Επιμόρφωση Θεολόγων σε ζητήματα διδακτικής των Θρησκευτικών στο 1ο ΠΕΚ Θεσσαλονίκης

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ "ΣΥΝΑΞΗ" ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Το περιοδικό Σύναξη, στο πλαίσιο της Έκθεσης Ορθόδοξου Χριστιανικού Βιβλίου στην Αθήνα ) διοργανώνει εκδήλωση το Σάββατο 4 Νοεμβρίου, ώρα 11:40, με θέμα "Ετεροδοξία και Αίρεση".

Χριστιανοί Κόπτες μάρτυρες στο παρελθόν και στο παρόν

Την προσεχή Τρίτη, 31 Οκτωβρίου 2017, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ερμείας, Πρόεδρος του Κοπτικού Ορθοδόξου Κέντρου Πολιτισμού (Coptic Orthodox Cultural Center) που εδρεύει στο Κάιρο της Αιγύπτου και τελεί υπό την αιγίδα του Κοπτικού Ορθοδόξου Πατριαρχείου, θα επισκεφθεί το Τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ και θα δώσει διάλεξη με θέμα «Χριστιανοί Κόπτες μάρτυρες στο παρελθόν και στο παρόν». Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στο Β΄ Αμφιθέατρο της Θεολογικής Σχολής και ώρα 13:00-14:30, στο πλαίσιο του μαθήματος «Εισαγωγή στη Χριστιανική Γραμματεία και Αγιολογία» του Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Παναγιώτη Υφαντή, ενώ θα συνοδευθεί από έκθεση φωτογραφιών και εικόνων με θέμα τους σύγχρονους Κόπτες μάρτυρες. H έκθεση θα φιλοξενηθεί στην Αίθουσα Συνεδριάσεων του τετάρτου ορόφου (ώρες λειτουργίας 12:00 – 17:00).

Πηγή: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

«Εκπαιδευτικά Προγράμματα του Εκκλησιαστικού Μουσείου Αλεξανδρούπολης για το Σχ. έτος 2017-2018»

Οδηγίες εφαρμογής των νέων Προγραμμάτων Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό, στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο για το σχολικό έτος 2017 – 2018

Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 40/05-10- 2017 του Δ.Σ) σας αποστέλλουμε οδηγίες εφαρμογής των νέων Προγραμμάτων Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό, στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο για το σχολικό έτος 2017 – 2018. “Κατά το σχολικό έτος 2017-18, για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, εφαρμόζεται το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού- Γυμνασίου, όπως αναθεωρήθηκε με την Απόφαση 101470/Δ2/16-06-2017 (ΦΕΚ Β 2104/19.06.2017) και το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Λυκείου, όπως αναθεωρήθηκε με την Απόφαση 99058/Δ2/13-06-2017 (ΦΕΚ Β 2105/19.06.2017), σε αντικατάσταση των προηγούμενων εκδόσεων των νέων Προγραμμάτων Σπουδών για το Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο, αντίστοιχα (βλ. σχετικά Απόφαση 143575/Δ2/07-09-2016, ΦΕΚ Β 2920/13.09.2016 για Δημοτικό-Γυμνάσιο και Απόφαση 143579/Δ2/07-09-2016, ΦΕΚ Β 2906/13.09.2016 για Λύκειο).

 Α. Σκοπός της εφαρμογής Τα νέα Προγράμματα Σπουδών στα Θρησκευτικά στοχεύουν στην ολόπλευρη στήριξη του/της εκπαιδευτικού στο διδακτικό έργο, παρέχοντάς του/της τα αναγκαία εφόδια και επαρκή υποστήριξη σε όλες τις φάσεις της διδακτικής διεργασίας. 

Β. Έγγραφα, διδακτικό υλικό και υποδομές υποστήριξης της εφαρμογής

1. Προγράμματα Σπουδών Τα κύρια περιεχόμενα των Προγραμμάτων Σπουδών, όπως δημοσιεύθηκαν στα ανωτέρω ΦΕΚ του 2017, έχουν αποσταλεί στις σχολικές μονάδες. Η πλήρης έκδοσή τους, η οποία περιλαμβάνει, επιπλέον, εισαγωγικές επισημάνσεις, ερμηνευτικά και επικουρικά στοιχεία, είναι αναρτημένη στον ιστότοπο του Ι.Ε.Π. (http://iep.edu.gr/el/thriskeftika-programmata-spoudon). Τα Προγράμματα Σπουδών απευθύνονται αποκλειστικά στον/την εκπαιδευτικό για καθοδήγηση και υποστήριξη στο έργο του/της, δεν είναι διδακτικά βιβλία. 

2. Οδηγοί Εκπαιδευτικού - Οδηγός Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, για τις τάξεις Γ΄, Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού και όλες τις τάξεις του Γυμνασίου. - Οδηγός Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Λυκείου, για όλες τις τάξεις του Λυκείου. Στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π. είναι αναρτημένη η τελευταία έκδοση των Οδηγών Εκπαιδευτικού. Οι προγενέστερες εκδόσεις έχουν αναθεωρηθεί. Οι Οδηγοί Εκπαιδευτικού αποτελούν απαραίτητο εργαλείο για τη διδακτική πράξη. Εκεί περιγράφεται η διδακτική διαδικασία βήμα προς βήμα και εξηγούνται οι διδακτικές δραστηριότητες. 

3. Διδακτικό Υλικό - Φάκελοι Μαθήματος Μετά την εφαρμογή των ΠΣ το 2016-17 κρίθηκε απαραίτητο τα προτεινόμενα διδακτικά υλικά να συγκεντρωθούν μετά από επιλογή και επεξεργασία σε Φακέλους Μαθήματος, για τους μαθητές/τις μαθήτριες. Έτσι, προέκυψαν ένδεκα (11) Φάκελοι Μαθήματος για όλες τις τάξεις Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου, για τους οποίους συνεργάσθηκαν αμισθί εμπειρογνώμονες των νέων ΠΣ και άλλοι/ες εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αντίστοιχα. Οι Φάκελοι Μαθήματος στηρίζονται στο προτεινόμενο εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π. ή αναγράφεται στους Οδηγούς Εκπαιδευτικού, που υποστηρίζουν τα νέα ΠΣ, και αποτελούν έντυπο προσωρινό υλικό για τον μαθητή/την μαθήτρια. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρόκειται για εγχειρίδια δοκιμιακού τύπου, τα οποία προσφέρουν στους μαθητές/στις μαθήτριες έτοιμη τη θρησκευτική γνώση για απομνημόνευση, αλλά συλλογές διδακτικών υλικών συμβάντων τη μεθοδολογία των νέων ΠΣ. Δηλαδή, περιέχουν προτεινόμενες πηγές, στις οποίες μπορούν να στηρίζουν οι εκπαιδευτικοί τις διδακτικές δραστηριότητες του μαθήματος. Οι Φάκελοι Μαθήματος περιέχουν προτεινόμενα υλικά, η αξιοποίηση των οποίων εναπόκειται στη διδακτική ευχέρεια του εκπαιδευτικού, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΣ και του Οδηγού Εκπαιδευτικού. Μάλιστα, είναι δυνατό να επιλέγονται ως προς τη σειρά ή την ποσότητά τους αλλά και να εμπλουτίζονται από τους/τις εκπαιδευτικούς και από τους μαθητές/τις μαθήτριες, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες κάθε τάξης και στο παιδαγωγικό πλαίσιο των νέων ΠΣ. Οι Φάκελοι Μαθήματος υποστηρίζουν την εφαρμογή των νέων ΠΣ. Προσφέρουν πηγές, απαραίτητες στον σύγχρονο, δημιουργικό, συνεργατικό και αποτελεσματικό τρόπο διδασκαλίας, που είναι όμως προτεινόμενες, απελευθερώνοντας, έτσι, τον/την εκπαιδευτικό, και τον μαθητή/την μαθήτρια από τις δεσμεύσεις του γνωσιοκεντρικού διδακτισμού. Επιτρέπουν αλλά και ενθαρρύνουν την ανάληψη πρωτοβουλιών από τους/τις εκπαιδευτικούς για τον σχεδιασμό της πορείας διδασκαλίας - μάθησης, καθώς επίσης την επιλογή των κατάλληλων διδακτικών μέσων και υλικών, αναδεικνύοντας και αξιοποιώντας τις ικανότητες και δεξιότητες όλων των μαθητών/τριών. Οι Φάκελοι Μαθήματος στα Θρησκευτικά είναι αναρτημένοι στην ιστοσελίδα του Ψηφιακού Σχολείου (Διαδραστικά βιβλία) και στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π., καθώς επίσης έχουν ήδη εκδοθεί και διανεμηθεί από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ στα σχολεία και στους μαθητές με την έναρξη του σχολικού έτους 2017-18. 

4. Ιστότοπος υποστήριξης της εφαρμογής Το Ι.Ε.Π. έχει αναπτύξει και θέσει σε λειτουργία ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2016 δυναμικό/διαδραστικό ιστότοπο στη διεύθυνση: http://iep.edu.gr/index.php/el/thriskeftika, όπου ο εκπαιδευτικός μπορεί να βρει τα ισχύοντα κείμενα των Προγραμμάτων Σπουδών, τους Οδηγούς Εκπαιδευτικού, τους Φακέλους Μαθήματος και επιπλέον προτεινόμενο διδακτικό υλικό, ειδικά διαμορφωμένο επιμορφωτικό υλικό, ανακοινώσεις και ειδήσεις για την εφαρμογή, φόρμα επικοινωνίας με την Επιστημονική Ομάδα Eυθύνης για την επιμόρφωση και υποστήριξη της εφαρμογής των νέων Προγραμμάτων Σπουδών κ.ά. Ο ιστότοπος εμπλουτίζεται συνεχώς με νέο υλικό, το οποίο μπορούν να προτείνουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εφαρμογή. 5. Επιστημονική Ομάδα Ευθύνης (EOE) για την επιμόρφωση και εφαρμογή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά Για την προετοιμασία, εποπτεία και υποστήριξη των διαδικασιών της εφαρμογής των νέων ΠΣ στα Θρησκευτικά, έχει συσταθεί στο Ι.Ε.Π. Επιστημονική Ομάδα Ευθύνης, η οποία ήδη υποστήριξε την αρχική επιμόρφωση των Σχολικών Συμβούλων και των εκπαιδευτικών ΠΕ 01 καθώς και των Σχολικών Συμβούλων Δημοτικής Εκπαίδευσης τον Μάιο του 2017. Γ. Εμπλεκόμενοι στη διαδικασία εφαρμογής Η εφαρμογή των νέων ΠΣ εποπτεύεται από τις κεντρικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και το Ι.Ε.Π., το οποίο έχει την ευθύνη σχεδιασμού και υλοποίησης των επιμέρους διαδικασιών της εφαρμογής και υποστήριξής τους. 

Περαιτέρω αρμοδιότητες κατανέμονται ως εξής: 

1. Σε περιφερειακό επίπεδο, οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης και τα Τμήματα Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης, σε συνεργασία με τους/τις Σχολικούς Συμβούλους και τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης συντονίζουν και εποπτεύουν την εφαρμογή, μεριμνούν για την εξασφάλιση χώρων επιμόρφωσης όταν χρειαστεί, επιλαμβάνονται έκτακτων ζητημάτων και συνεργάζονται με την Επιστημονική Ομάδα Ευθύνης. Μάλιστα, είναι δυνατό να προγραμματίζονται από τους/τις Σχολικούς Συμβούλους επιμορφωτικές συναντήσεις ανά νομό ή περιοχή στο κοινό τρίωρο κενών (τελευταίες ώρες) που ορίζεται στο ωρολόγιο πρόγραμμα εκπαιδευτικών της ίδιας ειδικότητας. 

2. Οι Σχολικοί Σύμβουλοι Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και οι Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων, στο πλαίσιο των καθηκόντων τους, στηρίζουν και καθοδηγούν τους/τις εκπαιδευτικούς με τη διοργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων και δειγματικών διδασκαλιών, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ενημέρωσης και διάδοσης καλών πρακτικών, συνεργάζονται με τους 70 Επιμορφωτές των εκπαιδευτικών που υλοποίησαν την επιμόρφωση του Μαΐου 2017 για την οργάνωση κοινοτήτων συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών, συγκεντρώνουν τις απορίες των εκπαιδευτικών και τις προωθούν στην Επιστημονική Ομάδα Ευθύνης στο Ι.Ε.Π., συνεργάζονται με αυτήν και εν γένει παρέχουν κάθε δυνατή συνδρομή στο εκπαιδευτικό έργο. Τέλος, μετά τη λήξη του διδακτικού έτους καλούνται να εντάξουν στην ετήσια έκθεσή τους παρατηρήσεις-προτάσεις-σχόλια γύρω από τις διαδικασίες εφαρμογής και το περιεχόμενό της. 

3. Οι Διευθυντές/ντριες των σχολικών μονάδων σε συνεργασία με τους Συλλόγους Διδασκόντων καλούνται να συνδράμουν στο έργο της εφαρμογής όπου χρειάζεται. Ενημερώνουν τους/τις εκπαιδευτικούς, μεριμνούν για την υλικοτεχνική στήριξη της εφαρμογής (εκτύπωση των Οδηγών Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά) και εξασφαλίζουν τη διδασκαλία του μαθήματος σε ενιαίο διδακτικό δίωρο στις τάξεις όπου προβλέπεται δίωρη εβδομαδιαία διδασκαλία. Οι θεολόγοι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν Θρησκευτικά σε Γυμνάσια και Λύκεια, καθώς επίσης και οι εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης που διδάσκουν Θρησκευτικά σε Δημοτικά Σχολεία, καλούνται να εφαρμόσουν τα νέα Προγράμματα Σπουδών, από την αρχή του διδακτικού έτους, ακολουθώντας τις αντίστοιχες οδηγίες του Ι.Ε.Π. για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης και να συμμετάσχουν στα προγράμματα επιμόρφωσης. 

Δ. Επιμόρφωση και διαδικασίες υποστήριξης των εκπαιδευτικών Το ΥΠΠΕΘ και το Ι.Ε.Π. έχουν ήδη υλοποιήσει τον Οκτώβριο του 2016 άμεση συνοπτική ενημέρωση των Σχολικών Συμβούλων του κλάδου ΠΕ01 και των Σχολικών Συμβούλων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για τις γενικές αρχές και τους σκοπούς των Προγραμμάτων Σπουδών. Τον Μάιο του 2017 πραγματοποιήθηκε τριήμερη επιμόρφωση των εβδομήντα (70) Επιμορφωτών των εκπαιδευτικών και των Σχολικών Συμβούλων Θεολόγων. Ακολούθησαν διήμερα επιμορφωτικά προγράμματα για τους Θεολόγους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και των Σχολικών Συμβούλων Δημοτικής Εκπαίδευσης στα κατά τόπους επιμορφωτικά κέντρα ανά νομό ή περιοχή. Σε συνέχεια της παραπάνω επιμόρφωσης, οι Σχολικοί Σύμβουλοι Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, καλούνται εντός του Οκτωβρίου 2017, στο πλαίσιο της άσκησης των παιδαγωγικών καθηκόντων τους, να υλοποιήσουν δράσεις ενημέρωσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αξιοποιώντας για τον σκοπό αυτό τις προβλεπόμενες ημερίδες τους κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Επίσης μπορούν να συνεργαστούν και να προσκαλέσουν τους (70) ήδη υπάρχοντες Επιμορφωτές των εκπαιδευτικών ή και άλλους επιμορφωτές. Παρόμοιες πρωτοβουλίες καλούνται να αναλάβουν και οι Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων, οι οποίοι ειδικά κατά το τρέχον σχολικό έτος 2017-18 μπορούν να αιτούνται από τις αρμόδιες Περιφερειακές Διευθύνσεις την υλοποίηση δειγματικών διδασκαλιών ή σεμιναρίων, με εξειδικευμένα θέματα εφαρμογής των νέων Προγραμμάτων Σπουδών (π.χ. το ΠΣ ως εργαλείο προγραμματισμού, Διδακτική μεθοδολογία [βιωματική – διερευνητική], Τεχνικές διδασκαλίας, Σχεδιασμός μαθήματος, Αρχές αξιολόγησης μαθησιακών αποτελεσμάτων, Προσομοίωση μαθήματος), και να τις υλοποιούν σε εργάσιμο χρόνο με τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών. Για την αποτελεσματική υλοποίηση των παραπάνω δράσεων οι Σχολικοί Σύμβουλοι Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και οι Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων καλούνται να συνεργάζονται μεταξύ τους στο πλαίσιο των αρμόδιων Περιφερειακών Διευθύνσεων

 Ε. Ειδικές παιδαγωγικές και διδακτικές οδηγίες 

1. Κύρια χαρακτηριστικά των νέων ΠΣ είναι:

α. Το Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου χαρακτηρίζεται ως Πρόγραμμα Διαδικασίας, επειδή ο ίδιος ο εκπαιδευτικός διαμορφώνει το διδακτικό του έργο κάνοντας επιλογές από το Πρόγραμμα Σπουδών ανάλογα με το μαθητικό δυναμικό και τις ανάγκες του. Δίνει έμφαση στις διδακτικές διαδικασίες μέσα από τις οποίες προσεγγίζονται τα βασικά θέματα και σύμφωνα με την προσδοκώμενη μάθηση. Τα χαρακτηριστικά του Προγράμματος Διαδικασίας περιγράφονται στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 43 – 48. Αυτό σημαίνει ότι κάθε σχεδιασμός μαθήματος από τον/την εκπαιδευτικό αρχίζει από το ΠΣ και όσα περιλαμβάνει κάθε Θεματική Ενότητα. Σε κάθε Θεματική Ενότητα, αναπτύσσονται τρεις στήλες: α) προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα,  β) προτεινόμενα βασικά θέματα, και γ) ενδεικτικές δραστηριότητες, ομαδοποιημένες κατά τύπο. Η οργάνωση των περιεχομένων του ΠΣ, περιγράφεται στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 59 – 99. Ο/Η εκπαιδευτικός σε συνεργασία και με τους μαθητές/τις μαθήτριες διατρέχει τις Θεματικές Ενότητες και τα προτεινόμενα βασικά θέματα και κάνει τις επιλογές του/της με άξονα την εγγύτητα των θεμάτων στη ζωή τους. Στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός σε κάθε Θεματική Ενότητα θα διαμορφώσει τις δίωρες διδασκαλίες με τα εξής βήματα: α) επιλέγει τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα του δίωρου από την πρώτη στήλη (1 έως 3), β) επιλέγει το βασικό θέμα/τα βασικά θέματα, από τη δεύτερη στήλη, που υπηρετούν τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα που έχει επιλέξει, γ) διαμορφώνει τις δραστηριότητες με βάση τις διδακτικές τεχνικές που προτείνονται στην τρίτη στήλη και δ) αν σε κάποια δραστηριότητα χρειάζεται πηγή (γραπτό ή πολυτροπικό κείμενο), ανατρέχει στον Φάκελο Μαθήματος και στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π. και επιλέγει πηγή. Στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου αποθησαυρίζονται οι διδακτικές τεχνικές στις οποίες παραπέμπει το Πρόγραμμα Σπουδών και οι οποίες παρουσιάζονται σύντομα και χρηστικά (πίνακας περιεχομένων στις σελίδες 109-110 και ανάλυση κάθε διδακτικής τεχνικής στη συνέχεια). Επιπρόσθετα, παρατίθενται οδηγίες για την αξιολόγηση του μαθητή, διδακτικά σενάρια, καλές πρακτικές κ.ά.

 β. Το Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Λυκείου χαρακτηρίζεται ως εννοιοκεντρικό και μεθοδοκεντρικό. Στο κυρίως μέρος του Προγράμματος, ανά Διδακτική Ενότητα, αναπτύσσονται τρεις στήλες: α) Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα, β) Αξιολόγηση, γ) Μέθοδος- Δραστηριότητες (Βλ. περισσότερα στον αναθεωρημένο Οδηγό Εκπαιδευτικού, σσ. 37-39). Κύριες διδακτικές μέθοδοι που προτείνονται είναι η διερευνητική και η βιωματική (Βλ. περισσότερα στον Οδηγό Εκπαιδευτικού, σσ. 41-45). Ο/Η εκπαιδευτικός στο Λύκειο σε κάθε Διδακτική Ενότητα θα διαμορφώσει τις δίωρες διδασκαλίες με τα εξής βήματα: α) διαμορφώνει με βάση το ΠΣ (πρώτη στήλη) και κριτήριο το μαθητικό δυναμικό τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα του δίωρου μαθήματος, β) προχωρά στα στάδια της προτεινόμενης μεθόδου (Βιωματική: βιώνοντας, νοηματοδοτώντας, αναλύοντας, εφαρμόζοντας_ή Διερευνητική: παρουσιάζοντας, εφαρμόζοντας, διερευνώντας, αναπλαισιώνοντας, αξιολογώντας) επιλέγοντας δραστηριότητες για κάθε στάδιο από τον Οδηγό Εκπαιδευτικού που υπηρετούν τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα και την αξιολόγησή τους (δεύτερη στήλη του ΠΣ). Εναλλακτικά συμβουλεύεται τα προτεινόμενα σχέδια μαθήματος της Διδακτικής Ενότητας, που περιλαμβάνονται στον Οδηγό Εκπαιδευτικού και διαμορφώνει με βάση τη μέθοδο της Διδακτικής Ενότητας (τρίτη στήλη του ΠΣ), τη δίωρη διδασκαλία και γ) ανατρέχει στον Φάκελο Μαθήματος και στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π. και επιλέγει πηγές, σε περίπτωση που αυτές απαιτούνται στις δραστηριότητες.

2. Στο ξεκίνημα της εφαρμογής, πριν τον προγραμματισμό και τον σχεδιασμό των μαθημάτων, είναι χρήσιμο οι εκπαιδευτικοί να μελετήσουν τους γενικούς σκοπούς της βαθμίδας (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο) και τους ειδικούς σκοπούς/στόχους των τάξεων (π.χ. Α΄ Λυκείου). Με βάση τους γενικούς σκοπούς της βαθμίδας, τους ειδικούς σκοπούς/στόχους της τάξης καθώς και το δυναμικό των μαθητών/τριών θα επιλέξουν τα θεματικά περιεχόμενα και τις διδακτικές τεχνικές. Επιπρόσθετα, στο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου, χρειάζεται να έχουν υπόψη τους τις βασικές μαθησιακές επάρκειες που παρουσιάζονται στο τέλος του υλικού κάθε τάξης. 

3. Οι παραπάνω διαδικασίες παρουσιάστηκαν και επεξηγήθηκαν αναλυτικότερα στα επιμορφωτικά προγράμματα για τους/τις εκπαιδευτικούς. Το επιμορφωτικό υλικό των εν λόγω προγραμμάτων βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π. και συνιστάται στους εκπαιδευτικούς: http://iep.edu.gr/el/επιμόρφωση-στα-νέα-προγράμματα-σπουδών 

Ενδεικτικά, στο πλαίσιο της διδασκαλίας, κατά τα πρώτα βήματα της εφαρμογής, οι εκπαιδευτικοί μπορούν: 

• να διερευνήσουν μαζί με τους μαθητές/τις μαθήτριες τους τα θεματικά περιεχόμενα της χρονιάς, όπως αποτυπώνονται στον Φάκελο Μαθήματος, χρησιμοποιώντας την ανάπτυξη των γενικών και ειδικών σκοπών και στόχων, όπως περιγράφονται στην αρχή του Προγράμματος Σπουδών κάθε τάξης, 
• να συζητήσουν με τους μαθητές/τις μαθήτριες ζητήματα οργάνωσης της διδασκαλίας και τρόπους ένταξης ουσιαστικών μαθησιακών δραστηριοτήτων και αξιοποίησης αυτών που προτείνονται στον Φάκελο Μαθήματος (σχετική ανάλυση στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 104-109), 
• να επενδύσουν στη γνωριμία των μαθητών/τριών μεταξύ τους και στη δημιουργία- διαμόρφωση κοινότητας (ομάδας). 
• Να οργανώσουν την τάξη τους και να προετοιμάσουν τους μαθητές/τις μαθήτριες για ομαδοσυνεργασίες (π.χ. εργασία σε ομάδες) και διερευνητικές δραστηριότητες, εξηγώντας τις διαδικασίες (Οδηγός Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, Πίνακας Περιεχομένων στις σελίδες 109-110, ανάλυση κάθε διδακτικής τεχνικής στη συνέχεια), 
• να καθοδηγήσουν τους μαθητές/τις μαθήτριες για τους εναλλακτικούς τρόπους μαθησιακής εργασίας (στον Οδηγό Εκπαιδευτικού Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 167 – 177) και αξιολόγησης (στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 229-244) που προτείνονται, όπως είναι ο φάκελος υλικού του μαθητή (portfolio) και το ημερολόγιο μάθησης, να οργανώσουν το διδακτικό τους έργο και να προχωρήσουν σταδιακά στη διδασκαλία της πρώτης Θεματικής Ενότητας, όπως περιγράφεται στο Πρόγραμμα Σπουδών, χρησιμοποιώντας για τον σχεδιασμό της, τον Οδηγό Εκπαιδευτικού και το εκπαιδευτικό υλικό από τον Φάκελο Μαθήματος, 
• να εμπλέξουν τους μαθητές/τις μαθήτριες, όσο είναι εφικτό, σε διαδικασίες διερεύνησης, επεξεργασίας, έκφρασης και αξιολόγησης όσων έμαθαν, 
• να αξιοποιήσουν, εναλλακτικά, και παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας, όπως είναι η μετωπική παρουσίαση και η αφήγηση, να αποτιμήσουν, στο τέλος της Ενότητας, μαζί με τους μαθητές/τις μαθήτριες τα μαθησιακά επιτεύγματα και τους προβληματισμούς τους.

4. Οι παραπάνω οδηγίες αφορούν και στους τύπους σχολείων και στις τάξεις όπου το μάθημα των Θρησκευτικών διδάσκεται μόνο για μία ώρα την εβδομάδα: Ε΄ Δημοτικού, ΣΤ΄ Δημοτικού, Γ΄ τάξη ΓΕΛ, Εσπερινά Γυμνάσια, Εσπερινά Γενικά Λύκεια, Μουσικά Σχολεία, Καλλιτεχνικά Σχολεία, Επαγγελματικά Λύκεια/Ημερήσια-Εσπερινά. Για την προσαρμογή της διδασκαλίας στους περιορισμούς του ωρολογίου προγράμματος και στις ιδιαίτερες συνθήκες που αφορούν στα σχολεία αυτά και στις τάξεις αυτές θα αποσταλούν κατά περίπτωση ειδικότερες οδηγίες.

Πέλη Γαλίτη -Κυρβασίλη (2017), Σύγκρουση και συνύπαρξη στο σχολείο και στην κοινότητα: αποκαταστατική δικαιοσύνη και συγχώρηση, προγράμματα και σχέδια εργασίας, εκδ. Γρηγόρη

Η τιμωρία, ως μέθοδος πειθαρχίας, όπως επιβάλλεται από το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα, προέρχεται από έναν δικανικό τρόπο σκέψης και δεν δίνει τέλος στην παραβατική συμπεριφορά, ούτε καν τη μειώνει. Η αποστροφή από πλευράς του συστήματος προς τους δράστες και τα αισθήματα δυσαρέσκειας των τιμωρημένων δεν συντελούν στην αλλαγή του τρόπου ζωής των παραβατών. Η εκδίκηση δεν σταματά τη βία και την παραβατικότητα, αντιθέτως τα σταματά η συγχώρηση και η δυνατότητα των δραστών να ομολογούν, να εκφράζουν μεταμέλεια και να επανορθώνουν.

Για την ακρίβεια, αυτό που φαίνεται να λείπει από τις σύγχρονες προσεγγίσεις αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού είναι το σκύψιμο στις ανάγκες αρχικά του θύτη και η εστίαση στις εσωτερικές ψυχικές καταστάσεις που βιώνει. Ενώ τους αντιμετωπίζουμε ως "παραβάτες", "δράστες" και "θύτες", που πρέπει να πειθαρχήσουμε και τιμωρήσουμε, αδυνατούμε να τους δούμε ως μαθητές που περνούν τις δικές τους προσωπικές αγωνίες, έχουν τις δικές τους ανάγκες και κυρίως την ανάγκη του να ανήκουν κάπου και να τους προσέξει κάποιος.

Η αμφισβήτηση διεθνώς για την αποτελεσματικότητα των πρακτικών που χρησιμοποιούνται ως μέσα πειθαρχίας στον χώρο της εκπαίδευσης δημιούργησε την ανάγκη εξεύρεσης άλλων λύσεων, που θα βελτιώσουν το κλίμα της τάξης και τη συνεργασία των μαθητών στη σχολική κοινότητα. Αυτήν ακριβώς τη δυνατότητα προσφέρουν τα δύο προγράμματα, της "αποκαταστατικής δικαιοσύνης" και της "πρακτικής στη συγχώρηση". Προτείνουν εναλλακτικές μορφές μεταχείρισης των παραβατών, και δημιουργίας ενός σχολικού κλίματος που βασίζεται στην ενσυναίσθηση και τη συγχώρηση και όχι στην τιμωρία και στην εκδίκηση. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Πρόλογος
Εισαγωγή
- ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ
ΒΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ: ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΟΠΤΙΚΗ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗ/ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Η ΣΥΓΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
- ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ: ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΜΕΧΡΙ ΤΗ Γ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ: ΑΠΟ ΤΗ Δ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΗ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ: ΑΠΟ ΤΗ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ
Παράρτημα
Ελληνική βιβλιογραφία
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία

Διδακτέα ύλη και Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό Σχολείο, για το σχολικό έτος 2017-18

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

 Κατά το σχολικό έτος 2017-18, για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, εφαρμόζεται το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου, όπως αναθεωρήθηκε με την Απόφαση 101470/Δ2/16- 06-2017 (ΦΕΚ Β 2104/19.06.2017) και το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Λυκείου, όπως αναθεωρήθηκε με την Απόφαση 99058/Δ2/13-06-2017 (ΦΕΚ Β 2105/19.06.2017), σε αντικατάσταση των προηγούμενων εκδόσεων των νέων Προγραμμάτων Σπουδών για το Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο, αντίστοιχα. (βλ. σχετικά Απόφαση 143575/Δ2/07-09-2016, ΦΕΚ Β 2920/13.09.2016 για Δημοτικό-Γυμνάσιο και Απόφαση 143579/Δ2/07-09-2016, ΦΕΚ Β 2906/13.09.2016 για Λύκειο). Για να εργασθεί ο/η εκπαιδευτικός με τα νέα Προγράμματα Σπουδών στα Θρησκευτικά έχουν εκπονηθεί εργαλεία και υλικά για την ολόπλευρη υποστήριξη του σε όλες τις φάσεις της διδακτικής διεργασίας.

 Α. Εργαλεία και υλικά για την εφαρμογή των νέων Προγραμμάτων 

1. Προγράμματα Σπουδών Τα κύρια περιεχόμενα των Προγραμμάτων Σπουδών, όπως δημοσιεύθηκαν στα ανωτέρω ΦΕΚ, έχουν ήδη σταλεί στις σχολικές μονάδες. Η πλήρης έκδοσή τους, η οποία περιλαμβάνει, επιπλέον, εισαγωγικές επισημάνσεις, ερμηνευτικά και επικουρικά στοιχεία, είναι αναρτημένη στον ιστότοπο του Ι.Ε.Π. (http://iep.edu.gr/el/thriskeftika-programmataspoudon). Τα Προγράμματα Σπουδών απευθύνονται αποκλειστικά προς τον/την εκπαιδευτικό για καθοδήγηση και υποστήριξη στο έργο του και ΔΕΝ είναι διδακτικά βιβλία για τον/τη μαθητή/τρια. 

2. Οδηγοί Εκπαιδευτικού - Οδηγός Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, για τις τάξεις Γ΄, Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού και τις τάξεις Α΄, Β΄ και Γ΄ Γυμνασίου. - Οδηγός Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Λυκείου, για όλες τις τάξεις του Λυκείου. Στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π. είναι αναρτημένη η τελευταία έκδοση των Οδηγών Εκπαιδευτικού. Οι προγενέστερες εκδόσεις έχουν αναθεωρηθεί. Οι Οδηγοί Εκπαιδευτικού αποτελούν απαραίτητο εργαλείο για τη διδακτική πράξη. Εκεί περιγράφεται η διδακτική διαδικασία βήμα προς βήμα και εξηγούνται οι διδακτικές δραστηριότητες. 

3. Διδακτικό Υλικό - Φάκελοι Μαθήματος Μετά την εφαρμογή των ΠΣ το 2016-17 κρίθηκε απαραίτητο τα προτεινόμενα διδακτικά υλικά να συγκεντρωθούν μετά από επιλογή και επεξεργασία σε Φακέλους Μαθήματος, για τους μαθητές/μαθήτριες. Έτσι, προέκυψαν ένδεκα (11) Φάκελοι Μαθήματος για όλες τις τάξεις Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου, για τους οποίους συνεργάσθηκαν αμισθί εμπειρογνώμονες των νέων ΠΣ και άλλοι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αντίστοιχα. Οι Φάκελοι Μαθήματος στηρίζονται στο προτεινόμενο εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΙΕΠ ή αναγράφεται στους Οδηγούς Εκπαιδευτικού, που υποστηρίζουν τα νέα ΠΣ, και αποτελούν έντυπο προσωρινό υλικό για τον  μαθητή/μαθήτρια. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρόκειται για εγχειρίδια δοκιμιακού τύπου, τα οποία προσφέρουν στους μαθητές έτοιμη τη θρησκευτική γνώση για απομνημόνευση, αλλά για συλλογές διδακτικών υλικών συμβατών προς τη μεθοδολογία των νέων ΠΣ. Δηλαδή, περιέχουν προτεινόμενες πηγές, στις οποίες μπορούν να στηρίζουν οι εκπαιδευτικοί τις διδακτικές δραστηριότητες του μαθήματος. Οι Φάκελοι Μαθήματος περιέχουν προτεινόμενα υλικά, η αξιοποίηση των οποίων εναπόκειται στη διδακτική ευχέρεια του εκπαιδευτικού, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΣ και του Οδηγού Εκπαιδευτικού. Μάλιστα, είναι δυνατό να επιλέγονται ως προς τη σειρά ή την ποσότητά τους αλλά και να εμπλουτίζονται από τους εκπαιδευτικούς και από τους μαθητές, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες κάθε τάξης και στο παιδαγωγικό πλαίσιο των νέων ΠΣ. Οι Φάκελοι Μαθήματος υποστηρίζουν την εφαρμογή των νέων ΠΣ. Προσφέρουν πηγές, απαραίτητες στον σύγχρονο, δημιουργικό, συνεργατικό και αποτελεσματικό τρόπο διδασκαλίας, που είναι όμως προτεινόμενες, απελευθερώνοντας, έτσι, τον εκπαιδευτικό, και τον μαθητή/τρια από τις δεσμεύσεις του γνωσιοκεντρικού διδακτισμού. Επιτρέπουν αλλά και ενθαρρύνουν την ανάληψη πρωτοβουλιών από τους διδάσκοντες για τον σχεδιασμό της πορείας διδασκαλίας - μάθησης, καθώς επίσης την επιλογή των κατάλληλων διδακτικών μέσων και υλικών, αναδεικνύοντας και αξιοποιώντας τις ικανότητες και δεξιότητες όλων των μαθητών. Οι Φάκελοι Μαθήματος στα Θρησκευτικά είναι αναρτημένοι στην ιστοσελίδα του Ψηφιακού Σχολείου (Διαδραστικά βιβλία) και στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π., καθώς επίσης έχουν ήδη εκδοθεί και διανεμηθεί από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ στα σχολεία και στους μαθητές με την έναρξη του σχολικού έτους 2017-18. 4. Ιστότοπος υποστήριξης της εφαρμογής Το Ι.Ε.Π. έχει αναπτύξει και θέσει σε λειτουργία ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2016 δυναμικό/διαδραστικό ιστότοπο στη διεύθυνση: http://iep.edu.gr/index.php/el/thriskeftika, όπου ο εκπαιδευτικός μπορεί να βρει τα ισχύοντα κείμενα των Προγραμμάτων Σπουδών, τους Οδηγούς Εκπαιδευτικού, τους Φακέλους Μαθήματος και επιπλέον προτεινόμενο διδακτικό υλικό, ειδικά διαμορφωμένο επιμορφωτικό υλικό, ανακοινώσεις και ειδήσεις για την εφαρμογή, φόρμα επικοινωνίας με την Επιστημονική Ομάδα Eυθύνης για την επιμόρφωση και υποστήριξη της εφαρμογής των νέων Προγραμμάτων Σπουδών κ.ά. Ο ιστότοπος εμπλουτίζεται συνεχώς με νέο υλικό, το οποίο μπορούν να προτείνουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εφαρμογή. 5. Επιστημονική Ομάδα Ευθύνης για την επιμόρφωση και εφαρμογή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά Για την προετοιμασία, εποπτεία και υποστήριξη των διαδικασιών εφαρμογής των νέων ΠΣ στα Θρησκευτικά, έχει συσταθεί στο Ι.Ε.Π. Επιστημονική Ομάδα Ευθύνης, η οποία ήδη οργάνωσε και υποστήριξε την αρχική επιμόρφωση των Σχολικών Συμβούλων και των εκπαιδευτικών ΠΕ 01 και των Σχολικών Συμβούλων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης τον Μάιο του 2017.

 Β. Παιδαγωγικές και διδακτικές οδηγίες 

1. Το Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου χαρακτηρίζεται ως Πρόγραμμα Διαδικασίας, επειδή ο ίδιος ο/η εκπαιδευτικός διαμορφώνει το διδακτικό του/της έργο κάνοντας επιλογές από το Πρόγραμμα Σπουδών ανάλογα με το μαθητικό δυναμικό και τις ανάγκες του. Δίνει έμφαση στις διδακτικές διαδικασίες μέσα από τις οποίες προσεγγίζονται τα βασικά θέματα και σύμφωνα με την προσδοκώμενη μάθηση. Τα χαρακτηριστικά του Προγράμματος Διαδικασίας περιγράφονται στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 43 – 48. Αυτό σημαίνει ότι κάθε σχεδιασμός μαθήματος από τον/την εκπαιδευτικό αρχίζει από το ΠΣ και όσα περιλαμβάνει κάθε Θεματική Ενότητα. Σε κάθε Θεματική Ενότητα, αναπτύσσονται τρεις στήλες: α) προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα, β) προτεινόμενα βασικά θέματα, και γ) ενδεικτικές δραστηριότητες, ομαδοποιημένες κατά τύπο. Η οργάνωση των περιεχομένων του ΠΣ, περιγράφεται στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 59 – 99. 

2. Ο/Η εκπαιδευτικός σε συνεργασία με τους μαθητές/τις μαθήτριες διατρέχει τις Θεματικές Ενότητες και τα προτεινόμενα βασικά θέματα και καταγράφει τις επιλογές των μαθητών/τριών, που γίνονται με άξονα την εγγύτητα των θεμάτων στη ζωή τους. Στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός σε κάθε Θεματική Ενότητα θα διαμορφώσει τις δίωρες διδασκαλίες με τα εξής βήματα: α) επιλέγει τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα του δίωρου από την πρώτη στήλη (1 έως 3), β) επιλέγει το βασικό θέμα/τα βασικά θέματα, από τη δεύτερη στήλη, που υπηρετούν τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα που έχει επιλέξει, γ) διαμορφώνει τις δραστηριότητες με βάση τις διδακτικές τεχνικές που προτείνονται στην τρίτη στήλη και δ) αν σε κάποια δραστηριότητα χρειάζεται πηγή (γραπτό ή πολυτροπικό κείμενο), ανατρέχει στον Φάκελο Μαθήματος και στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π. και επιλέγει πηγή. Στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου αποθησαυρίζονται οι διδακτικές τεχνικές στις οποίες παραπέμπει το Πρόγραμμα Σπουδών και οι οποίες παρουσιάζονται σύντομα και χρηστικά (πίνακας περιεχομένων στις σελίδες 109-110, ανάλυση κάθε διδακτικής τεχνικής στη συνέχεια). Επιπρόσθετα, παρατίθενται οδηγίες για την αξιολόγηση του μαθητή, διδακτικά σενάρια, καλές πρακτικές κ.ά. 

3. Στο ξεκίνημα της εφαρμογής, πριν τον προγραμματισμό και τον σχεδιασμό των μαθημάτων, είναι χρήσιμο οι εκπαιδευτικοί να μελετήσουν τους γενικούς σκοπούς του μαθήματος και τον προσανατολισμό κάθε κύκλου της βαθμίδας του Δημοτικού (Α΄ Κύκλος: Γ΄ και Δ΄ τάξη, Β΄ Κύκλος: Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη), καθώς και τους γενικούς στόχους των τάξεων (π.χ. Δ΄ Δημοτικού). Με βάση τους γενικούς σκοπούς της βαθμίδας, τους ειδικούς σκοπούς/στόχους της τάξης καθώς και το δυναμικό των μαθητών/μαθητριών θα επιλέξουν τα θεματικά περιεχόμενα και τις διδακτικές τεχνικές. Επιπρόσθετα, στο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου, χρειάζεται να έχουν υπόψη τους τις βασικές μαθησιακές επάρκειες που παρουσιάζονται στο τέλος του υλικού κάθε τάξης. 

4. Οι παραπάνω διαδικασίες παρουσιάστηκαν και επεξηγήθηκαν αναλυτικότερα στα επιμορφωτικά προγράμματα για τους εκπαιδευτικούς. Το επιμορφωτικό υλικό των εν λόγω προγραμμάτων βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π. και συνιστάται στους εκπαιδευτικούς: http://iep.edu.gr/el/επιμόρφωση-στα-νέα-προγράμματα-σπουδών Ενδεικτικά, στο πλαίσιο της διδασκαλίας, κατά τα πρώτα βήματα της εφαρμογής, οι εκπαιδευτικοί μπορούν: 

• να διερευνήσουν μαζί με τους μαθητές/τις μαθήτριες τους τα θεματικά περιεχόμενα της χρονιάς, όπως αποτυπώνονται στον Φάκελο Μαθήματος, χρησιμοποιώντας την ανάπτυξη των γενικών και ειδικών σκοπών και στόχων, όπως περιγράφονται στην αρχή του Προγράμματος Σπουδών κάθε τάξης, 
• να συζητήσουν με τους μαθητές/τις μαθήτριες ζητήματα οργάνωσης της διδασκαλίας και τρόπους ένταξης ουσιαστικών μαθησιακών δραστηριοτήτων και αξιοποίησης αυτών που προτείνονται στον Φάκελο Μαθήματος (σχετική ανάλυση στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 104-109), 
• να επενδύσουν στη γνωριμία των μαθητών/τριών μεταξύ τους και στη δημιουργία- διαμόρφωση κοινότητας (ομάδας). Να οργανώσουν την τάξη τους και να προετοιμάσουν τους μαθητές/τις μαθήτριες για ομαδοσυνεργασίες (π.χ. εργασία σε ομάδες) και διερευνητικές δραστηριότητες, εξηγώντας τις διαδικασίες (Οδηγός Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, Πίνακας Περιεχομένων στις σελίδες 109-110, ανάλυση κάθε διδακτικής τεχνικής στη συνέχεια), 
• να καθοδηγήσουν τους μαθητές/τις μαθήτριες για τους εναλλακτικούς τρόπους μαθησιακής εργασίας (στον Οδηγό Εκπαιδευτικού Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 167 – 177) και αξιολόγησης στον Οδηγό Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού - Γυμνασίου, σσ. 229-244) που προτείνονται, όπως είναι ο φάκελος υλικού του μαθητή (portfolio) και το ημερολόγιο μάθησης, 
• να οργανώσουν το διδακτικό τους έργο και να προχωρήσουν σταδιακά στη διδασκαλία της πρώτης Θεματικής Ενότητας, όπως περιγράφεται στο Πρόγραμμα Σπουδών, χρησιμοποιώντας για τον σχεδιασμό της τον Οδηγό Εκπαιδευτικού και το εκπαιδευτικό υλικό από τον Φάκελο Μαθήματος, να εμπλέξουν τους μαθητές/τις μαθήτριες, όσο είναι εφικτό, σε διαδικασίες διερεύνησης, επεξεργασίας, έκφρασης και αξιολόγησης όσων έμαθαν,
•  να αξιοποιήσουν, εναλλακτικά, ακόμη και παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας, όπως είναι η μετωπική παρουσίαση και η αφήγηση, να αποτιμήσουν, στο τέλος της Ενότητας, μαζί με τους μαθητές/τις μαθήτριες τα μαθησιακά επιτεύγματα και τους προβληματισμούς τους.
• 
  

 Γ. Σχεδιασμός και βήματα στη διδασκαλία

 Το νέο ΠΣ στα Θρησκευτικά Δημοτικού – Γυμνασίου είναι Πρόγραμμα Διαδικασίας. Γι’ αυτό και δίνει έμφαση στη μέθοδο, στις δραστηριότητες και στα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα και όχι στην ποσότητα της ύλης. Η εφαρμογή του νέου ΠΣ στα Θρησκευτικά Δημοτικού κατά το σχολικό έτος 2017-2018 δεν απαιτεί διαμόρφωση ή αναπροσαρμογή του, παρά μόνο για τις τάξεις Ε΄ και ΣΤ΄ (Βλ. σχετικό Πίνακα). Πριν σχεδιάσουμε τη διδασκαλία μας, είναι απαραίτητο να λάβουμε υπόψη τους βασικούς άξονες και τους γενικούς σκοπούς κάθε τάξης, που βρίσκονται πριν την ανάπτυξη των Θεματικών Ενοτήτων, στο Πρόγραμμα Σπουδών. Εξίσου απαραίτητες είναι οι Προσδοκώμενες Επάρκειες κάθε τάξης ή κάθε κύκλου (πχ. 1ος κύκλος: Γ και Δ τάξη, 2ος κύκλος: Ε και ΣΤ τάξη), που βρίσκονται μετά τις Θεματικές Ενότητες κάθε τάξης. Ιεραρχούμε άξονες, σκοπούς και στόχους, ανάλογα με τη φυσιογνωμία των τάξεών μας και προχωρούμε στη διδασκαλία των Θεματικών Ενοτήτων. Κάτω από τον τίτλο κάθε Θεματικής Ενότητας αναφέρεται πόσα δίωρα θα της αφιερώσουμε. 

• Επιλέγουμε κάποια από τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα, ανάλογα με την τάξη. Ένα έως τρία το πολύ από αυτά αρκούν για ένα δίωρο.
• Επιλέγουμε με ποια από τα Βασικά Θέματα θα οδηγήσουμε τους μαθητές/τις μαθήτριες στα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα. Σε κάθε δίωρο διδάσκουμε ένα Βασικό Θέμα (σημειώνονται με I, II, III, IV κλπ) και όσα υποθέματα (σημειώνονται με i, ii, iii, iv κλπ) από το Βασικό Θέμα κρίνουμε. Αν το θεωρούμε σκόπιμο, μπορούμε να αφιερώσουμε και παραπάνω από ένα δίωρο σε κάποιο από αυτά. Βρίσκουμε τις παραπομπές ή/και τα κείμενα, τα τραγούδια ή τα βίντεο, στους αντίστοιχους Φακέλους Μαθήματος ή στην ιστοσελίδα του ΙΕΠ. Για παράδειγμα, στη Θεματική Ενότητα 1 της Γ΄ Δημοτικού, «Ζούμε Μαζί», επιλέγουμε από τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα το γ) «οι μαθητές αφηγούνται τις βιβλικές διηγήσεις…». Για να πετύχουμε το συγκεκριμένο προσδοκώμενο μαθησιακό αποτέλεσμα, θα πρέπει να επιλέξουμε ένα υποθέμα από τα Βασικά Θέματα. Ας υποθέσουμε ότι επιλέγουμε το II. Από την ΠΔ (Παλαιά Διαθήκη) και πιο συγκεκριμένα το II.ii. Ο Ιωσήφ και τα αδέλφια του (Γεν 25, 19-32…). Στον Φάκελο Μαθήματος Έντυπο υλικό στα Θρησκευτικά Γ΄ Δημοτικού, θα βρούμε το κείμενο που θα χρειαστούμε για τη διδασκαλία, στις σελίδες 19 και 20 με τον τίτλο «Η ιστορία του Ιωσήφ». 
• Επιλέγουμε τον τρόπο διδασκαλίας από τις Ενδεικτικές Δραστηριότητες (οι προτάσεις συνδέονται με βασικά θέματα, π.χ. Ι,iv) ή χρησιμοποιούμε δικές μας. Βρίσκουμε οδηγίες εφαρμογής των δραστηριοτήτων στον Οδηγό Εκπαιδευτικού (Πίνακας περιεχομένων στις σελίδες 109-110, ανάπτυξή τους στη συνέχεια). 
• Επιλέγουμε τρόπους αξιολόγησης των μαθητών/τριών. (Υπάρχουν προτάσεις στον Οδηγό Εκπαιδευτικού σελίδα 229 κ.ε.). Εργαλεία για μαθητές/τριες: Τα παιδιά έχουν τετράδιο και/ή φάκελο δραστηριοτήτων στα Θρησκευτικά. Στο τετράδιο σημειώνουν ό,τι τους χρειάζεται για να μπορούν να θυμηθούν την πορεία του κάθε μαθήματος (προτάσεις, απαντήσεις, σκέψεις, ζωγραφιές, δικές τους σημειώσεις). Ας μην ξεχνάμε, πως η αξιολόγησή τους στηρίζεται στο τετράδιό τους και στις εργασίες τους, ατομικές ή ομαδικές. Εξάλλου, το διαγώνισμα ή τα τεστ θα αντιστοιχούν στον τρόπο με τον οποίο έχουν διδαχθεί. Στα πρώτα μαθήματα, καλό είναι να αφιερώσουμε χρόνο και να παρουσιάσουμε στα παιδιά τους βασικούς άξονες και τους γενικούς σκοπούς του μαθήματος στη συγκεκριμένη τάξη, να συζητήσουμε μαζί τους για τους τρόπους που θα εργαζόμαστε (σχετική ανάλυση στον Οδηγό Εκπαιδευτικού σελίδες 104-109), να ανιχνεύσουμε τις επιλογές τους, και παράλληλα να δημιουργήσουμε ομάδες (π.χ. η ανίχνευση των επιλογών μπορεί να γίνει με καταιγισμό ιδεών).

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Aνδρέα Νανάκη, Πτυχές σχέσεων Εκκλησίας – Πολιτείας στον 20ό αιώνα, εκδ. Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη, 2017, σσ. 272

Του Χάρη Ανδρεόπουλου *

Δέκα μελετήματα συγκροτούν το υπό τον τίτλο «Πτυχές Σχέσεων Εκκλησίας – Πολιτείας στον 20ο αιώνα» νέο βιβλίο του Μητροπολίτου Αρκαλοχωρίου της Εκκλησίας της Κρήτης και καθηγητού Εκκλησιαστικής Ιστορίας στη Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ. κ. Ανδρέα Νανάκη, το οποίο εκδίδεται σε μια κρίσιμη στιγμή κατά την οποία το ευρύτερο ζήτημα των σχέσεων της Εκκλησίας με την Πολιτεία εμφανίζεται στο προσκήνιο με αξιοζήλευτη περιοδικότητα αποτελώντας – το τελευταίο διάστημα όλο και συχνότερα, όλο και εντονότερα– θέμα «ημερησίας διατάξεως» στην ατζέντα του δημοσίου διαλόγου, εν όψει μάλιστα και της επικειμένης συνταγματικής αναθεωρήσεως. Πρόσφατα μάλιστα  το θέμα απησχόλησε την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατά την διάρκεια των εργασιών της, στις αρχές (3 - 6) Οκτωβρίου 2017.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου και πανεπιστημιακός καθηγητής κ. Ανδρέας Νανάκης, δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Eίναι πολύ γνωστός, όχι μόνο στον ακαδημαϊκό χώρο και ιδιαιτέρως σ΄ αυτόν της ιστορικής επιστήμης λόγω του πλουσίου έργου του στον κλάδο της Νεώτερης Εκκλησιαστικής Ιστορίας, αλλά και στο ευρύ κοινό χάρις είτε στις συχνές, δημόσιες παρεμβάσεις του με εισηγήσεις σε επιστημονικές ημερίδες και συνέδρια, είτε μέσω της αρθογραφίας του στον Τύπο (σε εφημερίδες της Κρήτης, σε θεολογικά / εκκλησιαστικά περιοδικά, παλαιότερα στα «ΝΕΑ» και εσχάτως στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», όπου προσφάτως [11.06.2017] εδημοσίευσε το άρθρο του «Η Εκκλησία της Ελλάδος και η χούντα 1967 - 1974» το οποίο έκανε «θραύση»…). Εξ αιτίας της πλούσιας σχετικής εργογραφίας και της εν γένει ποιμαντικής και επιστημονικής του δραστηριότητας έχει καταγραφεί στην εκκλησιαστική και ακαδημαϊκή κοινότητα ως ο κατ΄ εξοχήν ιστορικός της Εθναρχίας, της πολιτικής και εκκλησιαστικής εκφράσεως της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, ως ένας εκ των επαϊόντων του πλέγματος των  σχέσεων Κωνσταντινουπόλεως – Αθηνών, αλλά και βαθύς γνώστης, από εκκλησιαστικής και ιστορικής σκοπιάς, του θέματος των σχέσεων Εκκλησίας – Πολιτείας. Πρόκειται για το θέμα με το οποίο ασχολείται εις το παρόν σύγγραμμά του αναδεικνύοντας μέσα από τα κείμενα - μελετήματα του βιβλίου του τις βαθύτερες ιστορικές πτυχές αυτών των προβληματικών από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους (1830) και μέχρι σήμερα (άλλοτε με περιόδους μεγάλων εντάσεων και άλλοτε με ύφεση) σχέσεων ανάμεσα στους δύο θεσμούς (διοικούσα Εκκλησία – Κράτος). Ο συγγραφέας του βιβλίου δεν αρκείται στις επισημάνσεις και τις διαπιστώσεις, αλλά καταθέτει τις απόλυτα τεκμηριωμένες απόψεις και προτάσεις του, ενσωματώνοντάς τες στα κείμενά του με λόγο ευαγγελικό και πατερικό και εν παντί εκκλησιολογικό, για το δέον γενέσθαι μιας ειρηνικής συνυπάρξεως μέσω του αλληλοσεβασμού των ρόλων, για μια πορεία που θα κατατείνει στην ενίσχυση και σφυρηλάτηση αρμονικών σχέσεων μεταξύ των θεσμικών φορέων της Εκκλησίας και της Πολιτείας.

Στις σελίδες του κυρίως μέρους (σσ. 47-219) του θεματολογικά πολυδιάστατου και πολυποίκιλου αυτού συγγράμματος, το οποίο κυκλοφορήθηκε τον περασμένο Ιούλιο από τις «Εκδόσεις Μπαρμπουνάκη» της Θεσσαλονίκης, οι επιμέρους θεματικές ενότητες αντιστοιχούν στα δέκα κατά καιρούς και περιστάσεις δημοσιευθέντα κείμενα – μελετήματα του Σεβ. Μητροπολίτου Αρκαλοχωρίου κ. Ανδρέα, τα οποία είναι τα εξής:

* Το πρώτο κείμενο τιτλοφορείται «Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄ και τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα στη Θεσσαλονίκη» (σσ. 47-65). Πρόκειται για ομιλία η οποία εκφωνήθηκε την Κυριακή 7-12-2014 στην αίθουσα τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ακολούθησαν τα αποκαλυπτήρια του αδριάντα του Ιωακείμ Γ΄ έμπροσθεν της Θεολογικής Σχολής. Ο συγγραφέας καταγράφει την πορεία του αοιδίμου Οικουμενικού Πατριάρχου Ιωακείμ Γ΄ (Δεβετζή ή Δημητριάδη) και τον αγώνα του για την αναγκαιότητα της συνυπάρξεως και της συνεργασίας όλων των Ορθοδόξων – του «ρωμαίικου» - στο πλαίσιο μιας ορθόδοξης κοινοπολιτείας, εξαίροντας, παραλλήλως, το χάρισμα που είχε ο Ιωακείμ να προσλαμβάνει τον μεταβαλλόμενο κόσμο, να τοποθετείται σ΄ αυτόν και να διαμορφώνει το αύριο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και το μέλλον του, οριοθετώντας τους σκοπούς και τους στόχους του μέσα στο χρόνο, αναπλαισιώνοντας / αναπροσαρμόζοντας καταλλήλως την πολιτική του. Όπως έπραξε κατά τη δεύτερη πατριαρχία του (1901 – 1912) όταν, στη δίνη των κοσμογονικών αλλαγών που επέφεραν την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τον διαμελισμό της σε έθνη / κράτη της Βαλκανικής, θα στραφεί – αυτός ο δυναμικότερος και γνησιότερος εκφραστής της εθναρχίας και της εθναρχούσης Εκκλησίας - προς την Αθήνα, σηματοδοτώντας τη νέα πολιτική, αυτή της συμπορεύσεως του Πατριαρχείου με το εθνικό μας κέντρο. Είναι η εποχή που ο Ιωακείμ επανδρώνει τη Μακεδονία και τις δοκιμαζόμενες από τον βουλγαρικό εθνικισμό Μητροπόλεις με αρχιερείς που εμφορούνται, όχι πλέον από την εθναρχική, αλλά την εθνική συνείδηση, την εθνική ιδέα και ιδεολογία. Οι περισσότεροι απ΄ τους αρχιερείς αυτούς εγκαθίστανται στη Μακεδονία πριν από τον Παύλο Μελά και τους Ελληνες προξένους, οι οποίοι ήλθαν από την Αθήνα, για να ενισχύσουν και διαμορφώσουν το εθνικό φρόνημα των ντόπιων πληθυσμών που δοκιμάζονταν από την δράση των εξαρχικών βουλγάρων εθνικιστών.

Επιστημονική Ημερίδα με θέμα: «Βιβλιοθήκες και συλλογές χειρογράφων και εγγράφων στην Ελλάδα: Παρελθόν, παρόν και μέλλον»

Η Ελληνική Παλαιογραφική Εταιρεία εορτάζει την επέτειο των είκοσι χρόνων από την ίδρυσή της και διοργανώνει εκδηλώσεις εορτασμού. Μία επιστημονική ημερίδα με θέμα: «Βιβλιοθήκες και συλλογές χειρογράφων και εγγράφων στην Ελλάδα: Παρελθόν, παρόν και μέλλον» θα πραγματοποιηθεί στο Αμφιθέατρο του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών στην Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων (Επταπυργίου 64, Άνω Πόλη) στη Θεσσαλονίκη την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2017 και ώρες 09.00-13.00 και 17.00-19.30. Στο πλαίσιο του εορτασμού οργανώνονται επίσης από την ΕΛΠΕ και εκθέσεις χειρογράφων με θέμα: «Πέντε εκθέσεις χειρογράφων μικρών συλλογών της Θεσσαλονίκης». Αναλυτικά:

Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (Εθνικής Αμύνης 4, 3ος όροφος, τηλ. 2310 273 878 10-10-17 έως 15-11-17, Δευτέρα-Παρασκευή, 8.30-14.30).

Κέντρο Αγιολογικών Μελετών (Ερμού 34, 2ος όροφος, Μ. Αγίας Θεοδώρας, τηλ. 2310 252 639 10-10-17 έως 15-11-17, Δευτέρα-Παρασκευή, 10.00-13.00).

Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης (Εθνικής Αμύνης 27, 4ος όροφος, τηλ. 2313 318 578, 1-10-10-17 έως 30-10-17, Δευτέρα-Παρασκευή, 9.00-20.00).

Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Λεωφόρος Στρατού 2, τηλ. 2313 306 400
18-10-17 έως 18-11-17, κάθε μέρα
8.00-20.00 (18–31 Οκτωβρίου), 9.00–16.00 (1–18 Νοεμβρίου).

Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών (Επταπυργίου 64, Μ. Βλατάδων, τηλ. 2310 202 301, 10-10-17 έως 15-12-17, Δευτέρα-Παρασκευή, 9.00-14.30).

Δείτε περισσότερες πληροφορίες εδώ.

Πηγή: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Πρόσκληση σε επιμορφωτικό σεμινάριο των θεολόγων καθηγητών της ΔΔΕ Πέλλας με θέμα: «Διδασκαλία με το νέο ΠΣ στα Θρησκευτικά Γυμνασίου και Λυκείου: σχεδιασμός διδακτικού διώρου και τεχνικές διδασκαλίας» (19 Οκτωβρίου 2017)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ  ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ                            ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ  ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Πληροφορίες: Πολύβιος Στράντζαλης Ταχ. Δ/νση:  Χάλκης 8,     10ο Χιλ.                    Θεσσαλονίκης - Μουδανιών Ταχ. Κωδ. :  57001 Ταχ. Θυρ. :  Δ. 5019 Τηλέφωνο : 2310/365346 Κιν: 6977546481 FAX          : 2310/286715 E-MAIL     : grss@kmaked.pde.sch.gr Ιστολόγιο: http://religionslehrer.blogspot.com

Θεσσαλονίκη: 16 – 10 - 2017                 Αριθμ. Πρωτ.:  1157 Προς τους εκπαιδευτικούς κλ. ΠΕ01 της ΔΔΕ Πέλλας (Δια μέσου της ΔΔΕ Πέλλας) Κοιν.:  Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας

ΘΕΜΑ :  «Πρόσκληση σε επιμορφωτικό σεμινάριο εκπαιδευτικών κλ. ΠΕ01»

ΣΧΕΤ: Το υπ’ αριθμ.  23800/16-10-2017 έγγραφο έγκρισης της

             Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας

 

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

 

σας  προσκαλώ στο επιμορφωτικό σεμινάριο των Θεολόγων καθηγητών της ΔΔΕ Πέλλας, που θα πραγματοποιηθεί στις 19 Οκτωβρίου 2017, ημέρα Πέμπτη  και ώρα 12:00-14:00 στο 1ο ΓΕΛ Γιαννιτσών με θέμα:

«Διδασκαλία με το νέο ΠΣ στα Θρησκευτικά Γυμνασίου και Λυκείου: σχεδιασμός διδακτικού διώρου και τεχνικές διδασκαλίας»

Παρακαλούνται οι Διευθυντές των σχολείων να ενημερώσουν ενυπόγραφα τους εκπαιδευτικούς ΠΕ01 και  να τροποποιήσουν τα ωρολόγια προγράμματα, έτσι ώστε να μην υπάρξει απώλεια διδακτικών ωρών. Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών είναι προαιρετική και η μετακίνησή τους θα γίνει χωρίς δαπάνη για το δημόσιο.

                                                                          Ο Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων

                                                

                                                                                Δρ. Πολύβιος  Στράντζαλης

Πρόσκληση σε επιμορφωτικό σεμινάριο των θεολόγων καθηγητών της ΔΔΕ Χίου με θέμα: «Διδασκαλία με το νέο ΠΣ στα Θρησκευτικά Γυμνασίου και Λυκείου: βιωματική και διερευνητική μάθηση» (24 Οκτωβρίου 2017)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ  ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ                            ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ  ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Πληροφορίες: Πολύβιος Στράντζαλης Ταχ. Δ/νση:  Χάλκης 8,     10ο Χιλ.                    Θεσσαλονίκης - Μουδανιών Ταχ. Κωδ. :  57001 Ταχ. Θυρ. :  Δ. 5019 Τηλέφωνο : 2310/365346 Κινητό :  6977546481 FAX          : 2310/286715 E-MAIL     : grss@kmaked.pde.sch.gr Ιστολόγιο: http://religionslehrer.blogspot.com

Θεσσαλονίκη: 11 – 10 - 2017               Αριθμ. Πρωτ.:  1137 Προς τους εκπαιδευτικούς κλ. ΠΕ01 της ΔΔΕ Χίου (Δια μέσου της ΔΔΕ Χίου) Κοιν.: α) Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου β) Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Kεντρικής Μακεδονίας

ΘΕΜΑ :  «Πρόσκληση σε επιμορφωτικό σεμινάριο εκπαιδευτικών κλ. ΠΕ01»

ΣΧΕΤ: Το υπ’ αριθμ. 4674/28-09-2017 έγγραφο έγκρισης της

             Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου

 

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

 

σας  προσκαλώ στο επιμορφωτικό σεμινάριο των Θεολόγων καθηγητών της ΔΔΕ Λέσβου, που θα πραγματοποιηθεί στις 24 Οκτωβρίου 2017, ημέρα Τρίτη  και ώρα 12:00-14:00 στο 1^ο Γυμνάσιο Χίου με θέμα:

 

«Διδασκαλία με το νέο ΠΣ στα Θρησκευτικά Γυμνασίου και Λυκείου: βιωματική και διερευνητική μάθηση»

Παρακαλούνται οι Διευθυντές των σχολείων να ενημερώσουν ενυπόγραφα τους εκπαιδευτικούς ΠΕ01 και  να τροποποιήσουν τα ωρολόγια προγράμματα, έτσι ώστε να μην υπάρξει απώλεια διδακτικών ωρών. Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών είναι προαιρετική και η μετακίνησή τους θα γίνει χωρίς δαπάνη για το δημόσιο.

                                                                          Ο Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων

                                                

                                                                                Δρ. Πολύβιος  Στράντζαλης