Σεμινάριο για τη σχέση Εκκοσμίκευσης και Ορθοδοξίας στη Βιέννη

Σεμινάριο για τη σχέση Εκκοσμίκευσης και Ορθοδοξίας στη Βιέννη

Με τη συμμετοχή του Διευθυντή της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου

 Το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών της Βιέννης (IWM), σε συνεργασία με το εκεί Πανεπιστήμιο, διοργάνωσαν από τις 12 έως τις 14 Ιουνίου, το έκτο στη σειρά Διεθνές Σεμινάριο με το γενικό θέμα: «Τρόποι της Εκκοσμίκευσης και οι θρησκευτικές απαντήσεις». Τις εισαγωγικές σκέψεις γύρω από την προβληματική του σεμιναρίου παρουσίασε ο επιφανής στοχαστής του καιρού μας Charles Taylor (Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο McGill, Μόντρεαλ, Καναδάς), ο οποίος είναι επικεφαλής του σχετικού προγράμματος στο Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών της Βιέννης και είχε και την πρωτοβουλία και ευθύνη διοργάνωσης της σειράς αυτής των σεμιναρίων.

Το έκτο στη σειρά Σεμινάριο ήταν χωρισμένο σε τέσσερις μεγάλες θεματικές ενότητες. Η πρώτη θεματική ενότητα είχε ως γενικό θέμα «Συγκριτική θεώρηση του νομικού πλαισίου για την μετανάστευση και τον θρησκευτικό πλουραλισμό στις χώρες της Ευρώπης». Στην ενότητα αυτή έγινε προσπάθεια να μελετηθούν, με αφορμή τη συγκριτική εξέταση της σχετικής νομοθεσίας στην Γερμανία, Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι διαφορές που εμφανίζονται στην αντιμετώπιση της μετανάστευσης και του θρησκευτικού πλουραλισμού, ως απόρροια της διαφορετικής έμφασης που κάθε φορά δίνεται σε επιμέρους αρχές της, λιγότερο ή περισσότερο, κοινής νομοθεσίας. Στην ενότητα αυτή που συντόνισε ο καθηγητής John Bowen από το Τμήμα Ανθρωπολογίας του Washington University in St. Louis, ΗΠΑ, έλαβαν μέρος ο Christophe Bertossi (Διευθυντής του Κέντρου Μετανάστευσης και Ιθαγένειας του Γαλλικού Ινστιτούτου για τις Διεθνείς Σχέσεις, Παρίσι), η Maleiha Malik (Καθηγήτρια Νομικής στο King’s College του Λονδίνου, Ηνωμένο Βασίλειο), και ο Mathias Rohe (Καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Erlangen-Nürnberg, Γερμανία, πρώην Εφέτης).

Στη δεύτερη θεματική ενότητα με γενικό θέμα «Φύλο, σεξουαλικότητα και θρησκεία», με δεδομένο ότι ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας, όπως...
τα δικαιώματα των γυναικών, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, κ.ά., αποτελούν συχνά αφορμές σύγκρουσης στο πεδίο του κοσμικού, επιχειρήθηκε να εξεταστούν επιμέρους ερωτήματα, όπως το εάν η έννοια της εκκοσμίκευσης περιλαμβάνει πάντοτε έναν πολιτισμό της σεξουαλικότητας, όπως έχει υποστηριχθεί από την Joan Scott στην Γαλλία, ή τον τρόπο που διάφορες θρησκευτικές παραδόσεις έχουν αυτό-προσδιοριστεί σε αντίθεση προς τον πολιτισμό αυτό κ.ά. Στην ενότητα αυτή που συντόνισε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Yale Michael Warner, έλαβαν μέρος η Nilüfer Göle (Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Παρίσι, Γαλλία) και η Kathryn Lofton (Καθηγήτρια Θρησκευτικών Σπουδών, Αμερικανικών Σπουδών και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιου Yale, Η.Π.Α).
Η τρίτη θεματική ενότητα είχε ως γενικό θέμα «Οι Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες και οι προκλήσεις της εκκοσμίκευσης». Στο πλαίσιο της ενότητας αυτής έγινε απόπειρα να διερευνηθούν η δυσκολία που εμφανίζουν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες στην προσπάθειά τους να περιγράψουν τη σχέση τους προς το κράτος και την κοινωνία απέναντι στις προκλήσεις της πολιτικής νεωτερικότητας και του κοινωνικού πλουραλισμού, ενώ όπως επισημάνθηκε παραμένει ακόμη αντικείμενο συζήτησης το εάν η δυσκολία αυτή οφείλεται στην κληρονομιά της βυζαντινής αρχής της «συμφωνίας», στις ιδιαιτερότητες της ίδρυσης των επιμέρους εθνικών κρατών στην ανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη ή στην καθαυτό θεολογική παράδοση της Ανατολικής Εκκλησίας. Παρ’ όλα αυτά το βέβαιο είναι ότι η θεολογία είναι σε θέση σήμερα να προωθήσει τη συζήτηση για το ζήτημα της σχέσης εκκλησίας και κράτους, και εκκλησίας και κοινωνίας στις χώρες αυτές. Στο πλαίσιο αυτό έγινε προσπάθεια να εξεταστεί ο τρόπος που Έλληνες και Ρώσοι θεολόγοι και κοινωνιολόγοι της θρησκείας προσεγγίζουν τα ζητήματα αυτά που τίθεται στην εποχή της εκκοσμίκευσης και μετα-εκκοσμίκευσης. Την ενότητα αυτή συντόνισε η Kristina Stoeckl (Ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών της Βιέννης και στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, Επισκέπτρια Ερευνήτρια στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας), ο Alexander Agadjanian (Καθηγητής στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Επιστημών στη Μόσχα, Ρωσία), ο Παντελής Καλαϊτζίδης, (Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου και Διδάσκων στο Ε.Α.Π.), ο Βασίλειος Μακρίδης, (Καθηγητής Κοινωνιολογίας της Θρησκείας με έμφαση στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό στο Πανεπιστήμιο Erfurt, Γερμανία) και ο π. Vladimir Shmaliy (Αντι-πρύτανης της Σχολής Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών «Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος» της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Μόσχα).

Στην τελευταία θεματική ενότητα με γενικό θέμα «Η εκκοσμίκευση έξω από τα όρια της Δύσης», διερευνήθηκε η επίδραση της εκκοσμίκευσης σε κοινωνίες που βρίσκονται έξω από τα γεωγραφικά όρια της Δύσης (λ.χ. Αίγυπτος, Μαρόκο, Ινδονησία, Πακιστάν, Ινδία, Ρωσία, κ.ά) και οι ευκαιρίες και επιλογές που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της συνάντησης αυτής. Στην τέταρτη θεματική ενότητα που συντόνισε η Shylashri Shankar, Ερευνήτρια στο Κέντρο Πολιτικών Ερευνών, Νέο Δελχί, Ινδία, έλαβαν μέρος η Mirjam Künkler (Επίκουρη Καθηγήτρια Μεσανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, ΗΠΑ), η Gudrun Krämer (Διευθύντρια της Μεταπτυχιακής Σχολής για τις Ισλαμικές Κουλτούρες και Κοινωνίες και του Ινστιτούτου Ισλαμικών Σπουδών του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου, Γερμανία), ο John Madely (Τμήμα Κυβερνητικής στο London School of Economics, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο), και ο Jonathan Wyrtzen (Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Yale, ΗΠΑ).

Μετά τις επιμέρους εισηγήσεις υπήρξε πολύς χρόνος για συζήτηση, κριτικές παρατηρήσεις και ανταλλαγή απόψεων, με τους εισηγητές και τους λοιπούς συμμετέχοντες στο σεμινάριο που ήταν καθηγητές από τα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης, της Ρώμης, του Σικάγου, του Laval (Κεμπέκ), του Λονδίνου, κ. ά. Οι σχετικές με το θέμα «Εκκοσμίκευση και Ορθοδοξία» εισηγήσεις πρόκειται να κυκλοφορήσουν σε ειδικό τεύχος του περιοδικού Transit που εκδίδεται από το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών της Βιέννης (IWM).

Για να δείτε το πρόγραμμα του συνεδρίου πατήστε εδώ .

Για να διαβάσετε την περίληψη της εισήγησης (στα αγγλικά) του Διευθυντή της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου Δρος Παντελή Καλαϊτζίδη, πατήστε εδώ .