Σελίδες

Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012

Η ΘΡΟΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΦΑΝΑΡΙ

Κωνσταντινούπολη, ρεπορτάζ-φωτογραφίες του Νικολάου Μαγγίνα
 
Με εκκλησιαστική τάξη και μεγαλοπρέπεια εορτάζεται σήμερα στο Φανάρι η μνήμη του Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου, ιδρυτή της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως. Ιεράρχες, κληρικοί και μοναχοί από κάθε γωνιά του πλανήτη, Αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ρώμης, εκπρόσωποι Ορθοδόξων Εκκλησιών, Κυβερνήσεων και Διπλωμάτες καθώς και πλήθος πιστών έχουν συρρεύσει στις Αυλές τις Μητρός Εκκλησίας για την Θρονική Εορτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
 

Στην πανηγυρική θεία λειτουργία που τελέστηκε στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου προεξήρχε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και συμμετείχαν οι Μητροπολίτες Γέρων Χαλκηδόνος Αθανάσιος, Γέρων Δέρκων Απόστολος, Ιταλίας Γεννάδιος, Σύμης Χρυσόστομος, Μιλήτου Απόστολος, Προικοννήσου Ιωσήφ, Πίτσμπουργκ Σάββας, Κισσάμου και Σελίνου Αμφιλόχιος, Κιλκισίου Εμμανουήλ και Ζακύνθου Διονύσιος. Παρέστησαν συμπροσευχόμενοι Ιεράρχες του Θρόνου και άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Επίσης, μεταξύ άλλων, ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος Κωνσταντίνος Τσιάρας, ο Άρχων Μέγας Λογοθέτης της ΜτΧΕ Θεόδωρος Αγγελόπουλος, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη Νικόλαος Ματθιουδάκης και Άρχοντες της ΜτΧΕ.

Όπως έχει καθιερωθεί στον εορτασμό της Θρονικής Εορτής παρίσταται Αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ρώμης υπό τον Καρδινάλιο Κοχ, Συμπρόεδρο της Μικτής Επιτροπής για τον διάλογο ανάμεσα στην Ρωμαιοκαθολική με την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Πηγή: http://fanarion.blogspot.gr/2012/11/blog-post_8693.html

 

Το πρόγραμμα της Πολιτισμικής Κατάληψης του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ



Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου Α΄ Αμφιθέατρο Θεολογικής Σχολής 8:00 μ.μ.
Θεατρικό Αναλόγιο «Κοινωνεῖν καί ἀγαπᾶν» με τις ηθοποιούς Χριστίνα Ζαχαροπούλου και Νεφέλη Ανθοπούλου (σε συνεργασία με το ΚΘΒΕ). Ψάλλει ο π. Σπυρίδων Μικραγιαννανίτης. Στο ούτι ο Κυριάκος Καλαϊτζίδης.
 
Τρίτη 4 Δεκεμβρίου Α΄ Αμφιθέατρο Θεολογικής Σχολής 8:00 μ.μ.
Στρογγυλή Τράπεζα «Οι θεολογικές σπουδές του αύριο, σήμερα». Συμμετέχουν και συζητούν οι καθηγητές του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ: Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Ιωάννης Πέτρου, Χρυσόστομος Σταμούλης και ο θεολόγος-εκπαιδευτικός Γρηγόρης Μαυροκωστίδης. Συντονίζει ο καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ π. Βασίλειος Καλλιακμάνης.
 
Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου Α΄ Αμφιθέατρο Θεολογικής Σχολής 8:00 μ.μ.
Παρουσίαση του δεύτερου τεύχους του ηλεκτρονικού περιοδικού του Τμήματος Θεολογίας «Σύνθεσις» με θέμα «Η Θεολογία στη Θεσσαλονίκη (1912-2012)». Συντονίζει ο καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ Γεώργιος Μαρτζέλος.
 
Πέμπτη 6 Δεκεμβρίου Α΄ Αμφιθέατρο Θεολογικής Σχολής 8:00 μ.μ.
Στρογγυλή Τράπεζα «Οι ανθρωπιστικές σπουδές ανάμεσα στο σήμερα και το αύριο». Συμμετέχουν και συζητούν οι Λίνα Παπαδοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια Τμήματος Νομικής ΑΠΘ, Μιλτιάδης Παπανικολάου, καθηγητής Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ, Γιώργος Ζωγραφίδης, αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής ΑΠΘ, Θεόδωρος Αμπατζόπουλος, καθηγητής Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ, Χρήστος Τσιρώνης, λέκτορας Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ. Συντονίζει ο Φώτιος Ιωαννίδης, αναπληρωτής καθηγητής και αναπληρωτής Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ.
 
Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 6:00 μ.μ. Θέατρο Ολύμπιον – Πλατεία Αριστοτέλους
Προβολή ταινίας «Τα μήλα του Αδάμ» του Άντερς Τόμας Γιένσεν (σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης).
 
Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου Α΄ Αμφιθέατρο Θεολογικής Σχολής 8:00 μ.μ.
Στρογγυλή Τράπεζα «H ποιητική της επόμενης ημέρας». Συμμετέχουν και συζητούν οι: Κώστας Βαρώτσος, καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων (εικαστικά) του ΑΠΘ, Τάσος Νούσιας, ηθοποιός, Νίκος Φλώρος, γλύπτης, Αντώνης Σουσάμογλου, εξάρχων βιολιστής της ΚΟΘ. Συντονίζει ο καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ Χρυσόστομος Σταμούλης.
 
Τρίτη 11 Δεκεμβρίου Α΄ Αμφιθέατρο Θεολογικής Σχολής 8:00 μ.μ.
Συναυλία «Όταν η Σόνια συνάντησε τον Βασίλη». Σόνια Θεοδωρίδου (τραγούδι), Βασίλης Βαρβαρέσος (πιάνο).
 
Την πολιτισμική μας κατάληψη τιμούν με την παρουσία τους και πλουτίζουν με την τέχνη τους, στα τέταρτα των διαλειμμάτων από τις παραδόσεις των μαθημάτων (11:οο΄-11:15΄, 13:οο΄-13:15΄, 18:οο΄-18:15΄), μεταξύ άλλων και οι: π. Σπυρίδων Αντωνίου (Βυζαντινή Μουσική-Ψαλτική Τέχνη), Πάρης Γκούνας (Παραδοσιακή Μουσική), Νίκος Δημητριάδης και οι De Niro (pop music), Γιάννης Καϊμάκης (Μεσογειακά Ηχοχρώματα, αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Μουσικών Σπουδών ΑΠΘ), Θανάσης Νευροκοπλής-Ηλίας Παπαδόπουλος (Μουσική Σύνθεση για ποντιακή λύρα και ψάλτη), Αργυρώ Τσαμπάζη (χορός), σχήματα μουσικών της ΚΟΘ.
Κατά τη διάρκεια της Πολιτισμικής Κατάληψης θα λειτουργεί έκθεση ζωγραφικής και αγιογραφίας. Συμμετέχουν οι: Αγιογραφικός Οίκος Βουτσινά, Κωνσταντίνος Ξενόπουλος, Νικόλας Μπλιάτκας, Θανάσης Νευροκοπλής, Τάσσα Μπιτσάνη-Πέτρου, Τρύφων Τσομπάνης (Εγκαίνια Έκθεσης Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου, 7:00μ.μ.).

Χρυσόστομος Α. Σταμούλης, Θεοτόκος: Η χώρα του αχωρήτου

Είναι αλήθεια πάγκοινη ότι ο Χριστός «εν εαυτώ γαρ ημάς έφερεν»[1], προκειμένου να γίνουμε μέλη του σώματός του, ή επειδή ακριβώς είμαστε μέλη του σώματός του. Είτε έτσι είτε αλλιώς πάντως, ή αν θέλετε και έτσι και αλλιώς, εκείνο που προκύπτει από μια τέτοια θεολογική υπογράμμιση και σημείωση είναι το λειτουργικό παράδοξο, η υπέρβαση των δεδομένων ως παραδεδομένων και η ανάδειξη του μυστηρίου, η φανέρωση του θαύματος, η αποκάλυψη της μαγείας του φωτός «που σ’ ότι θέλει δίνει υπόσταση»[2].
Και εξηγούμαι. Στην αρχαιοελληνική σκέψη η σχέση του Θεού με τον άνθρωπο ήταν απλή, εξωτερική, ηθική. Δεν μπορούσε δηλαδή να υπάρξει καμία πραγματική, δηλαδή υποστατική ένωση Θεού και ανθρώπου. Εξ ου και η περίφημη φράση του Πλάτωνα «θεός ανθρώπω ου μείγνυται»[3]. Η μεγάλη αλλαγή που εισάγει ο Χριστιανισμός σε αυτό ακριβώς το σημείο έγκειται, στη ριζική, στην εκ βάθρων δηλαδή ανατροπή μιας ζωής που χάνεται στην ανθρωποκεντρική ηθική και στην αντικατάστασή της με το ήθος μιας νέας και ταυτόχρονα δυναμικής οντολογίας που στηρίζεται στην ένωση την πραγματική, στην κοινωνία την αληθινή, που προσφέρει ο αποκαλυπτόμενος Θεός. Έτσι το σημαντικό προχώρημα στην ιστορία του πολιτισμού, που κάνει ο Χριστιανισμός, συμποσώνεται με ευκολία, από τους πατέρες της Εκκλησίας, σε μία και μόνη φράση: «Θεός ανθρώπω μείγνυται».
Δεν χωρά καμία αμφιβολία, λοιπόν, ότι η σχέση ελληνισμού και Χριστιανισμού υπήρξε και συνεχίζει και σήμερα να είναι δραματική. Πολλοί υποστηρίζουν κατά καιρούς τη μορφολογική κοινότητα των δύο οικουμενικών μεγεθών. Δηλαδή το δανεισμό από το χριστιανισμό των εξωτερικών σχημάτων του ελληνισμού και κυρίως αυτό της γλώσσας. Θα έλεγα ευθύς εξαρχής ότι μια τέτοια άποψη είναι δίκαιη, είναι αληθινή. Εκείνο όμως που πρέπει κανείς με έμφαση να τονίσει είναι η διαφορετικότητα της ουσίας, η μεγάλη απόσταση του περιεχομένου των δύο μεγεθών, που μας επιτρέπει να κάνουμε λόγο για την πράξη της «ανασκαφής», με την αρχαιοελληνική της σημασία. Όπου ανασκαφή η εκρίζωση, δηλαδή το ξερίζωμα όταν αναφερόμαστε στα φυτά και η ανατροπή εκ θεμελίων, η κατεδάφιση όταν αναφερόμαστε στις οικοδομές, στα κτίσματα. Έτσι, έχοντας στο νου μας όλα όσα έως εδώ σημειώθηκαν για τη σχέση Θεού και ανθρώπου, τόσο στο Χριστιανισμό όσο και στον Ελληνισμό, μπορούμε να πούμε ότι ο Χριστιανισμός πραγματοποίησε μια ανασκαφή στη γη του Ελληνισμού, οδηγήθηκε δηλαδή στο γκρέμισμα του σπιτιού του Ελληνισμού -αναφέρομαι πάντα στο γεγονός της οντολογίας- και έσκαψε ακόμη πιο βαθιά προκειμένου να βρει από κάτω την Εκκλησία.
Χωρίς δεύτερη κουβέντα η πράξη της ανασκαφής είναι πράξη ασκητική. Ανασκαφή της βεβαιότητας και άνοιγμα στο πέλαγος της αβεβαιότητας μιας ζωής εν κινήσει, αποτελούν την καλλίστη έκφραση ενός τρόπου, που ορίζεται από την άρνηση της στενότητας που προκαλεί η νομική σκιά και η λατρεία των τύπων μιας τακτοποιημένης ζωής. Έτσι η βεβαιότητα των Ελλήνων ότι ο Θεός δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να ενωθεί με τον άνθρωπο, δηλαδή να σχετιστεί αληθινά μαζί του, αλλά και η άλλη βεβαιότητα των Ιουδαίων, σύμφωνα με την οποία «Ουκ εισελεύσεται Αμμανίτης και Μωαβίτης εις εκκλησίαν κυρίου»[4], δοκιμάζουν την υπαρξιακή τους αλήθεια και εν τέλει αντικαθίστανται ολοκληρωτικά από την οικουμενικότητα της καινής ζωής που εισάγει στην ιστορία του πολιτισμού ο σαρκωμένος Λόγος, ο Χριστός. Σε μια τέτοια διαδικασία τη στατικότητα και τη βεβαιότητα, με άλλα λόγια την δαιμονική ακινησία, αντικαθιστά η κίνηση της αγάπης, που συνοψίζεται με τρόπο εκπληκτικό σε εκείνο το «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη»[5], που ο Χριστός, δηλαδή το μεγαλύτερο σκάνδαλο και η ενδοξότερη μωρία όλων των αιώνων, απηύθυνε στους μαθητές του.
Ο Χριστιανισμός ουσιαστικά ανατρέποντας τον ελληνισμό, ανατρέποντας και τον Ιουδαϊσμό, ανατρέπει κάθε σχήμα αποκλειστικότητας, αλλά και κάθε υπαρξιακό δυαλισμό, ανατρέπει τη διαλεκτική μιας στείρας ζωής που αρνείται τη λειτουργική περιχώρηση. Και ο σκοπός του, εάν μπορούμε να το πούμε έτσι, δεν στοχεύει την ανυπαρξία του άλλου, του διαφορετικού, ούτε βέβαια και τη βίαιη ένταξη του με την υπόσχεση οποιασδήποτε ιδεολογικής σωτηρίας. Αντίθετα στοχεύει την προσφορά, εξάπαντος ερωτική και εκστατική, της δυνατότητας, εάν και εφόσον η ελευθερία του άλλου το επιτρέπει, του χώρου της συγχώρησης, του τρόπου δηλαδή μιας άλλης ζωής που αντλεί την ύπαρξή της από τα έσχατα εδώ και τώρα. Αντλεί την ύπαρξή της δηλαδή από τον ίδιο τον Χριστό, στο πρόσωπο του οποίου συνάζονται αυτά που δεν μπορούν να συναχθούν, στην υπόσταση του οποίου ενοποιείται ο διασπασμένος χρόνος και χώρος.
«Ο Χριστός», λοιπόν, σημειώνει ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, «εν εαυτώ γαρ ημάς έφερεν, ότι εσμέν μέλη του σώματος αυτού». Αλλά δεν αρκέστηκε μόνο σε αυτό. Προχώρησε ακόμη περισσότερο. «Αλλά μην», συνεχίζει ο υμνητής της Θεοτόκου άγιος, «και εις πανδοχείον απήγαγε· πανδοχείον δε την Εκκλησίαν καλεί, την πάντων γενομένην δεκτικήν και χωρητικήν»[6].
Έχω την αίσθηση ότι τούτη η προέκταση της βιβλικής διηγήσεως του καλού Σαμαρείτη από τον αλεξανδρινό άγιο φωτίζει τα πράγματα εκ των έσω. Με άλλα και απλούστερα λόγια αποτελεί μυστηριακή σύνοψη της περί Εκκλησίας διδασκαλίας της Ορθοδοξίας, η οποία φαίνεται σήμερα, σε αρκετές περιπτώσεις, να κρύβεται, έως και να εξαφανίζεται, πίσω από θεσμικές εκφράσεις και συνεπώς εκπτώσεις της αυτοσυνειδησίας του εκκλησιαστικού σώματος. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η αίσθηση που κανείς αποκομίζει σήμερα είναι η αίσθηση του χαμένου κέντρου. Έτσι αν για τον βιβλικό συγγραφέα ο πλησίον είναι ξεκάθαρο πως είναι ο Σαμαρείτης, αυτός δηλαδή που απήγαγε τον ασθενή άνθρωπο και τον μετέφερε στο πανδοχείο, για τα μέλη της Εκκλησίας του σήμερα τα πράγματα δεν μοιάζουν το ίδιο καθαρά. Δίχως άλλο η Εκκλησία δεν είναι πάντα πανδοχείο, που χωράει τους πάντες και τα πάντα, καθώς σε πολλές περιπτώσεις μετατρέπεται σε club εκλεκτών, άλλως λέσχη καθαρών, που έχουν έντονη τη βεβαιότητα της επάρκειας τους και συνεπώς της ατομικής σωτηρίας τους. Μια τέτοια αίσθηση είναι λοιπόν που γεννά στη συνέχεια τη ψυχολογική συμπεριφορά του ιερέα και του λευίτη της βιβλικής παραβολής που τόσο απέχει από το παράδειγμα του μυστηρίου του Χριστού.
Και έρχομαι τώρα στο πρόσωπο της Θεοτόκου. Πρόσωπο για το οποίο δεν μπορεί να μιλήσει κανείς εάν πρώτα δεν μιλήσει για το πρόσωπο του Χριστού, του δικού της γιου, αλλά και για το σώμα του, την Εκκλησία. Για τους πατέρες της Εκκλησίας η ανύμνηση της αειπαρθένου Μαρίας αποτελεί ταυτόχρονη ανύμνηση της αγίας Εκκλησίας, αλλά και του Υιού της, του σαρκωθέντος Λόγου. Μάλιστα η σύνδεση είναι τέτοια που σε πολλές περιπτώσεις, από τα πρώτα κιόλας βήματα του Χριστιανισμού, η ύπαρξη της Θεοτόκου ταυτίστηκε με την ύπαρξη της Εκκλησίας[7]. Και τούτο διότι η Θεοτόκος διασώζει εντός της, εκείνες τις ποιότητες, εκείνα τα χαρακτηριστικά, εκείνες τις ενέργειες που κάνουν τον άνθρωπο Εκκλησία. Δίχως άλλο η Θεοτόκος φανερώνει με τον τρόπο της το μυστήριο του εκκλησιασμού, κριτήριο του οποίου αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο κανείς ενεργεί.
Το ερώτημα, λοιπόν, που αμέσως τίθεται, είναι εάν ο άνθρωπος της Εκκλησίας, στα όρια της σύγχρονης Ορθοδοξίας, ως άλλος Θεοτόκος, ως άλλος Χριστοτόκος, σώζει εντός του αυτή τη σάρκωση. Δηλαδή, με άλλα και απλούστερα λόγια, εάν σώζει εντός του τον Χριστό και οπωσδήποτε όχι μια ιδέα γι’ αυτόν.
Ποιο είναι όμως το κριτήριο για την αξιολόγηση μιας τέτοιας παρουσίας ή απουσίας του Χριστού εντός της υπάρξεως του ανθρώπου; Πως «μετριέται», τουτέστιν πως γίνεται ορατή, πως γίνεται αισθητή, η παρουσία; Πως αποκαλύπτεται, εάν αποκαλύπτεται, η Χριστοποίηση, για να θυμηθώ έναν λόγο του π. Ιουστίνου Πόποβιτς; Πως γίνεται το πνεύμα σάρκα; Η απάντηση είναι απλή και καθόλου θεωρητική. Το ουσιαστικό κριτήριο της Χριστοποίησης, η αποκάλυψη του Χριστοφόρου είναι η αποκάλυψη της κατά μίμηση και τύπο ταυτότητας της ενέργειας Χριστού και Χριστοφόρου. Όπως η Εκκλησία είναι τύπος και εικόνα της Αγίας Τριάδος έτσι και ο άνθρωπος είναι κατ’ εικόνα Χριστού, κατ’ εικόνα του σαρκωμένου Λόγου[8]. Και οπωσδήποτε αυτό το κατ’ εικόνα δεν περιορίζεται σε μια κάποια «πνευματικότητα», που αρνείται την ανάγκη της ένσαρκης λειτουργίας μετά τη λειτουργία, δηλαδή την ανάγκη της πράξης, της άσκησης της ευχαριστιακής αγάπης εντός συγκεκριμένου χώρου και χρόνου, όπου συντελείται το μυστήριο της ζωής. Η ζωή του κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού ανθρώπου δεν είναι μια «αναίσθητη αγγελοείδεια», όπου απουσιάζει η δημιουργικότητα. Ο άνθρωπος, μόνος αυτός από όλα τα κτίσματα, έχει μαζί με το νοερό και το λογικό και το αισθητικό. Αυτό που τον κάνει δημιουργό του κόσμου του, του πολιτισμού του, των τεχνών και των επιστημών του, των σχέσεών του, των φιλιών του, των έργων τέχνης του[9]. Αυτό που τον κάνει υπεύθυνο για τον εαυτό του και για τους συνανθρώπους του, για την κτίση ολάκερη.
Συνεπώς ο άνθρωπος γίνεται Χριστοειδής όταν ενεργεί με τον ίδιο τρόπο που ενεργεί ο Χριστός. Ο άνθρωπος γίνεται πραγματικά άνθρωπος, τέτοιος δηλαδή που φτιάχθηκε για να είναι, όταν φανερώνει την ενέργειά του ως ενέργεια προσληπτική και μεταμορφωτική και ως εκ τούτου άκρως δημιουργική.
Ο Θεός Λόγος σαρκούμενος προσέλαβε το ξένο, το άλλο, το εντελώς διαφορετικό. Βγήκε από τον εαυτό του, παραμένοντας ταυτόχρονα ο εαυτός του, προκειμένου η αγάπη του, που χωρά τους πάντες και τα πάντα, να κατορθώσει το ακατόρθωτο, να αντλήσει ύδωρ εκ της πέτρας. Προσέλαβε τη διαβρωμένη από την αμαρτία ανθρώπινη φύση, προσέλαβε τον εκδιωγμένο από τον παράδεισο Αδάμ, τον πλάνητα και αλήτη για να τον γιατρέψει από την ασθένειά του. Και ακόμη περισσότερο, έγινε ο ίδιος ξένος και αλήτης, έτσι ώστε διά της «συμπαθείας» και της οικειότητας να φανερώσει το μυστήριο της αγάπης που φτάνει μέχρι το Σταυρό. Το μυστήριο του εκστατικού έρωτα που κάνει το κτίσμα να αναφωνεί ότι «ο εμός έρως εσταύρωται»[10]. Να, λοιπόν, η σάρκωση, που φανερώνεται ως πράξη απόλυτου σεβασμού, άκρας κατάφασης, του Θεού προς τον άνθρωπο. Ο Λόγος μεταναστεύει αγαπητικά προς το ποθούμενο. Ενώνεται μαζί του πραγματικά και αληθινά. Προσλαμβάνει όλη του τη φύση και γίνεται γι’ αυτό ένδυμα και στολή, μετανάστης και ξενοδόχος, παρηγοριά και παραμυθία. Ντύνει τη γύμνια του και ξεδιψά τη δίψα του. Και όλα αυτά με τρόπο μοναδικό[11].
Τούτο τον τρόπο, τούτο το κενωτικό ήθος, τούτη την οντολογική ευρυχωρία φανερώνει εξαιρέτως η Θεοτόκος. Η Παρθένος Μαρία είναι ο ναός ο ακατάλυτος και άγιος, στον οποίο σκήνωσε ο Λόγος. Είναι το χωρίον του αχωρήτου. Είναι ακόμη η χωρήσασα τον αχώρητον «εν μήτρα αγία παρθενική»[12].
Συνεπώς η θεολογική ταύτιση Θεοτόκου και Εκκλησίας που επιχειρούν οι πατέρες της Εκκλησίας, οδηγεί στην ανεύρεση και ανάδειξη της θεολογικής αλήθειας, σύμφωνα με την οποία η Εκκλησία είναι χωρίον ή χώρα του αχωρήτου και πλατυτέρα των ουρανών. Άλλωστε, όπως ορθά έχει υπογραμμιστεί, «η πλατυτέρα, ζωγραφουμένη εις το ημιθόλιον της κόγχης του Ιερού βήματος, μετά του Ιησού Χριστού, τούτο ακριβώς συμβολίζει, την Εκκλησίαν μετά του Ιησού Χριστού εν τω μέσω αυτής»[13]. Η Θεοτόκος, λοιπόν, ως αχωρητοχώρα ή αχωρητοχωρίον του αχωρητοχωρήτου Υιού της βιώνει και συνάμα φανερώνει το θαυματουργικό γεγονός. Γεγονός που ερμηνεύεται μόνο σε αναφορά με τον θαυματουργήσαντα, ο οποίος είναι ο αχώρητος, ο αναλλοίωτος, ο αχώριστος, ο αψηλάφητος, ο απαθής, το φως το αθάνατον, ο ων εν τω κόλπω του Πατρός, ο Θεός Λόγος. Αυτός ο Θεός θέλησε, ευδόκησε να λυτρώσει και να ελευθερώσει το γένος της φύσης των ανθρώπων με μοναδικό θαυματουργικό τρόπο. Ο αχώρητος, όπως τονίζει ο άγιος Κύριλλος, «εαυτόν δέδωκε κεχωρήσθαι δι’ ημάς εν τη της Παρθένου μήτρα, μετά της ιδίας σαρκός, ην προσελάβετο εξ αυτής»[14]. Η σάρκα της Παρθένου Μαρίας, λοιπόν, αποτέλεσε το φύραμα της ανθρωπότητας του Χριστού. Η Παρθένος γέννησε τον ένσαρκο του Θεού Πατέρα Λόγο. Το μυστήριο της Παρθένου υπάρχει μέσα στο μυστήριο του Χριστού. Το ίδιο ισχύει και για την Εκκλησία, το μυστήριο της οποίας κατανοείται μόνο «εν Χριστώ». Και όλα αυτά «δι ημάς».
Η Μαρία συνεπώς είναι το πρώτο ανθρώπινο ον, παράλληλα με την ανθρωπότητα του Λόγου, που σχετίζεται μαζί του ευχαριστιακά και λυτρωτικά. Τούτη είναι μία σχέση μετοχής. Έτσι πραγματώνεται η αλλαγή, που κατανοείται ως οντολογική ανακαίνιση και όχι απλώς ως ηθική μεταλλαγή.
Και εάν όλα αυτά φανερώνουν τη Θεοτόκο ως χώρα της αχώρητης δόξας, του μεγίστου, που την ξεπερνά και τη μεταμορφώνει, το παράδοξο επιτείνει και μεγιστοποιεί το γεγονός ότι ο Υιός της δεν είναι μόνον ο Θεός της, αλλά ταυτόχρονα είναι ο μετανάστης και φυγάς, ο ανυπόληπτος και ξένος. Έτσι η Θεοτόκος, ως άλλη Εκκλησία, γίνεται ταυτόχρονα το πανδοχείον των σπουδαίων και των ταπεινών, των νομίμων και των ανόμων, των δικαίων και των αδίκων. Γίνεται η παραμυθία και η παρηγοριά όλων των θνητών που αναζητούν διά της μετανοίας χώρο για να χωρέσουν την υπαρξιακή τους γύμνια. Ο τρόπος της όπως και ο τρόπος της Εκκλησίας φανερώνει ότι η σωτηρία των ανθρώπων θα πραγματοποιηθεί από το Θεό «σκανδαλωδώς», όπως ακριβώς το λέγει ο γέροντας Παϊσιος και εξάπαντος όχι σύμφωνα με τη συμβατική ηθική των οριστών της ζωής και της πίστης.
Άλλωστε, η σωτηρία δεν αποτελεί κατάκτηση του ανθρώπου, αλλά δώρο που χαρίζει ο Θεός της ζωής. «Ο πνευματικός άνθρωπος» σημειώνει ο γέρων Παίσιος «πρέπει να φθάση σε τέτοια κατάσταση, που, και αν ο Θεός δεν του δώση τον Παράδεισο, να μην τον πειράξει». Και συνεχίζει «Τον άνθρωπο που αγωνίζεται με φιλότιμο, όσο μπορεί, και δεν έχει διάθεση να κάνη αταξίες, αλλά πάνω στον αγώνα του νικιέται-νικάει, νικιέται-νικάει, ο Θεός δεν θα τον αφήση. Αν έχει λίγη διάθεση να μη λυπήση τον Θεό, θα πάη στον Παράδεισο ‘με τα παπούτσια’. Ο φύσει Αγαθός Θεός θα τον σπρώξη στον Παράδεισο σκανδαλωδώς. Θα οικονομήση να τον πάρη την ώρα που βρίσκεται σε μετάνοια. Μπορεί σε όλη του την ζωή να παλεύη, αλλά ο Θεός δεν θα τον αφήση× θα τον πάρη στην καλύτερη ώρα. Ο Θεός είναι καλός× θέλει όλοι να σωθούμε. Αν ήταν να σωθούν μόνο λίγοι, τότε γιατί σταυρώθηκε ο Χριστός; Δεν είναι στενή η πύλη του Παραδείσου. Χωράει όλους τους ανθρώπους, που σκύβουν ταπεινά και δεν είναι φουσκωμένοι από υπερηφάνεια, αρκεί να μετανοήσουν, να δώσουν, δηλαδή, το φορτίο των αμαρτιών τους στον Χριστό, και τότε χωρούν να περάσουν εύκολα από την πύλη».[15]

[1] Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Εις το κατά Λουκάν Ευαγγέλιον 5,34, PG72, 681BD.
[2] Ν. Γ. Πεντζίκης, Το μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης, εκδ. Άγρα, Αθήνα 1992, σ. 316.
[3] Πλάτωνος, Συμπόσιον 202c-203a.
[4] Δευτερ. 23,3.
[5] Ματθ. 28,19.
[6] Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Εις το κατά Λουκάν Ευαγγέλιον 5,34, PG72, 681BD.
[7] Βλ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Ομιλία 4, PG 77, 996BC: «…υμνούντας την αειπάρθενον Μαρίαν, δηλονότι την αγίαν Εκκλησίαν, και τον ταύτης Υιόν και νυμφίον άσπιλον». Αναλυτικότερες παρατηρήσεις για το θέμα βλ. στο βιβλίο μου, Θεοτόκος και ορθόδοξο δόγμα, Β΄ έκδοση, εκδ. «Το Παλίμψηστον», Θεσσαλονίκη 2003, σ. 207-234.
[8] Βλ. Γρηγορίου Παλαμά, Ομιλία Ξ΄, 20, Γρηγορίου Παλαμά Έργα 11, Εισαγωγή-κείμενο-μετάφραση Π. Χρήστου, Πατερικαί εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 1986, σ. 532. Για το θέμα βλ. τη μελέτη μου, Κάλλος το άγιον. Προλεγόμενα στη φιλόκαλη αισθητική της Ορθοδοξίας, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2004, σ. 203εξ.
[9] Βλ. Γρηγορίου Παλαμά, Κεφάλαια εκατόν πεντήκοντα, 63, Συγγράμματα, εκδ.-επιμ. Π. Χρήστου, τόμος Ε΄, σ. 71: «Μόνοι γαρ ημείς των κτισμάτων απάντων προς τω νοερώ τε και λογικώ και το αισθητικόν έχομεν· ο τω λογικώ συνημμένον είναι πεφυκός, τεχνών τε και επιστημών και γνώσεων εξεύρε πολυειδέστατον πληθύν. Γεωργείν τε και οικοδομείν, και προάγειν εκ μη όντων, ει και μη εκ μηδαμώς όντων (τούτο γαρ Θεού), μόνω παρέσχε τω ανθρώπω».
[10] Βλ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Περί Θείων Ονομάτων 4, 13, PG3, 712Α.
[11] Βλ. σχετικά τη μελέτη μου, Ώσπερ ξένος και αλήτης ή σάρκωση η μετανάστευση της αγάπης, Σύναξη 96 (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2005), σ. 8-17.
[12] Βλ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Ομιλία 4, PG77, 992B.
[13] Δ. Ψαριανού, επισκ. Κοζάνης, Η υπεραγία Θεοτόκος, σ. 344.
[14] Περί της Ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου, PG75, 1416B.
[15] Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Πνευματική Αφύπνιση, Λόγοι Β΄, εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης 1999, σ. 107-108.

(Χανιά 18-21 Νοεμβρίου 2005)

Πηγή: http://antidosis.wordpress.com/2012/11/10/%cf%87%cf%81%cf%85%cf%83%cf%8c%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bc%ce%bf%cf%82-%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bc%ce%bf%cf%8d%ce%bb%ce%b7%cf%82-%ce%b8%ce%b5%ce%bf%cf%84%cf%8c%ce%ba%ce%bf%cf%82-%ce%b7-%cf%87%cf%8e/#more-266

Εκδήλωση του Ιδρύματος “Αρτος Ζωής” με θέμα: «Νεοναζιστικός παγανισμός και Ορθόδοξη Εκκλησία»

Το Ίδρυμα Αρτος Ζωής και το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών διοργάνωσαν εκδήλωση στις 26 Νοεμβρίου στην Νομική Σχολή Αθηνών με κεντρικό θέμα: «Νεοναζιστικός παγανισμός και Ορθόδοξη Εκκλησία». Στην εκδήλωση, της οποίας τον συντονισμό είχε ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, μίλησαν οι: Σεβ. Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος, π. Βασίλειος Θερμός, θεολόγος, ψυχίατρος, Σταύρος Γιαγκάζογλου, θεολόγος, Σύμβουλος Α’ του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και Διευθυντής του περιοδικού Θεολογία, και Σταύρος Ζουμπουλάκης, πρόεδρος Δ.Σ. του Ιδρύματος «Άρτος Ζωής». Παρόντες ήταν μεταξύ άλλων, ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος, ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων Γιώργος Καλαντζής, ο πρ. Υπουργός Μανώλης Δρεττάκης, ο βουλευτής Έβρου Άκης Γεροντόπουλος, πανεπιστημιακοί καθηγητές και μεγάλος αριθμός κλήρου και λαού.

Πρώτος ομιλητής ήταν ο Σεβ. Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος ο οποίος επεχείρησε μια σύντομη ανατομία όψεων της πολύπλευρης κρίσης που βιώνει η ελληνική κοινωνία το τελευταίο διάστημα, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί επίσης και στις ευθύνες που φέρει η Εκκλησία για την «πνευματική κρίση». Ο Μητροπολίτης μέσα από μια αυτοκριτική διάθεση για την αδυναμία της κοινωνίας αλλά και της Εκκλησίας να σταθούν πάντοτε στο ύψος των περιστάσεων και των ιστορικών προκλήσεων, πρότεινε ως τρόπο υπέρβασης αυτής της δύσκολης και θλιβερής πραγματικότητας την ανάγκη συνδυασμού των αξιακών μεγεθών του αρχαιοελληνικού πνεύματος με τα βασικά γνωρίσματα του ευαγγελικού χριστιανικού μηνύματος, όπως αυτό παραδίδεται και βιώνεται στην Ορθοδοξία.

Στη συνέχεια ο Σταύρος Γιαγκάζογλου προχώρησε σε μια θεολογική αξιολόγηση και κριτική του φαινομένου του νεοναζισμού. Αφού ανέλυσε τις ποικίλες πτυχές των φαινομένων θρησκευτικού συντηρητισμού και φονταμενταλισμού στην σύγχρονη Ελλάδα, σχολίασε τη στενή σχέση των χριστιανών με φαινόμενα ναζισμού αλλά και με απολυταρχικά καθεστώτα (ιδιαίτερα την περίοδο της Απριλιανής χούντας του 1967 και το γνωστό σύνθημα «Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών»). Στη συνέχεια αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στη διασύνδεση του νεοναζιζστικού φαινομένου τόσο στην Ελλάδα όσο και γενικότερα στην Ευρώπη με ποικίλα παγανιστικά, ειδωλολατρικά, ακόμη και σατανιστικά φαινόμενα και τελετουργίες. Κλείνοντας την ομιλία του παρουσίασε τις βασικές «θεολογικές» θέσεις (αποθέωση του υπερ-ανθρώπου, εξαγιαμός της δύναμης, φυλετική και εθνικιστική κατανόηση της Εκκλησίας κλπ) του πολιτικού φορέα που εκπροσωπεί τον νεοναζισμό στην Ελλάδα, με σκοπό να τις αντιπαραβάλλει προς τις βασικές όψεις της ορθόδοξης πίστεως (το πρότυπο της αγάπης στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, η καθολικότητα της Εκκλησίας κλπ.).

Ο π. Βασίλειος Θερμός, με τη σειρά του επεχείρησε να αναλύσει το όλο θέμα από την οπτική γωνία της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης, σημειώνοντας οτι η ανάδειξη και η καλλιέργια του ναρκισσισμού του υποκειμένου, αποτελεί μια από τις βασικές παραμέτρους που οδηγεί τους ανθρώπους (και ειδικά τους νέους) να ενταχθούν στα νεοναζιστικά κινήματα, καθώς θεωρούν ότι αποτελούν έτσι τον νέο περιούσιο λαό, ο οποίος υπο έναν χαρισματικό ηγέτη καλείται να εκπληρώσει έναν «ανώτερο» σκοπό (με κάθε μέσο, και συνήθως με την βία) για τον οποίο θεωρεί ότι έχει εκλεγεί. Αφού σχολίασε αρνητικά την σύνταξη με ποικίλους τρόπους ορισμένων κληρικών και λαϊκών με την Χρυσή Αυγή έκλεισε την παρέμβασή του σημειώνοντας ότι «η άνοδος της Χρυσής Αυγής είναι για την Εκκλησία η ευκαιρία για την ανανέωσή της».

Ο τελευταίος ομιλητής Σταύρος Ζουμπουλάκης ξεκίνησε την ομιλία του παραθέτοντας σε μετάφραση στίχους από ένα τραγούδι ξένου συγκροτήματος τους οποίους έχει συνθέσει μέλος και βουλευτής της Χρυσής Αυγής, και το οποίο τραγούδι βάλει με τον πλέον προσβλητικό τρόπο εναντίον του προσώπου του Χριστού. Ο ομιλητής σημείωσε ότι η βιβλική σκέψη και παράδοση είναι πρωτίστως, διαρκώς και αδιαλείπτως εναντίον του παγανισμού. Ο παγανισμός είναι μια έννοια ευρύτερη της ειδωλολατρίας: δεν είναι είναι η αφελής θρησκεία της λατρείας των ξοάνων και των ειδώλων· είναι το ρίζωμα στην τοπικότητα, είναι η αυτοχθονία, η λατρεία της Γης και της Φυλής, του αίματος, η έξαρση της φυσικής ρώμης. Για τη βιβλική παράδοση, τελικά, ο παγανισμός είναι η βία, η διάκριση των ανθρώπων σε δικούς μας και ξένους, φίλους και εχθρούς. Η πιο ακραία μορφή παγανισμού στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι ο ναζισμός του 20ού αιώνα. Στη συνέχεια παρουσίασε τις σχέσεις του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι στην Ιταλία και του ναζισιτκού του Χίτλερ στην Γερμανία με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και τις προτεσταντικές Ομολογίες αντίστοιχα, σημειώνοντας ότι αυτές οι ιδεολογίες όπως και το κίνημα του Νεοναζισμού συγκαλύπτουν για λόγους καιροσκοπισμού τον βαθύ αντιχριστιανικό τους χαρακτήρα. Στο τέλος της ομιλίας του επεσήμανε ότι είναι ανάγκη η Ορθόδοξη Εκκλησία, προκειμένου να μπορέσει να αντιπαρατεθεί με τη Χρυσή Αυγή να κάνει μια αυτοκριτική τομή, αναθεωρώντας τη σχέση της με την πολιτική. Αν και δεν πρέπει να πολιτεύεται, με την έννοια του επηρεασμού και της χειραγώγησης των ανθρώπων υπέρ του ενός ή του άλλου κόμματος, η Εκκλησία έχει την υποχρέωση να καταθέτει τη μαρτυρία του Ευαγγελίου στην κοινωνία, και άρα, εν προκειμένω, να πάρει ρητή θέση ενάντια στον νεοναζισμό

Μετά το τέλος των εισηγήσεων το λόγο έλαβε για μια σύντομη παρέμβαση επί του θέματος ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων Γιώργος Καλαντζής, ο οποίος τάχθηκε κατά της Χρυσής Αυγής και υπογράμμισε την ανάγκη να ανεγερθεί επιτέλους ένα τζαμί για τους αλλόθρησκους μετανάστες.
Ο πρ. Υπουργός Μανώλης Δρεττάκης στην δική του παρέμβαση καταδίκασε απερίφραστα κάθε μορφή βίας, τονίζοντας ότι η εντολή της αγάπης αποτελεί τη σύνοψη του Χριστιανισμού. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στον κίνδυνο να επιστρέψουμε πίσω σε μαύρες σελίδες της πρόσφατης ιστορίας, τονίζοντας ότι είναι επιβεβλημένο η Διοικούσα Εκκλησία (είτε ως ΔΙΣ είτε ως ΙΣΙ) να καταδικάσει απερίφραστα συγκεκριμένα την Χρυσή Αυγή, και όχι μόνο γενικά και αόριστα τον ρατσισμό.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τη σύντομη παρέμβαση του Βουλευτή Έβρου Άκη Γεροντόπουλου ο οποίος αναφέρθηκε σε κάποια περιστατικά από την κοινοβουλευτική δράση της Χρυσής Αυγής προκειμένου να δείξει τον τρόπο που ο χώρος αυτός λειτουργεί και πολιτεύεται.
 

ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΝΕΟΛΑΙΩΝ

Στα πλαίσια υλοποίησης του προγραμματισμού των ποικίλων εκδηλώσεων της Ομοσπονδίας μας για την φετινή χρονιά, ολοκληρώθηκε μ’ επιτυχία στην Θεσσαλονίκη το τριήμερο 16-17-18 Νοεμβρίου 2012 σεμινάριο για την κατήχηση με θέμα:

"Η θρησκευτική εκπαίδευση στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια βαθμίδα των σχολείων στις Βαλκανικές χώρες". Καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης και προοπτικές στο μέλλον.
Εισηγητές ήταν θεολόγοι απ’ όλες τις Βαλκανικές χώρες. Οι εργασίες του σεμιναρίου φιλοξενήθηκαν από την Ιερά μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως στην ενορία των Δώδεκα Αποστόλων στα Πεύκα Θεσσαλονίκης.

Περιληπτικά το πρόγραμμα είχε ως εξής:
Έναρξη την Παρασκευή 16-11-2012 όπου καλωσόρισε τους συμμετέχοντες εκ μέρους του μητροπολίτη ο προϊστάμενος του ιερού ναού π. Ιωάννης Κρητικόπουλος. Προσφώνησαν κατόπιν ο γενικός γραμματέας της Διαβαλκανικής κ. Βασίλειος Πετρολέκας και ο περιφερειακός γραμματέας της Ελλάδας π. Κωνσταντίνος Βλέτσης, ο οποίος είχε και τον συντονισμό όλου του σεμιναρίου.
Κεντρική ομιλήτρια της απογευματινής συνεδρίας ήταν η κ.Ράντζου Μαρία (λέκτορας της θεολογικής σχολής του Α.Π.Θ. με ειδικότητα στα παιδαγωγικά) με γενικό εισαγωγικό θέμα: «σύγχρονη προβληματισμοί για την θρησκευτική εκπαίδευση στην Ελλάδα».

Το Σάββατο όλη την ημέρα συνεχίστηκε το σεμινάριο με τις εισηγήσεις των εκπροσώπων από όλες τις Βαλκανικές χώρες. Το επίπεδο των εισηγήσεων ήταν πολύ υψηλό καθότι οι περισσότεροι εκ των εισηγητών, Βαλκάνιοι και Έλληνες ήταν διδάκτορες της θεολογίας και μάλιστα του Α.Π.Θ.
Στο σεμινάριο παρευρέθηκαν και θεολόγοι από σχολεία της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι με εύστοχες ερωτήσεις και διευκρινιστικές τοποθετήσεις βοήθησαν στον διάλογο που ακολουθούσε μετά από κάθε εισήγηση της κάθε χώρας. Στο σεμινάριο επίσης παρευρέθηκαν οι σχολικοί σύμβουλοι θεολόγων κ. Πολύβιος Στράντζαλης και κ. Μαρία Συργιάννη.

Κυριακή 18-11-2012 μετά την θεία λειτουργία στην ενορία των Δώδεκα Αποστόλων στα Πεύκα Θεσσαλονίκης, ολοκληρώσαμε με τα συμπεράσματα του σεμιναρίου.
Ευχαριστούμε τον σεβασμιότατο μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα και την ενορία των Δώδεκα Αποστόλων στα Πεύκα Θεσσαλονίκης όπου και φιλοξενήθηκαν οι εργασίες του σεμιναρίου.
Τα συμπεράσματα του σεμιναρίου και οι εισηγήσεις θ’ αναρτηθούν στον ιστότοπο της Διαβαλκανικής ομοσπονδίας Ορθοδόξων νεολαιών www.boyanet.org


Πετρολέκας Βασίλειος
Γενικός γραμματέας Διαβαλκανικής

ΠΗΓΗ: http://www.pentapostagma.gr/2012/11/blog-post_5276.html#ixzz2DeaPN9Hx
 

Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2012

Ομιλία του Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως στην εκδήλωση «Νεοναζιστικός παγανισμός και η Ορθόδοξη Εκκλησία»

ΝΕΟΝΑΖΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΓΑΝΙΣΜΟΣ

ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

του μητροπ. Αλεξανδρουπόλεως Ανθίμου

Ευχαριστώ την Οργανωτική Επιτροπή της εκδηλώσεως αυτής, που μου πρότεινε να εκθέσω μπροστά σας λίγες απλές σκέψεις, αλλά πρέπει να εξομολογηθώ πως όταν, ενώ είχα αποδεχτεί, είδα τον τίτλο που της δόθηκε, το μετάνοιωσα· πολύ σκληρό μου φάνηκε το "και" στον τίτλο.


Μιά και δεν μπορούσα να ανακαλέσω, εξηγούμαι.

Όλοι ξέρουμε τί εννοούμε, όμως θα μου επιτρέψετε να επιμείνω, πως η Ορθόδοξη Εκκλησία όταν ορθοτομεί δεν αντίκειται, αλλά αισθάνεται ένοχη (αλλοίμονό της αν δεν αισθανόταν), για κάθε εκτροπή ή ξαστοχία· καθώς και υπεύθυνη ακόμα και για την λάσπη με την οποία γράφεται η ανθρώπινη ιστορία.

Εσείς το λέτε, ότι το πρόβλημα της κρίσης που βιώνουμε δεν είναι οικονομικό αλλά πνευματικό και αξιακό, οπότε, αν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί θεωρούμε ότι μας αναλογεί τέτοιος ρόλος στην Ελληνική κοινωνία, τότε είμαστε σοβαρά υπεύθυνοι για την κρίση αυτή.

Εξάλλου, στη θεολογική μας γλώσσα, "ειρήνη" δεν είναι η απουσία του πολέμου, αλλά είναι η παρουσία του Θεού.

ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΦΩΤΙΟ ΣΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΣΧΟΛΗ

 
Μία σημαντική συνεργασία της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής και του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ξεκίνησε εφέτος με τη διεξαγωγή της πρώτης θεολογικής ημερίδας των δύο σχολών στην Κωνσταντινούπολη.
Η Ημερίδα υπό τον τίτλο «Ιερός Φώτιος – HomoEcumenicus» έλαβε χώρα την Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2012 στο ιστορικό κτίριο της Μεγάλης του Γένους Σχολής στη συνοικία του Φαναρίου.
Η πρωτοβουλία ανήκει στον Καθηγητή Μιλτιάδη Κωνσταντίνου και σκοπό έχει να φέρει εγγύτερα την παλαιότερη ορθόδοξη θεολογική ακαδημία με το Τμήμα Θεολογίας Θεσσαλονίκης, εξετάζοντας θέματα που συνδέουν την Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη, αλλά και ευρύτερα τον ιστορικό χώρο και πολιτισμό της Ανατολικής Χριστιανικής Αυτοκρατορίας.
Τις εργασίες της Ημερίδας άνοιξε η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος αναφέρθηκε στην ιστορική προσωπικότητα του ιερού Φωτίου, συνδέοντάς τη με το σύγχρονο οικουμενικό έργο του πρωτόθρονου Πατριαρχείου και τις πρωτοβουλίες της Παναγιότητάς του για τη διεθνή προβολή του θεσμικού του ρόλου.

Στη συνέχεια ακολούθησε χαιρετισμός του κ. Μιλτιάδη Κωνσταντίνου εκ μέρους του Τμήματος Θεολογίας, όπου ευχαρίστησε τον Οικουμενικό Πατριάρχη για τη στήριξη που παρέσχε στο εγχείρημα καθώς και τους ιθύνοντες της Μεγάλης του Γένους Σχολής για την ολόθυμη συνεργασία, επίσης έκανε λόγο για τον σκοπό της διεξαγωγής της Ημερίδας και την ανάγκη συνέχισης και θεσμοθέτησής της.
Εκ μέρους της διεύθυνσης της Μεγάλης του Γένους Σχολής μίλησε ο Άρχων Πριμικήριος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας κ. Αθανάσιος Αγγελίδης, αναφερόμενος στην ιστορική πορεία του καθιδρύματος και τη σημερινή του κατάσταση.
Παρούσα στη συνεδρία ήταν και η Διευθύντρια της Σχολής κ. Βικτωρία Λαιμοπούλου, η πρώτη γυναίκα σχολάρχης του ιδρύματος.
Την ακαδημαϊκή εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του και ο Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου κ. Ανδρέας, Καθηγητής Α.Π.Θ., ευρισκόμενος στην Πόλη για την εκατονταετία από την κοίμηση του Πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄.
Στην Ημερίδα που συντόνισε ο Καθηγητής της ΜΓΣ κ. Ιωάννης Γιγουρτζής οι ομιλητές φώτισαν πτυχές του πολυσχιδούς έργου του Ιερού Φωτίου και της ευρύτερης πνευματικής σημασίας του που σφράγισε γόνιμα όχι μόνο την εποχή του αλλά και την κατοπινή πορεία της καθ’ανατολάς Ορθοδοξίας.
Ο Επ. Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας κ. Ηλίας Ευαγγέλου παρουσίασε εισήγηση με θέμα: «Ο Μέγας Φώτιος και το οικουμενικό ιδεώδες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας». Κατόπιν ο επιστημονικός συνεργάτης του Τομέα Εκκλησιαστικής Ιστορίας κ. Ευστάθιος Λιανός-Λιάντης παρουσίασε το θέμα: «”Πέτρα σκανδάλου...” Οι περί τον Ιερό Φώτιο εκκλησιαστικές σύνοδοι».
Τον κύκλο των εισηγήσεων έκλεισε ο Επ. Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας κ. Παναγιώτης Υφαντής μιλώντας για τις «Ιδεολογικές χρήσεις της μνήμης του Ιερού Φωτίου».
Οι εργασίες της Ημερίδας ολοκληρώθηκαν με τον κ. Μιλτιάδη Κωνσταντίνου στο βήμα, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τους εισηγητές, τόνισε τη σημασία της εκδήλωσης για την περαιτέρω σύσφιξη των ήδη στενών σχέσεων μεταξύ της πνευματικής ηγεσίας του Οικουμενικού Θρόνου και της Ορθόδοξης ακαδημαϊκής σκέψης που καλλιεργείται στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ.
 

Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΜΙΛΗΣΕ ΣΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΘΡΗΣΚΕΙΑΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΣΤΗ ΒΙΕΝΝΗ



Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος μίλησε χθες, 26 Νοεμβρίου, στην επίσημη τελετή έναρξης της λειτουργίας του «Κέντρου Βασιλιά Αμπντουλάχ για τον Διαθρησκευτικό Διάλογο», που εγκαινιάστηκε στη Βιέννη, παρουσία του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Μπαν Κι Μουν και με τη συμμετοχή ηγετικών προσωπικοτήτων των παγκοσμίων Εκκλησιών και της πολιτικής.
Το «Διεθνές Κέντρο Βασιλιάς Αμπνουλάχ Μπιν Αμπντουλασίζ για Διαθρησκευτικό και Διαπολιτιστικό Διάλογο» (KAICIID), όπως είναι η πλήρης ονομασία του, θα έχει το καθεστώς ενός διεθνούς οργανισμού και θα αποτελεί ένα παγκόσμιο φόρουμ διαλόγου ανάμεσα στις θρησκείες του κόσμου.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε βρεθεί πριν ένα χρόνο στη Βιέννη, όταν στις αρχές Δεκεμβρίου είχε συμμετάσχει στη «Διάσκεψη Παγκόσμιας Πολιτικής» στην οποία είχε απευθύνει ομιλία με θέμα «Η Ευρώπη ως εργαστήριον διά την παγκόσμιον Κυβερνητικήν» και στην οποία είχαν πάρει μέρος 150 κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες και 300 προσκεκλημένοι, που συζήτησαν θέματα που αποτελούν τις επίκαιρες προκλήσεις για τις πολιτικές ηγεσίες του κόσμου.
 
 

Βράβευση τριών διδακτικών προτάσεων από το νέο Πρόγραμμα Σπουδών των Θρησκευτικών στο «Θεσμό Αριστείας» του Υπουργείου Παιδείας


Βράβευση τριών διδακτικών προτάσεων
από το νέο Πρόγραμμα Σπουδών των Θρησκευτικών
στο «Θεσμό Αριστείας» του Υπουργείου Παιδείας 

Μαρία Συργιάννη
Σχολική Σύμβουλος Θεολόγων
Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας 

Η δράση «Θεσμός αριστείας και ανάδειξη καλών πρακτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση» θεσπίστηκε το 2010 από το Υπουργείο Παιδείας και στόχος της είναι η αξιοποίηση της καινοτομίας και της δημιουργικότητας που αναπτύσσεται στα σχολεία, για τον εμπλουτισμό και την ενδυνάμωση του εκπαιδευτικού έργου μέσα από την επιβράβευση και τη δημόσια ανάδειξη «βέλτιστων πρακτικών» της μαθησιακής διαδικασίας. Η δράση αποτελεί μία πρωτοβουλία που επιχειρεί να ανοίξει το δρόμο σε ένα σχολείο που επιδιώκει τη συνεχή βελτίωση, την αλλαγή, την πολυμορφία καθώς και σε μηχανισμούς συνεχούς ανατροφοδότησης και υποστήριξης της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών.

Ο θεσμός βρήκε μεγάλη ανταπόκριση και σημείωσε μεγάλη επιτυχία αφού για τρεις συνεχείς χρονιές, εκπαιδευτικοί από όλη την Ελλάδα έλαβαν μέρος και βραβεύθηκαν για έργα και δράσεις που υλοποίησαν. Οι «καλές πρακτικές» αναρτώνται στον ιστότοπο της δράσης, στο «Αποθετήριο Καλών Πρακτικών» και αποτελούν μια δεξαμενή άντλησης ιδεών για όλους τους ενδιαφερόμενους (http://excellence.sch.gr).

Για το σχολικό έτος 2011-2012 κατατέθηκαν 470 έργα από 850 εκπαιδευτικούς, ενώ ο πληροφοριακός κόμβος δέχτηκε περισσότερες από 230.000 επισκέψεις, φτάνοντας συνολικά τις 440.000. Η κατανομή της αξιολόγησης των υποβληθέντων έργων έγινε με βάση το θεματικό πεδίο ανά ειδικότητα και η αξιολόγησή τους ολοκληρώθηκε με τη βοήθεια μη αμειβόμενης Επιστημονικής Επιτροπής, αποτελούμενης από 210 μέλη, καθηγητές Πανεπιστημίου, πρώην παρέδρους Π.Ι., Σχολικούς Συμβούλους, καθώς και εκπαιδευτικούς με αυξημένα προσόντα. Η διαδικασία της βαθμολόγησης προέβλεπε διπλή ανώνυμη κρίση και βαθμολόγηση σε συγκεκριμένα κριτήρια και προδιαγραφές, ενώ η τελική βαθμολογία προέκυψε από το άθροισμα της βαθμολογίας των 2 βαθμολογητών. Τα κριτήρια αξιολόγησης επικεντρώθηκαν στον καινοτόμο χαρακτήρα (θεωρητική τεκμηρίωση, παιδαγωγική προσέγγιση, προστιθέμενη αξία κλπ), τη συμβολή στη βελτίωση της διδακτικής πράξης και τα μαθησιακά αποτελέσματα, την παιδαγωγική αξία (προσωπική, κοινωνική, πολιτιστική ανάπτυξη, προσδοκίες, ενδιαφέροντα των μαθητών), την εφαρμοσιμότητα, τη συνεργασία και ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των μαθητών αλλά και των εκπαιδευτικών, την αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών κ. ά. Η εκδήλωση βράβευσης των εκπαιδευτικών των οποίων τα έργα επιλέχθηκαν στο πλαίσιο του Θεσμού Αριστείας 2012 πραγματοποιήθηκε στις 2 Νοεμβρίου, στο χώρο του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α

Ανάμεσα στα εκατό (100) καινοτόμα βραβευμένα έργα, ποικίλων θεματικών πεδίων (διδακτικές προτάσεις, Σχολικές Δραστηριότητες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Σταδιοδρομίας, διασχολικής συνεργασίας κλπ) και όλου του φάσματος της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο), συγκαταλέγονται τρεις διδακτικές προτάσεις για το μάθημα των Θρησκευτικών, οι οποίες σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν σε σχολικές τάξεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι τρεις βασίζονται στην επεξεργασία και παρουσίαση διδακτικών ενοτήτων και δραστηριοτήτων από το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά, το οποίο από πέρυσι εφαρμόζεται πιλοτικά σε σχολεία της χώρας.

Τα βραβευθέντα έργα είναι:

Α. «Εκπαιδευτικό Σενάριο στο περιβάλλον του LAMS - Διδακτική ενότητα: “Εμείς και οι Άλλοι”, Θρησκευτικά Β΄ Γυμνασίου»

Σχολική μονάδα: 2ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης.

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Ιωάννα Κομνηνού (ΠΕ01) - Σμαράγδα Φαρίδου (ΠΕ01).

Β. «Πέντε διάσημοι Ιταλοί ζωγράφοι απεικονίζουν τη Γέννηση του Χριστού»

Σχολική μονάδα: 2ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Αργύριος Σάγγος (ΠΕ08) - Σμαράγδα Φαρίδου (ΠΕ01)

Γ. «”Μείζων δε τούτων η αγάπη…”. Μοτίβα έντεχνου συλλογισμού (Artful Τhinking) στο μάθημα των θρησκευτικών με τη συνδρομή των Τ.Π.Ε»

Σχολική μονάδα: Μουσικό Σχολείο Κομοτηνής

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Ευάγγελος Καραφυλλίδης (ΠΕ16) - Ξανθή Αλμπανάκη (ΠΕ01).

Ειδικότερα, στο έργο «Εκπαιδευτικό Σενάριο στο περιβάλλον του LAMS - Διδακτική ενότητα: “Εμείς και οι Άλλοι”, Θρησκευτικά Β΄ Γυμνασίου», η διδακτική πρόταση σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε  έχοντας ως κεντρικό θεματικό άξονα τη συνάντηση με τον «ξένο», τον «άλλο», το «διαφορετικό»  τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο αλλά και μέσα από τη διδασκαλία του Ευαγγελίου, την παράδοση και την ιστορική διαδρομή της Εκκλησίας (Κύριλλος-Μεθόδιος), το βιωμένο μήνυμα της αποδοχής και του σεβασμού του «άλλου» ως  μοναδικού και ανεπανάληπτου προσώπου (μελέτη περίπτωσης: Ακάκιος επίσκοπος Αμίδης, Μ. Σκόπτσοβα, Αρχιεπίσκοπος Σινά Δαμασκηνός). Βασικός στόχος ήταν η ανάπτυξη θρησκευτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής συνείδησης που κατανοεί, σέβεται τη διαφορετικότητα και καλλιεργεί ανάλογες στάσεις και συμπεριφορές.

Οι εκπαιδευτικοί συνδύασαν τη φιλοσοφία των νέων Προγραμμάτων Σπουδών, με τον ψηφιακό εμπλουτισμό των διδακτικών εγχειριδίων (http://digitalschool.minedu.gov.gr)  και αξιοποίησαν ψηφιακά μέσα και ηλεκτρονικά περιβάλλοντα μάθησης (LAMS), για τη σύνδεση της σχολικής γνώσης σε ενιαία σύνολα. Οργάνωσαν τη διδασκαλία των βασικών θεμάτων της ενότητας, με πολλαπλές πηγές και ποικίλες δραστηριότητες και δημιούργησαν ένα  εκπαιδευτικό σενάριο με διδακτική μεθοδολογία και συγκεκριμένες παιδαγωγικές αρχές: εκπαιδευτικό πρόβλημα - διατύπωση στόχων - χαρακτηριστικά μαθητών - μέθοδος - ρόλοι - αξιολόγηση1.

 Το  έργο «Πέντε διάσημοι Ιταλοί ζωγράφοι απεικονίζουν τη Γέννηση του Χριστού», που υλοποιήθηκε με μαθητές της Α΄ Γυμνασίου, είναι μια διαθεματική και πολυπρισματική διδακτική προσέγγιση του μαθήματος των Θρησκευτικών μέσω της τέχνης, που καλλιεργεί την αισθητική αντίληψη και ευαισθησία των μαθητών και προάγει τη δημιουργική σκέψη. Μέσα από έργα βυζαντινής εικονογραφίας και αναγεννησιακής θρησκευτικής ζωγραφικής, οι διδάσκοντες θέλησαν να δώσουν τη δυνατότητα στους ίδιους τους μαθητές να αποκρυπτογραφήσουν θεολογικούς συμβολισμούς και πανανθρώπινα, διαχρονικά μηνύματα. Βασίζεται σε παιδαγωγικές αρχές, αξιοποιεί σύγχρονες διδακτικές μεθόδους, αναδεικνύει τη διαμαθητική συνεργασία, αναπτύσσει τη διερευνητική-βιωματική μάθηση, την κριτική ικανότητα και την επικοινωνία μεταξύ των μαθητών. Μέσα από τη συνεργασία του θεολόγου με άλλες ειδικότητες εκπαιδευτικών συνδέει διάφορα γνωστικά –επιστημονικά πεδία με το μάθημα των θρησκευτικών (Αισθητική Αγωγή, Πληροφορική, Ξένες Γλώσσες κλπ), στοχεύοντας στην ολιστική προσέγγιση της γνώσης και τον ψηφιακό γραμματισμό, καθώς εφαρμόζει και εντάσσει τις νέες τεχνολογίες στη μαθησιακή διαδικασία ως εργαλεία γνώσης, αξιολόγησης και δημοσιοποίησης της εργασίας των μαθητών.

Τέλος, το έργο με τον τίτλο «”Μείζων δε τούτων η αγάπη…”. Μοτίβα έντεχνου συλλογισμού (Artful Τhinking) στο μάθημα των θρησκευτικών με τη συνδρομή των Τ.Π.Ε», συνδέει βιωματικά την τέχνη του λόγου (Ύμνος της Αγάπης), με την τέχνη της μουσικής και αναδεικνύει  το νόημα και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της χριστιανικής αγάπης όχι με συστημικό ή αφηρημένο τρόπο αλλά με τη βιωματική εμπλοκή των ίδιων των μαθητών (παρατήρηση, συναίσθημα, ανάλυση, στοχασμός, προσωπική έκφραση). Με αφόρμηση τη μελοποίηση του ύμνου από τον καθηγητή  της μουσικής του σχολείου και με την ιδιαιτερότητα της μουσικής παιδείας των μαθητών (Μουσικό Σχολείο), ο διδακτικός σχεδιασμός και η επεξεργασία των ενοτήτων «Οι πρώτες χριστιανικές κοινότητες» και «Η μεταστροφή του Αποστόλου Παύλου» της Γ΄ γυμνασίου, καθώς και η ανάπτυξη της διδακτικής τεχνικής Artful Τhinking, βασίστηκαν στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών και πλαισιώθηκαν με δραστηριότητες, όπου οι μαθητές με ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο διοχέτευσαν την αστείρευτη φαντασία και τον αυθορμητισμό τους στην αναζήτηση της δυναμικής των βιβλικών κειμένων και της μουσικής.   Στην αξιολόγηση αυτής της διδακτικής προσέγγισης διαπιστώθηκε ότι «…οι μαθητές τροποποίησαν τις απόψεις τους και υπερέβησαν  στερεότυπα ενώ οδηγήθηκαν και σε προσωπικές συνθέσεις.  Ο εσωτερικός διάλογος που αναπτύχθηκε στον κάθε μαθητή, βοήθησε να αναδυθούν όχι μόνο οι φανερές αλλά και οι κρυμμένες του πλευρές και δημιούργησε προϋποθέσεις για σύνθεση σε ένα άλλο επίπεδο… Στον ύμνο εμπλέκονται θέματα πνευματικού αγώνα, πίστης, αλαζονείας, φθόνου και στάθηκε αφορμή για να ξεκινήσει μια γόνιμη συζήτηση μεταξύ των μαθητών για τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα, για τις σχέσεις των ανθρώπων καθώς και για ένα άλλο πλήθος θεμάτων, που έφερε στο προσκήνιο το κείμενο (ζήλεια, μοναξιά, κατάθλιψη)»2.

Η αξιοποίηση και η ένταξη εφαρμογών  των Τεχνολογιών των Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) -διαδίκτυο, video, movie maker, youtube-, ως εργαλείων στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της παραπάνω διδακτικής προσέγγισης, ενεργοποίησαν και ενέπλεξαν τους μαθητές στην παραγωγή ψηφιακών προϊόντων (ιστοσελίδα, video, κλπ).

Οι παραπάνω βραβευμένες δράσεις3 αναμορφώνουν και ανασχεδιάζουν τις παραδοσιακές διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημα των θρησκευτικών, αξιοποιώντας το νέο ΠΣ, «το οποίο συνιστά παιδαγωγικό και διδακτικό πλαίσιο με πολλές εναλλακτικές διαδικασίες, με πολλαπλά κριτήρια και εργαλεία μάθησης,… αποσκοπεί στην καλλιέργεια κλίματος αναγνώρισης και αποδοχής, επικοινωνίας και κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, στην αξιοποίηση γνώσεων και εμπειριών των μαθητών, στη διαμόρφωση ελκυστικού περιβάλλοντος μάθησης και στη σύνδεση με τη ζωή…Στοχεύει σε μια προσωποκεντρική και κοινωνιοκεντρική προσφορά και αναφορά της γνώσης, η οποία είναι πολύ κοντά στις αρχές της Ορθόδοξης θεολογίας για τον μοναδικό και ανεπανάληπτο χαρακτήρα του ανθρώπινου προσώπου»4.

Το σύγχρονο σχολείο έχει ανάγκη από το μάθημα των θρησκευτικών και από εκπαιδευτικούς, που έχουν στέρεες θεολογικές γνώσεις και συγχρόνως είναι δάσκαλοι, που αξιοποιούν στο μάθημά τους  παιδαγωγικές μεθόδους και εργαλεία, που προσαρμόζουν και διαφοροποιούν τη διδασκαλία τους ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες της σχολικής τους τάξης, δάσκαλοι που μπορούν να συνδυάζουν τη δημιουργικότητα με τη φαντασία για να αναβαθμίσουν και να δώσουν ζωντάνια στο θρησκευτικό μάθημα, δάσκαλοι που  συναντούν τα ενδιαφέροντα και τις αγωνίες των μαθητών, που προσφέρουν δρόμους και τρόπους ενέργειας,  ανακάλυψης γνώσεων, δημιουργίας στάσεων, δάσκαλοι που τολμούν να αναμετρηθούν με την πρόκληση…

Και είναι σίγουρο πως έχουμε τέτοιους εκπαιδευτικούς στα σχολειά μας. Διακρίνονται και βραβεύονται, απαντώντας έτσι στην «ανέξοδη» κριτική της κινδυνολογίας και καταστροφολογίας.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 

1.    Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς που το σχεδίασαν μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και δυνατότητα εφαρμογής σε όλες τις διδακτικές ενότητες του νέου Προγράμματος Σπουδών στο μάθημα των Θρησκευτικών, τόσο στη Β/θμια όσο και την Α/θμια εκπαίδευση.

2.    Από το « Έντυπο Ανάπτυξης του περιεχομένου της καινοτόμου δράσης», που κατέθεσαν οι εκπαιδευτικοί που έλαβαν μέρος στο Θεσμό Αριστείας 2012.

3.    Έχουν αναρτηθεί στις διευθύνσεις:



4.    Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την εκπόνηση νέου ΠΣ στα Θρησκευτικά Δημοτικού Γυμνασίου, Υπόμνημα για το νέο ΠΣ στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου, 30-3-2012.

Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2012

Παγκρήτια Θεολογική Ημερίδα

Ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Θεολόγων προγραμματίζει παγκρήτια θεολογική ημερίδα με θέμα
 
«Χριστιανικό ήθος και κανονική πράξη της Εκκλησίας: Παράδοση, εκκοσμίκευση, ανανέωση».

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο Εκκλησιαστικό Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Μεγάλης Παναγίας της Ιεράς Μητροπόλεως Πέτρας και Χερρονήσου, στη Νεάπολη Λασιθίου, το Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2012, σύμφωνα με το παρακάτω πρόγραμμα:

10.30-10.40: Yποδοχή - Χαιρετισμοί.

10.40-11.20: 1η εισήγηση: «Παράδοση, εκκοσμίκευση και ανανέωση του χριστιανικού ήθους». Εισηγητής: Απόστολος Νικολαΐδης, Καθηγητής του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

11.20-11.50: Συζήτηση.

11.50-12.30: 2η εισήγηση: «Προκατάληψη και ιστορική αλήθεια για την κανονική πράξη της Εκκλησίας». Εισηγητής: Θεόδωρος Γιάγκου, Καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

12.30-13.00: Συζήτηση.

13.00-13.10: Αναφορά τιμής - βράβευση των θεολόγων εκπαιδευτικών που συνταξιοδοτήθηκαν κατά το έτος 2012.

13.10-14.00: Γεύμα.

Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα και φιλοξενία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πέτρας και Χερρονήσου κ. Νεκταρίου, τον οποίο οι θεολόγοι της Κρήτης ευχαριστούν θερμότατα.
Ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Θεολόγων προσκαλεί όλους τους θεολόγους του νησιού στη χαρά της κοινής σύναξης για να ενημερωθούμε και να συζητήσουμε με τους προσκεκλημένους εισηγητές, καθώς επίσης να τιμήσουμε τους συναδέλφους που συνταξιοδοτήθηκαν.

Δημητρίου Ζαγκανά, "Ευστάθιος Βιγγόπουλος, Άρχων Λαμπαδάριος της ΜΧΕ" (Βιβλιοπαρουσίαση, Ἀθήνα 10/12/2012)


Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΒΙΓΓΟΠΟΥΛΟΥ

σᾶς προσκαλεῖ στὴν παρουσίαση τοῦ βιβλίου

τοῦ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΖΑΓΚΑΝΑ

ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΒΙΓΓΟΠΟΥΛΟΣ


Ἄρχων Λαμπαδάριος τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας

Εἰσαγωγή – Μουσικὲς συνθέσεις

τὴ Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2012, στὶς 6.30 μ.μ.

στὴ Μεγάλη Αἴθουσα (1ος ὄροφος) τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου
Κων/πολιτῶν (Δημ. Σούτσου 46 - Ἀμπελόκηποι, ἔναντι Μετρό, Ἀθήνα)

Ἡ ἐκδήλωση θὰ ὁλοκληρωθεῖ μὲ ἐπίλεκτους ὕμνους τοῦ Ε. Βιγγοπούλου (βλ. Πρόγραμμα)

*****

• Τίτλος: Εὐστάθιος Βιγγόπουλος, Ἄρχων Λαμπαδάριος τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Εἰσαγωγή – Μουσικὲς συνθέσεις
• Συγγραφέας: Δημήτριος Ζαγκανᾶς
• Ἔκδοση: Ὀκτώβριος 2012, Ἀθήνα
• ISMN: 979-0-9016082-0-7
• Σελίδες: 512 (Εἰσαγωγή: σσ. 29-120, Φωτογραφίες: σσ. 121-202, Μουσικὲς συνθέσεις: σσ. 203-510)
• Μέγεθος: 17X24cm


Ἡ ἐν λόγῳ ἔκδοση ἀποτελεῖ καρπὸ τετράχρονης μελέτης καὶ ἐνασχόλησης μὲ τὸ πρόσωπο, τὴ δράση καὶ τὸ μουσικὸ ἔργο τοῦ Εὐσταθίου Βιγγοπούλου (1880-1938), Ἄρχοντος Λαμπαδαρίου τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Ἐκτὸς ἀπὸ γλυκύφθογγος ἱεροψάλτης, ὁ Ε. Βιγγόπουλος διαζωγραφεῖται ὡς ἀκάματος διδάσκαλος τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, ὡς πρωτοπόρος συνδικαλιστής, ὡς σθεναρὸς ὑπέρμαχος τῆς πατροπαράδοτης ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, ὡς διακεκριμένος Πατριαρχικὸς ὑπάλληλος καὶ ὡς ἐπιτυχημένος μελοποιός. Μὲ τὴ δημοσίευση τοῦ σημαντικότερου μέρους τῶν διασωθέντων συνθέσεών του –Χερουβικῶν, Λειτουργικῶν, καὶ κυρίως Κοινωνικῶν– ἀναδεικνύεται ταυτόχρονα ἡ κλασικότητα καὶ τὸ σφρίγος τῆς Πατριαρχικῆς ψαλτικῆς παράδοσης τῶν ἀρχῶν τοῦ 20οῦ αἰώνα, ἀλλὰ καὶ φωτίζεται ἕνας πολύτιμος κρίκος στὴν ἁλυσίδα τῶν Λαμπαδαρίων τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας.

Πρωτοπρ. Βασίλειος Καλλιακμάνης, Επιστήμη και κατά Θεόν σοφία

α) Η ενασχόληση με την επιστημονική έρευνα και η αφομοίωση της γνώσης εκτός από οξυδέρκεια και οξύνοια απαιτεί και «ασκητική διάθεση».Κορυφαίοι επιστήμονες με ολόθυμη αφιέρωση στο γνωστικό τους αντικείμενο έφεραν στο φως νέα επιτεύγματα και ευεργέτησαν πολλαπλώς την ανθρωπότητα. Η διαλεκτική, ο στοχασμός, το καθαρό μυαλό, η παρατήρηση, το πείραμα και τα εξωτερικά ερεθίσματα αποτελούν γνωστικά εργαλεία του επιστήμονα. Όχι σπάνια, ο επιστήμονας εργάζεται αυτοθυσιαστικά, για να φέρει σε πέρας το έργο του, το οποίο μπορεί στην αρχή να παρουσιάζεται ως θεωρία, αλλά στη συνέχεια έχει πρακτικές εφαρμογές.
β) Από το άλλο μέρος, στους νεότερους χρόνους, λόγω εξάρτησης διαφόρων επιστημών από οικονομικούς ή πολιτικούς παράγοντες, γίνεται λόγος για «στράτευση της επιστήμης» στο όνομα του κέρδους ή άλλων επιδιώξεων. Έχει υποστηριχθεί μάλιστα ότι η κυριαρχία της επιστήμης έχει προσλάβει «θρησκευτικές διαστάσεις» με δογματικούς όρους.
Όμως, η έντονη και ζωηρή αμφισβήτηση της ορθολογικότητας της επιστήμης δεν γίνεται τόσο από θρησκευτικούς ή εκκλησιαστικούς κύκλους. Σπουδαίοι στοχαστές του 20ού αιώνα, όπως ο T. Kuhn και P. Feyerabend, προσδίδουν ιστορικοκοινωνική διάσταση στην επιστήμη, αμφισβητώντας έντονα την κυριαρχία της.
γ) Αυτά που απαντούν στο χώρο των επιστημών και της επιστημολογίας εμφανίζουν ομοιότητες αλλά και διαφορές με όσα συμβαίνουν στην πνευματική ζωή και τη θεολογία. Στη διδασκαλία των αγίων πατέρων της Ορθοδόξου Εκκλησίας καταρχήν απαντάται διπλή μεθοδολογία. Στο ερώτημα για τον κόσμο που μας περιβάλλει μπορεί κάποιος, ακολουθώντας τη λογική, να παρατηρεί, να πειραματίζεται και να στοχάζεται διατυπώνοντας διάφορες θεωρίες, οι οποίες επιβεβαιώνονται ή διαψεύδονται.
δ) Όμως, σχετικά με το περί Θεού ερώτημα και τη θεογνωσία ακολουθείται διαφορετική μέθοδος. Εργαλεία «παρατήρησης» και μέθεξης της θεότητας είναι η καθαρή καρδιά και ο φωτισμένος νους. Κι αυτά λειτουργούν εντός της μυστηριακής διάστασης της Εκκλησίας. Η ανθρώπινη λογική δεν αποβάλλεται, αφού αυτή διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τα άλογα ζώα, αλλά συμβάλλει στην καταγραφή της πνευματικής εμπειρίας. Σε κάθε περίπτωση, κέντρο της αλήθειας της Εκκλησίας είναι ο Σταυρωθείς και Αναστάς Κύριος, ο «Ων και ο ην και ο ερχόμενος, ο Παντοκράτωρ» (Αποκ. 1, 8).
ε) Όποιος έρχεται σε κοινωνία με το πρόσωπο του Παντοκράτορος, σχετικοποιεί, χωρίς να υποτιμά, κάθε κοσμική σοφία και γνώση. Κλασικό παράδειγμα η Αγία Αικατερίνη, που τιμάται από την Εκκλησία στις 25 Νοεμβρίου. Η αγία, ενώ κατείχε σύμφωνα με τον Συναξαριστή όλες τις επιστήμες της εποχής της, συνδέει τη ζωή της με την αλήθεια που κομίζει το πρόσωπο του Χριστού, τον οποίο θεωρεί ως «ωραίον τω κάλλει παρά τους υιούς των ανθρώπων» (βλ. Ψαλμ. 44,3). Για την αλήθεια αυτή θυσιάζεται και γίνεται μεγαλομάρτυς.
στ) «Aύτη έμαθεν εις το άκρον κάθε ελληνικήν και ρωμαϊκήν, ήτοι λατινικήν παιδείαν και επιστήμην», αναφέρεται στο Συναξαριστή. «Aυτή εγυμνάσθη και όλην την ρητορικήν τέχνην, όση εφευρέθη από τους ανθρώπους. Oυ μόνον δε ταύτας, αλλά και πολλάς γλώσσας και διαλέκτους πολλών εθνών έμαθεν η πάνσοφος, ώστε οπού έκαμνεν εκστατικούς, όχι μόνον εκείνους οπού την έβλεπον, αλλά και εκείνους οπού ήκουον την φήμην και την σοφίαν της».
ζ) Η κοσμική σοφία δεν απομείωσε τη θερμή πίστη της Αγίας Αικατερίνης, όπως δεν πρέπει να επηρεάζει και την πίστη κάθε ειλικρινούς επιστήμονος. Από το άλλο μέρος, η χριστιανική πίστη, όταν είναι αληθής και αυθεντική, βοηθά κάθε επιστήμονα στο έργο του. Τον οπλίζει με υπομονή και ασκητική διάθεση, και του εμπνέει αγάπη για την ανθρωπότητα. Οπότε, η υφέρπουσα καχυποψία ή και αντιπαλότητα μεταξύ επιστημόνων και θρησκευόμενων ανθρώπων δεν αιτιολογείται και προέρχεται «εκ του πονηρού».
 

Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2012

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΚΑΤΑΛΗΨΗ – Τμήμα Θεολογίας – περίοδος πρώτη – χειμώνας 2012. Για να βρουν οι λέξεις το νόημά τους και τα πράγματα το πρόσωπό τους

Το Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, συναισθανόμενο το χρέος του απέναντι στους φοιτητές του, την πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά και το σύνολο ενός κόσμου που διαλύεται από τη φθορά και την αντιδημιουργικότητα, προχωρά σε πολιτισμική κατάληψη του κτηρίου της Θεολογικής Σχολής, από τη Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου έως και την Τρίτη 11 Δεκεμβρίου. Μια κατάληψη πολύ διαφορετική από τις άλλες. Σκοπός του, η ελάχιστη συμβολή στην σύνθεση μιας νέας πραγματικότητας, στο κέντρο της οποίας θα βρίσκεται η κατάληψη -άλλως ανακατάληψη- ενός χώρου που είναι δημόσιος και από τη φύση του ελεύθερος και δημιουργικός. Και όλοι γνωρίζουμε, πως αυτός ο χώρος εσχάτως «βιάσθηκε» ποικιλότροπα και απώλεσε σε πολλές περιπτώσεις το σκοπό του. Πρόκειται, λοιπόν, για μια συμβολική και ενσυνείδητη δημιουργία «ομωνυμίας», προκειμένου να δηλωθεί η άμεση ανάγκη να κινηθούμε ξανά από την ενοχοποιημένη «κατάληψη» στην άλλη «κατάληψη», η οποία έχει διάφορες και άκρως ενδιαφέρουσες ερμηνείες. Ανάμεσα στα άλλα, λοιπόν, κατάληψη είναι η δοκιμασία των χορδών και των πλήκτρων στα όργανα προκειμένου να δούμε εάν μπορούν να παράξουν μουσική. Κατάληψη είναι επίσης η κατανόηση και η ορθή αντίληψη των πραγμάτων (οι δογματικοί καλούσι την μεν αληθή και βεβαίαν γνώσιν κατάληψιν, ακαταληψίαν δε το εναντίον ταύτη). Κατάληψη είναι τέλος και η κράτησις δια των δακτύλων, επιδέσμων ή εργαλείων προς σταμάτησιν της χύσεως του αίματος (προς ισχαιμίαν). Ως εκ τούτου και απέναντι, λοιπόν, στις φθαρμένες ερμηνείες, η γλώσσα μας, μας δίνει μια ακόμη ευκαιρία, να κατανοήσουμε την κατάληψη ως ένα άνοιγμα στο αυτονόητο της ελευθερίας του πνεύματος, της δημιουργικότητας, της συνάντησης και της συμβολής. Μιας πραγματικότητας που θα επιτρέψει την πραγματική άνθιση της ζωής εντός ενός χώρου, ο οποίος, εάν δεν αντισταθούμε τώρα, κινδυνεύει την απόλυτη παραμόρφωση και τον ολοκληρωτικό του αφανισμό. Και τελικά, όπως κάθε πράγμα, όταν αυτή η πολιτισμική κατάληψη θα κάνει τον κύκλο της, όταν θα έχει δημιουργηθεί και πάλι η ίσαλος γραμμή, που θα επιτρέπει στο καράβι να έχει ρότα καλή, τούτη η προσπάθεια ας χαθεί στο σκοτάδι, αφήνοντας πίσω το παιχνίδι των λέξεων, αλλά και όσα πλήγωσαν και συνεχίζουν να πληγώνουν το κοινό μας σώμα.