Αθανασίου Β. Στογιαννίδη, Η Διδακτική Ανάλυση στα Σχολικά Εγχειρίδια του Μαθήματος των Θρησκευτικών. Εμπειρική έρευνα με εφαρμογή της Γεωμετρικής Διδακτικής Ανάλυσης (Ge.Di.An.), εκδόσεις: Δ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2014

Αποσπάσματα από τον Πρόλογο και την Εισαγωγή του βιβλίου

Η ανά χείρας μελέτη προέκυψε κατόπιν πολλών και διεξοδικών συζητήσεων που είχε ο γράφων με τον Ν. Κουτσουπιά, αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Το κεντρικό θέμα που μας απασχόλησε, ήταν η δυνατότητα αξιοποίησης των μεθόδων της Ανάλυσης Δεδομένων μέσα στον επιστημονικό χώρο της Διδακτικής. Οι συζητήσεις έλαβαν χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2013-2014 και ήταν πολύωρες, ενώ η απάντηση που αναζητούσαμε, συνιστούσε εγχείρημα επίπονο και απαιτητικό. Στο πλαίσιο αυτής της διεπιστημονικής μας συνάντησης, παρουσιάζαμε, ο καθένας από την πλευρά του, τα βασικά μεθοδολογικά εργαλεία του επιστημονικού κλάδου που υπηρετεί. Τελικά, ανακαλύψαμε, ότι υπάρχει κάποια έννοια-κλειδί, μέσω της οποίας οι δύο επιστημονικές περιοχές μπορούν να συγκλίνουν μεταξύ τους, οικοδομώντας έτσι τα θεμέλια μιας γόνιμης συνεργασίας. Πρόκειται για την έννοια της Ταξινομίας. Η έννοια αυτή αποτελεί για κάθε επιστήμονα ένα πολύ αξιόλογο εχέγγυο, μέσω του οποίου έχει τη δυνατότητα να κατηγοριοποιεί και να εντάσσει σε ομάδες τα φαινόμενα που εξετάζει. Στην επιστήμη της Διδακτικής οι ταξινομίες συνδέονται με πολλά θέματα, όπως π.χ. με τα επιμέρους επίπεδα διδακτικών στόχων, ή, επίσης, με τα επίπεδα μάθησης. Στην Ανάλυση Δεδομένων, η ομαδοποίηση, ο συσχετισμός ιδιοτήτων, η ταξινόμηση, καθώς και η ερμηνεία τους, μέσω των γεωμετρικών απεικονίσεων, αποτελούν το κατεξοχήν επιστητό της έρευνας. Κατόπιν ανταλλαγής σκέψεων και προτάσεων, συνθέσαμε από κοινού μια πρωτότυπη μεθοδολογία διδακτικής ανάλυσης, την οποίαν και ονομάσαμε «Γεωμετρική Διδακτική Ανάλυση» (Geometric Didactic Analysis – Ge.Di.An.).

Το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται στο σχολικό εγχειρίδιο της Α΄ Τάξης Γυμνασίου, και συγκεκριμένα στο βιβλίο του μαθητή. Το εν λόγω βιβλίο έχει τον τίτλο «Θρησκευτικά Α΄ Γυμνασίου. Παλαιά Διαθήκη. Η προϊστορία του Χριστιανισμού», και αποτελεί συγγραφικό πόνημα των Ο. Γκριζοπούλου και της Π. Καζλάρη.

Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι ο σκοπός της επιστημονικής αυτής μελέτης είναι να αναλύσει, όχι το περιεχόμενο που κομίζει ένα σχολικό εγχειρίδιο, αλλά τη διδακτική του διάσταση. Με άλλα λόγια, το προσεγγίζει όχι ως φορέα ιδεολογικών προσανατολισμών, αλλά ως μέσο που διευκολύνει τη μάθηση.

Με την ανά χείρας μελέτη, πιστεύουμε ότι προσφέρουμε τόσο στον χώρο της έρευνας των σχολικών εγχειριδίων, όσο και σ’ εκείνον της Διδακτικής του Μαθήματος των Θρησκευτικών, μία διαφορετική, «πολυδιάστατη θέαση» ορισμένων παραγόντων που συμμετέχουν στο οικοδόμημα της διδακτικής διαδικασίας. Βέβαια, το ερώτημα, εάν το εγχείρημα αυτό πραγματώνει τις αναμενόμενες προσδοκίες, είναι κάτι, που επαφίεται, σαφώς, στην κρίση του αναγνώστη και μάλιστα του ειδικού επιστήμονα στον χώρο αυτό.

Δείτε τα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ του βιβλίου.

Πηγή: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ