Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης
α) Τα Συναξάρια και οι Βίοι των αγίων αποτελούσαν πάντοτε προσφιλές ανάγνωσμα στις λατρευτικές συνάξεις της Εκκλησίας. Ιδιαίτερα όμως αυτά διαβάζονταν κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας, και έτσι παραμυθούσαν, ενδυνάμωναν και στερέωναν τους χριστιανούς. Εξάλλου, τα Συναξάρια ως διηγήσεις αξιοθαύμαστες αγίων ανδρών και γυναικών με εύληπτα νοήματα, μαρτυρικά κατορθώματα και ασκητικά παλαίσματα, όπου γίνεται υπέρβαση των καθιερωμένων κοινωνικών αντιλήψεων, αποτελούν μετά τα βιβλικά κείμενα άριστα μέσα πνευματικής διδαχής.
β) Πέρα από τις επί μέρους διαφορές του τρόπου ζωής, του μαρτυρίου, της άσκησης αλλά και του αγιασμού των χαριτωμένων μελών της Εκκλησίας που περιλαμβάνονται στα Συναξάρια, υπάρχουν σε αυτά και πολλά κοινά στοιχεία. Λ.χ. η περιφρόνηση των εγκοσμίων αγαθών και ο εσχατολογικός προσανατολισμός της ζωής των αγίων αποτελούν κοινό τόπο στις συναξαριακές διηγήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μάρτυρες, οι όσιοι, οι ασκητές, οι ομολογητές, οι δίκαιοι, αλλά και οι ιεράρχες βρίσκονται σε μια διαρκή πορεία τελείωσης και αγιασμού.
γ) Οι άγιοι πορεύονται την οδό της «ατέλεστης τελειότητας», σύμφωνα με τον Άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο. Αναζητούν τον παράδεισο και τη βασιλεία του Θεού όχι με τη στροφή στο παρελθόν αλλά με τον διαρκή αγώνα στο παρόν και την ελπίδα εισόδου στο «μέλλοντα αιώνα», όπου δεν υπάρχει «οδύνη, λύπη ή στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητη». Οπότε, η χαρά της μετοχής στη θεία δόξα, η φιλία και αγάπη με τους συνανθρώπους οδηγούν σε σχετικοποίηση των εγκοσμίων αγαθών.
δ) Στο Συναξάρι της Αγίας Αικατερίνης αναφέρεται ότι αυτή ήταν «πολλά ωραία και εις το κάλλος αμίμητος, μεγάλη εις την ηλικίαν του σώματος. Ήτις επαιδεύθη πάσαν Ελληνικήν γραφήν, έμαθεν όλους τους ποιητάς, Όμηρον, Βιργίλιον, Αριστοτέλην, και Πλάτωνα. Ου μόνον δε τους φιλοσόφους, αλλά και τας βίβλους των ιατρών, Ασκληπιού, Ιπποκράτους, και Γαληνού. Και απλώς επείν όλην την Ρητορικήν και Λογικήν, και πάσαν λέξιν και γλώσσαν έμαθε, οπού όλοι εθαύμαζαν την σοφίαν της».
ε) Όλα αυτά τα φυσικά και πνευματικά χαρίσματα που διέθετε, δηλαδή το κάλλος, τη λιπαρή παιδεία, αλλά και τις τιμές, τα πλούτη και την επίγεια δόξα που της υποσχόταν ο βασιλεύς, η Αγία Αικατερίνα τα θεωρούσε «σκύβαλα». Επαναλάμβανε με τον τρόπο του βίου της τα λόγια του Αποστόλου Παύλου: «Ηγούμαι πάντα ζημίαν είναι διά το υπερέχον της γνώσεως Χριστού Ιησού του Κυρίου μου, δι’ ον τα πάντα εζημιώθην, και ηγούμαι σκύβαλα είναι ίνα Χριστόν κερδήσω» (Φιλιπ. 3, 8).
στ) Εκείνος που βρίσκεται σε κοινωνία με το πρόσωπο του Κυρίου σχετικοποιεί, χωρίς να υποτιμά, κάθε κοσμική σοφία και γνώση. Προγεύεται το φως και τη λαμπρότητα του παραδείσου. Η αγία μας, που τιμάται από την Εκκλησία στις 25 Νοεμβρίου, ενώ κατείχε όλες τις επιστήμες της εποχής της, συνδέει τη ζωή της με την αλήθεια που κομίζει το πρόσωπο του Χριστού, τον οποίο θεωρεί ως «ωραίον τω κάλλει παρά τους υιούς των ανθρώπων» (βλ. Ψαλμ. 44, 3).
ζ) Στο Συναξάρι της αγίας περιγράφεται θαυματουργική έκσταση με εμφάνιση της Παναγίας αλλά και επίσκεψη του Δεσπότου Χριστού. Η εμπειρία αυτή της ενέπνευσε τον θείο έρωτα, «και τόσον ηλλοιώθη θαυμάσιον αλλοίωσιν, οπού δεν εφρόνει πλέον επίγεια πράγματα. Αλλά μόνο τα άφθαρτα κάλλη του ποθουμένου Χριστού εφαντάζετο». Οπότε, όταν ο βασιλιάς την κολάκευε ονομάζοντάς την «ηλιόμορφη κόρη» και της υποσχόταν να την κάμει βασίλισσα, εκείνη θεωρούσε τον εαυτό της γη και πηλό και την ωραιότητα ως άνθος που μαραίνεται. Η πρόγευση των εσχάτων και της λαμπρότητας της ημέρας του Κυρίου την καθιστούσε ρωμαλέα μπροστά στο μαρτύριο. Έτσι αισθάνεται και καθένας αγωνιζόμενος μπροστά στις δυσκολίες της ζωής, την ασθένεια, ακόμη και τον θάνατο.
β) Πέρα από τις επί μέρους διαφορές του τρόπου ζωής, του μαρτυρίου, της άσκησης αλλά και του αγιασμού των χαριτωμένων μελών της Εκκλησίας που περιλαμβάνονται στα Συναξάρια, υπάρχουν σε αυτά και πολλά κοινά στοιχεία. Λ.χ. η περιφρόνηση των εγκοσμίων αγαθών και ο εσχατολογικός προσανατολισμός της ζωής των αγίων αποτελούν κοινό τόπο στις συναξαριακές διηγήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μάρτυρες, οι όσιοι, οι ασκητές, οι ομολογητές, οι δίκαιοι, αλλά και οι ιεράρχες βρίσκονται σε μια διαρκή πορεία τελείωσης και αγιασμού.
γ) Οι άγιοι πορεύονται την οδό της «ατέλεστης τελειότητας», σύμφωνα με τον Άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο. Αναζητούν τον παράδεισο και τη βασιλεία του Θεού όχι με τη στροφή στο παρελθόν αλλά με τον διαρκή αγώνα στο παρόν και την ελπίδα εισόδου στο «μέλλοντα αιώνα», όπου δεν υπάρχει «οδύνη, λύπη ή στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητη». Οπότε, η χαρά της μετοχής στη θεία δόξα, η φιλία και αγάπη με τους συνανθρώπους οδηγούν σε σχετικοποίηση των εγκοσμίων αγαθών.
δ) Στο Συναξάρι της Αγίας Αικατερίνης αναφέρεται ότι αυτή ήταν «πολλά ωραία και εις το κάλλος αμίμητος, μεγάλη εις την ηλικίαν του σώματος. Ήτις επαιδεύθη πάσαν Ελληνικήν γραφήν, έμαθεν όλους τους ποιητάς, Όμηρον, Βιργίλιον, Αριστοτέλην, και Πλάτωνα. Ου μόνον δε τους φιλοσόφους, αλλά και τας βίβλους των ιατρών, Ασκληπιού, Ιπποκράτους, και Γαληνού. Και απλώς επείν όλην την Ρητορικήν και Λογικήν, και πάσαν λέξιν και γλώσσαν έμαθε, οπού όλοι εθαύμαζαν την σοφίαν της».
ε) Όλα αυτά τα φυσικά και πνευματικά χαρίσματα που διέθετε, δηλαδή το κάλλος, τη λιπαρή παιδεία, αλλά και τις τιμές, τα πλούτη και την επίγεια δόξα που της υποσχόταν ο βασιλεύς, η Αγία Αικατερίνα τα θεωρούσε «σκύβαλα». Επαναλάμβανε με τον τρόπο του βίου της τα λόγια του Αποστόλου Παύλου: «Ηγούμαι πάντα ζημίαν είναι διά το υπερέχον της γνώσεως Χριστού Ιησού του Κυρίου μου, δι’ ον τα πάντα εζημιώθην, και ηγούμαι σκύβαλα είναι ίνα Χριστόν κερδήσω» (Φιλιπ. 3, 8).
στ) Εκείνος που βρίσκεται σε κοινωνία με το πρόσωπο του Κυρίου σχετικοποιεί, χωρίς να υποτιμά, κάθε κοσμική σοφία και γνώση. Προγεύεται το φως και τη λαμπρότητα του παραδείσου. Η αγία μας, που τιμάται από την Εκκλησία στις 25 Νοεμβρίου, ενώ κατείχε όλες τις επιστήμες της εποχής της, συνδέει τη ζωή της με την αλήθεια που κομίζει το πρόσωπο του Χριστού, τον οποίο θεωρεί ως «ωραίον τω κάλλει παρά τους υιούς των ανθρώπων» (βλ. Ψαλμ. 44, 3).
ζ) Στο Συναξάρι της αγίας περιγράφεται θαυματουργική έκσταση με εμφάνιση της Παναγίας αλλά και επίσκεψη του Δεσπότου Χριστού. Η εμπειρία αυτή της ενέπνευσε τον θείο έρωτα, «και τόσον ηλλοιώθη θαυμάσιον αλλοίωσιν, οπού δεν εφρόνει πλέον επίγεια πράγματα. Αλλά μόνο τα άφθαρτα κάλλη του ποθουμένου Χριστού εφαντάζετο». Οπότε, όταν ο βασιλιάς την κολάκευε ονομάζοντάς την «ηλιόμορφη κόρη» και της υποσχόταν να την κάμει βασίλισσα, εκείνη θεωρούσε τον εαυτό της γη και πηλό και την ωραιότητα ως άνθος που μαραίνεται. Η πρόγευση των εσχάτων και της λαμπρότητας της ημέρας του Κυρίου την καθιστούσε ρωμαλέα μπροστά στο μαρτύριο. Έτσι αισθάνεται και καθένας αγωνιζόμενος μπροστά στις δυσκολίες της ζωής, την ασθένεια, ακόμη και τον θάνατο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου