Εισήγηση στο 13ο Διαχριστιανικό Συμπόσιο με θέμα «Χριστιανικός βίος και πολιτική εξουσία» που διεξήχθη στο Μιλάνο (28-30 Αυγούστου)
Η αγωγή και γενικότερα η παιδαγωγική διαδικασία στοχεύει στην κοινωνικοποίηση του παιδιού, μια διαδικασία πολύπλευρη, πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη.[1] Καθώς μάλιστα τα κοινωνικά δεδομένα συνεχώς εξελίσσονται, απαιτούνται περισσότερες δεξιότητες από τα παιδιά, ενεργό συμμετοχή στις κοινωνικές απαιτήσεις και βέβαια καλλιέργεια απόψεων, κρίσεων και στάσεων για το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
Στο πλαίσιο της παραπάνω προβληματικής οι επιστήμες της Θρησκευτικής Παιδαγωγικής (Religionspädagogik) και της Διδακτικής του Μαθήματος των Θρησκευτικών (Religionsdidaktik) τα τελευταία κυρίως χρόνια δεν διερευνούν απλώς και μόνο τον τρόπο εφαρμογής μιας ιδέας, αλλά προσεγγίζουν αφενός μεν την έννοια της Παιδείας και της Μόρφωσης μέσα από μία θεολογική ματιά, αφετέρου δε την έννοια της Θρησκευτικής Μάθησης μέσα από μια παιδαγωγική ματιά. Αυτό συνεπάγεται την παρουσία ενός θεολογικού στοχασμού περί της έννοιας της παιδείας και μίας παιδαγωγικής ανάλυσης περί της έννοιας της θρησκείας.
Θα μπορούσαμε όμως να εφαρμόσουμε την παραπάνω άποψη στο χώρο της επιστημονικής θεολογίας που διερευνά την ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση; Η απάντησή μας είναι ολότελα καταφατική, αρκεί να λάβουμε υπόψη μας το εξής: Μπορεί το περιεχόμενο της εκκλησιαστικής παράδοσης να είναι καταγεγραμμένο ως ιστορική πηγή και ως ανεξίτηλο μνημείο πολιτισμού, όμως οι συνθήκες και τα δεδομένα της κοινωνίας αλλάζουν, και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, που να αντιστοιχούν ελάχιστα στις συνθήκες και στα δεδομένα που γέννησαν την εκκλησιαστική παράδοση.[2] Αυτό, βέβαια, που παραδίδει η παράδοση δεν είναι οι συνθήκες, αλλά η εν αγίω Πνεύματι εμπειρία της Εκκλησίας. Και αυτό το οποίο αποτελεί αντικείμενο διδασκαλίας στο Μάθημα των Θρησκευτικών δεν είναι μόνο η ζωή της Εκκλησίας αυτή καθ’ εαυτήν, αλλά η πληροφορία και η ερμηνεία για τη ζωή της Εκκλησίας.[3] Τούτη η πληροφόρηση, επειδή έχει σκοπό να προβληματίσει τους νέους, παρουσιάζεται ως μία ερμηνευτική ματιά για τον κόσμο, δηλ. ως μία πρόταση ζωής. Η παιδαγωγική παρουσίαση-πληροφόρηση για αυτήν την πρόταση ζωής οφείλει να λαμβάνει υπόψη της τη σύγχρονη πραγματικότητα, εάν θέλει να είναι όντως μία πρόταση ζωής για τους νέους ανθρώπους και όχι απλώς ένα φολκλόρ παρωχημένων εποχών.
Με βάση αυτό το σκεπτικό, η Θρησκευτική Παιδαγωγική και η Διδακτική του Μαθήματος των Θρησκευτικών ως Θρησκευτική Παιδαγωγική του Σχολείου, αναλαμβάνουν το επίπονο έργο του διαλόγου ανάμεσα στην έννοια της Παιδείας, της Παιδαγωγικής και του τρόπου ζωής που γεύεται η Εκκλησία, έχοντας όμως ως γνώμονα δύο πράγματα: τις πολυδιάστατες αλλαγές που έχει να επιδείξει ο άνθρωπος από την εποχή της νεωτερικότητας έως σήμερα και τα δεδομένα των σύγχρονων πλουραλιστικών ευρωπαϊκών κοινωνιών.[4] Έτσι, οι δύο παραπάνω επιστήμες εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στη διερεύνηση της σημασίας που μπορεί να έχει η θρησκευτική εμπειρία και μάθηση για τους νέους της εποχής μας αλλά και στον προσδιορισμό αυτής καθ’ εαυτής της έννοιας της θρησκευτικής αγωγής και μάθησης. Δεν ασχολούνται επομένως μόνο με τον τρόπο προσφοράς του μηνύματος, ώστε να αποτελεί μήνυμα που μπορεί να κατανοηθεί από τους νέους ανθρώπους· συνάμα καταγίνονται και με το περιεχόμενο του μηνύματος, ώστε αυτό να αποτελεί για τους μαθητές μήνυμα τρόπου ζωής, σπουδαιότητας και ενδιαφέροντος και όχι απόηχος ενός μακρινού παρελθόντος. Με αυτή την έννοια οι εν λόγω επιστήμες αναλύουν και επαναπροσδιορίζουν τους προσανατολισμούς της θρησκευτικής μάθησης και κατόπιν σχεδιάζουν και αξιολογούν την εφαρμογή της.[5] Ένα τέτοιο έργο υλοποιείται πάντοτε μέσα στο πνεύμα της αμοιβαίας συνεργασίας μεταξύ των επιμέρους κλάδων. Τούτο ισχύει τόσο για τη σχέση τους απέναντι στους κλάδους της Θεολογικής Επιστήμης όσο και απέναντι στους συναφείς κλάδους των Ανθρωπιστικών Επιστημών.
Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου