Από τον καθηγητή Αριστείδη Πανώτη
Τις εσπερινές ώρες της Μ. Δευτέρας τελείται ο Όρθρος της Μεγάλης Τρίτης κατά τη χθεσινή τάξη. Μετά τον Εξάψαλμο και το μέγα Αλληλουάριο,ψάλλεται το τροπάριο του Νυμφίου για να εισαχθούν και πάλι οι φιλακόλουθοι στο κατανυκτικό κλίμα των ημερών αυτών. Ακολουθούν τρίαΚαθίσματα που μας καλούν: α) Να δείξουμε στο Νυμφίο την αγάπη μας όπως την εκδήλωσαν οι φρόνιμες παρθένες της παραβολής. β) Επισημαίνονται ως ελατήριο της εχθρότητας της Εβραϊκής ηγεσίας, ο φθόνος και ο ζηλωτισμός και η προδοσία του Ιούδα που προκλήθηκε από ψύχωση για χρήμα και δόξα για να βιάσει το στήσιμο «εγκόσμιας Βασιλείας» του Ιησού και επωφεληθεί ως μαθητής του. γ) Όταν διαψεύθηκε αυτή η «ελπίδα» του Ιούδα τότε η απελπισία τον οδήγησε στην αμετανοησία και «απελθών απήγξατο» με το φρικτό θάνατο του απαγχονισμού (Ματθ. κζ΄ 5).
Το ευαγγελικό ανάγνωσμα είναι πάλι εκ του Ματθαίου (κβ΄15-κγ΄39) και σ΄αυτό εμφανίζεται η ηγέτιδα τάξη των Φαρισαίων και Σαδουκαίων, ενωμένες στο μίσος τους κατά του «ταραχοποιού» που αμφισβητούσε την επιρροή τους στον εβραϊκό όχλο, επιχειρούν με απεσταλμένους τους να παγιδεύσουν το Ναζωραίο Ραββί με ερωτήματα για να στήσουν κατηγορίες εναντίον του. Το πρώτο ερώτημα αφορούσε τη καταβολή του «κήνσου», που ήταν ο δασμός του φόρου (τέλους-taxis),που κατέβαλαν όλοι οι υπήκοοι του Ρωμαϊκού κράτους «κατά κεφαλή» και για τη «προμήθεια προϊόντος». Οι εβραίοι της Παλαιστίνης και της Διασποράς όφειλαν να καταβάλουν κατ' έτος τον ίδιο φόρο για τη συντήρηση του Ναού των Ιεροσολύμων. Δηλαδή αυτό ήταν ένα ερώτημα διακριβώσεως της νομιμοφροσύνης σε πολιτικό θέσπισμα της Ρώμης και της υπακοής στα νομικά θέσμια του λαού του Θεού (Ρωμ ιγ΄ 7) . Ο καταβαλλόμενος φόρος λεγόταν «κήνσος» και είχε τη μορφή νομίσματος που στη μία πλευρά του είχε τη μορφή του Καίσαρα και στην άλλη επιγραφή. Ο Ιησούς διαχωρίζοντας τον θεσμικό ρόλο εκάστης εξουσίας λέγει: «Δώσατε αυτά που ανήκουν στο κράτος (Καίσαρα) και στον Ναό εκείνα που ανήκουν στο Θεό». Το δεύτερο ερώτημα που τίθεται αφορά το δίκαιο της τεκνοποιήσεως μέσα στο γάμο και της παρατάσεως της συζυγικής σχέσεως στη μετά θάνατον ζωή. Ο Ιησούς διευκρινίζει ο δεσμός υφίσταται μόνον για την διαιώνιση του ανθρώπινου γένους και δεν χρειάζεται στο χώρο της αιωνιότητας κάτι που αποστόμωσε τούς Σαδδουκαίους και ικανοποίησε τους Φιρισαίους. Τότε παρεμβαίνει ενας νομικός για να τον πειράξει και τον ερωτά ποιά είναι η σπουδαιότερη εντολή του Νόμου του Θεού; Και πέρνει την απάντηση: «Να αγαπήσεις Κύριο το Θεό σου ολοκληρωτικά».
Διαπιστώνει ποιοί ήταν οι υποκινητές των ερωτημάτων και τους παραλαμβάνει με εκείνα «Ουαί», τα οποία αποτελούν επιτιμητική δημηγορία που συνοψίζεται στους ακόλουθους ελεγκτικούς ταλανισμούς: 1. Αλλοίμονό Σας γιατί άλλα διδάσκετε και άλλα εφαρμόζετε στη ζωή σας. 2. Βάζετε στους ανθρώπους δυσβάστακτα φορτία δεσμεύσεων και τύπων ενώ εσεις επιδιώκετε μόνον εκείνα που σας ωφελούν στο «θεαθήναι τοις ανθρώποις». 3. Επιδιώκετε παντού την πρωτοκαθεδρία από κουφότητα για να εντυπωσιάζετε τους αφελείς και για να ξεγελάσετε τους απλοϊκούς και τους άκληρους με σκοπό να υφαρπάξετε τις περιουσίες τους. 4. Μεταδίδετε μεταλλαγμένα τα ηθικά παραγγέλματα των διατάξεων του Νόμου του Θεού από κερδομανία και δωροληψία εμφανιζόμενοι σαν φρεσκοχρισμένοι τάφοι χρυσοστόλιστοι, ενώ μέσα σας διατηρείτε τη δυσωδία των παθών και τη γυμνότητα των αισθημάτων προς τους αδύναμους πλησίον σας. 5. Αγρεύετε οπαδούς μετερχόμενοι κάθε τόπο για να στηρίξετε τις φιλοδοξίες σας και χωρίς διάκριση και ταπείνωση αποφεύγετε να πληρώνετε τη δεκάτη των εισοδημάτων σας για ιερούς σκοπούς. 6. Στο τέλος η κατηγορηματική δημηγορία συγκλονίζει με την προφητεία της εξαφανίσεως της πόλεως και του περίλαμπρου Ναού της Ιερουσαλήμ, Αυτό γιατί ενώ ο Θεός με τους κατά καιρούς απεσταλμένους Του θέλησε να επισυναγάγει υπό τις πτερυγές Του τον λαό Του, κανείς δεν έδειξε μετάνοια για να ανακτήσει τη σωτηρία του.
Ακολουθεί ο Ν΄ ψαλμός «της Μετανοίας» και μικρά συναπτή, η πρώτη στροφή του Κοντακίου και ο Οίκος, δηλαδή η περίληψη του τιμώμενου γεγονότος της ημέρας, κλείνει με ανάγνωση του υπομνήματος Μηνολόγιου αφιερωμένου την Μ. Τρίτη στην ανάμνηση της παραβολής των Δέκα Παρθένων (Ματθ. κε΄. 1-13). Η Ακολουθία συνεχίζεται με τον «ειρμό» της Η’ ωδής του Κοντακίου, ποιητική έμπνευση πάλι του Κοσμά που εξυπνεί το σθένος των Τριών Παίδων να μην υποκύψουν στις απειλές του τυράννου και επτά φορές να ριφθούν μέσα στην κάμινο του πυρός ψάλλοντες δοξολογία στον αληθινό Θεό. Τα τροπάρια του ακολουθούν αντλούν νόημα από τον εορτασμό της μνήμης των Δέκα Παρθένων και συμβουλεύουν αποφυγή της αμέλειας και της οκνηρίας για τον πνευματικό μας καταρτισμό ώστε να αποκτηθούν άφθονο το έλαιο για άσκηση αθλημάτων που θα επιβραβευθούν. Ο «ειρμός» του Κανόνα της Θ΄ Ωδής είναι εξύμνηση της Παρθένου Μαρίας για το μυστήριο της σαρκώσεως του Λόγου που την κατέστησε Πλατυτέρα των Ουρανών. Τα τροπάρια που ακολουθούν αναφέρονται στην ετοιμότητα που δίδαξε ο Κύριος στους κατά καιρούς μαθητές του για έχουν καλή απολογία και να μπορούν να ελπίζουν στο θείο έλεος. Μετά τη μικρά συναπτή επαναλαμβάνεται το κατανυκτικόΕξαποστειλάριο: «Τον νυμφώνα Σου βλέπω Σωτήρ μου, κεκοσμημένον » και αρχίζουν οι Αίνοι με τα ιδιόμελα τροπάρια που στοιχολογούνται από ψαλμους και επικεντρώνονται και πάλι στη αφύπνιση από το φως της λυχνίας των αρετών κάθε μη φέροντα ένδυμα γάμου για να προϋπαντήσει τον Αναμάρτητο Χριστό, όταν κληθεί στο δείπνο της Βασιλείας Του. Στο τέλος εξαίρεται το τάλαντο της ευποιΐας που βοηθά τους αναξιοπαθούντες Και ο Όρθροςτης Μ. Τρίτης είναι μεστός από πολύτιμες συμβουλές για να εξαγνιστεί η ψυχή των εκκλησιαζόμενων.
Το επόμενο πρωΐ διεξάγεται η ανάγνωση των τέσσερων ψαλμικών ενοτήτων της Τριθέκτης Ώρας, με τροπάρια εκ του ψαλλέντος Όρθρου της Μ. Τρίτης και ως ανάγνωσμα διαβάζεται το υπόλοιπο της οράσεως του προφήτη Ιεζεκιήλ, που περιγράφει την Ουράνια Τάξη με την όραση των αγγελικών όντων τα οποία σεβίζουν με τα εξαπτέρυγά τους τον λάμποντα σαν χρυσάφι ζαφειρένιο θρόνο του Θεού. (Α΄. 21-28)
Κατά τον Εσπερινό ακούγονται στιχηρά από τον χθεσινό Όρθρο και μετά το Φώς Ιλαρόν ακολουθούν τα τρία αναγνώσματα. Το πρώτο είναι εκ της Εξόδου ( Β΄, 5-10) και αναφέρεται στο γεγονός που βάζει ο Θεός τον άνθρωπο στον κήπο της Εδέμ. Το δεύτερο προέρχεται από το βιβλίο του Ιώβ (Α΄. 13-22) και αναφέρει πώς αντιδρά ο Ιώβ όταν μαθαίνει τις κακές ειδήσεις για την αρπαγή και το καύσιμο της περιουσίας του και για τον θάνατο των παιδιών. Οι συμφορές τον ταπεινώνουν αλλά δεν αγανακτεί για να αμαρτήσει και λέγει: «Ο Κύριος τα έδωσε και τώρα τα πήρε πίσω».
Μετά το «Κατευθυνθήτω» ακολουθεί η περικοπή εκ του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου (ΚΔ΄ 36-ΚΣΤ΄ 2) Αυτά αναφέρεται στη μυστηριώδη ομιλία του Ιησού για την ετοιμότητα που πρέπει έχουμε κατά την Έσχατη Ημέρα και αναφέρονται δύο παραβολές. Η πρώτη είναι των Δέκα Παρθένων, η οποία μεταφέρει μέσα από μία εγκόσμια γαμήλια σκηνή το παράδειγμα των νεαρών υπάρξεων για να διδάξει την ευλογημένη φροντίδα ποτέ να μη λείψει το ευλογημένο λάδι από το λύχνάρι που με το φως του θα σκορπίσει το σκοτάδι κατά την υποδοχή του Ερχόμενου Νυμφίου. Η φρόνηση επιβάλλει πάντα να διαθέτουμε προμήθεια αρετών για να φωτίζουμε το περιβάλλον μας για να μην ακούσουμε από τον αιώνιο Νυμφίο το: «ουκ οίδα υμάς». Η δεύτερη παραβολή, Των ταλάντων ( ΚΕ΄14-30), διδάσκει ότι και στη Βασιλεία του Θεού υπάρχουν ακλόνητες αρχές τις οποίες όσοι φιλόπονα τις εφαρμόζουν ανταμείβονται, ενώ οι οκνηροί που τις αμελούν στο τέλος αυστηρά επικρίνονται. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς (ΙΘ΄.11-27) αναπτύσσει αυτή την ίδια παραβολή ως η Των 10 μνών η οποία καταλήγει πώς μετά «δύο ημέρες έρχεται το Πάσχα», και υπαινίσσεται αυτά τα γεγονότα που σύντομα θα ακολούθησουν. Και η μυσταγωγική ατμόσφαιρα συνεχίζεται το πρωΐ της Μ. Τρίτης, όπως χθές, με τις Ωρες και τον Εσπερινό συνδεδεμένο με τη τέλεση της Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων για τη μετάδοσή της Μεταλήψεως στους νηστεύοντες.
Πηγή; ΑΜΕΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου