με λόγο και έργο, με άδολη αγάπη, όσους δοκιμάζονται, όσους πληγώνει η ανέχεια, η αρρώστια και η απελπισία.
Συγχρόνως, χρέος των συνειδητών χριστιανών είναι η μαρτυρία ότι εκτός από την βιολογική ζωή υπάρχει μια άλλη ακόμα ανώτερη ποιότητα ζωής.
Η πνευματική, την οποία χαρίζει και προάγει η πίστη, το άνοιγμα της καρδιάς μας στην περιοχή του Πνεύματος.
Μια ζωή που κινείται διαρκώς σε μεταμορφωτική εσωτερική πορεία με την βεβαιότητα ότι ο Χριστός ήλθε «...ἵνα πᾶς ὁ θεωρῶν τὸν υἱὸν καὶ πιστεύων εἰς αὐτὸν ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον …»(Ιω. 6:40).
* *
«Ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσι καὶ περισσὸν ἔχωσιν» (Ιω. 10:10).
Το εκπληκτικό μήνυμα των Χριστουγέννων είναι ότι ο Υιός του Απροσίτου Θεού έγινε άνθρωπος.
Η ενανθρώπηση του θείου Λόγου διατρανώνει, αδελφοί μου, την τεράστια αξία της ανθρώπινης ζωής. Αλλά συγχρόνως αποκαλύπτει ότι ο Χριστός ήλθε να μας μεταγγίσει μια ζωή ανώτερη «την τελειοτάτην του Πνεύματος μέθεξιν,» που προεκτείνεται στην αιωνιότητα.
Ας φροντίσουμε τις εορταστικές αυτές ημέρες να βιώσουμε βαθύτερα την ιερότητα και το μεγαλείο του θεόσδοτου δώρου της ζωής.
Και ακόμη να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας με άοκνη προσπάθεια για την ανάπτυξη της πνευματικής ζωής.
Ταυτόχρονα ας ενισχύσουμε τον σεβασμό μας για την ζωή των συνανθρώπων μας, καταπολεμώντας τη βία, την αδικία και την αδιαφορία που την υπονομεύουν.
Ας την στηρίζουμε με την αγαπητική αλληλεγγύη μας. Ευλογημένα Χριστούγεννα με συνειδητό αγώνα για μια πιο ανθρώπινη κοινωνία. Και με την έμπνευση του Χριστού, η νέα χρονιά περισσότερο ανθρώπινη.

Πηγή: http://www.romfea.gr/ekklisies/ekklisia-tis-alvanias/21138-2013-12-21-09-50-32

Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2013

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 22-12-2013

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ Κατά Ματθαίον (α΄ 1-25)
Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαυῒδ, υἱοῦ Ἀβραάμ.

Ἀβραὰμ ἐγέννησε τὸν Ἰσαάκ, Ἰσαὰκ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰακώβ, Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰούδαν καὶ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ, Ἰούδας δὲ ἐγέννησε τὸν Φαρὲς καὶ τὸν Ζαρὰ ἐκ τῆς Θάμαρ, Φαρὲς δὲ ἐγέννησε τὸν Ἐσρώμ, Ἐσρὼμ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀράμ, Ἀρὰμ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀμιναδάβ, Ἀμιναδὰβ δὲ ἐγέννησε τὸν Ναασσών, Ναασσὼν δὲ ἐγέννησε τὸν Σαλμών, Σαλμὼν δὲ ἐγέννησε τὸν Βοὸζ ἐκ τῆς Ραχάβ, Βοὸζ δὲ ἐγέννησε τὸν Ὠβὴδ ἐκ τῆς Ρούθ, Ὠβὴδ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰεσσαί, Ἰεσσαὶ δὲ ἐγέννησε τὸν Δαυῒδ τὸν βασιλέα. Δαυῒδ δὲ ὁ βασιλεὺς ἐγέννησε τὸν Σολομῶντα ἐκ τῆς τοῦ Οὐρίου, Σολομὼν δὲ ἐγέννησε τὸν Ροβοάμ, Ροβοὰμ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀβιά, Ἀβιὰ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀσά, Ἀσὰ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰωσαφάτ, Ἰωσαφὰτ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰωράμ, Ἰωρὰμ δὲ ἐγέννησε τὸν Ὀζίαν, Ὀζίας δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰωάθαμ, Ἰωάθαμ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἄχαζ, Ἄχαζ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἐζεκίαν, Ἐζεκίας δὲ ἐγέννησε τὸν Μανασσῆ, Μανασσῆς δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀμών, Ἀμὼν δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰωσίαν, Ἰωσίας δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰεχονίαν καὶ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ ἐπὶ τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος.

Μετὰ δὲ τὴν μετοικεσίαν Βαβυλῶνος Ἰεχονίας ἐγέννησε τὸν Σαλαθιήλ, Σαλαθιὴλ δὲ ἐγέννησε τὸν Ζοροβάβελ, Ζοροβάβελ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀβιούδ, Ἀβιοὺδ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἐλιακείμ, Ἐλιακεὶμ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀζώρ, Ἀζὼρ δὲ ἐγέννησε τὸν Σαδώκ, Σαδὼκ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἀχείμ, Ἀχεὶμ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἐλιούδ, Ἐλιοὺδ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἐλεάζαρ, Ἐλεάζαρ δὲ ἐγέννησε τὸν Ματθάν, Ματθὰν δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰακώβ, Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἄνδρα Μαρίας, ἐξ ἧς ἐγεννήθη Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος Χριστός.

Πᾶσαι οὖν αἱ γενεαὶ ἀπὸ Ἀβραάμ ἕως Δαυῒδ γενεαὶ δεκατέσσαρες, καὶ ἀπὸ Δαυῒδ ἕως τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος γενεαὶ δεκατέσσαρες, καὶ ἀπὸ τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος ἕως τοῦ Χριστοῦ γενεαὶ δεκατέσσαρες.

Τοῦ δὲ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν. Μνηστευθείσης γὰρ τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας τῷ Ἰωσήφ, πρὶν ἢ συνελθεῖν αὐτοὺς εὑρέθη ἐν γαστρὶ ἔχουσα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου. Ἰωσὴφ δὲ ὁ ἀνὴρ αὐτῆς, δίκαιος ὢν καὶ μὴ θέλων αὐτὴν παραδειγματίσαι, ἐβουλήθη λάθρα ἀπολῦσαι αὐτήν. Ταῦτα δὲ αὐτοῦ ἐνθυμηθέντος ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου κατ᾿ ὄναρ ἐφάνη αὐτῷ λέγων· Ἰωσὴφ υἱὸς Δαυῒδ, μὴ φοβηθῇς παραλαβεῖν Μαριὰμ τὴν γυναῖκά σου· τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ Πνεύματός ἐστιν Ἁγίου. Τέξεται δὲ υἱὸν καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν· αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν.

Τοῦτο δὲ ὅλον γέγονεν ἵνα πληρωθῇ τὸ ρηθὲν ὑπὸ τοῦ Κυρίου διὰ τοῦ προφήτου λέγοντος· Ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός.

Διεγερθεὶς δὲ ὁ Ἰωσὴφ ἀπὸ τοῦ ὕπνου ἐποίησεν ὡς προσέταξεν αὐτῷ ὁ ἄγγελος Κυρίου καὶ παρέλαβε τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἐγίνωσκεν αὐτὴν ἕως οὗ ἔτεκε τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον, καὶ ἐκάλεσε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν.


Ἀπόδοση στη νεοελληνική:

Βιβλίο τῆς ἱστορίας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ υἱοῦ τοῦ Δαυὶδ, τοῦ υἱοῦ τοῦ Ἀβραάμ.

Ὁ Ἀβραὰμ ἐγέννησε τὸν Ἰσαάκ, ὁ Ἰσαὰκ ἐγέννησε τὸν Ἰακώβ, ὁ Ἰακὼβ ἐγέννησε τὸν Ἰούδα καὶ τοὺς ἀδεφλούς του, ὁ Ἰούδας ἐγέννησε τὸν Φαρὲς καὶ τὸν Ζαρὰ ἀπὸ τὴν Θαμάρ, ὁ Φαρὲς ἐγέννησε τὸν Ἐσρώμ, ὁ Ἐσρὼμ ἐγέννησε τὸν Ἀράμ, ὁ Ἀρὰμ ἐγέννησε τὸν Ἀμιναδάβ, ὁ Ἀμιναδὰβ ἐγέννησε τὸν Ναασσών, ὁ Ναασσὼν ἐγέννησε τὸν Σαλμών, ὁ Σαλμὼν ἐγέννησε τὸν Βοὸζ ἀπὸ τὴν Ραχάβ, ὁ Βοὸζ ἐγέννησε τὸν Ὠβήδ ἀπὸ τὴν Ρούθ, ὁ Ὠβὴδ ἐγέννησε τὸν Ἰεσσαί, ὁ Ἰεσσαὶ ἐγέννησε τὸν Δαυΐδ τὸν βασιλέα.

Ὁ Δαυὶδ ὁ βασιλεύς ἐγέννησε τὸν Σολομῶντα ἀπὸ τὴν σύζυγον τοῦ Οὐρία, ὁ Σολομὼν ἐγέννησε τὸν Ροβοάμ, ὁ Ροβοὰμ ἐγέννησε τὸν Ἀβιά, ὁ Ἀβιὰ ἐγέννησε τὸν Ἀσά, ὁ Ἀσὰ ἐγέννησε τὸν Ἰωσαφάτ, ὁ Ἰωσαφὰτ ἐγέννησε τὸν Ἰωράμ, ὁ Ἰωρὰμ ἐγέννησε τὸν Ὀζιάν, ὁ Ὀζίας ἐγέννησε τὸν Ἰωάθαμ, ὁ Ἰωάθαμ ἐγέννησε τὸν Ἄχαζ, ὁ Ἄχαζ ἐγέννησε τὸν Ἐζεκίαν, ὁ Ἐζεκίας ἐγέννησε τὸν Μανασσῆν, ὁ Μανασσῆς ἐγέννησε τὸν Ἀμών, ὁ Ἀμὼν ἐγέννησε τὸν Ἰωσίαν, ὁ Ἰωσίας ἐγέννησε τὸν Ἰεχονίαν καὶ τοὺς ἀδελφούς του κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς αἰχμαλωσίας εἰς τὴν Βαβυλῶνα.

Μετὰ δὲ τὴν αἰχμαλωσίαν εἰς τὴν Βαβυλῶνα ὁ Ἰεχονίας ἐγέννησε τὸν Σαλαθιήλ, ὁ Σαλαθιὴλ ἐγέννησε τὸν Ζοροβάβελ, ὁ Ζοροβάβελ ἐγέννησε τὸν Ἀβιούδ, ὁ Ἀβιοὺδ ἐγέννησε τὸν Ἐλιακείμ, ὁ Ἐλιακεὶμ ἐγέννησε τὸν Ἀζώρ, ὁ Ἀζὼρ ἐγέννησε τὸν Σαδώκ, ὁ Σαδὼκ ἐγέννησε τὸν Ἀχείμ, ὁ Ἀχεὶμ ἐγέννησε τὸν Ἐλιούδ, ὁ Ἐλιοὺδ ἐγέννησε τὸν Ἐλεάζαρ, ὁ Ἐλεάζαρ ἐγέννησε τὸν Ματθάν, ὁ Ματθὰν ἐγέννησε τὸν Ἰακώβ, ὁ Ἰακὼβ ἐγέννησε τὸν Ἰωσήφ, τὸν ἄνδρα τῆς Μαρίας, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἐγεννήθη ὁ Ἰησοῦς, ὁ ὁποίος λέγεται Χριστός.

Ὅλαι λοιπὸν αἱ γενεαὶ ἀπὸ τοῦ Ἀβραὰμ μέχρι τοῦ Δαυΐδ εἶναι γενεαὶ δεκατέσσερις καὶ ἀπὸ τοῦ Δαυΐδ μέχρι τῆς αἰχμαλωσίας εἰς τὴν Βαβυλῶνα εἶναι γενεαὶ δεκατέσσερις καὶ ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας εἰς τὴν Βαβυλῶνα μέχρι τοῦ Χριστοῦ εἶναι γενεαὶ δεκατέσσερις. Τοῦ δὲ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέννησις ἔγινε κατὰ τὸν ἑξῆς τρόπον. Ἀφοῦ ἡ μητέρα του Μαρία ἀρραβωνιάσθηκε μὲ τὸν Ἰωσήφ, ἔμεινε ἔγκυος ἐκ Πνεύματος Ἁγίου πρὶν νὰ συνευρεθοῦν. Ὁ ἄνδρας της, ὁ Ἰωσήφ, ἐπειδὴ ἦτο δίκαιος καὶ δὲν ἤθελε νὰ τὴν ἐκθέσῃ, ἐσκέφθηκε νὰ τὴν διώξῃ κρυφά. Καὶ ἐνῷ ἔτσι ἐσκέπτετο, ἄγγελος τοῦ Κυρίου τοῦ παρουσιάσθηκε εἰς τὸ ὄνειρόν του καὶ τοῦ εἶπε, «Ἰωσήφ, υἱὲ τοῦ Δαυΐδ, μὴ φοβηθῇς νὰ πάρῃς μαζί σου τὴν Μαριάμ, τὴν γυναῖκα σου, διότι ἐκεῖνο ποὺ ἐγεννήθηκε μέσα της προέρχεται ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιον. Θὰ γεννήσῃ δὲ υἱὸν, τὸν ὁποῖον θὰ ὀνομάσῃς Ἰησοῦν, διότι αὐτὸς θὰ σώσῃ τὸν λαόν του ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας του».

Ὅλα αὐτὰ ἔγιναν διὰ νὰ ἐκπληρωθῇ ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον ἐλέχθη ἀπὸ τὸν Κύριον διὰ τοῦ προφήτου, «Ἰδοὺ ἡ παρθένος θὰ συλλάβη καὶ θὰ γεννήσῃ υἱὸν καὶ θὰ τὸν ὀνομάσουν Ἐμμανουήλ», τὸ ὁποῖον μεταφραζόμενον σημαίνει, «Μαζί μας εἶναι ὁ Θεός».

Ὅταν ὁ Ἰωσὴφ ἐξύπνησε, ἔκανε ὅπως τὸν διέταξε ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου, ἐπῆρε δηλαδὴ τὴν γυναῖκα του μαζί του· καὶ δὲν εἶχε καμίαν σχέσιν μαζί της μέχρις ὅτου ἐγέννησε τὸν υἱόν της τὸν πρωτότοκον καὶ τὸν ὠνόμασεν Ἰησοῦ.

Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2013

Η ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ


Ι Ε Ρ Α  Α Ρ Χ Ι Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Η  Α Υ Σ Τ Ρ Α Λ Ι Α Σ 
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2013 
Σ Τ Υ Λ Ι Α Ν Ο Σ 
Ἐλέῳ Θεοῦ Ἀρχιεπίσκοπος Αὐστραλίας, 
παντί τῷ Ἱερῷ Κλήρῳ καί τῷ εὐσεβεῖ Λαῷ 
τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς

Ἀδελφοί Συλλειτουργοί καί τέκνα περιπόθητα τῆς Ἐκκλησίας, 
Γιά μιά ἀκόμη φορά, ἑτοιμαζόμαστε νά ἑορτάσωμε τά Χριστούγεννα καί τάς λοιπάς Ἑορτάς τοῦ ἱεροῦ Δωδεκαημέρου. 
Ἐν τούτοις, τά φαινόμενα τῆς διεθνοῦς βίας, τῆς παντοειδοῦς ἐγκληματικότητος καί τῆς ὑλιστικῆς ὑστερίας, δέν μᾶς ἐπιτρέπουν νά βιώσωμεν εἰλικρινῶς καί θεαρέστως τήν χαράν τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, μήτε κἄν νά ψάλλωμεν «ἀρρυπώτοις χείλεσιν» καί μέ ἤσυχον συνείδησιν τόν περί εἰρήνης ὕμνον τῶν ἀγγέλων. 
Ἐάν, μετά παρέλευσιν τόσων αἰώνων, ἡ Ἐνανθρώπησις τοῦ Θεοῦ δέν κατέστησε περισσότερον φιλάνθρωπον τόν κόσμον μας, αὐτό δέν ὀφείλεται εἰς τούς μή Χριστιανούς, ἀλλ’ ἴσως περισσότερον εἰς τούς Χριστιανούς, Ἀνατολῆς καί Δύσεως, τῶν ὁποίων ἡ ὅλη διαγωγή ὄχι μόνον δέν παραδειγματίζει, ἀλλ’ ἀντιθέτως προκαλεῖ, τούς μή Χριστιανούς ἰδιαιτέρως. 
Ὅταν ὁ Μαχάτμα Γκάντι, ὁ παροιμιώδης ἐκεῖνος εἰρηνόφιλος πολιτικός τῶν Ἰνδιῶν, ἐρωτήθηκε πῶς δέν εἶχε ἀκολουθήσει τόν Χριστιανισμόν, ἡ ἀπάντησις πού ἔδωκε ἦταν καταπέλτης: «Θά εἶχα γίνει πρό πολλοῦ Χριστιανός, ἄν οἱ λεγόμενοι Χριστιανοί ἀκολουθοῦσαν τήν διδασκαλίαν τοῦ Χριστοῦ 24 ὧρες τό 24ωρο (!)». 
Εἶναι δυστυχῶς ἀλήθεια ὅτι, τόσον ὁ δημόσιος ὅσον καί ὁ ἰδιωτικός βίος τῶν Χριστιανῶν, δέν θά μποροῦσε νά ἀποτελέσει παράδειγμα πρός μίμησιν, διά τούς μή Χριστιανούς, πού δικαίως μᾶς ἐλέγχουν μέ κριτήριο τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. 
Ἄν λάβωμεν ὑπ’ ὄψιν πόσες «συνθῆκες» καί πόσα «πρωτόκολλα» εἰρήνης ἔχουν συμφωνηθεῖ διεθνῶς, μέ πρωτοστάτας λαούς χριστιανικούς, θά ὁμολογήσωμεν ὅτι ἡ «ἐπί γῆς εἰρήνη» παραμένει ἀκόμη ὄνειρο μακρινό καί ἄπιαστο. Γιατί βεβαίως εἰρήνη πραγματική δέν σημαίνει ἁπλῶς ἀπουσία πολέμου, ἀλλά σεβασμός τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, πού εἶναι εἰκόνα τοῦ ἀοράτου Θεοῦ. Καί λέγοντες «ἀνθρώπινο πρόσωπο», τό ἐννοοῦμε ἀνεξαρτήτως φυλῆς, φύλου, χρώματος, θρησκεύματος καί ἡλικίας. 
Μέ τήν Γέννησιν τοῦ Χριστοῦ, ὁ Θεός γίνεται πλησίον καί ὁ πλησίον γίνεται Θεός. Κι’ ὅλα αὐτά ὄχι βέβαια ἀπό τυφλή νομοτέλεια τῆς φύσεως, ἀλλά ἀπό τήν ἄμετρον φιλανθρωπίαν καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. 
Αὐτῷ ἡ δόξα καί τό κράτος καί ἡ προσκύνησις εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν! 
Διάπυρος πρός Αὐτόν εὐχέτης 
Ὁ Αὐστραλίας Σ Τ Υ Λ Ι Α Ν Ο Σ 
Χριστούγεννα 2013

Πηγή: Φως Φαναρίου

Θεολογική διημερίδα: "Με τους τρεις Ιεράρχες στο σχολείο και την κοινωνία"

 
Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η
Ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος «ΚΑΙΡΟΣ - για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης» σας καλεί, στη , που διοργανώνει στο  Διορθόδοξο Κέντρο της Εκκλησίας της Ελλάδος (Ι. Μ. Πεντέλης) στις 31/1/2014 και 1/2/2014. Η διημερίδα  περιλαμβάνει   επίκαιρες εισηγήσεις με συζήτηση θα λειτουργήσουν εκπαιδευτικά  εργαστήρια και θα χορηγηθούν οι σχετικές βεβαιώσεις παρακολούθησης.
                                                Εκ μέρους του ΔΣ
  Ο Πρόεδρος                                                                               Ο Γ. Γραμματέας
Α. Αργυρόπουλος                                                                      Γ. Παπαδόπουλος
Σχ. Σύμβουλος                                                                            Καθηγητής Δ.Ε
«Με τους τρεις Ιεράρχες στο σχολείο και την κοινωνία»
 
Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2014

17.00-17.30
§  Προσέλευση-εγγραφές 
17.30-18.00

§  Έναρξη-Χαιρετισμοί
18:00-19:30

§  Πολιτισμός και Εκκλησία στους Τρεις Ιεράρχες

Κ. Κορναράκης, Αν. Καθηγητής Τμ. Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.

§  Παιδαγωγικές αναφορές στο έργο των Τριών Ιεραρχών: Η περίπτωση του αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου

Εμ. Περσελής, Καθηγητής Τμ. Κοινωνικής Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.

§  Θρησκευτικές γιορτές και δημόσιος χώρος

        Αθ. Παπαθανασίου, Δρ. Θεολογίας, Καθηγητής ΓΕΛ Ζεφυρίου Δυτ. Αττικής, Δ/ντης του περιοδικού Σύναξη

§  Οι θρησκευτικές γιορτές: μεταξύ κοινότητας και μισαλλοδοξίας

        Β. Ξυδιάς, Καθηγητής Δ/θμιας, Α΄ Αθήνας

19.30-20.00
§  Διάλειμμα

 
20.00-21.00

 
Θρησκευτική Εκπαίδευση: Τα «πρέπει» της εκπαιδευτικής κοινότητας και τα «θέλω» της κοινωνίας

§  Συζήτηση 

Συντονιστής: Γ. Καπετανάκης, Δρ Θεολογίας, καθηγητής  ΠΠΓΕΣΣ

Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2014

«Παιδαγωγικές προϋποθέσεις και διδακτικές προτάσεις»

[Εργαστήρια διδακτικής μεθοδολογίας για θεολόγους εκπαιδευτικούς. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας στις δηλώσεις των εργαστηρίων κατά την προσέλευση και εγγραφή στη διημερίδα]

09:00-10.00

§  Διδάσκοντας τη λειτουργία των Συνόδων και την έννοια της Ορθοδοξίας

          Δ. Μόσχος, Επικ. Καθηγητής Τμ. Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.

§  Η Παραβολή του Ασώτου Υιού: Η δύναμη του κειμένου στη διδασκαλία των Θρησκευτικών

          Χ. Καρακόλης, Αν. Καθηγητής Τμ. Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.

10.00-11.30

§  Η αξιοποίηση της τέχνης στη διδακτική πράξη του Θρησκευτικού μαθήματος

           Α. Μπάρλος και Β. Γώγου, Επιμορφωτές ενηλίκων

§  Μια μέρα … Διδακτικές προσεγγίσεις των θρησκειών

           Η. Μαλεβίτης, Δρ. Θεολογίας, Καθηγητής Γυμν. Λεχαινών

11.30-12.00

Διάλειμμα

12.00-13.30

§  Η λειτουργία της τάξης ως κοινότητα μάθησης 

           Α. Βαλλιανάτος,  Δρ. Θεολογίας, Σχ. Σύμβουλος Θεολόγων Β΄ Αθήνας

§  Η λειτουργία της τάξης ως κοινότητα μάθησης 

           Μ. Κουκουνάρας-Λιάγκης, Λέκτορας Τμ. Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.

13.30-14.00

Αξιολόγηση-  Συζήτηση