Μιλτιάδης Κωνσταντίνου: Κυριακή της Σαμαρείτιδος

Κυριακή της Σαμαρείτιδος

Ιωα 4:5-42

Καθηγητής Μιλτιάδης Κωνσταντίνου

Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ 

Καθ’ όλην τη διάρκεια της δημόσιας δράσης του, ο Ιησούς περιέτρεχε τα χωριά και τις πόλεις της Παλαιστίνης διδάσκοντας το ευαγγέλιο, ένα χαρμόσυνο μήνυμα δηλαδή, που είχε ως κεντρικό του θέμα τον ερχομό της “Βασιλείας του Θεού”. Για όσους πίστεψαν σ’ αυτόν τότε, αλλά και αργότερα, το θέμα “Βασιλεία του Θεού” αποτέλεσε πηγή ελπίδας, έμπνευσης, αστείρευτου θάρρους, έγινε σταθερός δείκτης προσανατολισμού και πορείας, αλλά γέννησε ταυτόχρονα και μεγάλα και αγωνιώδη ερωτηματικά,σχετικά με το πώς ακριβώς θα είναι τα πράγματα στη Βασιλεία του Θεού, πότε θα έρθει η Βασιλεία του Θεού, τι οφείλουν οι πιστοί του Χριστού να κάνουν ώστε να έρθει η Βασιλεία του Θεού και άλλα παρόμοια. Σ’ αυτά τα ερωτήματα προσπαθεί να απαντήσει η Εκκλησία μέσα από τα αναγνώσματα των επτά Κυριακών της περιόδου του Πεντηκοσταρίου, τη χαρμόσυνη, δηλαδή, περίοδο που ακολουθεί το Τριώδιο και είναι αφιερωμένη στην ανάσταση και τα μετά από αυτήν γεγονότα της ζωής του Ιησού στη γη. Περιεχόμενο του ευαγγελικού αναγνώσματος της τέταρτης μετά το Πάσχα Κυριακής αποτελεί μια μακρά και υψηλού επιπέδου θεολογική συζήτηση, στο πλαίσιο της οποίας ο Ιησούς αποκαλύπτει τη μεσσιανική του ιδιότητα, αυτοπαρουσιάζεται, δηλαδή, ως ο απεσταλμένος από τον Θεό σωτήρας του κόσμου, περιγράφει τον Θεό ως Πνεύμα, υποδεικνύει τον ορθό τρόπο λατρείας του και εξαγγέλλει την έναρξη της Βασιλείας του Θεού.

Το αξιοπερίεργο και ίσως πιο ενδιαφέρον στοιχείο αυτής της συζήτησης όμως δεν είναι το αναμφίβολα πλούσιο περιεχόμενό της αλλά το πρόσωπο που ο Ιησούς επιλέγει ως συνομιλητή του. Πρόκειται για μια γυναίκα που από άποψη καταγωγής ανήκει σε μια φυλή την οποία οι Ιουδαίοι θεωρούσαν παραδοσιακά εχθρική και από άποψη θρησκείας ανήκει σε μια σημαντικά αποκλίνουσα από την ιουδαϊκή ορθοδοξία αιρετική ομάδα. Η γυναίκα εμφανίζεται στην αφήγηση χωρίς όνομα. Η αποφυγή της αναφοράς του ονόματος κάποιου από τα πρόσωπα που παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε μια αφήγηση αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά του Κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίου· η μητέρα του Ιησού, ο αγαπημένος μαθητής, ο παράλυτος της Βηθεσδά, ο εκ γεννετής τυφλός, ο εκατόνταρχος, είναι κάποια από τα πρόσωπα που επίσης δεν μνημονεύονται με το όνομά τους. Και καθώς πρόκειται για ιστορικά πρόσωπα, η αποφυγή της μνείας των ονομάτων οφείλεται προφανώς στην πρόθεση του ευαγγελιστή να τονίσει τον συμβολικό και, επομένως, διαχρονικό χαρακτήρα των αφηγήσεων στις οποίες τα συγκεκριμένα πρόσωπα εμφανίζονται.

Έτσι, το γεγονός ότι ο Χριστός επιλέγει ως συνομιλητή του μια γυναίκα, αλλόφυλη και αιρετική και, μάλιστα, είναι αυτή που αξιώνεται να γίνει η πρώτη απόστολος του Ιησού Χριστού, ενώ οι περήφανοι για την καταγωγή και την ορθοδοξία τους μαθητές, μένουν στο περιθώριο να κοιτάζουν γεμάτοι απορία τον Δάσκαλό τους, στέλνει ένα αναμφίβολα επίκαιρο, αλλά και πολυσήμαντο για τη σύγχρονη εποχή μήνυμα.

Η ανάσταση του Χριστού έχει ανατρέψει όλα τα δεδομένα, έχει φέρει μια εντελώς νέα κατάσταση πραγμάτων, που υπόσχεται έναν κόσμο δίκαιο, ευτυχισμένο, χωρίς φόβους, χωρίς ανισότητες και διακρίσεις. Το πρώτο μεγάλο βήμα προς τον νέο αυτόν κόσμο, προς αυτό που χαρακτηρίζεται ως ‘‘Βασιλεία του Θεού’’, έγινε με την ανάσταση του Χριστού. Όμως μένουν αρκετά βήματα ακόμη, και μάλιστα δύσκολα βήματα, καθώς ο παλιός κόσμος δεν παραδίδεται εύκολα, αλλά ανθίσταται σθεναρά. Η χωρίς διακρίσεις και ανισότητες κοινωνία, όπου όλοι θα νιώθουν και θα είναι αδέλφια, δεν επιτεύχθηκε ακόμη. Η ισοτιμία ανδρών και γυναικών, που ο Χριστός με το παράδειγμά του έκανε πράξη και οι απόστολοι διακήρυξαν, όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε, αλλά οι γυναίκες, παρά τους αγώνες τους και τις κατακτήσεις τους, παραμένουν και σήμερα ουσιαστικά δέσμιες μιας κατάστασης ανισότητας που δημιούργησε ο παλιός κόσμος, και η οποία ανισότητα εκδηλώνεται καθημερινά σε προσωπικό και σε κοινωνικό επίπεδο. Αρκεί μια ματιά σε καθημερινές καταστάσεις, από το πώς μοιράζονται οι ευθύνες, οι ρόλοι και οι δουλειές μέσα στο σπίτι, μέχρι το πώς αντιμετωπίζονται οι γυναίκες ως αντικείμενα ερωτισμού στην τηλεόραση, στις διαφημίσεις, στη δουλειά, κλπ, για να διαπιστωθεί ότι η άδικη συμπεριφορά προς τις γυναίκες φτάνει συχνά τα όρια της πραγματικής καταπίεσης.

Μόνον όταν κάθε μορφής διάκριση καταργηθεί, τότε όλοι θα βεβαιωθούν ότι ο Χριστός πραγματικά αναστήθηκε, τότε θα έχει γίνει άλλο ένα μεγάλο βήμα προς τη Βασιλεία του Θεού.

Πηγή: Χαρακώματα