Γιώργος Καπετανάκης : Μάθημα των θρησκευτικών: Οπισθέλκουσα δύναμη ή πρωτοπορία;

Πηγή: http://blogs.sch.gr/gkapetanak/2012/01/20/%ce%bf%cf%80%ce%b9%cf%83%ce%b8%ce%ad%ce%bb%ce%ba%ce%bf%cf%85%cf%83%ce%b1-%ce%b4%cf%8d%ce%bd%ce%b1%ce%bc%ce%b7-%ce%ae-%cf%80%cf%81%cf%89%cf%84%ce%bf%cf%80%ce%bf%cf%81%ce%af%ce%b1/

Σε ποιους απευθύνεται το μάθημα των θρησκευτικών σε ένα δημόσιο σχολείο;

Σε όλους τους μαθητές και μαθήτριες!!

Ποιο είναι το προφίλ των μαθητών μας σήμερα; Εάν είναι όλοι ορθόδοξοι θα έπρεπε κάθε ενορία κάθε Κυριακή να είναι κατάμεστη. Κι όμως, αν αντιστοιχούν 5000 πιστοί σε κάθε μια ενορία των μεγάλων αστικών κέντρων πόσους συναντάμε στην κυριακάτικη λειτουργία; Που είναι οι υπόλοιποι; Μήπως τελικά είναι μύθος για το ορθόδοξο του εκκλησιαστικού μας φρονήματος; Μήπως αν επαναφέραμε την απόφαση της Πενθέκτης Οικουμενικής συνόδου για την αναγκαιότητα συνεχούς εκκλησιασμού θα έπρεπε να διώξουμε τους 4700 ενορίτες που δε συναντάμε συχνά; Και μήπως αυτών τα παιδιά δεν έχουμε στα σημερινά σχολεία; Θα ήταν υπερβολή αν έλεγα πως ο νηπιοβαπτισμός και η κατήχηση όπως έχουν υπάρξει ως τώρα έχουν αποτύχει;

Η σχολική θρησκευτική αγωγή λοιπόν απευθύνεται σε παιδιά με θρησκευτικές προσλαμβάνουσες πολυσύνθετες. Έχουμε μαθητές όλων των επιπέδων σε σχέση με την εκκλησία μας αλλά και με τη θρησκεία γενικότερα. Πώς θα προσεγγίσουμε όλα αυτά τα παιδιά; Μόνο μέσα από τη θεολογία της ετερότητας. Μόνο αποδεχόμενοι την πολυσυλλεκτικότητα του μαθητικού κοινού θα λειτουργήσουμε θετικά προς την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης και πίστης. 

Για να καταφέρουμε αυτό το βήμα προς τα πάνω, στη ΖΕΜ του Vygotsky και στην πολυπλοκότητα της μάθησης του Fairclough, χρειαζόμαστε ευέλικτα Αναλυτικά Προγράμματα ΑΠ που θα καθιστούν το ΜτΘ πολυτροπικό ως προς τη διαδικασία και το περιεχόμενο. Τα νέα πιλοτικά προγράμματα, παρ όλες τις ατέλειες τους, εξασφαλίζουν αυτούς τους δυο παράγοντες και εκσυγχρονίζουν το ΜτΘ ώστε να είναι πιο προσιτό σε κάθε μαθητή. Παράλληλα μεταβιβάζουν εξουσίες σχεδιασμού της καθημερινής εκπαιδευτικής πράξης στο θεολόγο που γνωρίζοντας το θρησκευτικό υπόβαθρο του μαθητικού πληθυσμού που έχει, θα προσαρμόζει τη δραστηριότητά του. Καθίσταται ο επαγγελματίας δ/υ θεολόγος δρων υποκείμενο της γνώσης κι όχι απλά εφαρμοστής της άνωθεν σχεδιασμένης διδακτικής πρακτικής. Κι εδώ θα έκρινα ότι υστερούν τα νέα ΑΠ: δεν παραχωρούν αντίστοιχα και στους μαθητές τη δυνατότητα επιλογής περιεχομένου και ύλης. Ο μαθητής που είναι το κέντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας θα έπρεπε να χει περισσότερη δυνατότητα αυτενέργειας και να καθορίζει ο ίδιος το περιεχόμενο των δράσεων που τον αφορούν.

Παρά την αδυναμία αυτή, τόσο ο Οδηγός όσο και το ΠΣ προσφέρουν πολλές εναλλακτικές στον καθηγητή και στους μαθητές του τόσο για τον τρόπο διδασκαλίας και χρήσης του θρησκευτικού φαινομένου, που θα ξεφύγουν από τον κλοιό της κλειστής περιχάραξης, όσο και κατά το περιεχόμενο. Η μη ευθύγραμμη κατανομή της ύλης, όπως ίσχυε ως τώρα, λειτουργεί ενθαρρυντικά προς την αυτοπραγμάτωση. Οι μαθητές, μέσα από νέες εκπαιδευτικές τεχνικές, που περιγράφονται αναλυτικά ώστε και οι θεολόγοι να τις μάθουν, θα γίνουν όχι απλά μέτοχοι της θρησκευτικής γνώσης αλλά δημιουργοί και παραγωγοί γνώσης. Το Μοντέλο Διαδικασίας που υιοθετείται βοηθά την ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης των μαθητών. Μαθαίνει το μαθητή πως να μαθαίνει. Και είναι το πρώτιστο αυτό στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη πλατφόρμα γνώσης: το ınternet. Κύριο μέλημά μας, νομίζω, είναι να τους δώσουμε τα κριτήρια, τα εργαλεία εκείνα που θα τους βοηθήσουν στη δημιουργία της ταυτότητα τους και στον καθορισμό τους τόσο ως πολίτες της χώρας μας όσο και της ΕΕ αλλά και του κόσμου ολόκληρου τελικά.

Σε αυτή την πορεία πρέπει να προσβλέπει η σύγχρονη ΘΑ και να κοιτά το επερχόμενο μέλλον κι όχι μίζερα όπως συνήθως μέχρι τώρα και στενά. που μας οδήγησε στην περιχαράκωση και στη σμίκρυνση ενώ ταιριάζει στο Χριστιανισμό το άνοιγμα ως την Οικουμενικότητα.