Επιτυχής ολοκλήρωση των διαλέξεων του NORMAN RUSSELL

Δελτίο Τύπου

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκαν οι δύο διαλέξεις και το ειδικό πατρολογικό σεμινάριο που διοργάνωσε η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών σε Βόλο και Αθήνα με κεντρικό ομιλητή τον Δρ Norman Russell. Ο Δρ. Russel είναι διδάσκων στο Heythrope College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, γνωστός μελετητής της πατερικής σκέψης και γραμματείας όπως επίσης και δόκιμος μεταφραστής στην αγγλική γλώσσα πατερικών και ασκητικών κειμένων (Φιλοκαλία) καθώς και σημαντικών θεολογικών και φιλοσοφικών έργων σύγχρονων Ελλήνων θεολόγων και στοχαστών (όπως λ.χ. Του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα, Χρήστου Γιανναρά, Παναγιώτη Νέλλα, Στέλιου Ράμφου, π. Νικολάου Λουδοβίκου). Το θέμα των διαλέξεων (Βόλος, 1 Μαρτίου, Πνευματικό Κέντρο Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος, και Αθήνα, 5 Μαρτίου, Ίδρυμα Ποιμαντικής Επιμορφώσεως Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών) ήταν «Γιατί η Ορθόδοξη διδασκαλία για τη θέωση γοητεύει τους δυτικούς χριστιανούς;». Στην ομιλία του ο Δρ. Russell επεχείρησε να δώσει μια απάντηση στο κεντρικό υπαρξιακό ερώτημα του ανθρώπου «γιατί γεννηθήκαμε». Με επίκεντρο την πατερική σκέψη θέλησε να προβάλει τη διδασκαλία για τη θέωση ως την απάντηση της ορθόδοξης παράδοσης στο αμείλικτο αυτό ερώτημα της ανθρώπινης ύπαρξης. Έπειτα από μια ιστορική επισκόπηση του τρόπου που θεωρείται η θέωση στην πατερική σκέψη (λ.χ. Κλήμης Αλεξανδρείας, Γρηγόριος Θεολόγος, Ψευδο-Διονύσιος Αρεοπαγίτης, Νηπτικοί Πατέρες, και ιδιαίτερα άγιος Γρηγόριος Παλαμάς), ο ομιλητής παρουσίασε στη συνέχεια την κατά βάση θετική, αν και όχι χωρίς επιφυλάξεις, αντίδραση της σύγχρονης δυτικής θεολογικής σκέψης και παράδοσης απέναντι στη θέωση. Και στις δύο διαλέξεις, παρουσία του Σεβ. Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου, μετά το πέρας της ομιλίας επακολούθησε πολύ ενδιαφέρουσα και ευρεία συζήτηση με τους παρευρισκόμενους κληρικούς και λαϊκούς. Το θέμα του ειδικού πατρολογικού σεμιναρίου (Αθήνα, 3 Μαρτίου, Αίθουσα Πολιτιστικού Κέντρου Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών) είχε θέμα του την «Υποδοχή του Παλαμισμού στη Δύση σήμερα», στο οποίο εκτός από την κεντρική εισήγηση του Δρ. Norman Russell με το ομώνυμο θέμα, έλαβαν μέρος με σύντομες παρεμβάσεις οι: Σταύρος Γιαγκάζογλου, Δρ. Θεολογίας, Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και Διευθυντής του περιοδικού «Θεολογία», η Αν. Καθηγήτρια Οικουμενικής Θεολογίας της Προτεσταντικής Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πράγας (Τσεχία) Ivana Noble (αναγνώσθηκε το κείμενό της) και ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος Αν. Καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και στο Ορθόδοξο Ινστιτούτο του Cambridge. Στην εισήγησή του ο Δρ. Russell προχώρησε σε μια ιστορική επισκόπηση και σύντομη κριτική αξιολόγηση του τρόπου που η δυτική θεολογία (κυρίως ρωμαιοκαθολική) του 20ου αιώνα προσέλαβε θετικά και αρνητικά τη θεολογία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά και τη διάκριση ουσίας - ενεργειών στο Θεό (από τον M. Jugie, τον L. Boyer, τη «nouvelle théologie», μέχρι την A. Williams) και τις επιμέρους φάσεις του πολεμικού ή μη διαλόγου που έλαβε χώρα μεταξύ δυτικών θεολόγων και κορυφαίων ορθοδόξων υπερασπιστών της παλαμικής θεολογίας (λ.χ. J. Meyendorff, Vl. Lossky, Μητροπολίτης Kallistos Ware). Στις σύντομες παρεμβάσεις τους ο μεν Στ. Γιαγκάζογλου επικεντρώθηκε σε όψεις της θεολογικής επιχειρηματολογίας για την αναίρεση των ποικίλων αιτιάσεων που προβλήθηκαν ιστορικά από δυτικούς στοχαστές έναντι της παλαμικής θεολογίας, η δε Καθηγήτρια Ivana Noble σχολίασε στο κείμενό της επιμέρους θέματα της ομιλίας του Δρ. Russell, προσφέροντας ορισμένες σημαντικές παρατηρήσεις στην προοπτική του διαλόγου Ανατολής και Δύσης σε σχέση προς το ζήτημα της εμπειρίας, την κριτική της μεταφυσικής αλλά και την αξία της παλαμικής διάκρισης ουσίας και ενεργειών σε επίπεδο επιστημολογικό και οντολογικό. Τέλος ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος στην παρέμβασή του αναφέρθηκε στο status questionis για την παλαμική θεολογία στις μέρες μας (λ.χ. τις μελέτες των Hector Perella, Jacques Lison, P. Brandshaw, κ.ά), επικεντρώνοντας στις απόπειρες της δυτικής και όχι μόνο θεολογίας να διαβάσει τη σκέψη του αγίου Γρηγορίου Παλαμά σε αναλογία προς αυτή του Θωμά Ακινάτη, στην προοπτική του τρόπου κατανόησης της μετοχής στη ζωή του Θεού, ως του κατεξοχήν οικουμενικού αιτήματος στη χριστιανική θεολογία. Μετά την κεντρική εισήγηση και τις παρεμβάσεις υπήρξε επαρκής χρόνος για συζήτηση και προβληματισμό επί ειδικών θεμάτων της παλαμικής θεολογίας. Στο Σεμινάριο έλαβαν μέρος, μεταξύ άλλων, οι Καθηγητές Χρήστος Γιανναράς και π. Γρηγόριος Παπαθωμάς, ο Λέκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτριος Μόσχος, ο π. Βασίλειος Θερμός, ο π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, ο ποιμένας της Α΄ Ευαγγελικής Εκκλησίας Αθηνών Παναγιώτης Κανταρτζής, και πολλοί άλλοι.