του Νίκου Παύλου
Τον τελευταίο καιρό, με αφορμή τη συζήτηση που γίνεται - για μία ακόμη φορά- σχετικά με τα Ωρολόγια Προγράμματα του Γυμνασίου και του Λυκείου, καθώς και για τη Δομή του Νέου Γενικού και Τεχνικού Λυκείου, έχει αρχίσει και πάλι ένας ενδιαφέρον διάλογος για το μάθημα των Θρησκευτικών και τη θέση που μπορεί να έχει σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα. Επίκεντρό του είναι τα μορφωτικά αγαθά που μπορεί να παρέχει στο νέο άνθρωπο και ποια πρέπει να είναι αυτά. Ταυτόχρονα ο προβληματισμός αφορά και τη μορφή του μαθήματος, αν δηλαδή θα είναι, με τη σημερινή μορφή του, υποχρεωτικό ή προαιρετικό. Στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, όπως είναι γνωστό, υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία μαθημάτων. Προφανώς όλα αυτά χρησιμεύουν για να μπορέσουν να διαμορφώσουν το χαρακτήρα του νέου ανθρώπου και να τον βοηθήσουν να γίνει μία ολοκληρωμένη προσωπικότητα, όπως άλλωστε τονίζεται και στο νόμο 1566/85 που καθορίζει τις αρχές της εκπαίδευσης στον τόπο μας. Για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων ο μαθητής αποκτάει γνώσεις και καλλιεργεί δεξιότητες που θεωρούνται πως θα του φανούν χρήσιμες στη μετέπειτα ζωή του και θα τον βοηθήσουν να ερμηνεύσει τη σύγχρονη πραγματικότητα. Σκέπτομαι πως θα μπορούσε να επιτευχτεί αυτό, τη στιγμή που ο νέος άνθρωπος θα στερούνταν ενός βασικού εργαλείου που είναι η γνωριμία με παραδόσεις σαν την Ορθοδοξία, οι οποίες διαμόρφωσαν την ταυτότητά του, και με το θρησκευτικό φαινόμενο, το οποίο αποτελεί βασικό συστατικό πολλών εκδηλώσεων της σημερινής πραγματικότητας Το θρησκευτικό φαινόμενο, όπως είναι γνωστό, αποτελεί το κέντρο και είναι η κινητήρια δύναμη πολλών εκδηλώσεων (θετικών ή αρνητικών) του σύγχρονου ανθρώπου. Είναι δηλαδή βασικό συστατικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς και του πολιτισμού και απαιτείται η διερεύνησή του, καθώς και η κατανόησή του για να ερμηνευθεί ορθά η πραγματικότητα μέσα στην οποία ζουν (και θα ζήσουν) οι μαθητές . Μία εκπαίδευση λοιπόν που δε θα δώσει σημασία στην παρουσίασή του θα είναι ελλιπής ή στρεβλή, και θα έχει στερήσει απαραίτητες γνώσεις από τους νέους ανθρώπους. Για να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα παραπάνω ας φανταστούμε ένα σχολείο στο οποίο δε θα υπήρχε το θρησκευτικό μάθημα. Σε αυτό λοιπόν ο μαθητής θα αγνοούσε, εκτός των άλλων, και σημαντικά ζητήματα που αφορούν αυτό που ονομάζουμε «δυτικό πολιτισμό». Για παράδειγμα δε θα είχε την ευκαιρία να ακούσει την αφήγηση της Δημιουργίας, όπως την περιγράφει η Παλαιά Διαθήκη, που αποτελεί ένα από τα θεμέλιά του, και είναι βασικό κείμενο αφετηρίας αφού έδωσε το έναυσμα για να μπορέσουν διανοητές να εξηγήσουν την αρχή της ζωής (θεωρία εξέλιξης, Bing Bang), ενώ βοήθησε τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει την ανάγκη του σεβασμού της ζωής και να ευαισθητοποιηθεί. Ακόμη και στις περιπτώσεις που αποτέλεσε επίκεντρο διαμάχης έγινε αιτία να γνωρίσει άνθιση η κριτική σκέψη. Η γνώση της λοιπόν είναι το ίδιο σημαντική με τη γνώση του πυθαγορείου θεωρήματος, της Magna Charta, των φιλοσοφικών αντιλήψεων του Πλάτωνα, της ρωμαϊκής νομικής συμβολής, των νόμων της Φυσικής, της Χημείας κοκ. Ας ξεκαθαριστεί όμως και τι είναι απαραίτητο να παρέχει ένα θρησκευτικό μάθημα, καθώς και ο τρόπος που θα παρουσιάζεται το θρησκευτικό φαινόμενο. Θα γίνεται λοιπόν λόγος για τις εκδηλώσεις του στην Παταγονία και την Αλάσκα, παραδείγματος χάριν, (χωρίς αυτό να σημαίνει πως δε θα υπάρχει αναφορά και για τα θρησκευτικές ιδέες σε αυτές τις γωνίες του πλανήτη μας) ή θα δίνεται βαρύτητα στις εκφάνσεις της θρησκευτικότητας που γνωρίζει η ελληνική και η ευρωπαϊκή κοινωνία; Το δεύτερο φαίνεται να προσεγγίζει περισσότερο τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των μαθητών, οπότε θα είναι δύσκολο να μην υπερισχύει η παρουσίαση του χριστιανισμού, και ειδικότερα της Ορθοδοξίας, κατά κύριο λόγο, σε ένα θρησκευτικό μάθημα του ελληνικού σχολείου. Το μάθημα λοιπόν των Θρησκευτικών φαίνεται να δίνει πολλά μορφωτικά αγαθά και να συμβάλλει με θετικό τρόπο, στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου. Είναι ανάγκη λοιπόν αν αναβαθμιστεί, και ενδεχομένως να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας του. Για παράδειγμα στη Γ΄ Γυμνασίου θα μπορούσε να υπάρχει, εκτός από τη σημερινή ύλη, και η διδασκαλία ενός ανθολογίου κειμένων με θρησκευτικό χαρακτήρα που βοήθησαν στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Επομένως μαθήματα σαν τα Θρησκευτικά έχουν βασικό ρόλο σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα, αφού βοηθούν τους μαθητές μας να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζουν, και δίνουν εργαλεία γνώσης σημαντικών πνευματικών και κοινωνικών παραμέτρων που καθορίζουν ακόμη και λεπτομέρειες της ζωής μας!
Πηγή: ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΠΙΝΑΚΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου