Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων για τα Θρησκευτικά

Με αφορμή την πρόσφατη συζήτηση για τη διαδικασία χορήγησης απαλλαγής από τα Θρησκευτικά αναθερμάνθηκε ο γενικότερος διάλογος γύρω από τη μορφωτική αποστολή και τον χαρακτήρα της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης, τις μαθησιακές ανάγκες που εξυπηρετεί, τη θέση της στο σύγχρονο σχολείο και το νομικό καθεστώς που τη διέπει. 

Ο διάλογος αυτός γύρω από το μάθημα των Θρησκευτικών διαρκεί τώρα και μερικές δεκαετίες. Οι φάσεις του αποτυπώνονται σε συνέδρια, δημοσιεύματα, δημόσιες εκδηλώσεις και παρεμβάσεις. Πολύ συχνά, λόγω επίκαιρων αναγκών ή του ευρύτερου ενδιαφέροντος, ο διάλογος ξεπέρασε τα στενά όρια του θεολογικού κόσμου και ανοίχτηκε στον δημόσιο χώρο. Στο πλαίσιο αυτό, πήραν θέση ή κατέθεσαν απόψεις, εκτός από τους επίσημους θεσμούς της Εκπαίδευσης και τους εκπαιδευτικούς, η Εκκλησία και εκπρόσωποί της, οι αρμόδιες Ανεξάρτητες Αρχές της χώρας, οι θεολογικές σχολές, οι επιστημονικές ενώσεις των θεολόγων, σύλλογοι και ενώσεις πολιτών, μεμονωμένα πρόσωπα κ.ά. Στα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερη ώθηση στη διεξαγωγή του διαλόγου έδωσαν η δημοσίευση των Συστάσεων 1720 (2005) και (2008)12 του Συμβουλίου της Ευρώπης, η τροποποίηση του καθεστώτος χορήγησης απαλλαγής το 2008 και οι παλινωδίες της κεντρικής διοίκησης που ακολούθησαν, καθώς και η εκπόνηση νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου και πρόσφατα του Λυκείου. 

Οι Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων που υπογράφουμε αυτό το κείμενο, προσηλωμένοι στο καθήκον της επιστημονικής υποστήριξης των εκπαιδευτικών της ειδικότητάς μας, θεωρούμε χρήσιμο να συμβάλλουμε στον διεξαγόμενο διάλογο, καταθέτοντας την εμπειρία από την πολύχρονη συνεργασία μας με τους εκπαιδευτικούς, επισημαίνοντας προς όλες τις κατευθύνσεις τα παρακάτω: 

1. Τα Θρησκευτικά είναι υποχρεωτικό μάθημα της σχολικής εκπαίδευσης, με σαφές πλαίσιο λειτουργίας και καθορισμένη σκοποθεσία, η οποία θεμελιώνεται στο Σύνταγμα της χώρας και τους βασικούς νόμους της Εκπαίδευσης. Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το μάθημα είναι ενιαίο και υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές. Οι μαθητές δεν χωρίζονται με βάση τη θρησκευτική επιλογή τους, όπως γίνεται στο λεγόμενο «πολυ-ομολογιακό» μοντέλο σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, στο οποίο λειτουργούν παράλληλα μαθήματα με διαφορετικές θρησκευτικές κατευθύνσεις. Αυτός ο τρόπος οργάνωσης της θρησκευτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας έχει παιδαγωγικά πλεονεκτήματα, ενώ η τυχόν μεταβολή της εγκυμονεί κινδύνους. Μάλιστα, στην Ευρώπη, σήμερα, γίνεται πολλή συζήτηση για το κατά πόσον ο χωρισμός των παιδιών στο μάθημα των Θρησκευτικών θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή και δεν υπηρετεί τη δημοκρατικότητα, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, την καλλιέργεια της ανεκτικότητας και άρα την ειρηνική συμβίωση.

2. Ο εκπαιδευτικός σκοπός του μαθήματος των Θρησκευτικών συνδέεται με τον ευρύτερο σκοπό της Εκπαίδευσης, για τη δημιουργία ολοκληρωμένων πολιτών, μέσα από την ανάπτυξη αναγκαίων γνώσεων, στάσεων και δεξιοτήτων, που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της μάθησης. Το μάθημα σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία και την πολιτισμική ταυτότητα των μαθητών, καθώς επίσης κάθε ετερότητα. Δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να κατανοήσουν τη δική τους θρησκευτική ταυτότητα και των άλλων, προσφέροντας μαθησιακές ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη και καλλιέργεια της θρησκευτικής συνείδησής τους. Ταυτόχρονα, με έγκυρο και υπεύθυνο τρόπο, τους προετοιμάζει να ζήσουν δημιουργικά στον σύγχρονο κόσμο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, αντινομίες και προκλήσεις. 

3. Το ειδικό μορφωτικό ενδιαφέρον του μαθήματος των Θρησκευτικών έχει αφετηρία την επικρατούσα τοπική θρησκευτική παράδοση, δηλαδή την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση, με τις ποικίλες πολιτιστικές και κοινωνικές εκφάνσεις της, επεκτείνεται στη διερεύνηση του φαινομένου της θρησκευτικότητας και περιλαμβάνει σε θεμιτό βαθμό τη μελέτη των κύριων θρησκευτικών παραδόσεων της Ευρώπης και του σύγχρονου κόσμου, με βάση τις μαθησιακές προσδοκίες και ανάγκες των προεφήβων και εφήβων μαθητών. Η προσέγγιση αυτή είναι συμβατή με το ισχύον νομικό καθεστώς, καθώς επίσης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και την κουλτούρα της διαπολιτισμικότητας και τεκμηριώνεται από τα πορίσματα της σύγχρονης θρησκειοπαιδαγωγικής επιστήμης. Η εφαρμογή μιας θρησκειολογικής εκπαίδευσης, άποψη η οποία υποστηρίζεται συνήθως από μη θεολόγους, θα περιορίσει το σύνολο του μαθήματος των Θρησκευτικών σε ένα μόνο τομέα της θεολογικής επιστήμης, δεν εξυπηρετεί τις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών και δεν έχει παιδαγωγικό έρεισμα. 

4. Το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως και τα άλλα μαθήματα, αξιοποιεί σύγχρονες θεωρίες μάθησης και διδακτικής, σύμφωνα με τις αρχές της παιδαγωγικής επιστήμης. Η διδακτική μεθοδολογία, οι στρατηγικές μάθησης, οι τεχνικές διδασκαλίας και τα διδακτικά μέσα που χρησιμοποιεί έχουν παιδαγωγικό περιεχόμενο και μορφωτική αποστολή, η οποία διαφέρει από εκείνη της εκκλησιαστικής κατήχησης, η οποία αρμόζει να γίνεται σε άλλο χώρο, για άλλους σκοπούς και με άλλα μέσα. Αυτή η παιδαγωγική προσέγγιση είναι συνεπής και με τη θεολογική διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας ως προς τον σκοπό και το περιεχόμενο της κατήχησης. Αυτή τη θέση εκφράζουν τόσο τα τρέχοντα αναλυτικά προγράμματα όσο και τα νέα Προγράμματα Σπουδών. Τα τελευταία θεωρούμε ότι προάγουν με επιτυχία τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση και οδηγούν στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης, που ως παιδαγωγική τάση είναι κοινός τόπος στα σύγχρονα εκπαιδευτικά δρώμενα. 

5. Τα Προγράμματα Σπουδών δεν μπορεί να είναι στατικά. Καθώς εξελίσσονται οι κοινωνικές συνθήκες, οι μορφωτικές ανάγκες και τα επιστημονικά δεδομένα, θεωρούμε επιβεβλημένο να αναμορφώνονται. Κατά την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων ή την παραγωγή νέων διδακτικών μέσων πρέπει να αξιοποιούνται θετικές εμπειρίες και καλές πρακτικές από το παρελθόν και ταυτόχρονα να προωθούνται καινοτόμες ιδέες και προτάσεις από τους ειδικούς, με στόχο τη δημιουργική ανανέωση της διδακτικής διεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε θετικό γεγονός την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά, καθώς και την πιλοτική εφαρμογή τους στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Η συγκροτημένη δόμησή τους, οι αναλυτικές αναφορές στην ιστορία και την παιδαγωγική θεμελίωση του μαθήματος, η διεξοδική ανάλυση των διδακτικών θεμάτων, η οργάνωσή τους σε μια ενιαία πορεία από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, η εισαγωγή καινοτόμων διδακτικών και μαθησιακών προσεγγίσεων, η παρουσίαση πλήθους διδακτικών τεχνικών στην κατεύθυνση της διερευνητικής και βιωματικής μάθησης, καθώς και η ταυτόχρονη παραγωγή Οδηγών του Εκπαιδευτικού, με την παράθεση πλήθους δειγματικών σχεδίων-σεναρίων διδασκαλίας και τη μεθοδική καθοδήγηση του εκπαιδευτικού για την αξιοποίησή τους, είναι στοιχεία που αποτιμώνται θετικά. Τα στοιχεία αυτά απουσίαζαν ή ήταν ελλιπή στα μέχρι σήμερα υφιστάμενα αναλυτικά προγράμματα. Τα νέα Προγράμματα Σπουδών δεν είναι απλά διδακτικά εγχειρίδια. Η αξιολογική εκτίμησή τους, που δεν είναι εύκολη υπόθεση, πρέπει να γίνεται με επιστημονικούς όρους και κυρίως ύστερα από την εφαρμογή τους στη σχολική τάξη. Η αποτίμηση της πιλοτικής εφαρμογής τους στην υποχρεωτική Εκπαίδευση -Δημοτικό και Γυμνάσιο- είναι θετική και γι’ αυτό θεωρούμε ότι η καθολική εφαρμογή τους μπορεί να συντελέσει στην ανανέωση της θρησκευτικής εκπαίδευσης και την προαγωγή της σύγχρονης μαρτυρίας της, καθώς επίσης στην προάσπιση του μαθήματος των Θρησκευτικών στο δημόσιο σχολείο.

Για να είναι αποδοτική η εφαρμογή τους, θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένη η παραγωγή κατάλληλου διδακτικού υλικού για τους μαθητές, (εγχειριδίων κλπ.), όπως ακριβώς και για τα άλλα μαθήματα, καθώς επίσης η συνεχής και συστηματική επιμόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών. 

6. Ο δημόσιος διάλογος είναι πάντοτε ευπρόσδεκτος με όποια θεμιτή μορφή και εάν γίνεται, επειδή συμβάλλει στη δημόσια ενημέρωση, παρέχει τη δυνατότητα να αποτυπώνονται και να κρίνονται όλες οι απόψεις, να κατατίθενται προτάσεις, να υπερβαίνονται παρανοήσεις. Πέρα από την αυτονόητη αυτή διαπίστωση, ο διάλογος είναι αποτελεσματικός όταν διακρίνεται από νηφαλιότητα και σεβασμό στη διαφορετική άποψη, λειτουργεί χωρίς αποκλεισμούς, ευνοεί τη σύνθεση διαφορετικών προσεγγίσεων και στοχεύει στην εξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων. Αναμφίβολα, πάντοτε εμφιλοχωρούν κίνδυνοι όπως είναι η «ιδεολογικοποίηση» ζητημάτων με επιστημονικό χαρακτήρα, οι παροδικές εντυπώσεις, η υπερίσχυση προβληματικών προσεγγίσεων, ο εγκλωβισμός σε συγκρουσιακές καταστάσεις κ.ά.

Εκφράζουμε τη διαφωνία και την ανησυχία μας για ορισμένες παρεκτροπές που έχουν σημειωθεί στο πλαίσιο του διεξαγόμενου διαλόγου για τη φύση και το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών. Οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί, οι μειωτικές εκφράσεις, οι επιθετικές συμπεριφορές, η παραπληροφόρηση, ο αποκλεισμός της διαφορετικής άποψης, η άρνηση συμμετοχής στον διάλογο και οι διχαστικές τάσεις δεν συνάδουν με το θεολογικό και εκπαιδευτικό ήθος, ούτε ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καιρών.

7. Αναμένουμε από τις επιστημονικές ενώσεις των θεολόγων να ηγηθούν στην προσπάθεια για συνεννόηση. Να επιδιώξουν ένα πλαίσιο διαλόγου το οποίο θα οδηγήσει στην εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Να λειτουργήσουν συνεργατικά και συνθετικά, απομονώνοντας ακραίες φωνές. Στους θρησκευόμενους πιστούς οι οποίοι εκφράζουν το ενδιαφέρον τους, τους πολίτες που δεν είναι εκπαιδευτικοί και όλους όσοι διατυπώνουν καλοπροαίρετα την άποψή τους προτείνουμε το αυτονόητο, δηλαδή να αναγνωρίσουν ότι η διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι παιδαγωγική υπόθεση και είναι αρμοδιότητα καταρχήν των ειδικευμένων εκπαιδευτικών. Παρόμοια είναι η ευθύνη της διοικούσας Εκκλησίας η οποία μπορεί να συμβάλλει στην υπέρβαση τυχόν δυσκολιών κατά τη διεξαγωγή του διαλόγου, «εν τω συνδέσμω της ειρήνης», με απώτερο στόχο τη μορφωτική και πνευματική καλλιέργεια των παιδιών μας με τους καλύτερους δυνατούς όρους. 

ΟΙ ΣΧΟΛΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΘΕΟΛΟΓΩΝ

Αργυρόπουλος Ανδρέας

Βαλλιανάτος Άγγελος

Δημακόπουλος Δημήτριος

Καλογεράκης Ευτύχιος

Μιχαλοπούλου Ελένη

Μπαλή Αικατερίνη-Μαρία

Μπιτσάκης Αντώνιος

Σταλίκα Φωτεινή

Στράντζαλης Πολύβιος

Στριλιγκάς Γεώργιος

Συργιάννη Μαρία

Τσάγκας Ιωάννης

Φύκας Δημήτριος

Χριστόπουλος Νικόλαος

Συμπληρωματικές οδηγίες για τις Βιωματικές Δράσεις

Αναθέσεις μαθημάτων Γυμνασίου -Γενικού Λυκείου και ΕΠΑΛ-ΤΑ ΦΕΚ

Πηγή: ESOS

Οδηγίες για τον τρόπο αξιολόγησης μαθημάτων του Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2015-2016

Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 53/03-11-2015 του Δ.Σ.) το υπουργείο Παιδείας εξέδωσε τις παρακάτω οδηγίες σχετικά με τον τρόπο αξιολόγησης μαθημάτων του Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2015-2016 :

Θ. Θρησκευτικά

1. Η γραπτή προαγωγική εξέταση στα Θρησκευτικά στην Α΄ τάξη Ημερήσιου και Α΄ και Β΄ τάξεις Εσπερινού Γενικού Λυκείου περιλαμβάνει δύο ομάδες θεμάτων:

α) Η πρώτη ομάδα αποτελείται από δύο θέματα με ερωτήσεις διαφόρων τύπων, με τις οποίες ελέγχεται τόσο η κατοχή των αναγκαίων γνωστικών στοιχείων όσο και η κατανόησή τους. Κάθε ένα από τα δύο θέματα περιέχει ερωτήσεις διαβαθμισμένης δυσκολίας.

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει πέντε (5) ερωτήσεις αντικειμενικού τύπου και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες (5×5=25).

Το δεύτερο θέμα περιλαμβάνει δύο (2) ερωτήσεις σύντομης απάντησης και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες. Η πρώτη ερώτηση βαθμολογείται με δεκατρείς (13) μονάδες και η δεύτερη με δώδεκα (12) μονάδες.

β) Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει δύο θέματα με αντίστοιχες ερωτήσεις ευρύτερης ανάπτυξης, με τις οποίες ελέγχεται η ικανότητα συνθετικής και κριτικής ανάλυσης αλλά και διασύνδεσης γνώσεων, γεγονότων και διαδικασιών που απέκτησαν οι μαθητές.

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες.

Το δεύτερο θέμα περιλαμβάνει επίσης μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες.

2. Για το μάθημα Θρησκευτικά στη Β΄ τάξη Ημερησίου Γενικού Λυκείου και στη Γ΄ τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου η εξέταση περιλαμβάνει δύο ομάδες θεμάτων:

α) Η πρώτη ομάδα αποτελείται από δύο θέματα με ερωτήσεις διαφόρων τύπων, με τις οποίες ελέγχεται τόσο η κατοχή των αναγκαίων γνωστικών στοιχείων όσο και η κατανόησή τους. Κάθε ένα από τα δύο θέματα περιέχει ερωτήσεις διαβαθμισμένης δυσκολίας.

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει πέντε (5) ερωτήσεις αντικειμενικού τύπου και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες (5×5=25).

Το δεύτερο θέμα περιλαμβάνει δύο (2) ερωτήσεις σύντομης απάντησης και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες. Η πρώτη ερώτηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες και η δεύτερη με δεκαπέντε (15) μονάδες.

β) Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει δύο θέματα με αντίστοιχες ερωτήσεις ευρύτερης ανάπτυξης, με τις οποίες ελέγχεται η ικανότητα συνθετικής και κριτικής ανάλυσης αλλά και διασύνδεσης γνώσεων, γεγονότων και διαδικασιών που απέκτησαν οι μαθητές.

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες.

Το δεύτερο θέμα περιλαμβάνει επίσης μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες.

3. Τα Θρησκευτικά στη Γ΄ τάξη Ημερησίου Γενικού Λυκείου και στη Δ΄ τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου εξετάζονται με ερωτήσεις, οι οποίες ταξινομούνται σε δύο ομάδες:

α) Στην πρώτη ομάδα περιλαμβάνονται ερωτήσεις που ελέγχουν την κατοχή των γνώσεων που περιλαμ¬βάνονται στην εξεταστέα ύλη και την κατανόησή τους.

β) Στη δεύτερη ομάδα περιλαμβάνονται δύο ερω¬τήσεις που απαιτούν συνδυασμό γνώσεων και κριτική ικανότητα από μέρους των μαθητών.

Η βαθμολογία κατανέμεται κατά 50% σε καθεμία από τις ομάδες αυτές. Η κατανομή της βαθμολογίας στις ερωτήσεις κάθε ομάδας, μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας σε καθεμία από αυτές, η οποία καθορίζεται κατά τη διατύπωση των θεμάτων και ανακοινώνεται στους μαθητές γραπτώς.»

Η προοπτική ανανέωσης της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης και τα νέα Προγράμματα Σπουδών

Η προοπτική ανανέωσης της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης και τα νέα Προγράμματα Σπουδών

Η εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών είναι μια σύνθετη και επίπονη επιστημονική εργασία, η οποία απαιτεί πολυεπίπεδη θεωρητική γνώση και παιδαγωγική εμπειρία. Η αποτίμηση του περιεχομένου και της δυναμικής ενός Προγράμματος Σπουδών είναι απαιτητική διαδικασία, η οποία γίνεται με επιστημονικά κριτήρια, κυρίως μέσα από την πειραματική εφαρμογή του. Οι απλουστευτικές κρίσεις με ιδεολογικό υπόβαθρο, όσο και εάν είναι χρήσιμες για την καταγραφή των τάσεων που διαμορφώνονται στο κοινωνικό πεδίο, μάλλον συσκοτίζουν τα πράγματα και δεν προάγουν τον επιστημονικό διάλογο.

Τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για την εκπόνηση του νέου Προγράμματος Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου, το οποίο ολοκληρώθηκε ήδη από το 2011, δοκιμάστηκε πιλοτικά και αναθεωρήθηκε σε αρκετά σημεία του το 2014, καθώς και τα μέλη της Επιτροπής του αντίστοιχου Προγράμματος του Λυκείου, παρακολουθούμε με ενδιαφέρον τόσο τον ευρύτερο διάλογο στην κοινωνία, για το μάθημα των Θρησκευτικών, όσο και ειδικότερα τον διάλογο στον εκπαιδευτικό κόσμο, για τα νέα Προγράμματα Σπουδών. Ως επιστήμονες, μάχιμοι εκπαιδευτικοί - θεολόγοι της σχολικής τάξης και του πανεπιστημίου, ενδιαφερόμαστε για την ανανέωση του μαθήματός μας και λαμβάνουμε υπόψη κάθε θετική πρόταση, η οποία κατατίθεται και φυσικά είναι τεκμηριωμένη. Στο πλαίσιο αυτό, άλλοτε συλλογικά και άλλοτε ατομικά, τα μέλη των Επιτροπών έχουμε εκφράσει τις απόψεις μας υπεύθυνα και με επιχειρήματα, όποτε αυτό κρίθηκε αναγκαίο.

Με αφορμή τις νέες συζητήσεις γύρω από το νομικό καθεστώς και τη φυσιογνωμία του μαθήματος των Θρησκευτικών, στο πλαίσιο των οποίων συχνά γίνονται αναφορές στα νέα Προγράμματα Σπουδών και στην πρόταση θρησκευτικής εκπαίδευσης που κομίζουν, θεωρούμε χρήσιμο να προβούμε με συντομία στις παρακάτω διασαφήσεις:

Το νομικό πλαίσιο

Το καθεστώς λειτουργίας και οργάνωσης του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι απολύτως σαφές. Βασίζεται κατά κύριο λόγο στο Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους, μεταξύ των οποίων είναι οι νόμοι της Εκπαίδευσης και εν μέρει o Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αυτό το νομικό πλαίσιο έχει ερμηνευθεί επαρκώς με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και των ανώτατων Διοικητικών Δικαστηρίων της χώρας, σύμφωνα με τα ισχύοντα τόσο σε εθνικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα νέα Προγράμματα Σπουδών στα Θρησκευτικά όχι μόνο δεν αντιβαίνουν αλλά στηρίζονται σε αυτό το νομικό πλαίσιο και το εφαρμόζουν.

Η ανάγκη αλλαγής

Μέχρι την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών, δεν υπήρχε ένα ολοκληρωμένο και μεθοδικό Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως άλλωστε και για τα άλλα μαθήματα. Η προβλεπόμενη διδακτική πορεία οριζόταν συνοπτικά από τα αναλυτικά προγράμματα και το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ), τα οποία όμως κατ’ ουσίαν δεν προσέφεραν στην καθημερινή διδακτική πρακτική, παρά τα όποια θετικά χαρακτηριστικά τους, καθώς λειτούργησαν κυρίως ως οδηγοί για τους συγγραφείς των διδακτικών βιβλίων.

Οι συνεχείς κοινωνικές εξελίξεις καθιστούν επιτακτική την ανάγκη προσαρμογής της θρησκευτικής εκπαίδευσης στις νέες συνθήκες, στο πλαίσιο των μορφωτικών αναγκών και προσδοκιών των σημερινών μαθητών. Είναι σαφές ότι άλλες είναι οι προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι μαθητές πριν από μερικές δεκαετίες και άλλες είναι οι εμπειρίες και οι αναζητήσεις τους σήμερα.

Οι παιδαγωγικές αρχές

Τα νέα Προγράμματα Σπουδών λαμβάνουν υπόψη τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης και διδακτικής. Αξιοποιούν επιλεκτικά θέσεις από τις θεωρίες γνωστικής ανάπτυξης, τις θεωρίες ηθικής ανάπτυξης και της θρησκειοπαιδαγωγικής, προσεγγίσεις του κοινωνικοπολιτισμικού εποικοδομισμού και της κριτικής παιδαγωγικής. Αντιμετωπίζουν τη μάθηση ως προϊόν αλληλεπίδρασης, προάγουν την ανακαλυπτική μάθηση, την αυτενέργεια του μαθητή και την κοινωνικοποίησή του μέσα από τη συνεργατικότητα, στοχεύουν δε στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Προτείνουν συμμετοχικά μοντέλα οργάνωσης της τάξης, τα οποία τείνουν στη φθίνουσα καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό, έναντι του παραδοσιακού δασκαλοκεντρισμού. Ευνοούν τη διαφοροποίηση της διδασκαλίας, δίνοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές. Απελευθερώνουν τη διδακτική διεργασία, εισάγοντας καινοτόμες διδακτικές προτάσεις στην κατεύθυνση της διερευνητικής και βιωματικής μάθησης.

Στα ζητήματα αυτά η συμβολή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών είναι μεγάλη και καθοριστική. Τα μηνύματα από την πιλοτική εφαρμογή τους στην υποχρεωτική εκπαίδευση είναι ελπιδοφόρα, με πολλούς εκπαιδευτικούς να εκφράζονται εγκωμιαστικά, αναγνωρίζοντας τη δυναμική της ανανέωσης της διδακτικής διαδικασίας και τους μαθητές να εκδηλώνουν ισχυρό ενδιαφέρον και διάθεση ενεργητικής συμμετοχής στις νέες τεχνικές διδασκαλίας.

Το διδακτικό περιεχόμενο

Τα νέα Προγράμματα Σπουδών προσαρμόζουν τα βασικά για διδασκαλία θέματα των Θρησκευτικών στα μαθησιακά ενδιαφέροντα των μαθητών, ανάλογα με την ηλικία και την ανάπτυξή τους. Δίνουν έμφαση στον θρησκευτικό γραμματισμό, προωθώντας στη μεν υποχρεωτική εκπαίδευση την ανίχνευση, την κατανόηση και στη συνέχεια την κριτική ερμηνεία της τοπικής θρησκευτικής παράδοσης και σε θεμιτό βαθμό των μεγάλων θρησκευτικών παραδόσεων, στο δε Λύκειο τη διερεύνηση θρησκευτικών συμπεριφορών και εκφάνσεων της θρησκευτικότητας.

Σε όλη τη διαδρομή της εκπαίδευσης, από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, στο επίκεντρο της διδασκαλίας είναι η Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση, ενώ σε ένα ευρύτερο κύκλο προσεγγίζονται οι χριστιανικές παραδόσεις της Ευρώπης και τα μεγάλα θρησκεύματα του κόσμου, στον βαθμό που οι γνώσεις αυτές σχετίζονται με εμπειρίες και βιώματα των μαθητών. Ως προς το ζήτημα αυτό, τα νέα Προγράμματα δεν καινοτομούν, απεναντίας προεκτείνουν και διευρύνουν τις αρχές που διέπουν το ΔΕΠΠΣ, τοποθετώντας την παρεχόμενη θρησκευτική εκπαίδευση σε ένα νέο πλαίσιο, με ισχυρή νομιμοποιητική και παιδαγωγική βάση. Η ανάπτυξη της προσωπικής θρησκευτικής συνείδησης και πολιτιστικής ταυτότητας επιδιώκεται με απόλυτο σεβασμό στην ετερότητα. Επιπρόσθετα, συνυπολογίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προβληματισμών και των αναζητήσεων των νέων, ειδικά στη δύσκολη περίοδο της εφηβείας, κατά την οποία τείνουν προς τον αντικομφορμισμό και την αμφισβήτηση.

Η διαπολιτισμική διάσταση

Τα νέα Προγράμματα Σπουδών και γενικότερα το μάθημα των Θρησκευτικών, εκτός των άλλων, υποστηρίζουν τη διαπολιτισμική διάσταση της θρησκευτικής εκπαίδευσης, με στόχο την καλλιέργεια αξιών, στάσεων και δεξιοτήτων ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας και την αποτροπή φονταμενταλιστικών και μισαλλόδοξων προσεγγίσεων.

Η ανθρωπότητα πορεύεται σε μία νέα φάση της ιστορίας της, κατά την οποία η θρησκεία και ο πολιτισμός αποκτούν μία κεντρική θέση, όπως συνέβη και κατά το παρελθόν. Τα πρόσφατα γεγονότα στην κεντρική Ευρώπη και η μετακίνηση των πληθυσμών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις τοπικές κοινωνίες, υπογραμμίζουν τον κίνδυνο επερχόμενων συγκρούσεων, οι οποίες δεν θα στηρίζονται μόνο σε πολιτικοοικονομικά συστήματα, αλλά θα χρησιμοποιούν τις θρησκείες. Η νέα πρόταση θρησκευτικής εκπαίδευσης έρχεται ως απάντηση στον φόβο και τον θρησκευτικό φανατισμό τη στιγμή που υψώνονται τείχη απομόνωσης σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Οι θρησκειολογικές αναφορές

Ορισμένες απόψεις που είδαν το φως της δημοσιότητας, ότι τάχα με τα νέα Προγράμματα Σπουδών το μάθημα μετατρέπεται σε θρησκειολογικό ή πολυθρησκειακό ή πανθρησκειακό, είναι επιφανειακές προσεγγίσεις, οι οποίες εκτός από το ότι είναι αναληθείς προδίδουν την περί του μαθήματος παρωχημένη άποψη των εισηγητών τους, καθώς θεωρούν ότι το μάθημα, λόγω «επικρατούσας θρησκείας», οφείλει να είναι μονοφωνικό και με σαφή άμεσο ή έμμεσο κατηχητικό προσανατολισμό. Επιπλέον, χονδροειδείς αναφορές περί δήθεν αλλοίωσης της χριστιανικής πίστης ή απομείωσης του προσώπου του Χριστού ή της Θεοτόκου, αποτελούν κακοπροαίρετη παραπληροφόρηση και φυσικά δεν συμβάλλουν στον διάλογο, εφόσον οποιοσδήποτε νηφάλιος «αναγνώστης» του νέου Προγράμματος θα διαπιστώσει εύκολα και γρήγορα ακριβώς το αντίθετο.

Όσοι γνωρίζουν από τη διδακτική πράξη το περιεχόμενο των υφιστάμενων σήμερα διδακτικών βιβλίων των Θρησκευτικών, γνωρίζουν καλά ότι ακόμη και αυτά περιλαμβάνουν θρησκειολογικά θέματα, ήδη από το Δημοτικό, όπου υπάρχουν ολόκληρες διδακτικές ενότητες με θρησκειολογικό περιεχόμενο. Στα νέα Προγράμματα Σπουδών τα θρησκειολογικά θέματα δεν αυξάνονται, αλλά απλώς διερευνώνται με νέα λογική, δηλ. με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών στο συγκεκριμένο περιβάλλον που ζουν. Το εύρος των θρησκειολογικών αναφορών εγγράφεται στο πλαίσιο του θρησκευτικού γραμματισμού των μαθητών και καλύπτει τις πραγματικές μορφωτικές ανάγκες, που αφορούν σε ένα θρησκευτικά εγγράμματο άνθρωπο της εποχής μας.

Οι επικριτικές ακρότητες

Κάθε τεκμηριωμένη άποψη ή πρόταση, αλλά και ή καλοπροαίρετη κριτική που κατατίθεται είναι ευπρόσδεκτη. Αρκετές παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν, κυρίως από ενεργούς εκπαιδευτικούς, ήδη ελήφθησαν υπόψη κατά την αναθεώρηση του Προγράμματος Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε ορισμένες περιπτώσεις ακραίας κριτικής και ανοίκειας συκοφάντησης των νέων Προγραμμάτων, με δόλιες επικοινωνιακές πρακτικές, αστήρικτες κατηγορίες και απαράδεκτα υπονοούμενα, με στόχο τη σπίλωση της υπόληψης των ανθρώπων που εργάστηκαν για την εκπόνησή τους. Πρόκειται για τα ίδια πρόσωπα που διατύπωναν αρνητική κριτική, με παρόμοια επιχειρήματα, και κατά την παραγωγή νέων διδακτικών βιβλίων, το 2006. όταν εφαρμόστηκε το ΔΕΠΠΣ. Σήμερα, δήθεν τα υποστηρίζουν επειδή τάχα τα νέα Προγράμματα Σπουδών αλλοιώνουν το περιεχόμενο του μαθήματος. Ορισμένοι εκ των επικριτών άρχισαν να διατυπώνουν απορριπτικές κρίσεις για τα νέα Προγράμματα πριν καν ξεκινήσει η εκπόνησή τους, πριν δημοσιευθούν και εφαρμοστούν πιλοτικά και φυσικά το ίδιο έπραξαν και στη συνέχεια, προσπαθώντας να δημιουργήσουν συνθήκες πόλωσης και αδιεξόδου.

Η Επιτροπή του Προγράμματος Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου επανειλημμένα και εξαντλητικά απάντησε σε όσες αιτιάσεις έκρινε αναγκαίο ότι πρέπει να απαντηθούν, με επιχειρήματα τα οποία ουδέποτε αμφισβητήθηκαν. Oρισμένοι επικριτές επανέρχονται, αποκρύπτοντας την αλήθεια με τρόπο αντιδεοντολογικό και εμμένοντας φανατικά στις προσωπικές τους ιδεοληψίες, χωρίς να θέλουν να δουν την ουσία και το όραμα που διαπνέει τα νέα Προγράμματα Σπουδών. Ένα όραμα το οποίο συνοψίζεται στη σύγχρονη ανάγκη και πραγματικότητα το μάθημα των θρησκευτικών να «μιλήσει» στους νέους, να τους καταρτίσει με αντικειμενικό θρησκευτικό πνεύμα και να τους διδάξει δεξιότητες συμβίωσης και διαλόγου με κάθε άνθρωπο, με πνεύμα ομόνοιας και κριτικής σκέψης. Και όλα αυτά με ποικίλα παιδαγωγικά και μαθησιακά εργαλεία, μεταμορφώνοντας το μάθημα σε πόλο έλξης και καλλιέργειας των μαθητών.  

Ο διάλογος που (δεν) έγινε

Παρά το πλήθος των δημοσιευμάτων και την πληθώρα εκδηλώσεων γύρω από τα νέα Προγράμματα Σπουδών, δεν έχει γίνει ακόμη ένας υπεύθυνος και ουσιαστικός διάλογος ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους για το ζήτημα της θρησκευτικής εκπαίδευσης. Ορισμένες προσπάθειες που έγιναν για την ανταλλαγή απόψεων, με τη συμμετοχή και των Εμπειρογνωμόνων του νέου Προγράμματος Σπουδών, δυστυχώς δεν ευοδώθηκαν με υπαιτιότητα άλλων, που αρνήθηκαν οποιαδήποτε συζήτηση επικαλούμενοι τη δική τους αναντίρρητη δογματική «αλήθεια», για την οποία φυσικά δεν υπάρχει περιθώριο αμφισβήτησης.

Τα μέλη των Επιτροπών εξακολουθούμε να πιστεύουμε στην αναγκαιότητα του διαλόγου. Το συγγραφικό έργο των Επιτροπών και η παραχθείσα τεκμηριωμένη αρθρογραφία γύρω από τα νέα Προγράμματα Σπουδών είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου. Είμαστε πρόθυμοι για περαιτέρω διευκρινήσεις και οποιαδήποτε συνεργασία απαιτηθεί.  

Η δυναμική της ανανέωσης

Σε ένα κόσμο που αλλάζει συνεχώς, η έγνοια για συνεχή ανανέωση του θρησκευτικού μαθήματος είναι καθήκον όλων. Οι θεολόγοι εκπαιδευτικοί της τάξης γνωρίζουν ότι δεν μπαίνει «νέο κρασί σε παλιούς ασκούς» και αγωνίζονται καθημερινά για δημιουργική διδασκαλία και μάθηση.

Είναι επιβεβλημένο να αντιληφθούμε όλοι την κρισιμότητα της αποστολής τους και να στηρίξουμε αποτελεσματικά το έργο τους, ακόμη και με καλόπιστη κριτική, που οδηγεί σε μια επιθυμητή σύνθεση. Κάθε άλλη προσπάθεια συνιστά υπονόμευση του έργου τους, αλλά και αυτής της νομιμοποιητικής βάσης του μαθήματος.

Τα μέλη των Επιτροπών Εμπειρογνωμόνων

για την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών

και των Οδηγών του Εκπαιδευτικού

στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου και Λυκείου

ΚΑΙΡΟΣ: «Η ΘEΣΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕIΑΣ ΣΤΟ ΔHΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ. ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ»

«Η θέση της θρησκεiας στο δημόσιο χώρο. Το ζήτημα της εκπαίδευσης»

Εισηγητές:

Στέλιος Βιρβιδάκης, Καθηγητής Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ

Σταύρος Ζουμπουλάκης, Συγγραφέας-Πρόεδρος Ιδρύματος «Άρτος Ζωής»

Βασίλειος Ξυδιάς, Θεολόγος, εκπαιδευτικός



Χώρος: Αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης»

Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Ακαδημίας 50

Ημέρα: Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2015

ώρα: 7.00 – 9.00 μ. μ.

Μετά τις εισηγήσεις θα ακολουθήσει συζήτηση

για το ΔΣ 

                      Ο Πρόεδρος                                                                  Ο Γ. Γραμματέας

                        Δημ. Μόσχος                                                               Γ. Παπαδόπουλος

Παράταση της θητείας των μελών ΕΣΥΔΠ, ΠΟΔΠ και ΟΔΠ των Πράξεων «Ανάπτυξη και Λειτουργία Δικτύου Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Φαινομένων Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού».

Εκδήλωση προς τιμή του Ομότιμου Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Γεωργίου Μαντζαρίδη με θέμα: "Χριστιανική ηθική και Πατερική θεολογία"

Η Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως και η Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου σας προσκαλούν στην εκδήλωση προς τιμή του Ομότιμου Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Γεωργίου Μαντζαρίδη με θέμα: "Χριστιανική ηθική και Πατερική θεολογία" με αφορμή τη νέα έκδοση της "Χριστιανικής Ηθικής". Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο Κέντρο Πολιτισμού της Δυτικής Θεσσαλονίκης, Σκηνή "Σωκρατης Καραντινός" Σταυρούπολη, τη Δευτέρα 30 Νοεμβρίου , ώρα 6:00 μ.μ.

1ο Βιωματικό Συνέδριο Εφαρμοσμένης Διδακτικής (27-29/11/2015-ΔΡΑΜΑ): ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία το επιμορφωτικό σεμινάριο των θεολόγων των σχολείων της ΔΔΕ Χαλκιδικής με θέμα: «Ψηφιακό Σχολείο-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Θρησκευτικών-Φωτόδεντρο»

Στις 16 Νοεμβρίου 2015 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων  2ου Γυμνασίου Νέων Μουδανιών το επιμορφωτικό σεμινάριο των των Θεολόγων της Δ.Δ.Ε. Χαλικιδικής με θέμα «Ψηφιακό Σχολείο - Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Θρησκευτικών - Φωτόδεντρο». Η Διευθύντρια του Σχολείου καθώς   και ου θεολόγοι του 2ου Γυμνασίου Νέων Μουδανιών  διέθεσαν όλη την υλικοτεχνική υποδομή (Διαδίκτυο, προτζέκτορα, υπολογιστή, μικρόφωνα κ.α.) για την επιτυχή διεξαγωγή του σεμιναρίου.

Το επιμορφωτικό σεμινάριο παρακολούθησαν συνολικά 15 εκπαιδευτικοί. Πρώτη εισήγηση - παρουσίαση ήταν της κας Ελένης Μιχαλοπούλου η οποία παρουσίασε την εισήγησή της με θέμα : "Αναδεικνύοντας την πολυτροπικότητα του ΜτΘ στα ψηφιακά περιβάλλοντα μάθησης".

Η Σχολική Σύμβουλος κα Μιχαλοπούλου τόνισε ότι τα ψηφιακά μέσα δημιουργούν δυναμικά μαθησιακά περιβάλλοντα και μετασχηματίζουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε τη γνώση. Επισήμανε ότι ο συμβατικός πίνακας είναι αναγκαίος αλλά δεν είναι αρκετός. Υπογράμμισε ότι με την ισορροπημένη αξιοποίηση των ΤΠΕ αναδεικνύεται η δυναμική του ΜτΘ. Άλλωστε η πολυτροπική προσέγγιση προσώπων, καταστάσεων και γεγονότων ανιχνεύεται στην Καινή Διαθήκη και στα θρησκευτικά κείμενα. Επίσης σημείωσε ότι η Εκκλησία στην πορεία της αξιοποίησε το κείμενο, την εικόνα, τον ήχο, προτείνοντας προσέγγιση της γνώσης πολυμερώς και πολυτρόπως, με τη συμμετοχή όλων των ανθρώπινων αισθήσεων. Τέλος πρόσθεσε ότι στο πλαίσιο του ΜτΘ, όπως και σε όλα τα Μαθήματα, είναι καθοριστική η προσαρμοστική παρέμβαση του εκπαιδευτικού που εξασφαλίζει γείωση στη δύναμη που έχει η ψηφιακή τεχνολογία, ώστε αυτή να διευκολύνει και να εμπλουτίζει την καθημερινότητα του Ωρολογίου Προγράμματος.

Η δεύτερη εισήγηση ήταν του κου Πολύβιος Στράντζαλη ο οποίος παρουσίασε την εισήγησή το με θέμα: "Η αξιοποίηση των Διαδραστικών Σχολικών Βιβλίων και του Φωτόδεντρου στη διδακτική πράξη του ΜτΘ". Ο Σχολικός Σύμβουλος κ. Πολύβιος Στράντζαλης παρουσίασε αρχικά τους άξονες και τις δράσεις του Ψηφιακού Σχολείου, αναφέρθηκε στο έργο και τους φορείς υλοποίησης του και στη συνέχεια παρουσίασε τα διαδραστικά σχολικά βιβλία και υπέδειξε τους διάφορους τρόπους με τους οποίους μπορούν οι εκπαιδευτικοί να ψάξουν το υλικό αυτό. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην ομάδα εμπλουτισμού των βιβλίων Θρησκευτικών και υπέδειξε το υλικό που δημιουργήθηκε και υπάρχει στα διαδραστικά σχολικά βιβλία των θρησκευτικών όπως οι εισαγωγικές παρουσιάσεις με συνοπτική παρουσίαση των βασικών σημείων του μαθήματος, οι δραστηριότητες με διάφορες εφαρμογές διαδραστικού τύπου, τους χάρτες, τις συλλογές φωτογραφιών, τα βίντεο, τη σύνδεση με Βικιπαίδεια, τη σύνδεση με ηλεκτρονικό λεξικό Τριανταφυλλίδη και τις ασκήσεις διαφόρων τύπων (quiz, αντιστοίχισης, σταυρόλεξα κ.ά). Τέλος παρουσίασε ένα παράδειγμα φύλλου εργασίας σχετικά μα μια διδακτική ενότητα της Γ΄Γυμνασίου χρησιμοποιώντας διάφορα μαθησιακά αντικείμενα που υπάρχουν στο Φωτόδεντρο. Τέλος τόνισε ιδιαίτερα ότι όλα τα μαθησιακά αντικείμενα που υπάρχουν στο Φωτόδεντρο εξυπηρετούν εκπαιδευτικούς στόχους, είναι επαναχρησιμοποιούμενα και έχουν εννοιολογική και λειτουργική αυτοτέλεια.

6ο συνέδριο Άρτου Ζωής: Θρησκεία και πολιτική‏

Το 6ο συνέδριο του Άρτου Ζωής με θέμα «Θρησκεία και πολιτική» θα πραγματοποιηθεί στις 27 και 28 Νοεμβρίου στο Πνευματικό κέντρο του Δήμου Αθηναίων (αμφιθέατρο Αντώνης Τρίτσης), Ακαδημίας 50, Αθήνα

Παρασκευή, 27 Νοεμβρίου 2015

5.00 μ.μ.

Xαιρετισμός (Σταύρος Ζουμπουλάκης)

Α΄ συνεδρία (πρόεδρος: Παναγιώτης Κανταρτζής)

5.10 μ.μ. Ιωάννης Μούρτζιος, καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ

Πολιτική, εξουσία και διακονία στο μήνυμα των Προφητών

5.30 μ.μ. Πέτρος Βασιλειάδης, ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ

Θρησκεία, πολιτική και έννομη βία στη βιβλική και στην Ορθόδοξη παράδοση

5.50 μ.μ. Αγγελική Ζιάκα, επίκουρη καθηγήτρια στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ

Μουσουλμανικές ρήσεις και κατανοήσεις περί θρησκείας και πολιτικής

6.10 μ.μ. Συζήτηση

6.30 μ.μ. Διάλειμμα

Β΄ συνεδρία (πρόεδρος: Κώστας Ανδρουλιδάκης)

6.50 μ.μ. Μιχάλης Φιλίππου, δρ. φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (King’s College)

Οι δύο Πολιτείες στην πολιτική φιλοσοφία του Αυγουστίνου

7.10 μ.μ. Τόνια Κιουσοπούλου, καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης

Κράτος και Εκκλησία στο ύστερο Βυζάντιο

7.30 μ.μ. Παναγιώτης Κανταρτζής, ποιμένας της Α΄ Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Αθηνών

Βατράχια, πελαργοί και αράχνες: Η πολιτική θεωρία του Λούθηρου και του Καλβίνου

7.50 μ.μ. Συζήτηση

Σάββατο, 28 Νοεμβρίου 2015

Γ΄ συνεδρία (πρόεδρος: Θοδωρής Δρίτσας)

10 π.μ.Θεοδόσης Νικολαΐδης, αναπλ. καθηγητής νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο 

Θρησκεία και πολιτική στον Μακιαβέλλι

10.20 π.μ. Γεράσιμος Βώκος, καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ

Θρησκεία και πολιτική στον Χομπς και στον Σπινόζα

10.40 π.μ. Κώστας Ανδρουλιδάκης, καθηγητής στο Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης

 Καντ: Θρησκεία και πολιτική από τη σκοπιά του ορθού Λόγου

11.00 π.μ. Συζήτηση

11.20 π.μ. Διάλειμμα

Δ΄συνεδρία (πρόεδρος: Αγγελική Ζιάκα)

11.40 π.μ. Μανόλης Παπουτσάκης, επίκ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, ΗΠΑ, Dept. of Near Eastern Studies

Πολιτική θεολογία: Η κριτική του Έρικ Πέτερσον στον Καρλ Σμιτ

12.00 Θοδωρής Δρίτσας, δρ. φιλοσοφίας, μεταφραστής

Πολιτική φιλοσοφία, πολιτική θεολογία και πολιτική μυθολογία: Σμιτ και Μπλούμενμπεργκ

12.20 μ.μ. Σταύρος Ζουμπουλάκης, πρόεδρος του ΔΣ του Άρτου Ζωής

Ζακ Μαριταίν: Χριστιανική πίστη και δημοκρατία

12.40 μ.μ. Συζήτηση

***

Ε΄συνεδρία (πρόεδρος: Τόνια Κιουσοπούλου)

5.00 μ.μ.

Ιωάννης Πέτρου, καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ

Θρησκεία, δημοκρατία, αξίες

5.20 μ.μ.π. Ευάγγελος Γκανάς, εφημέριος του Ι. Ν. Οσίου Μελετίου Σεπολίων

Η Πολιτική του Ιησού και η Προσδοκία των εθνών: θέτοντας τον John Howard Yoder και τον Oliver O’ Donovan σε διάλογο

5.40 μ.μ. Συζήτηση

6.00 μ.μ.

Διάλειμμα

ΣΤ΄ συνεδρία (πρόεδρος: π. Ευάγγελος Γκανάς)

6.20 μ.μ. Διονύσης Δρόσος, καθηγητής ηθικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Μαρτυρία και ιδεολογία. Η γενοκτονία των Εβραίων και η σιωπή της Ορθόδοξης θεολογίας

6.40 μ.μ. Γεράσιμος Μακρής, καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου

Η οργάνωση «Ισλαμικό κράτος»: Θεωρία και πρακτική

7.00 μ.μ. Συζήτηση

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε το επιμορφωτικό εκπαιδευτικό συνέδριο με θέμα: «Τα ψηφιακά σενάρια στο Μάθημα των Θρησκευτικών»

Στις 11 Νοεμβρίου 2015 πραγματοποιήθηκε στο Εργαστήριο Παιδαγωγικής του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ το επιμορφωτικό εκπαιδευτικό συνέδριο με θέμα: «Τα ψηφιακά σενάρια στο Μάθημα των Θρησκευτικών». Το συνέδριο συνδιοργανώθηκε από το Τμήμα Θεολογίας, την κα Βασιλική Μητροπούλου, επίκουρη καθηγήτρια της Διδακτικής των Θρησκευτικών (με έμφαση στις ΤΠΕ) και τους Σχολικούς Συμβούλους Θεολόγων Κεντρικής Μακεδονίας κκ. Ελένη Μιχαλοπούλου, Πολύβιο Στράντζαλη και Μαρία Συργιάννη.

Το συνέδριο χαιρέτισε ο Πρόεδρος του

Προσθήκη λεζάντας

Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ καθηγητής κ. Παναγιώτης Σκαλτσής και παρακολούθησε μεγάλος αριθμός θεολόγων. Το Α΄ μέρος του Συνεδρίου ξεκίνησε με τις εισηγήσεις της κ. Βασιλικής Μητροπούλου "Το εκπαιδευτικό σενάριο με χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία των Θρησκευτικών" και του κ. Πολύβιου Στράντζαλη "Προδιαγραφές εκπόνησης των ψηφιακών σεναρίων στα Θρησκευτικά". Στη συνέχεια η κα Κωνσταντίνα Πέππα, παρουσίασε την πλατφόρμα «Αίσωπος» καθώς και τα δειγματικά ψηφιακά σενάρια για τα Θρησκευτικά που εκπόνησε. Τέλος το Α΄ μέρος ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση των ψηφιακών σεναρίων που υπέβαλαν στην πλατφόρμα «Αίσωπος» ο κ. Νικόλαος Ζαλακώστας και η κ. Σμαράγδα Φαρίδου.

Το Β΄ μέρος του Συνεδρίου ξεκίνησε με την εισήγηση της κ. Μαρίας Συργιάννη "Η ένταξη των τεχνολογιών στο ΜτΘ και η επιμόρφωση των Θεολόγων" και στη συνέχεια ακολούθησαν οι παρουσιάσεις των ψηφιακών σεναρίων που εκπονήθηκαν από τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στο δια βίου σεμινάριο του ΑΠΘ για την επιμόρφωση επιμορφωτών θεολόγων στις ΤΠΕ. Ψηφιακά σενάρια παρουσίασαν οι κκ. Ξανθή Αλμπανάκη, Αναστάσιος Ζαμπελάκης, Αθανάσιος Παπαδόπουλος, και Άννα Τιρικανίδου.

Παναγιώτης Αρ. Υφαντής (επιμ.), Χριστιανικός βίος και πολιτική εξουσία. Ιστορικά ζητήματα και σύγχρονες προοπτικές στην Ανατολή και στη Δύση, εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2015

Το 2013 συμπληρώθηκαν 1700 χρόνια από την έκδοση του λεγόμενου Διατάγματος των Μεδιολάνων. Ο εορτασμός αυτής της επετείου έδωσε αφορμή για μια σειρά εκδηλώσεων, επιστημονικών και εκκλησιαστικών, που επανεξέτασαν τόσο τις ακόμη ανοιχτές πτυχές της ιστορικότητας και της ιστορικής σημασίας του γεγονότος για την πορεία και την εξάπλωση του Χριστιανισμού στον χώρο και στον χρόνο, καθώς και των τότε κομβικών αλλά και διαχρονικών ζητημάτων που έθεσε γύρω από τη σχέση ανάμεσα στον «βασιλέα» και στον «ιερέα», ανάμεσα στο Κράτος και τη θεσμοποιημένη Εκκλησία, ανάμεσα στην κοσμική εξουσία και την εκκλησιαστική διακονία. Πτυχές αυτών των συνθετών -ιστορικών και σύγχρονων εκκλησιαστικών και πολιτικών πνευματικών και κοινωνικών- προβλημάτων φωτίζουν τα κείμενα του παρόντος τόμου, επιτρέποντας στον αναγνώστη να διαπιστώσει την καίρια συμβολή ενός θεολογικού λόγου που υπερβαίνει τα στενά όρια μιας επιστημονικής ή ποιμαντικής χρησιμότητας και αγγίζει την ίδια την ταυτότητα και τον δυναμισμό της Εκκλησίας, η οποία καλείται ανά πάσα στιγμή να αυτοπραγματώνεται διαλεγόμενη με τα εκάστοτε ιστορικά συμφραζόμενα και υπερασπιζόμενη την ιερότητα του ανθρώπινου προσώπου.

Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Η απομύθευση του κακού. Σπουδή στη θεολογική σκέψη του ιερού Φωτίου, εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2015

Ο ιερός Φώτιος αναγνωρίζει ότι οι ποικίλες εκδοχές του κακού, συμπεριλαμβανομένης βέβαια και της θνητότητας, μοιάζουν να σταυρώνουν την αντιληπτική αλκή της ανθρώπινης διάνοιας, να δοκιμάζουν τη συναισθηματική αντοχή των πενθούντων ή ακόμη και να αντιδικούν φαινομενικά με τη θεία δικαιοσύνη. Ωστόσο, επιμένει πως κάθε είδους κακοπάθεια και θλίψη είναι οργανικά ενταγμένη στο πλαίσιο της θείας Πρόνοιας. Με άλλα λόγια, πως αν και δύσβατοι, οδυνηροί, απροσδιόριστοι ή και ασύμμετροι οι τρόποι εκδήλωσης της «ὑπέρ νοῦν φιλανθρωπίας» του Θεού υπηρετούν τη σωτηρία του ανθρώπου. Η συγκεκριμένη παραδοχή ωστόσο δεν λειτουργεί ως ψυχολογική ανακούφιση ή θωράκιση για τον πάσχοντα. Αντιθέτως, καθιστά ακόμη πιο επείγουσα και κομβική τη δική του συμμετοχή στην αυτοπραγμάτωσή του, η οποία συντελείται ως αγαπητική και ελεύθερη εμπιστοσύνη στην πατρική φροντίδα του Θεού.

Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Επιμορφωτικό σεμινάριο εκπαιδευτικών κλάδου ΠΕ01 της ΔΔΕ Χαλκιδικής με θέμα: «Ψηφιακό Σχολείο-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Θρησκευτικών-Φωτόδεντρο»

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ  ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ        ΕΚΠ/ΣΗΣ  ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Πληροφορίες: Ελένη Μιχαλοπούλου Ταχ. Δ/νση:  21ης  Ιουνίου  141 Κιλκίς                                Ταχ. Κωδ. :  61100 Τηλέφωνο : 6946008749 E-mail     : elemichalopoulou@yahoo.com

Κιλκίς  5  – 11  - 2015                    Αριθμ.  Πρωτ.: 135 Προς τους Εκπαιδευτικούς κλάδου ΠΕ01 των σχολείων της ΔΔΕ Χαλκιδικής (Δια μέσου της Δ.Δ.Ε. Χαλκιδικής) Κοιν.: Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας

ΘΕΜΑ :  «Πρόσκληση σε επιμορφωτικό σεμινάριο εκπαιδευτικών κλάδου  ΠΕ01  της ΔΔΕ Χαλκιδικής »

ΣΧΕΤ: Το υπ’ αριθμ. 20182  02-11-2015  έγγραφο έγκρισης της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας.

         Συνάδελφοι,

σας  προσκαλούμε στο επιμορφωτικό σεμινάριο Θεολόγων καθηγητών των σχολείων της ΔΔΕ   ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ με θέμα:

«Ψηφιακό Σχολείο-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Θρησκευτικών-Φωτόδεντρο»

         

Το σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα, 16 Νοεμβρίου 2015 και ώρα 12:30-14:00 στο 2^ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΩΝ  ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ, περιοχή ΚΤΕΛ,  σύμφωνα με το εξής πρόγραμμα:

            12:30 – 12:50  Αναδεικνύοντας την πολυτροπικότητα  του 

                                    ΜτΘ στα ψηφιακά περιβάλλοντα  μάθησης.

                                    Ελένη Μιχαλοπούλου, Σχολική Σύμβουλος ΠΕ01

            12:50 – 13:40   Η αξιοποίηση των Διαδραστικών Σχολικών

                                    Βιβλίων και του  Φωτόδεντρου στη διδακτική

                                    πράξη του ΜτΘ

                                    Πολύβιος Στράντζαλης, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ01

           13:40 – 14:00    Συζήτηση

      Παρακαλούνται οι Διευθυντές των σχολείων να τροποποιήσουν τα ωρολόγια προγράμματα, έτσι ώστε να μην υπάρξει απώλεια διδακτικών ωρών. Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών είναι προαιρετική και η μετακίνησή τους θα γίνει χωρίς δαπάνη για το δημόσιο.

                                                                                                      Με εκτίμηση

                                                                                                 Η Σχολική Σύμβουλος Θεολόγων

                                                                                         Ελένη Μιχαλοπούλου