Οι Πατέρες και το νόημα της Παράδοσης

     Η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών διοργανώνει εκδηλώσεις (διαλέξεις και σεμινάριο τον Μάιο στο Βόλο και στην Αθήνα, με αφορμή την παρουσία στην Ελλάδα ενός επιφανούς μελετητή της πατερικής θεολογίας και γραμματείας, του π. Andrew Louth.

Ο π. Andrew Louth σπούδασε μαθηματικά και θεολογία στα πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και του Εδιμβούργου, ενώ η διατριβή του αφορούσε στη θεολογία του Karl Barth. Επι σειρά ετών δίδαξε πατερική θεολογία και ιστορία στο πανεπιστήμιο του Durham, πατερική σκέψη στην Οξφόρδη και βυζαντινή και πρώιμη μεσαιωνική ιστορία στο Goldsmiths College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Σήμερα είναι Ομότιμος Καθηγητής Πατερικών και Βυζαντινών Σπουδών στο Πανεπίστημιο του Duhram, ενώ συνεχίζει το διδακτικό έργο του ως Επισκέπτης Καθηγητής Ανατολικής Ορθόδοξης θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Vrije του Άμστερνταμ (Ολλανδία). Υπηρετεί ως ιερέας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Πανεπιστήμιο του Durham, ενώ είναι εκδότης του περιοδικού Sobornost, και μέλος της συντακτικής επιτροπής σε άλλα διεθνή αγγλόφωνα περιοδικά. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά του αφορούν κυρίως την ιστορία της θεολογίας στην ελληνική πατερική παράδοση κατά την περίοδο απο τον πέμπτο αιώνα μέχρι την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπως επίσης και τη θεολογική σκέψη ρουμάνων και ρώσων θεολόγων κατά τον 19^ο και 20^ο αιώνα. Έχει συγγράψει πλήθος βιβλίων και άρθρων σχετικά με την πατερική σκέψη, όπως λ.χ. The Origins of the Christian Mystical Tradition: From Plato to Denys (Oxford: 2007), Greek East And Latin West: The Church AD 681-1071 (St Vladimirs Seminary Press: 2007), Maximus the Confessor (Routledge: 1996), St John Damascene: Tradition and Originality in Byzantine Theology (Oxford: 2005), Denys the Areopagite (Continuum: 2002).

Την Τετάρτη 15 Μαίου ο π. A. Louth θα δώσει διάλεξη στο Βόλο με θέμα «Οι Πατέρες και το νόημα της Παράδοσης». Η διάλεξη αυτή θα επαναληφθεί την Πέμπτη 16 του μήνα στην Αθήνα. Ο π. Andrew Louth στη διάλεξή του επιχειρεί να διατυπώσει ορισμένες σκέψεις για το νόημα της εκκλησιαστικής Παραδόσεως, τη σχέση και τη διάκριση μεταξύ των Πατέρων και της Παράδοσης, αλλά και τη θέση της πατερικής σκέψης στην νεώτερη ορθόδοξη θεολογία. Ξεκινώντας απο τους Φλωρόφσκυ και Λόσκυ προχωράει σε μια ιστορική έρευνα για τον τρόπο που η έννοια της παράδοσης της Εκκλησίας διαμορφώθηκε στο πέρασμα των αιώνων, επισημαίνοντας την καίρια συμβολή της δυτικής επιστήμης και έρευνας τόσο στην αναβίωση του ενδιαφέροντος για τη σκέψη των Πατέρων, όσο και στην κριτική έκδοση του έργου τους. Στο πλαίσιο αυτό αναρωτιέται τι μπορεί να σημαίνει και με ποιό τρόπο επηρεάζει η καθοριστική αυτή συμβολή της ετερόδοξης επιστημονικής έρευνας στην κατανόηση αυτού που αποκαλείται «πατερικό φρόνημα», εξαίροντας τη σημασία της λειτουργικής εμπειρίας για μια ορθόδοξη θεώρηση του ζητήματος.

Και οι δύο διαλέξεις, σε Βόλο (ώρα 7.30 μ.μ. Πνευματικό Κέντρο Ι. Μ. Δημητριάδος, Κ. Καρτάλη - Ανθ. Γαζή) και Αθήνα (ώρα 7.00 μ.μ. Κτήριο Κωστής Παλαμάς, Ακαδημίας και Σίνα) θα πραγματοποιηθούν στην ελληνική γλώσσα και είναι ανοικτές στο κοινό.

Το Σάββατο 18 του ίδιου μήνα ο π. A. Louth θα είναι ο κεντρικός εισηγητής στο Πατρολογικό Σεμινάριο που θα λάβει χώρα στην Αθήνα με κεντρικό θέμα «Η θεολογία της ‘διαμεσολάβησης’: ‘σοφιανικοί’ προβληματισμοί σε ορισμένα πατερικά θέματα».

Το Πατρολογικό Σεμινάριο θα ασχοληθεί με θέματα που αφορούν στη Σοφία, τις ενέργειες, τους αγγέλους και του αγίους, την προσευχή, τα μυστήρια, τις εικόνες, και τη σχέση τους με την πολιτική θεολογία, τη θεοκρατία και την εκκοσμίκευση της κοινωνίας, και θα πραγματοποιηθεί στην αγγλική γλώσσα. Για τη συμμετοχή σε αυτό απαιτείται προσυννενόηση και πρόσκληση από τη Γραμματεία της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών.

Με αφετηρία τη χρήση της έννοιας του «μεταξύ» στον Πλάτωνα, στην πατερική σκέψη και ιδιαίτερα τον Γρηγόριο Παλαμά μέχρι τον Ρώσο θεολόγο της διασποράς π. Σέργιο Μπουλγκάκωφ, θα συζητηθεί καταρχάς η αρνητική στάση όψεων της προτεσταντικής θεολογίας απέναντι στην έννοια αυτή (ή κατ’ αναλογία λ.χ. στις θείες ενέργειες, πρβλ. D. Wendebourg) λόγω του κινδύνου της υποκατάστασης του σωτηριολογικού ρόλου του Ιησού Χριστού ή η αμφιταλάντευση της ρωμαιοκαθολικής σκέψης σε σχέση με τον σαφή προσδιορισμό του περιεχομένου της έννοιας αυτής. Με βάση την πατερική σκέψη και την θεμελίωση της έννοιας του «μεταξύ» στην υποστατική ένωση των δύο φύσεων στον Χριστό, ο όρος αυτός αξιοποιείται στην ερμηνεία της σχεσης Θεού και κόσμου. Η κεντρική αυτή έννοια περιλαμβάνει την Σοφία, τις ενέργειες, αλλά και τους αγίους και τους αγγέλους, την προσευχή, τα μυστήρια και τις εικόνες, ενώ μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για την διαμόρφωση της κατάλληλης πολιτικής θεολογίας, που θα υπερβαίνει τον κίνδυνο διολίσθησης είτε προς την θεοκρατία είτε προς την εκκοσμίκευση. Με σύντομες τοποθετήσεις τους θα παρέμβουν κατά τη διάρκεια του Σεμιναρίου οι π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, Δρ. Θ., Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Επισκέπτης Λέκτωρ Ορθόδοξου Ινσιτούτου του Cambridge και μέλος του Δ.Σ. της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών, και ο Νικόλαος Ασπρούλης, Master Θεολογίας, Επιστημονικός Συνεργάτης της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών και του περιοδικού Θεολογία, ενώ σύντομο χαιρετισμό θα απευθύνει ο Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Καθηγητής Μάριος Μπέγζος.

Οι διαλέξεις και το Πατρολογικό Σεμινάριο του π. Louth πραγματοποιούνται με την ευγενική χορηγία του Ορθόδοξου Ιδρύματος Virginia H. Farah Foundation.