Ευαγγέλιο της Κυριακής 1 Δεκεμβρίου 2013 (ΙΔ´ Λουκά)

Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα(Λουκ. ιη´ 35-43) 
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐγένετο ἐν τῷ ἐγγίζειν τὸν ᾿Ιησοῦν εἰς ῾Ιεριχὼ τυφλός τις ἐκάθητο παρὰ τὴν ὁδὸν προσαιτῶν· ἀκούσας δὲ ὄχλου διαπορευομένου ἐπυνθάνετο τί εἴη ταῦτα. ᾿Απήγγειλαν δὲ αὐτῷ ὅτι ᾿Ιησοῦς ὁ Ναζωραῖος παρέρχεται. Καὶ ἐβόησε λέγων· ᾿Ιησοῦ υἱὲ Δαυΐδ, ἐλέησόν με. Καὶ οἱ προάγοντες ἐπετίμων αὐτῷ ἵνα σιωπήσῃ· αὐτὸς δὲ πολλῷ μᾶλλον ἔκραζεν· Υἱὲ Δαυΐδ, ἐλέησόν με. Σταθεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς ἐκέλευσεν αὐτὸν ἀχθῆναι πρὸς αὐτόν.᾿Εγγίσαντος δὲ αὐτοῦ ἐπηρώτησεν αὐτὸν λέγων· Τί σοι θέλεις ποιήσω; ῾Ο δὲ εἶπε· Κύριε, ἵνα ἀναβλέψω. Καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῷ· ᾿Ανάβλεψον· ἡ πίστις σου σέσωκέ σε. Καὶ παραχρῆμα ἀνέβλεψε, καὶ ἠκολούθει αὐτῷ δοξάζων τὸν Θεόν· καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἰδὼν ἔδωκεν αἶνον τῷ Θεῷ.

Απόδοση:
Ἐκεῖνο τὸν καιρό, καθὼς ὁ ᾿Ιησοῦς πλησίαζε στὴν ῾Ιεριχώ, ἕνας τυφλὸς καθόταν στὴν ἄκρη τοῦ δρόμου καὶ ζητιάνευε. ῞Οταν ἄκουσε τὸ πλῆθος ποὺ περνοῦσε, ρώτησε νὰ μάθει τί συνέβαινε. Τοῦ εἶπαν ὅτι περνάει ὁ ᾿Ιησοῦς ὁ Ναζωραῖος. Τότε ἐκεῖνος ἄρχισε νὰ φωνάζει δυνατά· «᾿Ιησοῦ, Υἱὲ τοῦ Δαβίδ, σπλαχνίσου με!» Αὐτοὶ ποὺ προπορεύονταν τὸν μάλωναν νὰ σωπάσει, ἐκεῖνος ὅμως φώναζε ἀκόμη πιὸ πολύ· «Υἱὲ τοῦ Δαβίδ, σπλαχνίσου με!» Τότε ὁ ᾿Ιησοῦς στάθηκε κι ἔδωσε ἐντολὴ νὰ τὸν φέρουν κοντά του. Αὐτὸς πλησίασε κι ἐκεῖνος τὸν ρώτησε· «Τί θέλεις νὰ σοῦ κάνω;» «Κύριε, θέλω ν’ ἀποκτήσω τὸ φῶς μου», ἀποκρίθηκε. Κι ὁ ᾿Ιησοῦς τοῦ εἶπε· «Ν’ ἀποκτήσεις τὸ φῶς σου! ῾Η πίστη σου σὲ ἔσωσε». ᾿Αμέσως ὁ τυφλὸς βρῆκε τὸ φῶς του κι ἀκολουθοῦσε τὸν ᾿Ιησοῦ δοξάζοντας τὸν Θεό. Καὶ ὅλος ὁ κόσμος, ὅταν τὸν εἶδε, δοξολογοῦσε τὸν Θεό.

Διευκρίνιση για την πιλοτική εφαρμογή των Νέων προγραμμάτων Σπουδών στην Α' Γυμνασίου

Η εσχατολογία των συναξαριών: Το παράδειγμα της Αγίας Αικατερίνης

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Τα Συναξάρια και οι Βίοι των αγίων αποτελούσαν πάντοτε προσφιλές ανάγνωσμα στις λατρευτικές συνάξεις της Εκκλησίας. Ιδιαίτερα όμως αυτά διαβάζονταν κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας, και έτσι παραμυθούσαν, ενδυνάμωναν και στερέωναν τους χριστιανούς. Εξάλλου, τα Συναξάρια ως διηγήσεις αξιοθαύμαστες αγίων ανδρών και γυναικών με εύληπτα νοήματα, μαρτυρικά κατορθώματα και ασκητικά παλαίσματα, όπου γίνεται υπέρβαση των καθιερωμένων κοινωνικών αντιλήψεων, αποτελούν μετά τα βιβλικά κείμενα άριστα μέσα πνευματικής διδαχής.
β) Πέρα από τις επί μέρους διαφορές του τρόπου ζωής, του μαρτυρίου, της άσκησης αλλά και του αγιασμού των χαριτωμένων μελών της Εκκλησίας που περιλαμβάνονται στα Συναξάρια, υπάρχουν σε αυτά και πολλά κοινά στοιχεία. Λ.χ. η περιφρόνηση των εγκοσμίων αγαθών και ο εσχατολογικός προσανατολισμός της ζωής των αγίων αποτελούν κοινό τόπο στις συναξαριακές διηγήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μάρτυρες, οι όσιοι, οι ασκητές, οι ομολογητές, οι δίκαιοι, αλλά και οι ιεράρχες βρίσκονται σε μια διαρκή πορεία τελείωσης και αγιασμού.
γ) Οι άγιοι πορεύονται την οδό της «ατέλεστης τελειότητας», σύμφωνα με τον Άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο. Αναζητούν τον παράδεισο και τη βασιλεία του Θεού όχι με τη στροφή στο παρελθόν αλλά με τον διαρκή αγώνα στο παρόν και την ελπίδα εισόδου στο «μέλλοντα αιώνα», όπου δεν υπάρχει «οδύνη, λύπη ή στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητη». Οπότε, η χαρά της μετοχής στη θεία δόξα, η φιλία και αγάπη με τους συνανθρώπους οδηγούν σε σχετικοποίηση των εγκοσμίων αγαθών.
δ) Στο Συναξάρι της Αγίας Αικατερίνης αναφέρεται ότι αυτή ήταν «πολλά ωραία και εις το κάλλος αμίμητος, μεγάλη εις την ηλικίαν του σώματος. Ήτις επαιδεύθη πάσαν Ελληνικήν γραφήν, έμαθεν όλους τους ποιητάς, Όμηρον, Βιργίλιον, Αριστοτέλην, και Πλάτωνα. Ου μόνον δε τους φιλοσόφους, αλλά και τας βίβλους των ιατρών, Ασκληπιού, Ιπποκράτους, και Γαληνού. Και απλώς επείν όλην την Ρητορικήν και Λογικήν, και πάσαν λέξιν και γλώσσαν έμαθε, οπού όλοι εθαύμαζαν την σοφίαν της».
ε) Όλα αυτά τα φυσικά και πνευματικά χαρίσματα που διέθετε, δηλαδή το κάλλος, τη λιπαρή παιδεία, αλλά και τις τιμές, τα πλούτη και την επίγεια δόξα που της υποσχόταν ο βασιλεύς, η Αγία Αικατερίνα τα θεωρούσε «σκύβαλα». Επαναλάμβανε με τον τρόπο του βίου της τα λόγια του Αποστόλου Παύλου: «Ηγούμαι πάντα ζημίαν είναι διά το υπερέχον της γνώσεως Χριστού Ιησού του Κυρίου μου, δι’ ον τα πάντα εζημιώθην, και ηγούμαι σκύβαλα είναι ίνα Χριστόν κερδήσω» (Φιλιπ. 3, 8).
στ) Εκείνος που βρίσκεται σε κοινωνία με το πρόσωπο του Κυρίου σχετικοποιεί, χωρίς να υποτιμά, κάθε κοσμική σοφία και γνώση. Προγεύεται το φως και τη λαμπρότητα του παραδείσου. Η αγία μας, που τιμάται από την Εκκλησία στις 25 Νοεμβρίου, ενώ κατείχε όλες τις επιστήμες της εποχής της, συνδέει τη ζωή της με την αλήθεια που κομίζει το πρόσωπο του Χριστού, τον οποίο θεωρεί ως «ωραίον τω κάλλει παρά τους υιούς των ανθρώπων» (βλ. Ψαλμ. 44, 3).
ζ) Στο Συναξάρι της αγίας περιγράφεται θαυματουργική έκσταση με εμφάνιση της Παναγίας αλλά και επίσκεψη του Δεσπότου Χριστού. Η εμπειρία αυτή της ενέπνευσε τον θείο έρωτα, «και τόσον ηλλοιώθη θαυμάσιον αλλοίωσιν, οπού δεν εφρόνει πλέον επίγεια πράγματα. Αλλά μόνο τα άφθαρτα κάλλη του ποθουμένου Χριστού εφαντάζετο». Οπότε, όταν ο βασιλιάς την κολάκευε ονομάζοντάς την «ηλιόμορφη κόρη» και της υποσχόταν να την κάμει βασίλισσα, εκείνη θεωρούσε τον εαυτό της γη και πηλό και την ωραιότητα ως άνθος που μαραίνεται. Η πρόγευση των εσχάτων και της λαμπρότητας της ημέρας του Κυρίου την καθιστούσε ρωμαλέα μπροστά στο μαρτύριο. Έτσι αισθάνεται και καθένας αγωνιζόμενος μπροστά στις δυσκολίες της ζωής, την ασθένεια, ακόμη και τον θάνατο.

Πηγή: http://www.makthes.gr/news/opinions/113309/

Ευαγγέλιο της Κυριακής 24 Νοεμβρίου 2013 (ΙΓ´ Λουκά)

Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα
(Λουκ. ιη´ 18-27)
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄρχων τις προσῆλθε τῷ ᾿Ιησοῦ λέγων· Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; Εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· Τί με λέγεις ἀγαθόν; οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός. Τὰς ἐντολὰς οἶδας· «μὴ μοιχεύσῃς, μὴ φονεύσῃς, μὴ κλέψῃς, μὴ ψευδομαρτυρήσῃς, τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου». ῾Ο δὲ εἶπε· Ταῦτα πάντα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου. ᾿Ακούσας δὲ ταῦτα ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῷ· ῎Ετι ἕν σοι λείπει· πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ διάδος πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι. ῾Ο δὲ ἀκούσας ταῦτα περίλυπος ἐγένετο· ἦν γὰρ πλούσιος σφόδρα. ᾿Ιδὼν δὲ αὐτὸν ὁ ᾿Ιησοῦς περίλυπον γενόμενον εἶπε· Πῶς δυσκόλως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ! Εὐκοπώτερον γάρ ἐστι κάμηλον διὰ τρυμαλιᾶς ῥαφίδος εἰσελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν. Εἶπον δὲ οἱ ἀκούσαντες· Καὶ τίς δύναται σωθῆναι; ῾Ο δὲ εἶπε· Τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν.

Απόδοση:
Εκεῖνο τὸν καιρό, κάποιος ἄρχοντας πλησίασε τὸν ᾿Ιησοῦ καὶ τοῦ εἶπε· «᾿Αγαθὲ Διδάσκαλε, τί νὰ κάνω γιὰ νὰ κληρονομήσω τὴν αἰώνια ζωή;» ῾Ο ᾿Ιησοῦς τοῦ ἀπάντησε· «Γιατί μὲ ἀποκαλεῖς “ἀγαθό”; Κανένας δὲν εἶναι ἀγαθός, παρὰ μόνο ἕνας, ὁ Θεός. Ξέρεις τὶς ἐντολές· μὴ μοιχεύσεις, μὴ σκοτώσεις, μὴν κλέψεις, μὴν ψευδομαρτυρήσεις, τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴ μητέρα σου». Κι ἐκεῖνος τοῦ εἶπε· «῞Ολα αὐτὰ τὰ τηρῶ ἀπὸ τὰ νιάτα μου». ῞Οταν τ’ ἄκουσε ὁ ᾿Ιησοῦς τοῦ εἶπε· «῞Ενα ἀκόμη σοῦ λείπει· πούλησε ὅλα ὅσα ἔχεις καὶ δῶσε τὰ χρήματα στοὺς φτωχούς, κι ἔτσι θὰ ἔχεις θησαυρὸ κοντὰ στὸν Θεό· κι ἔλα νὰ μὲ ἀκολουθήσεις». Μόλις ἐκεῖνος τ’ ἄκουσε αὐτά, πολὺ στενοχωρήθηκε, γιατὶ ἦταν πάμπλουτος. ῞Οταν ὁ ᾿Ιησοῦς τὸν εἶδε τόσο στενοχωρημένον, εἶπε· «Πόσο δύσκολα θὰ μποῦν στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ αὐτοὶ ποὺ ἔχουν τὰ χρήματα! Εὐκολότερο εἶναι νὰ περάσει καμήλα μέσα ἀπὸ βελονότρυπα, παρὰ νὰ μπεῖ πλούσιος στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ». ῞Οσοι τὸν ἄκουσαν εἶπαν· «Τότε ποιὸς μπορεῖ νὰ σωθεῖ;» Κι ἐκεῖνος τοὺς ἀπάντησε· «Αὐτὰ ποὺ γιὰ τοὺς ἀνθρώπους εἶναι ἀδύνατα, γιὰ τὸν Θεὸ εἶναι δυνατά».

 

Το ίδρυμα "Άρτος Ζωής" διοργανώνει διήμερο συνέδριο με θέμα: Η συγχώρηση

Το Ίδρυμα Βιβλικών Σπουδών «Άρτος Ζωής» προσφέρει δωρεάν μαθήματα Συριακής

Η έννοια της θρησκευτικής ελευθερίας και το Μάθημα των Θρησκευτικών

Του Σταύρου Γιαγκάζογλου

1.Οι θεολογικές καταβολές της ετερότητας

Στην κατεύθυνση ενός εναλλακτικού πολιτιστικού παραδείγματος, η θεολογία του προσώπου, όπως την εξέφρασαν οι Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, πέρα από οποιαδήποτε «θρησκευτική» έκπτωση και ιστορική θεσμοποίησή της,  κομίζει έναν βαθύτερο λόγο για την ετερότητα που μπορεί να νοηματοδοτήσει και να εμπνεύσει διαλεκτικά έναν σύγχρονο πολιτισμό, ξεπερνώντας κάθε εγκόσμιο ή μεταφυσικό ολοκληρωτισμό. Η έννοια της ετερότητας καθώς αναπτύσσεται στη σκέψη των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας αποτελεί μία κατ’ εξοχήν σχεσιακή και αναφορική πραγματικότητα που δεν οχυρώνεται στο ίδιον και στην απόρριψη του διαφορετικού, αλλά αντλεί το νόημα και το είναι ακριβώς από την κοινωνία και σχέση ως κενωτικό άνοιγμα στον Άλλον. Η ετερότητα δεν είναι μια ατομική διεκδίκηση, που θεμελιώνεται στον φόβο του άλλου ή στην προστασία από τον άλλο, μια μειοψηφική έκφραση και διαφορά που επιζητεί την ανεκτικότητα της πλειοψηφίας. Αντίθετα, είναι η αποδοχή του άλλου και η αναίρεση της διαίρεσης μέσα από ένα πλέγμα διαπροσωπικών σχέσεων. Πρόκειται, κατά βάση, για μια γόνιμη και εμπνευσμένη συνάντηση του ελληνικού και του βιβλικού ιδεώδους, για την αμοιβαία σύνθεση του οντολογικού ερωτήματος με την προσωπική φανέρωση του Αλλότριου μέσα στην κτίση και την ιστορία.

«idées chrétiennes devenues folles» (Gilbert Keith Chesterton (1874-1936), Evdokimov)

Παρά το οξύμωρον του πράγματος, το σύγχρονο ιδεώδες της ετερότητας, αλλά και η αξία και ο σεβασμός της προσωπικότητας του ανθρώπου ή του ατόμου και των δικαιωμάτων του, έχει θεολογικές ρίζες και καταβολές. Η μακρά διαδικασία εκκοσμίκευσης και τελικά περιθωριοποίησης του δυτικού Χριστιανισμού στο πλαίσιο της νεωτερικότητας είχε ως συνέπεια την αυτονόμηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από την έννοια του προσώπου και την υιοθέτηση μιας αυτόνομης ηθικής. Ο περσοναλισμός του ανθρωπισμού και του υπαρξισμού αντιλαμβάνεται πλέον το πρόσωπο ως μια ενδοκοσμική πραγματικότητα, δίχως οποιαδήποτε μεταφυσική θεμελίωση και αναφορά. Ωστόσο, ο περσοναλισμός αυτός προέκυψε ιστορικά από την αντίληψη του προσώπου ως ατομικής αυτοσυνειδησίας, την οποία εισήγαγε στη δυτική θεολογία ο άγιος Αυγουστίνος και εξέφρασε καταλυτικά ο «τελευταίος Ρωμαίος φιλόσοφος και πρώτος σχολαστικός» Βοήθιος με τον περίφημο ορισμό του: persona est naturae rationabilis individual substantia. Πρόσωπο είναι η ατομική υπόσταση της λογικής φύσεως. Όμως, η αρχική εισαγωγή, σαφώς διαφορετική από την προαναφερθείσα έννοια του προσώπου, έγινε για πρώτη φορά στην ιστορία της σκέψης από τους Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας. Καθώς επισημαίνει ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας, «το πρόσωπον ως έννοια και βίωμα είναι γέννημα και θρέμμα της πατερικής θεολογίας», μια ιστορική και υπαρξιακή πραγματικότητα που φαίνεται να μην έλαβε την δέουσα θέση ούτε καν στην ιστορία της φιλοσοφίας. Η θεολογική σκέψη των Ελλήνων Πατέρων όχι μόνο δεν αποτέλεσε τον «τερματητή του φιλοσοφικού διαλόγου», αλλά συνέχισε αδιάκοπα την ανοικτή φιλοσοφική αναζήτηση με ριζικές υπαρξιακές καινοτομίες, που δεν ήταν απλώς μεταφυσικές προτάσεις ή μυστικιστικές αποδράσεις. 

Αφετηρία της περί προσώπου θεολογίας είναι η εκφρασμένη βιβλική και πρωτοχριστιανική εμπειρία και πίστη στον Τριαδικό Θεό μέσω της ταυτότητας του Χριστού. Ως απόλυτη υπερβατικότητα, ο Θεός είναι απόλυτα ελεύθερος έναντι οποιασδήποτε λογικής, ηθικής ή κοσμικής αρχής και ανάγκης. Αποκαλύπτεται και ενεργεί στην κοσμική φύση όχι ως απρόσωπη δύναμη, αλλά παρεμβαίνει στην ιστορία των ανθρώπων, γνωρίζεται και αναγνωρίζεται από έμπρακτες προσωπικές σχέσεις μαζί τους.

2. Ο πολιτισμός του προσώπου, μεταξύ ιστορικής εκκρεμότητας και εσχατολογικής πραγματικότητας

Στην καμπή μιας ιστορικής μεταστροφής, η νεώτερη ορθόδοξη θεολογία επανακαλύπτει την πατερική σκέψη και το μακρόπνοο έργο της νεοπατερικής σύνθεσης, αναζητώντας για την εποχή μας το πάντοτε επίκαιρο και υπαρξιακό νόημα της θεολογίας. Η έννοια και η σημασία του προσώπου αποτέλεσε κεντρική συνιστώσα της σύγχρονης ορθόδοξης σκέψης από τον Γεώργιο Φλωρόφσκυ και άλλους ρώσους θεολόγους και στοχαστές. Ωστόσο, τη συστηματική ανάδειξη της οντολογίας του προσώπου στο επίπεδο του σύγχρονου θεολογικού και φιλοσοφικού στοχασμού οφείλουμε στο έργο του Χρήστου Γιανναρά και του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα. Πρόκειται για τους κατ’ εξοχήν εκφραστές μιας ρωμαλέας ερμηνευτικής θεολογίας του προσώπου. Ο Μητροπολίτης Ιωάννης Ζηζιούλας, ερμηνεύοντας υπαρξιακά το δόγμα της Αγίας Τριάδος και της Χριστολογίας μέσα από την ευχαριστιακή ταυτότητα της Εκκλησίας, χρησιμοποιεί την έννοια του προσώπου ως πρωταρχική θεολογική κατηγορία. Εξετάζοντας δημιουργικά και κριτικά τον νεώτερο δυτικό περσοναλισμό και υπαρξισμό, παρεμβαίνει και πραγματοποιεί μια θεολογική και υπαρξιακή ερμηνεία της βιβλικής και πατερικής σκέψης, απαντώντας στα θεμελιώδη οντολογικά ερωτήματα του σύγχρονου ανθρώπου. Το πρόβλημα των ορίων της κτιστότητας του ανθρώπου δεν υπερβαίνεται από τη δυνατότητα που κατέχει ήδη η ανθρώπινη φύση ως φυσική εντελέχειά της, αλλά διά του προσώπου ως τρόπου υπάρξεως που έρχεται από την άκτιστη ετερότητα. Η οντολογική έννοια του προσώπου είναι έννοια απόλυτης κατάφασης της παρουσίας, και ενώ βιώνεται «τραγικά» από το κτιστό ως απουσία, μαρτυρεί συγχρόνως ότι υπάρχει αμιγής παρουσία «κάπου» έξω από το κτιστό. Έτσι εξηγείται η επιμονή της Χριστολογίας της Χαλκηδόνας στο ένα πρόσωπο του Χριστού, που είναι το πρόσωπο του Υιού της Τριάδος. Εν τω προσώπω του Χριστού, ο άνθρωπος βιώνει την θέωση, υπερβαίνοντας τα όρια του κτιστού όχι ψυχολογικά ούτε «φυσικά», αλλά διά μέσου ενός προσώπου. Η τοποθέτηση της έννοιας του προσώπου στην άκτιστη ετερότητα του Τριαδικού Θεού επισημαίνει ότι η θεολογία δεν δανείζεται την έννοια του προσώπου από τη φιλοσοφία, για να την εφαρμόσει στον Θεό, αλλά ότι η φιλοσοφία μπορεί να δανεισθεί την έννοια αυτή από τη θεολογία. Ο κρίκος της κοινωνίας ακτίστου Θεού και κτιστού ανθρώπου εκφράζεται «εν προσώπω», ως αντανάκλαση, δηλαδή, της προσωπικής ύπαρξης του Θεού στον άνθρωπο τόσο από τη βιβλική όσο και από την πατερική αντίληψη για το «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν». Το ανθρωπολογικό πρόβλημα της οντολογίας του προσώπου εντοπίζεται, εξ άλλου, στην προτεραιότητα και απολυτότητα της ετερότητας σε σχέση με το γενικό, δηλαδή στο πρόβλημα της σχέσης του «ενός» και των «πολλών». Η λύση αυτού του προβλήματος δόθηκε, κατά την πατερική θεολογία, από την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού, η οποία αποτελεί  πλέον εσχατολογική και εικονολογική πραγματικότητα. Η αλήθεια του προσώπου ως τελική αλήθεια της ύπαρξης είναι εικόνα του μέλλοντος με την έννοια ότι βιώνεται ως διαλεκτική σχέση του εσχατολογικού χαρακτήρα του προσώπου που εισβάλλει στην ιστορία, δίχως να μετατρέπεται σε ιστορία

Για περισσότερα στο ΑΜΕΝ

Δήμητρα Κούκουρα, Εισαγωγή στη Σπουδή της Θεολογίας, Εκδόσεις Mπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη, 2013

Διδακτικό εγχειρίδιο για τους πρωτοετείς φοιτητές του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ., τους υποψηφίους για τις κατατακτήριες εξετάσεις και για εκείνους που επιθυμούν να γνωρίσουν τί είναι η Θεολογία και τη διαχρονική σπουδή της στις Ανώτατες Σχολές στην Ανατολή και τη Δύση μέχρι σήμερα.

Το βιβλίο της καθηγήτριας του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. χωρίζεται σε δύο μέρη:

Στο Α΄ μέρος εξετάζονται οι όροι Εγκυκλοπαιδεία, Εισαγωγή και Θεολογία, οι Ανώτατες Σχολές στην Ανατολή, η διαμόρφωση του Πανεπιστημίου κατά τον Μεσαίωνα στη Δύση και η διδασκαλία της Θεολογίας. Επίσης ο επιστημονικός της χαρακτήρας, οι προοπτικές της στο σύγχρονο πανεπιστήμιο και η σημασία της για την κοινωνία.

Στο Β΄ μέρος παρατίθενται κείμενα συγχρόνων θεολόγων, με θέμα τα χαρακτηριστικά της Θεολογίας, τη σχέση της με την Εκκλησία, την πατερική παράδοση, τις επιστημονικές μεθόδους, τον χρόνο, τον χώρο και τον πολιτιστικό περίγυρο, μέσα στον οποίο καλλιεργείται η θεολογική σκέψη. Στο Επίμετρο οι υποψήφιοι ερευνητές μπορούν να ανεύρουν σύντομες χρήσιμες οδηγίες για την εκπόνηση επιστημονικών εργασιών.

Πηγή: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Τα Εισόδια της Θεοτόκου

Γράφει ο Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης

Κατόπιν της γεννήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, οι άγιοι προπάτορες, Ιωακείμ και Άννα, οι γονείς της Θεοτόκου, κατά την υπόσχεσή τους, πρόσφεραν στον ναό την Παναγία σε ηλικία μόλις τριών χρόνων. Την παρέδωσαν πρόθυμα στον αρχιερέα. Από μικρή καταλάβαινε όλα όσα της συνέβαιναν. Φανέρωσε ότι δεν οδηγήθηκε στον ναό από άλλους, αλλά πήγε η ίδια, μόνη και ελεύθερη. Αγάπησε από μικρή τον Θεό. Εισήλθε στα άγια των αγίων από θείο έρωτα. Εκεί έμπαινε μόνο ο αρχιερέας μόνο μία φορά το έτος. Ο φωτισμένος αρχιερέας με θεϊκή προσταγή επέτρεψε στην Παναγία να μείνει στα άγια των αγίων. Έμεινε εκεί με προσευχή και αφιέρωση δώδεκα έτη.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, σε ωραιότατο λόγο του, φωτισμένος μας φανερώνει τη ζωή της Παναγίας. Μόνιμη εργασία της ήταν η θεία θεωρία. Την υπηρετούσαν άγγελοι Θεού και όλη της η ζωή ήταν αγγελική. Σιωπηλή, σεμνή, σοβαρή στα άγια των αγίων με την αρέμβαστη και συνεχή προσευχή της. Άνοιξε έτσι νέα οδό για τον ουρανό, που ονομάζεται εύλαλη σιωπή, θεϊκή σιγή, θεία σιωπή. Είχε παραδώσει ολόκληρη τη ζωή στον πανοικτίρμονα Θεό. Από το κατ’ εικόνα πήγε στο καθ’ ομοίωση και τον Θεό ομοίωσε με τον άνθρωπο.
Όταν η Θεοτόκος έγινε δεκαπέντε χρόνων, ο σώφρωνας Ιωσήφ, κατά τη θεία Πρόνοια, πήρε από τον Προφήτη Ζαχαρία την Παναγία για να τη φυλάξει, έτσι ώστε να προετοιμαστεί η πραγματοποίηση του μεγάλου μυστηρίου της σαρκώσεως του Υιού του Θεού. Μετά την παραλαβή από τον Ιωσήφ πραγματοποιήθηκε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου από τον αρχάγγελο Γαβριήλ.
Είναι ένα θαύμα πώς μια μικρή παιδούλα μένει επί δώδεκα χρόνια στον ναό. Δίχως τους σεβαστούς γονείς της, τους αγαπητούς συνομήλικους φίλους της, παρέες, παιχνίδια και περιπάτους. Όλα τα αντικαθιστούσε η προσευχή. Απορίας άξιο το γενόμενο. Τι να πει κανείς; Τι να θαυμάσει; Εισέρχεται η μικρή Παναγία στον ναό και μένει εκεί ατάραχη, ειρηνική, γαληνιαία, ησύχια. Ο ναός γίνεται ευχάριστη κατοικία. Ο αρχιερέας σοφός διδάσκαλος. Σήμερα δεν πηγαίνουμε ούτε για λίγο στον ναό. Ο άνθρωπος βαριέται την πνευματική ζωή. Οι άνθρωποι ασχολούνται με ξένα, αλλότρια και κοσμικά. Η ωραία, καλή και σιωπηλή Θεοτόκος να πρεσβεύει και να μας βάλει κι εμάς στον ναό.

Πηγή: http://www.makthes.gr/news/opinions/112943/

Άγιος Πρόκλος Κωνσταντινουπόλεως: ο καρτερικός επίσκοπος

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Η μεγαλύτερη προσφορά της Εκκλησίας στον κόσμο είναι οι άγιοι. Όταν η Εκκλησία αναδεικνύει αγίους, είναι ζωντανή και ακμάζουσα. Οι άγιοι αισθητοποιούν το μυστήριο της πίστεως. Φανερώνουν με την αγία βιοτή τους την οδό της σωτηρίας. Μπορεί να είναι διαφορετικοί μεταξύ τους, αλλά τους ενώνει η χάρη του Θεού. Οι άγιοι παρουσιάζουν σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο βιωμένο το Ευαγγέλιο του Χριστού. Κι ενώ ζουν στη γη, πολιτεύονται στον ουρανό, αφού εμπνευστής, οδηγός, συμπαραστάτης και βοηθός τους είναι ο Ζωοδότης Χριστός.
β) Στις 20 Νοεμβρίου μαζί με άλλους αγίους η Εκκλησία τιμά και τον Άγιο Πρόκλο, που διετέλεσε πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ο άγιος αυτός είναι άγνωστος στο ευρύ κοινό, αλλά ο βίος του είναι αξιοθαύμαστος. Παρότι ικανός και μορφωμένος, διακρινόταν για την άμετρη ταπείνωσή του, αφού δεν ενδιαφερόταν τόσο για τη δική του ανάδειξη όσο για το καλό και την ειρήνευση της Εκκλησίας. Τέσσερις φορές υποψήφιος για τον πατριαρχικό θρόνο, μόλις την τέταρτη αναδείχθηκε πατριάρχης.
γ) Στον Συναξαριστή αναφέρεται ότι: «Ο εν Aγίοις Πατήρ ημών Πρόκλος, ήκμαζε κατά τους χρόνους Θεοδοσίου του μικρού, εν έτει 408. Mε το να ήτον δε ευλαβής και ενάρετος, εχειροτονήθη επίσκοπος Kυζίκου από τον Άγιον Σισίνιον πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως. Πηγαίνωντας δε εις την Kύζικον, δεν έγινε δεκτός από τους κληρικούς της επαρχίας του, διατί είχον χειροτονήση έτερον, Δαλμάτον ονόματι. Όθεν εγύρισεν οπίσω εις την Kωνσταντινούπολιν μένωντας σχολάζων από επαρχίαν».
δ) Χωρίς να λυπηθεί, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου μπορεί να ζούσε ως «σχολάζων», αλλά η προσφορά του ήταν μεγάλη, αφού δίδασκε με ευγλωττία την ορθόδοξη πίστη. Όταν πέθανε ο πατριάρχης Σισίνιος, προτάθηκε για πατριάρχης ο Πρόκλος. Παρότι δεν εξελέγη, συνέχισε να διακονεί την Εκκλησία. Όταν εμφανίστηκε η αίρεση του Νεστορίου, ο ενάρετος και ειρηνικός επίσκοπος υπερασπίστηκε θερμά την ορθή πίστη. Μετά την καταδίκη του Νεστορίου και παρότι είχε δώσει πλείστες όσες πνευματικές μάχες, παραγκωνίζεται για τρίτη φορά και στον θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως εκλέγεται ο Μαξιμιανός. Διακόνησε με ταπείνωση και αφοσίωση τον νέο πατριάρχη και μετά τον θάνατό του επελέγη τελικά πατριάρχης.
ε) Η προσήλωση του Πρόκλου στα ουσιώδη της χριστιανικής ζωής και η καρτερία του στην περιφρόνηση και τον παραγκωνισμό συνέβαλαν ώστε να αναδειχθεί σπουδαίος. Συνεχιστής της εκκλησιαστικής παράδοσης του ιερού Χρυσοστόμου και συνεργάτης του ιερού πατρός, εργάσθηκε με επιείκεια και σύνεση για να επαναφέρει στην Εκκλησία τόσο τους αιρετικούς οπαδούς του Νεστορίου όσο και εκείνους που είχαν σκορπίσει εξαιτίας των εξοριών του αγίου Ιωάννου. Ανεξίκακος, πράος και μετριοπαθής βοήθησε σημαντικά στη διαμόρφωση του χριστολογικού δόγματος, ειρήνευσε την Εκκλησία και με τις θαυμάσιες ομιλίες στην Παναγία καθιέρωσε τα προσωνύμια «Θεοτόκος» και «αειπάρθενος».
στ) Η Παναγία από τον άγιο Πρόκλο χαρακτηρίζεται «εργαστήριον ενώσεως των δύο φύσεων» του ενανθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του Θεού. Όπως ακριβώς η λυχνία δεν είναι η αιτία του φωτός, αλλά όχημά του, έτσι και η Παναγία δεν είναι Θεός, αλλά ναός του Θεού. Ο Άγιος Πρόκλος στηρίζει το «αειπάρθενον» της Παναγίας και τον όρο «Θεοτόκος» στην επίσκεψη του Θεού Λόγου. Η θεία επίσκεψη, που ονομάζεται «ανιστόρητη είσοδος και ανερμήνευτη έξοδος», καθιστά την Παναγία Θεοτόκο.
ζ) Εκτός από τις διασαφήσεις στο δόγμα της ενανθρώπησης, ο άγιος εισήγαγε στη λατρεία κατά τη διάρκεια καταστροφικών σεισμών στην Κωνσταντινούπολη τον γνωστό Τρισάγιο Ύμνο: «Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος ελέησον ημάς». Ακόμη, φρόντισε για την ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τη μεταφορά τους από τα Κόμανα στην Κωνσταντινούπολη και την απόθεσή τους στο ναό των Αγίων Αποστόλων, αφήνοντας τη φήμη αγίου ανδρός.

 

Πηγή: http://www.makthes.gr/news/opinions/112942/

Ευαγγέλιο της Κυριακής 17/11/2013 (Θ΄ Λουκά)

Το Ευαγγελικό ανάγνωσμα

 

(Λουκ. ιβ´ 16-21)

Εἶπεν ὁ Κύριος τὴν παραβολὴν ταύτην· ᾿Ανθρώπου τινὸς πλουσίου εὐφόρησεν ἡ χώρα· καὶ διελογίζετο ἐν ἑαυτῷ λέγων· Τί ποιήσω, ὅτι οὐκἔχω ποῦ συνάξω τοὺς καρπούς μου; Καὶ εἶπε· Τοῦτο ποιήσω· καθελῶμου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω, καὶ συνάξω ἐκεῖ πάντα τὰγενήματά μου καὶ τὰ ἀγαθά μου, καὶ ἐρῶ τῇ ψυχῇ μου· Ψυχή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά· ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου. Εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Θεός· ῎Αφρων, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σουἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται; Οὕτως ὁ θησαυρίζωνἑαυτῷ, καὶ μὴ εἰς Θεὸν πλουτῶν. Ταῦτα λέγων ἐφώνει· ῾Ο ἔχων ὦταἀκούειν, ἀκουέτω.

Απόδοση σε απλή γλώσσα

Εἶπε ὁ Κύριος αὐτὴ τὴν παραβολή· «Κάποιου πλούσιου ἀνθρώπου τὰ χωράφια ἔδωσαν ἄφθονη σοδειά. Τότε ἐκεῖνος σκεφτόταν καὶ ἔλεγε· “τίνὰ κάνω; Δὲν ἔχω μέρος νὰ συγκεντρώσω τὰ γεννήματά μου! ᾿Αλλὰ νά τί θὰ κάνω”, εἶπε. “Θὰ γκρεμίσω τὶς ἀποθῆκες μου καὶ θὰ χτίσω μεγαλύτερες γιὰ νὰ συγκεντρώσω ἐκεῖ ὅλη τὴ σοδειά μου καὶ τ’ ἀγαθά μου. Μετὰ θὰ πῶ στὸν ἑαυτό μου· τώρα ἔχεις πολλὰ ἀγαθά, ποὺ ἀρκοῦν γιὰ χρόνια πολλά· ξεκουράσου, τρῶγε, πίνε, διασκέδαζε”. Τότε τοῦ εἶπεὁ Θεός· “ἀνόητε. Αὐτὴ τὴ νύχτα θὰ παραδώσεις τὴ ζωή σου. Αὐτά, λοιπόν, ποὺ ἑτοίμασες σὲ ποιὸν θὰ ἀνήκουν;” Αὐτά, λοιπόν, παθαίνει ὅποιος μαζεύει πρόσκαιρους θησαυροὺς καὶ δὲν πλουτίζει τὸν ἑαυτό του μὲ ὅ,τι θέλει ὁ Θεός». ᾿Αφοῦ τὰ εἶπε ὅλα αὐτά, πρόσθεσε μὲ ἔμφαση· «῞Οποιος ἔχει αὐτιὰ γιὰ ν’ ἀκούει ἂς τὰ ἀκούει».

Πραγματοποιήθηκε η Επιμορφωτική Συνάντηση Θεολόγων της Δ.Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης

Στις 12 Νοεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της Δ/νσης Δυτικής Θεσσαλονίκης η Επιμορφωτική Συνάντηση των Θεολόγων της Δυτικής Θεσσαλονίκης.

Στο φιλόξενο αυτό χώρο της Δ/νσης που δέθεσε όλη την υλικοτεχνική υποδομή (Διαδίκτυο, προτζέκτορα, υπολογιστή, μικρόφωνα κ.α.) παρουσίασαν εισηγήσεις ο Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων κ. Πολύβιος Στράντζαλης, και η Σχολική Σύμβουλος Θεολόγων κ. Μαρία Συργιάννη.

 

Η επιμορφωτική  συνάντηση ξεκίνησε με την επισήμανση από τον κ. Στράντζαλη της αναγκαιότητας του προγραμματισμού της διδακτέας ύλης στην αρχή του σχολικού έτους και την αξία των οδηγιών διδασκαλίας για την επίτευξη των στόχων του ΜτΘ σε κάθε τάξη του Γυμνασίου, Λυκείου και ΕΠΑΛ. Παρουσιάστηκε η νέα εγκύκλιος για τις απαλλαγές απο το Μτθ και έγινε αναφορά στην τελευταία

εγκύκλιο για τις αναθέσεις των μαθημάτων.  Η εισήγηση του κ. Στράντζαλη έκλεισε με την παρουσίαση του Ψηφιακού σχολείου (Ηλεκτρονικά εμπλουτισμένα βιβλία Θρησκευτικών, Φωτόδεντρο).

 

 

Ακολούθησε η εισήγηση του κ. Μαρίας Συργιάννη που αναφερόταν στις "Βιωματικές Δράσεις στο Γυμνάσιο" και στις "Ερευνητικές Εργασίες στο Λύκειο". Η κ. Συργιάννη παρουσίασε όλα τα σχετικά με τις Βιωματικές Δράσεις και τις  Ερευνητικές Εργασίες δηλ. τις εγκυκλίους, τις παιδαγωγικές αρχές που τις διέπουν, τις διαδικασίες που ακολουθούνται, τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται, τις φάσεις κ.α.

 

 

Εκπαιδευτική ημερίδα για τη διδασκαλία των θρησκευτικών στα δημοτικά σχολεία

Οι Σχολικοί Σύμβουλοι 1^ης και 4^ης Δημοτικής Εκπαίδευσης Ημαθίας σε συνεργασία με τη Δ/νση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας διοργάνωσαν χθες Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2013  στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, εκπαιδευτική ημερίδα με θέμα τη διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος στο δημοτικό σχολείο.

Το πρόγραμμα της εκπαιδευτικής συνάντησης ήταν το εξής:

α) Νικόλαος Ακριτίδης , Προϊστάμενος Επιστημονικής & Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Α/θμιας Εκπ/σης Κεντρικής Μακεδονίας.

Θέμα: «Το περιεχόμενο και το νομικό πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών στην Α/θμια Εκπ/ση»

β) Μαρία Συργιάννη, Σχολική Σύμβουλος Β/θμιας Εκπ/σης Θεολόγων Κεντρικής Μακεδονίας.

Θέμα: «Διδάσκοντας Θρησκευτικά σύμφωνα με το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα στο Δημοτικό Σχολείο»

γ) Διονύσιος Διαμαντόπουλος, Διευθυντής  Π.Ε Ημαθίας.

Θέμα: «Θρησκευτικό μάθημα: από την ομολογιακή μύηση στην Ορθόδοξη Χριστιανική κληρονομιά»

δ) Γεώργιος Χαλκιάς, υπ. διδάκτωρ, Σχολικός Σύμβουλος 3^ης Εκπ/κής Περιφέρειας Ν. Ημαθίας,

Θέμα: «Η νοηματοδότηση της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και της αντιρατσιστικής αγωγής στο μάθημα των Θρησκευτικών»

δ) Γεώργιος Παπαγεωργίου, Σχολικός Σύμβουλος 4^ης Εκπ/κής Περιφέρειας Ν. Ημαθίας

Θέμα: « Επίπεδο δυσκολίας και μεθοδολογία σχολικών εγχειριδίων του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό Σχολείο»

ε) Φώτιος Κουτσουπιάς, Σχολικός Σύμβουλος 1^ης Εκπ/κής Περιφέρειας Ν. Ημαθίας

Θέμα: « Η προετοιμασία των εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών».

Η συνάντηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των καθιερωμένων επιμορφωτικών συναντήσεων που πραγματοποιούνται μέσα στην τρέχουσα σχολική χρονιά. Διευκρινίζεται ότι προηγήθηκαν δύο παρόμοιες συναντήσεις για τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος και των μαθηματικών αντίστοιχα, ενώ έπεται και μία εκπαιδευτική ημερίδα με θέμα τη διδασκαλία της Ιστορίας.

 

Παγκρήτια θεολογική διημερίδα : "1700 χρόνια από το Διάταγμα των Μεδιολάνων: Η σημασία του στην εποχή μας"

 

Ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Θεολόγων σε συνεργασία με την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης και υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου προγραμματίζει παγκρήτια θεολογική διημερίδα, με θέμα "1700 χρόνια από το Διάταγμα των Μεδιολάνων: Η σημασία του στην εποχή μας", στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, στις 22-23 Νοεμβρίου 2013.
Παρακάτω ακολουθεί η σχετική ανακοίνωση - πρόσκληση προς τους Θεολόγους της Κρήτης του Δ.Σ. του Συνδέσμου:
Κατά το τρέχον έτος 2013 συμπληρώνονται 1700 χρόνια από την υπογραφή του Διατάγματος των Μεδιολάνων, γνωστού και ως Διατάγματος της Ανεξιθρησκίας. Με την προτροπή του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου γίνονται ανά τον κόσμο ποικίλες εκδηλώσεις τόσο για να τιμηθεί η ιστορική επέτειος όσο και να τονισθεί η σημασία της στην εποχή μας.
Με ιδιαίτερη χαρά, σας ανακοινώνουμε τη διοργάνωση διήμερης θεολογικής διημερίδας/συνεδρίου, με θέμα “1700 χρόνια από το Διάταγμα των Μεδιολάνων: Η σημασία του στην εποχή μας”, η οποία θα γίνει στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης, στις 22-23 Νοεμβρίου 1013, σύμφωνα με το συνημμένο πρόγραμμα.
Η διημερίδα πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης και υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου, ύστερα από ευγενική πρόταση και πρωτοβουλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλοχίου.
Έχουμε ζητήσει την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας για τη συμμετοχή των θεολόγων εκπαιδευτικών, με απουσία μιας ημέρας από τα σχολικά καθήκοντα (Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2013), σε συνεργασία με τη Δ/νση του σχολείου τους.

 Βασικοί στόχοι της διημερίδας είναι:

Να μελετήσουμε τις ιστορικές παραμέτρους του επετειακού γεγονότος.
Να αναζητήσουμε διαστάσεις των σχέσεων θρησκείας, πολιτικής και κοινωνίας.
Να εξετάσουμε την προβληματική σύγχρονων ζητημάτων θρησκευτικής συνείδησης και θρησκευτικής έκφρασης.
Να ενημερωθούμε για ευρωπαϊκές πολιτικές ως προς την προαγωγή και προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας.
Να διερευνήσουμε την έννοια της θρησκευτικής ελευθερίας στο μάθημα των Θρησκευτικών.
Να μελετήσουμε διαστάσεις της θρησκευτικής ελευθερίας στην Ελλάδα του σήμερα.

Τις κύριες εισηγήσεις έχουν κληθεί να παρουσιάσουν ειδικοί εισηγητές από τον χώρο της ακαδημαϊκής έρευνας, της πολιτικής και της εκπαίδευσης.

Πηγή: http://e-theologia.blogspot.gr/2013/11/1700.html?spref=fb
 

Η απήχηση της διδασκαλίας του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

 Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

 

α) Η διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά (14ος αιώνας) περί διακρίσεως αμέθεκτης ουσίας και μεθεκτών ακτίστων ενεργειών στο Θεό, στηριγμένη όχι τόσο στη διανοητική γνώση και τους ψυχρούς φιλοσοφικούς συλλογισμούς όσο στην εμπειρική βίωση της κοινωνίας με το Θεό, αμφισβητήθηκε έντονα στην εποχή του. Οι αμφισβητήσεις συζητήθηκαν σε συνόδους στην Κωνσταντινούπολη και τελικά επικυρώθηκε πανηγυρικά η διδασκαλία του θεοφόρου πατρός.
β) Ο πνευματικός αγώνας των ησυχαστών να συγκεντρώσουν το νου, ο οποίος «επί τα έξω σκεδάννυσι», και να τον προσηλώσουν στην καρδιά δεν αφορά απλώς κάποια τεχνική σωματική μέθοδο. Αποτελεί τρόπο άσκησης, ησυχίας και χαρισματική οδό θεογνωσίας. Μετά την ενανθρώπηση, διδάσκει ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, οφείλουμε να αναζητούμε τη χάρη του Πνεύματος στα σώματά μας, που έχουν καθαγιαστεί από τα μυστήρια της Εκκλησίας.
γ) Το ανθρώπινο σώμα έχει δημιουργηθεί, για να καταστεί κατοικητήριο του Θεού, και η καθαρή καρδιά αποτελεί θρόνο της χάρης. Οπότε η συγκέντρωση του νου στο σώμα, που διασκορπίζεται με τις αισθήσεις, και η προσήλωσή του στο ηγεμονικό όργανο, την καρδιά, προετοιμάζει τον αγωνιζόμενο για την κοινωνία με το Θεό. Η εσωστρέφεια αυτή δεν σημαίνει αποστασιοποίηση από τα προβλήματα του κόσμου. Αντίθετα με καθαρή καρδιά και φωτισμένο νου αυτά αντιμετωπίζονται αποτελεσματικότερα.
δ) Η διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά έγινε το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίχθηκαν οι ορθόδοξοι, προκειμένου να απαντήσουν στην πολεμική του Ρωμαιοκαθολικισμού κατά την Τουρκοκρατία. Ενώ ταυτόχρονα χάρη σε αυτή συνεχίστηκε η θεολογική βυζαντινή παράδοση και αναγεννήθηκε η πνευματική ζωή. Γι’ αυτό προφανώς η λατινική προπαγάνδα προσπάθησε με πολλούς τρόπους να διαβάλει τον Άγιο Γρηγόριο ως αιρετικό και φαυλόβιο, να αφανίσει τα έργα του και να προσβάλει τη μνήμη του. Μέχρι και τον αναθεματισμό του θεοφόρου Αγίου ζητούσαν οι Λατίνοι από τους μαθητές της Σχολής του Αγίου Αθανασίου στη Ρώμη, που είχαν ιδρύσει οι πάπες για φοιτητές της Ορθόδοξης Ανατολής.
ε) Παρ’ όλα αυτά φαίνεται ότι με τη διδασκαλία και το έργο του ο άγιος του 14ου αιώνα προετοίμαζε το γένος των Ορθοδόξων να αντέξει στην επερχόμενη αιχμαλωσία. Και δεν είναι λίγοι σήμερα εκείνοι που θεωρούν ότι η διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου για πρόταξη της άσκησης, της λιτής ζωής, της εσωτερικής ησυχίας και της προσευχής λείανε τις ψυχές των χριστιανών και τις μπόλιασε με τη διπλή εντολή της αγάπης προς το Θεό και της αγάπης προς τον πλησίον.
στ) Το ησυχαστικό κλίμα του 14ου αιώνα, που ανανεώθηκε με τη φιλοκαλική κίνηση του 18ου αιώνα, μπόλιασε το γένος με ήθος συντετριμμένης καρδίας, μετάνοιας, υπομονής και χριστιανικής καρτερίας. Και αυτή η εσωτερική δύναμη κράτησε άσβεστη τη φλόγα της πίστεως και ζωντανή την ελπίδα για αρκετές εκατονταετίες. Η εσωτερική ησυχαστική ζωή δεν είναι αδράνεια και απραξία, όπως θεωρούν ορισμένοι. Δημιουργεί τις προϋποθέσεις για υγιή κοινωνικότητα και κοινωνική ειρήνη.
ζ) Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ησυχαστής επίσκοπος μπαίνοντας στη Θεσσαλονίκη, η οποία είχε ταλαιπωρηθεί από ταραχές και εσωτερικό διχασμό, ανέγνωσε στην είσοδο της πόλης θαυμάσια ομιλία περί ειρήνης. Στην ομιλία αυτή καταδικάζονται το αμοιβαίο μίσος, η αφροσύνη και οι έριδες. Αυτά έχουν ως αιτία την κοινή αμαρτία και την αποστροφή του Θεού. Έτσι γεννιέται εμφύλια στάση και σύγχυση. Οπότε η θεραπεία επέρχεται με την επιστροφή στην οδό του ευαγγελίου, τη συμφιλίωση με το Θεό, την αειθαλή και παντοτινή ομόνοια, την ειρήνη και την αγάπη, αλλά και με την αναγνώριση της συγγένειας μεταξύ των ανθρώπων, αφού όλοι είναι της ίδιας φύσεως, άνθρωποι θεοειδείς.

Πηγή: http://www.makthes.gr/news/opinions/112574/

Ευαγγέλιο της Κυριακής 10 Νοεμβρίου 2013 (Η´ Λουκά)

Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα
(Λουκ. ι´ 25-37) Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, νομικός τις προσῆλθε τῷ ᾿Ιησοῦ ἐκπειράζων αὐτὸν καὶ λέγων· Διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; ῾Ο δὲ εἶπε πρὸς αὐτόν· ᾿Εν τῷ νόμῳ τί γέγραπται; πῶς ἀναγινώσκεις; ῾Ο δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· «᾿Αγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου», καὶ «τὸν πλησίον σου ὡς ἑαυτόν». Εἶπε δὲ αὐτῷ· ᾿Ορθῶς ἀπεκρίθης· τοῦτο ποίει καὶ ζήσῃ. ῾Ο δὲ θέλων δικαιοῦν ἑαυτὸν εἶπε πρὸς τὸν ᾿Ιησοῦν· Καὶ τίς ἐστί μου πλησίον; ῾Υπολαβὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν· ῎Ανθρωπός τις κατέβαινεν ἀπὸ ῾Ιερουσαλὴμ εἰς ῾Ιεριχώ, καὶ λῃσταῖς περιέπεσεν· οἳ καὶ ἐκδύσαντες αὐτὸν καὶ πληγὰς ἐπιθέντες ἀπῆλθον ἀφέντες ἡμιθανῆ τυγχάνοντα. Κατὰ συγκυρίαν δὲ ἱερεύς τις κατέβαινεν ἐν τῇ ὁδῷ ἐκείνῃ, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἀντιπα-ρῆλθεν. ῾Ομοίως δὲ καὶ Λευΐτης γενόμενος κατὰ τὸν τόπον, ἐλθὼν καὶ ἰδὼν ἀντιπαρῆλθε. Σαμαρείτης δέ τις ὁδεύων ἦλθε κατ᾿ αὐτόν, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἐσπλαγχνίσθη, καὶ προσελθὼν κατέδησε τὰ τραύματα αὐτοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον, ἐπιβιβάσας δὲ αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἴδιον κτῆνος ἤγαγεν αὐτὸν εἰς πανδοχεῖον καὶ ἐπεμελήθη αὐτοῦ· καὶ ἐπὶ τὴν αὔριον ἐξελθών, ἐκβαλὼν δύο δηνάρια ἔδωκε τῷ πανδοχεῖ καὶ εἶπεν αὐτῷ· ᾿Επιμελήθητι αὐτοῦ, καὶ ὅ τι ἂν προσδαπανήσῃς, ἐγὼ ἐν τῷ ἐπανέρχεσθαί με ἀποδώσω σοι. Τίς οὖν τούτων τῶν τριῶν πλησίον δοκεῖ σοι γεγονέναι τοῦ ἐμπεσόντος εἰς τοὺς λῃστάς; ῾Ο δὲ εἶπεν· ῾Ο ποιήσας τὸ ἔλεος μετ᾿ αὐτοῦ. Εἶπεν οὖν αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· Πορεύου καὶ σὺ ποίει ὁμοίως.

Απόδοση:
Ἐκεῖνο τὸν καιρό, κάποιος νομοδιδάσκαλος πλησίασε τὸν ᾿Ιησοῦ, καὶ γιὰ νὰ τὸν φέρει σὲ δύσκολη θέση τοῦ εἶπε· «Διδάσκαλε, τί πρέπει νὰ κάνω γιὰ νὰ κερδίσω τὴν αἰώνια ζωή;» ῾Ο ᾿Ιησοῦς τὸν ρώτησε· «῾Ο νόμος τί γράφει;» ᾿Εκεῖνος ἀπάντησε· Ν’ ἀγαπᾶς τὸν Κύριο τὸν Θεό σου μ’ ὅλη τὴν καρδιά σου καὶ μ’ ὅλη τὴν ψυχή σου, μ’ ὅλη τὴ δύναμή σου καὶ μ’ ὅλο τὸν νοῦ σου· καὶ τὸν πλησίον σου ὅπως τὸν ἑαυτό σου.«Πολὺ σωστὰ ἀπάντησες», τοῦ εἶπε ὁ ᾿Ιησοῦς· «αὐτὸ κάνε καὶ θὰ ζήσεις». ᾿Εκεῖνος ὅμως, θέλοντας νὰ δικαιολογήσει τὸν ἑαυτό του, εἶπε στὸν ᾿Ιησοῦ· «Καὶ ποιὸς εἶναι ὁ πλησίον μου;» Πῆρε τότε ἀφορμὴ ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπε· «Κάποιος ἄνθρωπος, κατεβαίνοντας ἀπὸ τὰ ῾Ιεροσόλυμα γιὰ τὴν ῾Ιεριχώ, ἔπεσε πάνω σὲ ληστές. Αὐτοὶ τὸν ξεγύμνωσαν, τὸν τραυμάτισαν καὶ ἔφυγαν παρατώντας τον μισοπεθαμένο. ᾿Απὸ κεῖνο τὸν δρόμο ἔτυχε νὰ κατεβαίνει καὶ κάποιος ἱερέας, ὁ ὁποῖος τὸν εἶδε, ἀλλὰ τὸν προσπέρασε χωρὶς νὰ τοῦ δώσει σημασία. Τὸ ἴδιο καὶ κάποιος λευΐτης, ποὺ περνοῦσε ἀπὸ κεῖνο τὸ μέρος· παρ’ ὅλο ποὺ τὸν εἶδε κι αὐτός, τὸν προσπέρασε χωρὶς νὰ τοῦ δώσει σημασία. Κάποιος ὅμως Σαμαρείτης ποὺ ταξίδευε, ἦρθε πρὸς τὸ μέρος του, τὸν εἶδε καὶ τὸν σπλαχνίστηκε. Πῆγε κοντά του, ἄλειψε τὶς πληγές του μὲ λάδι καὶ κρασὶ καὶ τὶς ἔδεσε καλά. Μάλιστα τὸν ἀνέβασε στὸ δικό του τὸ ζῶο, τὸν ὁδήγησε στὸ πανδοχεῖο καὶ φρόντισε γι’ αὐτόν. Τὴν ἄλλη μέρα φεύγοντας ἔβγαλε κι ἔδωσε στὸν πανδοχέα δύο δηνάρια καὶ τοῦ εἶπε· “φρόντισέ τον, κι ὅ,τι παραπάνω ξοδέψεις, ἐγὼ ὅταν ξαναπεράσω θὰ σὲ πληρώσω”. Ποιὸς λοιπὸν ἀπ’ αὐτοὺς τοὺς τρεῖς κατὰ τὴ γνώμη σου ἀποδείχτηκε “πλησίον” ἐκείνου ποὺ ἔπεσε στοὺς ληστές;» ῾Ο νομοδιδάσκαλος ἀπάντησε· «᾿Εκεῖνος ποὺ τὸν σπλαχνίστηκε». Τότε ὁ ᾿Ιησοῦς τοῦ εἶπε· «Πήγαινε, καὶ νὰ κάνεις κι ἐσὺ τὸ ἴδιο».

Βίος του αγίου Νεκταρίου

Ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως γεννήθηκε την Τρίτη 1 Οκτωβρίου του 1846 στην Σηλυβρία της Τουρκοκρατούμενης Θράκης, από ευσεβείς και φτωχούς γονείς -τους Δήμο (Δημοσθένη) και Μπαλού (Βασιλική) Κεφαλά. Ο πατέρας του καταγόταν από τα Ιωάννινα, ναυτικός στο επάγγελμα, και η μητέρα του καταγόταν από την Σηλυβρία. Ήταν το πέμπτο παιδί της οικογένειας και είχε πέντε ή έξη αδέρφια: τον Δημήτριο, τον Γρηγόριο, τη Σμαράγδα, τη Σεβαστή, τη Μαριώρα και τον Χαραλάμπη (το όνομα και η ύπαρξη του οποίου εμφανίζονται στην διαθήκη του Αγίου, ενώ κάποιες πηγές τον θέλουν να αντικατέστησε τον Άγιο ως διδάσκαλος στο χωριό Λιθί της Χίου). Κατά την βάπτιση του δε, του δόθηκε το όνομα Αναστάσιος.
Τα πρώτα γράμματα μαζί με χριστιανικές διδαχές τα έλαβε από την μητέρα του. Στη Σηλυβρία τελείωσε το δημοτικό και το σχολαρχείο. Ήταν ένα ευφυέστατο παιδί με πολύ καλή μνήμη, που έδειξε την διδασκαλική και θεολογική του κλίση από πολύ νωρίς. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι σε ηλικία μόλις επτά ετών, έραβε φύλλα χαρτιού μεταξύ τους με σκοπό να φτιάξει βιβλία για να γράψει σε αυτά τα λόγια του Θεού, όπως ο ίδιος είπε στην μητέρα του.

Κατόπιν μετανάστευσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου εργάστηκε στην αρχή σε καπνοπωλείο, τόσο για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένεια του όσο και για να μπορέσει να συνεχίσει τις σπουδές του. Εκείνο τον καιρό άρχισε να μελετά και να συλλέγει ρητά και αποφθέγματα Αγίων Πατέρων και κλασικών φιλοσόφων, τα οποία αποτέλεσαν το δίτομο βιβλίο «Ιερών και φιλοσοφικών λογίων θησαύρισμα», που εξέδωσε το 1895. Τα συγκέντρωνε όχι μόνο για δική του χρήση αλλά και για να μπορέσει να τα μεταφέρει στους συνανθρώπους του και να τους ωφελήσει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πλευράς του χαρακτήρα του είναι ότι έγραφε κάποια από αυτά τα γνωμικά στις χάρτινες καπνοσακούλες του καπνοπωλείου, ώστε να τα διαβάσουν και να ωφεληθούν όσοι τις χρησιμοποιούσαν. Η πρακτική αυτή δε, έλυνε και το πρόβλημα της δημοσίευσης τους από εκείνον, ελλείψει χρηματικών πόρων.
Πριν ακόμα συμπληρώσει το 20ο έτος της ηλικίας του, προσελήφθη ως παιδονόμος στο, εν Κωνσταντινούπολη, σχολείο του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου (διευθυντής του σχολείου αυτού ήταν ο θείος του -από την πλευρά της μητέρας του- Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης) όπου συνέχισε τις σπουδές του, ενώ ταυτόχρονα εργαζόταν διδάσκοντας τις μικρότερες τάξεις.
Την ίδια περίοδο έλαβε χώρα και το πρώτο θαύμα του Αγίου Νεκταρίου. Ενώ βρισκόταν σε ιστιοφόρο και ταξίδευε για να πάει από την Κωνσταντινούπολη στην ιδιαίτερη πατρίδα του -για να εορτάσει μαζί με την οικογένεια του τα Χριστούγεννα- έπιασε μεγάλη τρικυμία. Με την παραίνεση και τις προσευχές όμως του Αγίου, το πλοίο κατάφερε να φτάσει στον προορισμό του και έτσι γλύτωσαν την ζωή τους οι συνεπιβάτες του και φυσικά ο ίδιος.

Μετά την Κωνσταντινούπολη ήρθε η σειρά της Χίου να φιλοξενήσει τον «Άγιο του 20ου αιώνα». Στην αρχή εργάστηκε ως δημοδιδάσκαλος στο χωριό Λιθί, ενώ παράλληλα κήρυττε σε Ιερούς ναούς της περιοχής.
Μετά την πάροδο επτά ετών, εισήλθε ως δόκιμος μοναχός στην «Νέα Μονή», της Χίου, σε ηλικία 27 ετών. Τρία χρόνια αργότερα έγινε μοναχός (στις 7 Νοεμβρίου 1876) και έλαβε το όνομα Λάζαρος, ενώ άρχισε να εργάζεται ως γραμματέας του μοναστηριού. Λίγους μήνες αργότερα (στις 15 Ιανουαρίου 1877) χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος από τον τότε Μητροπολίτη Χίου, Γρηγόριο. Κατά την χειροτονία του, ήταν που έλαβε το όνομα Νεκτάριος.

Το ίδιο έτος (1877) έφυγε από την Νέα Μονή με άδεια και πήγε στην Αθήνα για να συνεχίσει τις σπουδές του. Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ότι τα έξοδα των σπουδών του αυτών, κάλυψαν οι αδερφοί Χωρέμη -ο Ιωάννης και ο Δημοσθένης Χωρέμης. Στο νησί της Χίου επέστρεψε μετά από τρία έτη, έχοντας στις αποσκευές του το πτυχίο του Γυμνασίου.

Στα τέλη Σεπτέμβρη του 1882 μετέβη στην Αλεξάνδρεια όπου παρουσιάστηκε στον Πατριάρχη Σωφρόνιο και του εξέθεσε την επιθυμία του να συνεχίσει τις σπουδές του, δίνοντας του και μια συστατική επιστολή από τον Ηγούμενο της Νέας Μονής, Νικηφόρο. Ο Σωφρόνιος όντως τον βοήθησε (αναλαμβάνοντας το Πατριαρχείο τα ένα μέρος από τα έξοδα των σπουδών, τα υπόλοιπα τα κάλυψαν οι αδερφοί Χωρέμη) θέτοντας του όμως ως όρο μετά το πέρας των σπουδών του, να επιστρέψει στην Αλεξάνδρεια και να εργαστεί για το Πατριαρχείο.

Έτσι ο Άγιος Νεκτάριος, πήρε για άλλη μια φορά τον δρόμο για την Αθήνα όπου γράφτηκε στην Θεολογική Σχολή Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε τρία χρόνια αργότερα. Στην Θεολογική Σχολή διδάχθηκε: Δογματική, Ηθική, Παλαιά Διαθήκη, Εβραϊκά, Καινή Διαθήκη, Ποιμαντική, Πατρολογία, Χριστιανική Αρχαιολογία, Κατηχητική, Συμβολική και Ιστορία Δογμάτων. Την περίοδο των σπουδών του υπηρέτησε ως διάκονος στους ναούς: της Αγίας Ειρήνης (Αιόλου), της Παντάνασσας (Μοναστηράκι) και στου Αγίου Νικολάου (Πευκάκια).

Ήταν τέλη του 1885 ή αρχές του 1886 όταν επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια έχοντας τελειώσει τις σπουδές του στην Θεολογική Σχολή Αθηνών. Φτάνοντας εκεί ανέλαβε αμέσως καθήκοντα ιεροκήρυκα. Στις 23 Μαρτίου του 1886 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος στον Ναό του Αγίου Σάββα από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας, ενώ τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου ανήλθε στο αξίωμα του Αρχιμανδρίτη. Εργάστηκε ως γραμματέας του Πατριαρχείου και κατόπιν ως Πατριαρχικός Επίτροπος στο Κάιρο.

Τον Ιανουάριο του 1889 ο Πατριάρχης Σωφρόνιος, αναγνωρίζοντας την αξία του Αγίου και βλέποντας την αγάπη με την οποία τον περιέβαλαν οι πιστοί, τον χειροτόνησε Μητροπολίτη Πενταπόλεως. Ο Άγιος ασκούσε τα καθήκοντα του με ζήλο και υποδειγματικό τρόπο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, το ποίμνιο του να τον αγαπά όλο και περισσότερο, ενώ -στον αντίποδα- κάποιοι στο Πατριαρχικό περιβάλλον άρχισαν να τον συκοφαντούν -ζήλευαν την αγάπη που του είχαν οι χριστιανοί αλλά και το μεγαλείο του χαρακτήρα του.

Οι συκοφάντες έριξαν τους σπόρους τους, κι εκείνοι βρήκαν γόνιμο έδαφος στον υπερήλικο Πατριάρχη και φύτρωσαν. Αποτέλεσμα; Να αφαιρεθούν από τον Άγιο Νεκτάριο τα αξιώματα του, και να του επιτραπεί μόνο να διαμένει στο δωμάτιο του, χωρίς να μπορεί να κινείται στην περιοχή του Καΐρου και στις γύρω κωμοπόλεις. Οι συκοφάντες όμως δεν έμειναν ικανοποιημένοι. Συνέχισαν το βδελυρό τους έργο και έτσι, στις 11 Ιουλίου του 1890 εξεδόθη από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας «απολυτήριο», με το οποίο υποχρέωναν τον Άγιο να εγκαταλείψει την Αίγυπτο, παρόλο που εκείνος είχε συμμορφωθεί απόλυτα και χωρίς διαμαρτυρίες στις εντολές του Σωφρόνιου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το «απολυτήριο» δεν ήταν σύμφωνο με τους κανόνες της Εκκλησίας -δεν είχε γίνει εκκλησιαστική δίκη- αλλά και δεν του καταβλήθηκαν οι μισθοί που του χρωστούσε το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας από την μέρα που χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Πενταπόλεως έως και την ημέρα που τον ανάγκασαν να αποχωρήσει από την Αίγυπτο.

Έτσι ο Άγιος Νεκτάριος πήρε για τρίτη φορά τον δρόμο για την Αθήνα. Οι συκοφάντες είχαν πετύχει το στόχο τους.

Από την στιγμή που έφτασε στην ελληνική πρωτεύουσα, άρχισε να αναζητά κάποια θέση που θα του επέτρεπε να προσφέρει ξανά τις υπηρεσίες του στους ανθρώπους. Μετά από ένα χρόνο -δύσκολο λόγω της άσχημης οικονομικής του κατάστασης- διορίστηκε από την Εκκλησία της Ελλάδος ιεροκήρυκας Ευβοίας, στις 15 Φεβρουαρίου του 1891. Κοντά στους εκεί χριστιανούς έμεινε δυόμιση χρόνια, έως τον Αύγουστο του 1893, όπου μετατέθηκε στο νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος. Στην νέα του θέση παρέμεινε μόλις μισό χρόνο.

Το ήθος του, ο εξαίσιος χαρακτήρας του, η ευσέβεια του, αλλά και οι πράξεις του, έκαναν το ποίμνιο του να τον αγαπά σαν πατέρα και την φήμη του να εξαπλώνεται συνεχώς. Όταν αυτή η φήμη έφτασε στα αρμόδια "αυτιά", στην Αθήνα, αποφασίστηκε ο Άγιος Νεκτάριος να διοριστεί διευθυντής της Ριζαρείου σχολής, πράγμα που έγινε τον Μάρτιο του 1894.

Στην διεύθυνση της Ριζαρείου παρέμεινε για 14 ολόκληρα χρόνια. Στο διάστημα αυτών των ετών έδωσε νέα πνοή στο ίδρυμα και βοήθησε στην εκπαίδευση και την ανάδειξη πλήθους κληρικών και επιστημόνων. Παράλληλα συνέχισε -με μεγαλύτερη μάλιστα ένταση- το συγγραφικό του έργο. Μια ασχολία που τον συνόδευε από τα νεανικά του χρόνια και που χάρισε σε εμάς πνευματικούς θησαυρούς γεννημένους στο μυαλό και την ψυχή του Αγίου Νεκταρίου.

Τις περισσότερες ώρες της ημέρας εργαζόταν για τις ανάγκες της σχολής και τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο του τον μοίραζε στην προσευχή, στην μελέτη, στην συγγραφή και στην αγαπημένη του ασχολία: την φροντίδα λουλουδιών και δέντρων.

Κατά την διάρκεια των θερινών διακοπών της σχολής, το καλοκαίρι του 1898, ο Άγιος Νεκτάριος επισκέφθηκε το Άγιο Όρος, όπου και περιόδευσε στις εκεί μονές για σχεδόν δύο μήνες. Στο διάστημα αυτό μελέτησε εκτενώς τα χειρόγραφα στις βιβλιοθήκες των μονών, προς αναζήτηση υλικού για τις επιστημονικές εργασίες του.

Παράλληλα με τα καθήκοντα του διευθυντού της Ριζαρείου, αναλαμβάνει και φιλανθρωπική δράση συνδράμοντας όσους είχαν ανάγκη σε πνευματικό και υλικό επίπεδο. Η έντονη σωματική και πνευματική δράση εκείνων των ετών, έδρασε αρνητικά την υγεία του Αγίου, ο οποίος αρρώσταινε όλο και πιο συχνά. Τότε ήταν που στο μυαλό του γεννήθηκε η ιδέα της επιστροφής στον μοναστικό βίο και ζήτησε από την Νέα Μονή Χίου το απολυτήριο του, ώστε να μπορέσει να μονάσει όπου ήθελε. Το εν λόγω απολυτήριο εστάλη από την Νέα Μονή στον Άγιο Νεκτάριο στις 24 Νοεμβρίου του 1900.

Όταν κάποια στιγμή ο Άγιος γνωρίστηκε με την Χρυσάνθη Στρογγυλού (μετέπειτα Ηγουμένη Ξένη), μια τυφλή και ευσεβή γυναίκα, μπήκε το πρώτο λιθαράκι για την δημιουργία της μονής στην Αίγινα. Η Χρυσάνθη μαζί με μερικές ακόμα γυναίκες επιθυμούσαν να μονάσουν και αναζητούσαν ένα πνευματικό οδηγό, τον οποίο βρήκαν στο πρόσωπο του Αγίου Νεκταρίου. Με παραίνεση του άρχισαν να αναζητούν τόπο για την δημιουργία ενός μοναστηριού, και τελικά κατέληξαν σε μια ερειπωμένη μονή -αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή και διαλυμένη από το 1834 με διάταγμα των Βαυαρών- στην Αίγινα. Όταν επισκέφθηκε και ο Άγιος τον τόπο εκείνο, αποφασίστηκε να επισκευαστούν τα παλαιά κτήρια της μονής και να ξανατεθεί το μοναστήρι σε λειτουργία. Οι εργασίες για τον σκοπό αυτό ξεκίνησαν το 1904, η δε μονή θα ήταν αφιερωμένη στην Αγία Τριάδα. Ο Άγιος από την Αθήνα -ήταν ακόμα διευθυντής στην Ριζάρειο- καθοδηγούσε τις μοναχές και όποτε έβρισκε χρόνο επισκεπτόταν την μονή στην οποία έμελλε να περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Μετά από τέσσερα χρόνια, έχοντας πλέον αποφασίσει να αποσυρθεί στο μοναστήρι της Αίγινας και να ασχοληθεί με την οργάνωση του και την πνευματική καθοδήγηση των καλογριών που το στελέχωναν, υπέβαλε την παραίτηση του στο διοικητικό συμβούλιο της Ριζαρείου στις 7 Φεβρουαρίου του 1908. Η παραίτηση έγινε δεκτή από το συμβούλιο, το οποίο τον συνταξιοδότησε -ως ελάχιστη αναγνώριση του έργου του- με το σημαντικό για την εποχή ποσό, των 250 δραχμών το μήνα.
Στη μονή εγκαταστάθηκε μετά το Πάσχα του ιδίου έτους, μιας και παρέμεινε στην θέση του διευθυντή της Ριζαρείου μέχρι να βρεθεί αντικαταστάτης.

Με δικά του έξοδα έκτισε μια μικτή οικία, πλησίον αλλά εκτός της μονής, στην οποία θα κατοικούσε. Αξιοσημείωτο είναι ότι έλαβε ενεργά μέρος στο κτίσιμο, κουβαλώντας χώμα ή λάσπη και σκάβοντας, βοηθώντας τους τεχνίτες. Ποτέ, σε όλη του τη ζωή, δεν θεώρησε κάποια εργασία ανάξια του. Πάντα έκανε ότι περνούσε από το χέρι του, με ιδιαίτερη χαρά, ζήλο και ταπεινοφροσύνη!

Μια υπόθεση στην οποία αφιέρωσε κόπο και χρόνο ήταν αυτή της επίσημης αναγνώρισης της Μονής από την Εκκλησία της Ελλάδος. Αναγνώριση που τελικά επιτεύχθηκε τέσσερα χρόνια μετά την κοίμηση του, και ανακοινώθηκε στις μοναχές με επιστολή του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου, στις 15 Μαΐου του 1924.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Άγιος Νεκτάριος έπασχε από χρόνια προστατίτιδα, η οποία του δημιουργούσε αφόρητους πόνους. Τελικά συμφώνησε στις συστάσεις των γιατρών και ήρθε στην Αθήνα στο Αρεταίειο νοσοκομείο. Εκεί νοσηλεύτηκε -στον 2ο θάλαμο του 2ου ορόφου (ήταν θάλαμος Γ θέσης: απορίας)- για δύο σχεδόν μήνες. Στο πλευρό του, καθ' όλη την διάρκεια της νοσηλείας του, ήταν συνεχώς -και εναλλάσσονταν σε βάρδιες- οι μοναχές Ευφημία και Αγαπία. Τελικά γύρω στα μεσάνυχτα της 8ης προς 9ης Νοεμβρίου του 1920 ανεχώρησε για τους Ουρανούς, σε ηλικία 74 ετών.

Το σκήνωμα του Αγίου μεταφέρθηκε στην Αίγινα και από το λιμάνι μέχρι την Μονή το μετέφεραν στα χέρια τους οι πιστοί. Όλο το νησί θρηνούσε μα περισσότερο απ' όλους οι μοναχές που έχασαν τον Πατέρα και Οδηγό τους. Το ιερό του σκήνωμα ήδη είχε αρχίσει να αναδίδει ευωδία. Η ταφή του, έγινε στο προαύλιο της Μονής δίπλα στο αγαπημένο του πεύκο.

Όταν μετά από έξη μήνες άνοιξαν το μνήμα για να τοποθετηθεί μια επιτύμβια πλάκα -δωρεά της Ριζαρείου- το σκήνωμα του εξακολουθούσε να ευωδιάζει χωρίς να παρουσιάζει το παραμικρό σημάδι αλλοίωσης. Ενάμιση χρόνο αργότερα το μνήμα ξανανοίχτηκε και το ιερό σκήνωμα του εξακολουθούσε να παραμένει άφθαρτο και ευωδιάζον. Το ίδιο συνέβη και τρία χρόνια μετά την κοίμηση του. Συνολικά το σκήνωμα του παρέμεινε σε αυτή την κατάσταση για είκοσι ολόκληρα χρόνια!

Τριάντα δύο χρόνια, δε, μετά την κοίμηση του έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1953, από τον Μητροπολίτη Προκόπιο.

Η επίσημη αναγνώριση του, ως Αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, έγινε το 1961 με Πατριαρχική Συνοδική Πράξη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Τότε καθορίστηκε και η 9η Νοεμβρίου ως ημέρα εορτής του Αγίου Νεκταρίου.

Έργα του Αγίου Νεκταρίου είναι:
Στην λίστα που ακολουθεί μπορείτε να βρείτε τα συγγράμματα του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, με αύξοντα αριθμό, τίτλο, τόπο έκδοσης και χρονολογία έκδοσης.
1.Λόγοι εκκλησιαστικοί, Αθήνα, 1884.
2.Δέκα λόγους εκκλησιαστικούς δια την Μεγάλην Τεσσαρακοστήν, Αλεξάνδρεια, 1885.
3.Περί των Ιερών Συνόδων και περί των δύο πρώτων Οικουμενικών Συνόδων, Αλεξάνδρεια, 1888.
4.Λόγος εκφωνηθέντας εν τω Αχιλλοπουλείω Παρθεναγωγείο κατά την Εορτήν των Τριών Ιεραρχών, Αλεξάνδρεια, 1889.
5.Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας, Αλεξάνδρεια, 1890 (έργο του Ευγενίου Βουλγάρεως με σημειώσεις του Αγίου στο τέλος).
6.Αι Οικουμενικαί Σύνοδοι της του Χριστού Εκκλησίας, Αθήνα, 1892.
7.Τα παρ' ημίν τελούμενα Ιερά Μνημόσυνα, Αθήνα, 1892.
8.Περί της εν τω κόσμω Αποκαλύψεως του Θεού, Αθήνα, 1892.
9.Υποτύπωσις περί ανθρώπου, Αθήνα, 1893.
10.Φυσική Θεολογία, Αλεξάνδρεια, 1893 (έργο του Νεοφύτου Βάμβα).
11.Χριστιανική Ηθική, Αλεξάνδρεια, 1893 (έργο του Νεοφύτου Βάμβα).
12.Περί των αποτελεσμάτων αληθούς και ψευδούς μορφώσεως, Αθήνα, 1894.
13.Περί επιμελείας ψυχής, Αθήνα, 1894.
14.Ιερών και Φιλοσοφικών Λογίων Θησαύρισμα (Τόμος Α), Αθήνα, 1895.
15.Περί των αιτίων του Σχίσματος, Αθήνα, 1895 (στο περιοδικό «Ιερός Σύνδεσμος»).
16.Ποιμαντικές Ομιλίες, Αθήνα, 1895 (στο περιοδικό «Ιερός Σύνδεσμος»).
17.Ιερών και Φιλοσοφικών Λογίων Θησαύρισμα (Τόμος Β), Αθήνα, 1896.
18.Επικαί και ελεγειακαί γνώμαι μικρών Ελλήνων ποιητών, Αθήνα, 1896.
19.Μάθημα Χριστιανικής Ηθικής, Αθήνα, 1897.
20.Μάθημα Ποιμαντικής, Αθήνα, 1898.
21.Ορθόδοξον Ιεράν Κατήχησιν, Αθήνα, 1899.
22.Χριστολογία, Αθήνα, 1900.
23.Μελέτην περί της αθανασίας της ψυχής και περί των Ιερών Μνημοσυνών, Αθήνα, 1901.
24.Περί της Μητρός του Κυρίου, Αθήνα, 1902 (στο περιοδικό «Αναμόρφωσις»).
25.Περί των αγίων του Θεού, Αθήνα, 1902 (στο περιοδικό «Αναμόρφωσις»).
26.Περί των αγίων εικόνων, Αθήνα, 1902 (στο περιοδικό «Αναμόρφωσις»).
27.Περί της Ιεράς Παραδόσεως, Αθήνα, 1902 (στο περιοδικό «Αναμόρφωσις»).
28.Περί Εκκλησίας, Αθήνα, 1902 (στο περιοδικό «Αναμόρφωσις»).
29.Ευαγγελική Ιστορία δι' αρμονίας των Ιερών Ευαγγελιστών, Αθήνα, 1903.
30.Κατανυκτικόν Προσευχητάριον, Αθήνα, 1904.
31.Γνώθι σαυτόν, ήτοι μελέται θρησκευτικαί και ηθικαί, Αθήνα, 1904.
32.Μελέτην περί της Μητρός του Κυρίου, της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, Αθήνα, 1904.
33.Μελέτην περί Μετανοίας και εξομολογήσεως, Αθήνα, 1904.
34.Μελέτην περί του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, Αθήνα, 1904.
35.Μελέτην περί των αγίων του Θεού, Αθήνα, 1904.
36.Θεοτοκάριον μικρόν, Αθήνα, 1905.
37.Πανδέκτης των Θεοπνεύστων Αγίων Γραφών, Αθήνα, 1906.
38.Περί όρκου, Αθήνα, 1906 (στο περιοδικό «Ιερός Σύνδεσμος»).
39.Ιερατικόν Εγκόλπιον, Αθήνα, 1907.
40.Θεοτοκάριον, Αθήνα, 1907.
41.Ψαλτήριον του προφητάνακτος Δαυίδ, εντεταμένον εις μέτρα κατά την τονικήν βάσιν μετά ερμηνευτικών σημειώσεων, Αθήνα, 1908.
42.Τριαδικόν, ήτοι Ωδαί και Ύμνοι προς τον εν Τριάδι Θεόν, Αίγινα, 1909.
43.Κεκραγάριον, Αίγινα, 1910.
44.Μελέτη ιστορική περί των αιτίων του Σχίσματος, της διαιωνίσεως αυτού και περί του δυνατού ή του αδυνάτου της ενώσεως των δύο Εκκλησιών, της Ανατολικής και Δυτικής (Τόμος Α), Αίγινα, 1911.
45.Μελέτη ιστορική περί των αιτίων του Σχίσματος, της διαιωνίσεως αυτού και περί του δυνατού ή του αδυνάτου της ενώσεως των δύο Εκκλησιών, της Ανατολικής και Δυτικής (Τόμος Β), Αίγινα, 1912.
46.Περί της Μιας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, Αίγινα, 1913.
47.Περί της Ιεράς Παραδόσεως, Αίγινα, 1913.
48.Ιστορικήν μελέτην περί του Τιμίου Σταυρού, Αίγινα, 1914.
49.Προσευχητάριον κατανυκτικόν, Αίγινα, 1914.
50.Μελέτας περί των Θείων Μυστηρίων, Αίγινα, 1915.
51.Περί Εκκλησίας, 1920 (εκδόθηκε από την Ριζάρειο).
52.Χριστιανικήν Ηθικής της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, 1955 (εκδόθηκε από τον Αρχιμανδρίτη Τίτο Ματθαιάκη).
53.Περί Μεσαίωνος και του Βυζαντινού Ελληνισμού (Εκδόσεις Πελασγός, 1994).
 

Διεθνές επιστημονικό συνέδριο με θέμα: Ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων στη χριστιανική γραμματεία και θεολογία

Ο Τομέας Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Χριστιανικής Γραμματείας, Αρχαιολογίας και Τέχνης του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ συνδιοργανώνει με το Institute for Ecumenical Theology, Eastern Orthodoxy, and Patristics του Τμήματος Καθολικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου του Γκρατς της Αυστρίας διεθνές επιστημονικό συνέδριο στις 11-12 Δεκεμβρίου του 2013 στο Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ. Το θέμα του συνεδρίου είναι: ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων στη χριστιανική γραμματεία και θεολογία.

Το αναλυτικό πρόγραμμα του συνεδρίου στο ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Πραγματοποιήθηκε η Επιμορφωτική Ημερίδα Θεολόγων της Δ.Δ.Ε. Ανατολικής Θεσσαλονίκης

Στις 5 Νοεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο του 4ου ΓΕΛ Καλαμαριάς η Επιμορφωτική Ημερίδα των Θεολόγων της Δ.Δ.Ε. Ανατολικής Θεσσαλονίκης με θέμα «Το ΜτΘ στο Σύγχρονο Σχολείο».

Ο Δ/ντής και Θεολόγος του 4ου ΓΕΛ Καλμαριάς κ. Αθανάσιος Μανιάτης διέθεσε όλη την υλικοτεχνική υποδομή (Διαδίκτυο, προτζέκτορα, υπολογιστή, μικρόφωνα κ.α.) για την επιτυχή διεξαγωγή της ημερίδας. Εισηγήσεις παρουσίασαν ο Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων κ. Πολύβιος Στράντζαλης, η Θεολόγος του Διαπολιτισμικού Γυμνασίου κ. Καλλιρρόη Ακανθοπούλου,  η Θεολόγος του 2ου Πρότυπου Πειραματικού Γυμνασίου Θεσσαλονίκης κ. Σμαράγδα Φαρίδου και ο Θεόλογος και Υποδιευθυντής του 2^ου Γυμνασίου Κάτω Τούμπας κ. Βασίλειος Φανάρας. Η επιμορφωτική ημερίδα ξεκίνησε με

την εισήγηση του Σχολικού Συμβούλου κ. Στράντζαλη ο οποίος αναφέρθηκε σε τρέχοντα ζητήματα που αφορούν το ΜτΘ (προγραμματισμός, οδηγίες διδασκαλίας του ΜτΘ, απαλλαγές, αναθέσεις, ηλεκτρονικά εμπλουτισμένα βιβλία, φωτόδενδρο – Βιωματικές Δράσεις στο Γυμνάσιο).

Ακολούθησε η εισήγηση της κ. Καλλιρρόης Ακανθοπούλου με θέμα: "Νέα Προγράμματα Σπουδών στο ΜτΘ: Σχεδιασμός και υλοποίηση της Θ.Ε. 7 της Γ΄ Γυμνασίου «Από την αρχή μέχρι το τέλος του κόσμου» Η κ. Ακανθοπούλου με μεγάλη επιμέλεια ανέλυσε τα στάδια που ακολούθησε για τον σχεδιασμό της ΘΕ, τα

βασικά θέματα στα οποία εστίασε, τις μορφές και τεχνικές που χρησιμοποίησε καθώς και τα φύλλα εργασίας που έδιδε στους μαθητές της. Τρίτη εισήγηση ήταν της κ. Σμαράγδας Φαρίδου με θέμα: " Εφαρμογή της ενεργητικής μάθησης στο ΜτΘ  μέσα από τις διαφορετικές οπτικές των έξι καπέλων και μέσα από τον έντεχνο συλλογισμό". Η κ. Φαρίδου παρουσίασε ένα project που υλοποίησε σε μαθητές της Α΄ τάξης με τη μέθοδο των έξι καπέλων σκέψης, δηλαδή την επαναστατική μέθοδο του Edward De Bono, που ανήκει σε ένα σύνολο προσεγγίσεων που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη της κριτικής και της δημιουργικής σκέψης. Αναφέρθηκε στο ιστολόγιο και στο wiki που χρησιμοποιήθηκε από τους μαθητές ως εργαλείο μάθησης και γενικά φάνηκε ότι μέσα από την εργασία αυτή  οι

μαθητές είχαν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν και να διατυπώσουν ολιστικές και ευαίσθητες έννοιες, να διερευνήσουν καταστάσεις που ανήκουν στη σφαίρα των συναισθημάτων και της φαντασίας.

Ακολούθησε η τέταρτη και τελευταία εισήγηση του κ. Φανάρα με θέμα: «Ο Θεολόγος και η υλοποίηση καινοτόμων δράσεων μέσα από τα προγράμματα των σχολικών δραστηριοτήτων: Παρουσίαση του προγράμματος  «Ο βιοηθικός προβληματισμός στο Σχολείο» , Ο κ. Φανάρας παρουσίασε το πρόγραμμα Αγωγής Υγείας που

 
εκπονήθηκε με τους μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου του Σχολείου του. Το πρόγραμμα είχε σχέση με το ευρύτερο πεδίο των θεμάτων που έχουν να κάνουν με τα ανθρώπινα δικαιώματα και έχουν προκύψει εξαιτίας της προόδου της βιοιατρικής επιστήμης. Αναφέρθηκε στις φάσεις του  προγράμματος και παρουσίασε τις τρεις περιπτώσεις που μελέτησαν οι επιτροπές που προβληματίστηκαν πάνω σε θέματα βιοηθικής.

 



Επιμορφωτική συνάντηση των Θεολόγων Καθηγητών της Διεύθυνσης Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης

Το ίδρυμα Άρτος Ζωής διοργανώνει διήμερο συνέδριο στην Αθήνα με θέμα: «H συγχώρηση»

Το ίδρυμα ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ διοργανώνει συνέδριο με θέμα: «H συγχώρηση» στις 29-30 Νοεμβρίου του 2013 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Αμφιθέατρο «Λεωνίδας Ζέρβας») Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα. Παρακάτω ακολουθεί το πρόγραμμα του συνεδρίου.

Πρόγραμμα

Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2013

5.00 μ.μ. Εισαγωγικός χαιρετισμός (Σταύρος Ζουμπουλάκης).

Α΄ συνεδρία (πρόεδρος: Δημήτριος Ν. Μόσχος)

5.15 μ.μ. Μ. Ζ. Κοπιδάκης, ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ, «Ου νέμεσις»: Η συγχώρηση στον Όμηρο.

5.35 μ.μ. Νικόλαος Α.Ε. Καλοσπύρος, δρ κλασικής φιλολογίας, διδάσκων στο Τμήμα Μ.Ι.Θ.Ε. του ΕΚΠΑ, Αινικτή συγγνώμη, συντριβή αινιζόμενη: Η συγχώρηση στους αρχαίους Έλληνες τραγικούς.

5.55 μ.μ. Μιχαήλ Πασχάλης, καθηγητής κλασικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Συγχώρηση στη Ρώμη της κλασικής εποχής; Ούτε μετά θάνατον.

6.15 μ.μ. Συζήτηση

6.45 μ.μ. Διάλειμμα

Β΄ συνεδρία (πρόεδρος: Νικόλαος Α. Ε. Καλοσπύρος)

7.05 μ.μ. Σάββας Μιχαήλ, συγγραφέας, Γιομ Κιπούρ: Δικαιοσύνη και η συγχώρηση των πάντων.

7.25 μ.μ. Πορφύριος Νταλιάνης, δρ θεολογίας, Συγχώρηση πορευομένη: Η Παλαιά Διαθήκη στο δρόμο της θεανθρώπινης καταλλαγής.

7.45 μ.μ. Κωνσταντίνος Μπελέζος, επίκ. καθηγητής στο Τμήμα Θεολογίας του ΕΚΠΑ, Από την ανέφικτη στην περισσεύουσα δικαιοσύνη: Η αμφιπρόσωπη διάσταση της συγχώρησης στην Καινή Διαθήκη.

8.05 μ.μ. Συζήτηση

Σάββατο, 30 Νοεμβρίου 2013

Γ΄ συνεδρία (πρόεδρος: Μιχάλης Πάγκαλος)

10.00 π.μ. Δημήτριος Ν. Μόσχος, επίκ. καθηγητής στο Τμήμα Θεολογίας του ΕΚΠΑ, Οι εκκλησιολογικές διαστάσεις της συγχώρησης στην αρχαία Εκκλησία.

10.20 π.μ. Θεόδωρος Γιάγκου, πρόεδρος του Τμ. Ποιμ. και Κοιν. Θεολογίας του ΑΠΘ, Η συγχώρηση στα κανονικά κείμενα. Η ελευθερία και η περιπτωσεολογία της ανατολικής παραδόσεως.

10.40 π.μ. π. Βασίλειος Θερμός, δρ θεολογίας, ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, Η συγχώρηση στην εξομολόγηση: μια πολυεπίπεδη διερώτηση.

11.00 π.μ. Συζήτηση

11.30 π.μ. Διάλειμμα

Δ΄ συνεδρία (πρόεδρος: Σάββας Μιχαήλ)

11.50 π.μ. Διονύσης Καψάλης, συγγραφέας, διευθυντής του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, Η ντροπή και η συγχώρηση, από τον Βασιλιά Ληρ στον Πρίμο Λέβι.

12.10 μ.μ. Μιχάλης Πάγκαλος, διδάσκων φιλοσοφία στο ΕΑΠ, συγγραφέας, μεταφραστής, Ο Ντοστογιέφσκι και το σκάνδαλο του καλού.

12.30 μ.μ. Αριστοτέλης Σαΐνης, φιλόλογος, κριτικός λογοτεχνίας-Κατερίνα Καρατάσου, επίκ. καθηγήτρια Πανεπιστημίου Frederick (Κύπρος), Το κείμενο ως «μάρτυρας, δικαστής και ερμηνευτής»: Η θεματική της συγχώρησης στη στρατοπεδική λογοτεχνία.

12.50 μ.μ. Συζήτηση

Ε΄ συνεδρία (πρόεδρος: Διονύσης Καψάλης)

5.30 μ.μ. Στέφανος Δημητρίου, αναπλ. καθηγητής στον Τομέα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, «… και το μηδέποτε μηδέν ουδέν ησυχίαν άγειν των ανθρωπίνων»: Συγχωρώντας εμάς, συγχωρώντας τον άλλον.

5.50 μ.μ. Βαγγέλης Μπιτσώρης, συγγραφέας, μεταφραστής, Vladimir Jankélévitch. Η συγχώρηση και το απαράγραπτο.

6.10 μ.μ. Συζήτηση

6.40 μ.μ. Διάλειμμα

ΣΤ΄ συνεδρία (πρόεδρος: Αριστοτέλης Σαΐνης)

7.00 μ.μ. Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος, δικηγόρος-θεολόγος, δρ ποινικού δικαίου, Η συγχώρηση στο Ποινικό Δίκαιο.

7.20 μ.μ. Σταύρος Ζουμπουλάκης, πρόεδρος του Δ.Σ. του «Άρτου Ζωής», Η συγχώρηση του πολιτικού κακού: ΠΟΤΕ;

7.40 μ.μ. Συζήτηση
 

Ο Άγιος Νεκτάριος: Πρότυπον εκπαιδευτικού

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Ο ρόλος της παιδείας στην πρόοδο και την ανάπτυξη μιας κοινωνίας είναι αναντίρρητος σε κάθε εποχή. Με αφορμή την τελευταία πολιτισμική, πνευματική, ηθική, κοινωνική και οικονομική κρίση που διέρχεται η χώρα, πολλοί σχολιαστές θεωρούν ότι μεταξύ άλλων αυτή οφείλεται και στην «έλλειψη παιδείας». Δεν διευκρινίζεται όμως τι ακριβώς εννοείται με τη φράση αυτή. Υπάρχει έλλειψη σχολείων; Δεν αρκούν οι εκπαιδευτικοί; Μήπως δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι; Μήπως πάσχει συνολικά ο προσανατολισμός και η οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος και δεν διατίθενται αρκετοί πόροι γι’ αυτό;
β) Τα ερωτήματα αυτά προσλαμβάνουν άλλη διάσταση αν σκεφθεί κάποιος πώς μάθαιναν γράμματα οι άνθρωποι σε προγενέστερες αλλά όχι μακρινές εποχές. Μελετώντας τη νεότερη ιστορία δεν μπορεί να μη θαυμάσει κάποιος τη φιλομάθεια, τη συνέπεια, τον ζήλο, την ικανότητα, τον ενθουσιασμό, «την ασκητική της παιδείας», αλλά και τα αποτελέσματα του εκπαιδευτικού έργου ενός άξιου τέκνου της Εκκλησίας, του Αγίου Νεκταρίου (1846-1920), που τιμάται στις 9 Νοεμβρίου.
γ) Η σύντομη σκιαγράφηση πτυχών της ζωής του μπορεί να βοηθήσει τον καθένα να κάνει τις αναγωγές του και έμμεσα να δώσει κάποιες απαντήσεις στα αρχικά ερωτήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από μικρή ηλικία ο Αναστάσιος Κεφαλάς (κοσμικό όνομα του αγίου) διδασκόταν από τη μητέρα του και αποστήθιζε εκκλησιαστικά κείμενα. Μάλιστα, ό,τι γνώριζε, επιθυμούσε να το διδάσκει και στους άλλους. Είναι γνωστό ότι εκείνη την εποχή κυριαρχούσε η λεγόμενη «αλληλοδιδακτική μέθοδος», την οποία προφανώς έμαθε στην πατρίδα του, τη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης.
δ) Όταν ο νεαρός Αναστάσιος βρέθηκε για βιοποριστικούς λόγους στην Κωνσταντινούπολη, φρόντιζε να διδάσκονται και άλλοι τα «σοφά και ωφέλιμα». Εκεί, λόγω έλλειψης χαρτιού και χρημάτων, χρησιμοποιούσε ως δημοσιογραφικά φύλλα τα «καπνοσακίδια των εν Κωνσταντινουπόλει καπνοπωλών», για να γράφει ρητά, γνωμικά και αποφθέγματα. Έτσι έδιδε την ευκαιρία σε όσους ήθελαν να τα διαβάζουν και να μορφώνονται. Η συλλογή αυτή εκδόθηκε αργότερα συμπληρωμένη με τίτλο: «Ιερών και φιλοσοφικών λογίων θησαύρισμα».
ε) Όμως, ο άγιος δεν ενδιαφερόταν μόνο να μεταδίδει τις γνώσεις στους άλλους, αλλά φρόντιζε κι ο ίδιος να μορφώνεται διαρκώς. Καταρχήν μαθητεύει στο Ελληνικό Σχολείο του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου στο Φανάρι. Στη συνέχεια υπηρετεί ως δάσκαλος στη Χίο και, αφού χειροτονείται διάκονος, αφήνει τη διδασκαλία και σπουδάζει στο ονομαστό γυμνάσιο Χίου. Την τελευταία τάξη του λυκείου παρακολουθεί στο Βαρβάκειο Λύκειο Αθηνών και ακολούθως εγγράφεται στη Θεολογική σχολή, από όπου αποφοιτεί το 1885.
στ) Η προαγωγή του σε επίσκοπο Πενταπόλεως του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και η κατά Θεόν πολιτεία του, η αγάπη του για το λαό και η αφοσίωσή του στο πνευματικό, συγγραφικό και κοινωνικό του έργο, γεννούν το φθόνο και τη ζηλοτυπία. Αναχωρεί από το Κάιρο και υπηρετεί ως διδάσκαλος του θείου λόγου στην Αθήνα, την Εύβοια και αλλού, ενώ από το 1894 μέχρι το 1908 διεύθυνε τη Ριζάρειο Σχολή. Εδώ θα αναδειχθούν οι αρετές ενός άριστου εκπαιδευτικού και τίμιου εκκλησιαστικού ανδρός.
ζ) Η επιτυχία του εκπαιδευτικού και ποιμαντικού έργου του Αγίου Νεκταρίου στηριζόταν στην αγία βιωτή του, η οποία εμπνεόταν από τη θυσιαστική αγάπη, την ταπεινοφροσύνη και το παράδειγμα του Χριστού. Στη ζωή του αγίου συναντούμε: παιδική ακακία και κρυστάλλινο ήθος, διαρκή μαθητεία στην αρχαία ελληνική και χριστιανική παράδοση, αγάπη στον μαθητή, πόθο μετάδοσης αφομοιωμένων γνώσεων, έλλειψη ωραρίου, και κυρίως παράδειγμα προς μίμηση. Όπως γράφει ο Ηλ. Λιαμής, ο Άγιος Νεκτάριος έλεγε: «Δεν υπήρξε διακόνημα, ακόμη και -ας την πούμε- ‘ανάρμοστη’ για τη θέση μου χειρωνακτική εργασία, που να υπέδειξα σε μεγάλο ή μικρό, πριν με δει να καταπιάνομαι πρώτος εγώ. Πολλές μεθόδους είχα δοκιμάσει, τίποτα όμως δεν βρήκα πιο αποτελεσματικό από το παράδειγμα»!

Πηγή: http://www.makthes.gr/news/opinions/112232/

Ευαγγέλιο της Κυριακής 3 Νοεμβρίου 2013 (Ε´ Λουκά)

Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα
Εἶπεν ὁ Κύριος· ῎Ανθρωπος τις ἦν πλούσιος, καὶ ἐνεδιδύσκετο πορφύραν καὶ βύσσον εὐφραινόμενος καθ᾿ ἡμέραν λαμπρῶς. Πτωχὸς δέ τις ἦν ὀνόματι Λάζαρος, ὃς ἐβέβλητο πρὸς τὸν πυλῶνα αὐτοῦ ἡλκωμένος καὶ ἐπιθυμῶν χορτασθῆναι ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τοῦ πλουσίου· ἀλλὰ καὶ οἱ κύνες ἐρχόμενοι ἀπέλειχον τὰ ἕλκη αὐτοῦ. ᾿Εγένετο δὲ ἀποθανεῖν τὸν πτωχὸν καὶ ἀπενεχθῆναι αὐτὸν ὑπὸ τῶν ἀγγέλων εἰς τὸν κόλπον ᾿Αβραάμ· ἀπέθανε δὲ καὶ ὁ πλούσιος καὶ ἐτάφη. Καὶ ἐν τῷ ᾅδῃ ἐπάρας τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, ὑπάρχων ἐν βασάνοις, ὁρᾷ τὸν ᾿Αβραὰμ ἀπὸ μακρόθεν καὶ Λάζαρον ἐν τοῖς κόλποις αὐτοῦ. Καὶ αὐτὸς φωνήσας εἶπε· Πάτερ ᾿Αβραάμ, ἐλέησόν με καὶ πέμψον Λάζαρον ἵνα βάψῃ τὸ ἄκρον τοῦ δακτύλου αὐτοῦ ὕδατος καὶ καταψύξῃ τὴν γλῶσσάν μου, ὅτι ὀδυνῶμαι ἐν τῇ φλογὶ ταύτῃ. Εἶπε δὲ ᾿Αβραάμ· Τέκνον, μνήσθητι ὅτι ἀπέλαβες σὺ τὰ ἀγαθά σου ἐν τῇ ζωῇ σου, καὶ Λάζαρος ὁμοίως τὰ κακά· νῦν δὲ ὧδε παρακαλεῖται, σὺ δὲ ὀδυνᾶσαι· καὶ ἐπὶ πᾶσι τούτοις μεταξὺ ἡμῶν καὶ ὑμῶν χάσμα μέγα ἐστήρικται, ὅπως οἱ θέλοντες διαβῆναι ἔνθεν πρὸς ὑμᾶς μὴ δύνωνται, μηδὲ οἱ ἐκεῖθεν πρὸς ἡμᾶς διαπερῶσιν. Εἶπε δέ· ᾿Ερωτῶ οὖν σε, πάτερ, ἵνα πέμψῃς αὐτὸν εἰς τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου· ἔχω γὰρ πέντε ἀδελφούς· ὅπως διαμαρτύρηται αὐτοῖς, ἵνα μὴ καὶ αὐτοὶ ἔλθωσιν εἰς τὸν τόπον τοῦτον τῆς βασάνου. Λέγει αὐτῷ ᾿Αβραάμ· ῎Εχουσι Μωϋσέα καὶ τοὺς προφήτας· ἀκουσάτωσαν αὐτῶν. ῾Ο δὲ εἶπεν· Οὐχί, πάτερ ᾿Αβραάμ, ἀλλ᾿ ἐάν τις ἀπὸ νεκρῶν πορευθῇ πρὸς αὐτούς, μετανοήσουσιν. Εἶπε δὲ αὐτῷ· Εἰ Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν οὐκ ἀκούουσιν, οὐδὲ ἐάν τις ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ πεισθήσονται.

Απόδοση:

Εἶπε ὁ Κύριος· «Κάποιος ἄνθρωπος ἦταν πλούσιος, φοροῦσε πολυτελὴ ροῦχα καὶ τὸ τραπέζι του κάθε μέρα ἦταν λαμπρό. Κάποιος φτωχὸς ὅμως, ποὺ τὸν ἔλεγαν Λάζαρο, ἦταν πεσμένος κοντὰ στὴν πόρτα τοῦ σπιτιοῦ τοῦ πλουσίου, γεμάτος πληγές, καὶ προσπαθοῦσε νὰ χορτάσει ἀπὸ τὰ ψίχουλα ποὺ ἔπεφταν ἀπὸ τὸ τραπέζι τοῦ πλουσίου. ῎Ερχονταν καὶ τὰ σκυλιὰ καὶ τοῦ ἔγλειφαν τὶς πληγές. Κάποτε πέθανε ὁ φτωχός, καὶ οἱ ἄγγελοι τὸν πῆγαν κοντὰ στὸν ᾿Αβραάμ. Πέθανε κι ὁ πλούσιος καὶ τὸν ἔθαψαν. Στὸν ἅδη ποὺ ἦταν καὶ βασανιζόταν, σήκωσε τὰ μάτια του καὶ εἶδε ἀπὸ μακριὰ τὸν ᾿Αβραὰμ καὶ κοντά του τὸν Λάζαρο. Τότε φώναξε ὁ πλούσιος καὶ εἶπε· “πατέρα μου ᾿Αβραάμ, σπλαχνίσου με καὶ στεῖλε τὸν Λάζαρο νὰ βρέξει μὲ νερὸ τὴν ἄκρη τοῦ δάχτυλού του καὶ νὰ μοῦ δροσίσει τὴ γλώσσα, γιατὶ ὑποφέρω μέσα σ’ αὐτὴ τὴ φωτιά”. ᾿Ο ᾿Αβραὰμ ὅμως τοῦ ἀπάντησε· “παιδί μου, θυμήσου ὅτι ἐσὺ ἀπόλαυσες τὴν εὐτυχία στὴ ζωή σου, ὅπως κι ὁ Λάζαρος τὴ δυστυχία. Τώρα λοιπὸν αὐτὸς χαίρεται ἐδῶ, κι ἐσὺ ὑποφέρεις. Κι ἐκτὸς ἀπ’ ὅλα αὐτά, ὑπάρχει ἀνάμεσά μας μεγάλο χάσμα, ὥστε αὐτοὶ ποὺ θέλουν νὰ διαβοῦν ἀπὸ ᾿δῶ σ’ ἐσᾶς νὰ μὴν μποροῦν· οὔτε οἱ ἀπὸ κεῖ μποροῦν νὰ περάσουν σ’ ἐμᾶς”. Εἶπε πάλι ὁ πλούσιος· “τότε σὲ παρακαλῶ, πατέρα, στεῖλε τον στὸ σπίτι τοῦ πατέρα μου, νὰ προειδοποιήσει τοὺς πέντε ἀδελφούς μου, ὥστε νὰ μὴν ἔρθουν κι ἐκεῖνοι σ’ αὐτὸν ἐδῶ τὸν τόπο τῶν βασάνων”. ῾Ο ᾿Αβραάμ τοῦ λέει· “ἔχουν τὰ λόγια τοῦ Μωυσῆ καὶ τῶν προφητῶν· ἂς ὑπακούσουν σ’ αὐτά”. “῎Οχι, πατέρα μου ᾿Αβραάμ”, τοῦ λέει ἐκεῖνος, «δὲν ἀρκεῖ· ἀλλὰ ἂν κάποιος ἀπὸ τοὺς νεκροὺς πάει σ’ αὐτούς, θὰ μετανοήσουν”. Τοῦ λέει τότε ὁ ᾿Αβραάμ· “ἂν δὲν ὑπακοῦνε στὰ λόγια τοῦ Μωυσῆ καὶ τῶν προφητῶν, ἀκόμη κι ἂν ἀναστηθεῖ κάποιος ἀπὸ τοὺς νεκρούς, δέν πρόκειται νὰ πεισθοῦν”».