Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Παύλος, Μπορεί η θρησκεία να γεννήσει τη βία;

Η ομιλία του Σεβασμιωτάτου στο διεθνές διεπιστημονικό συνέδριο με θέμα: «Θρησκεία και Βία» που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη (27-29 Απριλίου)

Ἡ ματιά μου στό θέμα εἶναι ἡ ματιά ἑνός Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ καί δή ἱερωμένου. Μιά διευκρίνιση πού ἴσως βοηθήσει τήν σκέψη ὅλων. Δέν πιστεύω σέ καμμιά θρησκεία, ἀκόμη καί τήν χριστιανική. Δέν πιστεύω σέ καμμιά ἰδεολογία. Ἀγαπῶ τήν ζωή καί αὐτό μέ ὁδήγησε στήν Ἐκκλησία.

Τό ἐρώτημα γιά τό Θεό εἶναι ἕνα πανανθρώπινο ἐρώτημα. Ἡ Θρησκεία εἶναι κάτι τό ἀνθρώπινο, ἀλλά τήν ἴδια στιγμή κάτι τό πάρα πολύ σημαντικό καί ἀσφαλῶς καθόλου εὐκαταφρόνητο. Τό πλῆθος τῶν Θρησκειῶν ἐπιβεβαιώνει μιά μεγάλη ἀλήθεια. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος διαρκῶς ἀναζητᾶ τόν Θεό, δέν μπορεῖ νά ζήσει χωρίς αὐτόν γιατί ὁ Θεός συνιστᾶ δομικό στοιχεῖο τῆς ὕπαρξης του. Ἡ θρησκευτική ἀναζήτηση ἔχει τήν ἴδια ἡλικία μέ τό ἀνθρώπινο γένος. Ἡ μαρτυρία τοῦ δικοῦ μας ἱστορικοῦ Πλουτάρχου εἶναι πολύ χαρακτηριστική.

Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι κάτι ἀνθρώπινο, ἀλλά μιά Θεανθρώπινη πραγματικότητα. Εἶναι πρόσκληση γιά κοινωνία τοῦ Προσωπικοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο καί κλήση γιά μετοχή καί ἀλληλοπεριχώρηση. Τό περιεχόμενο τῆς κοινωνίας, ἡ οὐσία τῆς κοινωνίας εἶναι ἡ ἀγάπη. Ὁ Χριστός σχολιάζοντας τήν δήλωση τοῦ Πέτρου ὅτι «ἐσύ εἶσαι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος» σημείωσε ὅτι ἐπάνω σέ αὐτή τήν ἀλήθεια θά οἰκοδομήσει τήν Ἐκκλησία Του, ὄχι τήν θρησκεία του, καί ὅτι οὔτε οἱ πύλες τοῦ Ἅδη δέν θά καταλύσουν αὐτήν. Ὁ Χριστός δέν μίλησε τυχαῖα, οὔτε χρησιμοποίησε τυχαῖες λέξεις.

Εἶναι πάρα πολύ εὔκολο ἡ θρησκεία ἀπό μία ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ νά μετατραπεῖ σέ ἰδεολογία, σέ ταμπέλα, σέ προσωπικό ἀνέξοδο βόλεμα, σ’ ἕνα κατεστημένο, ὁπότε κατ’ ἀρχήν παύει νά εἶναι προσωπικό ἀγώνισμα. Γίνεται προμετωπίδα γιά ἄλλους στόχους. Τότε οἱ ἄλλοι γίνονται οἱ ἀντίπαλοι πού πρέπει ἴσως καί νά ἐξαφανιστοῦν. Ἡ βία εἶναι τό ἀποτέλεσμα καί ὁ καρπός αύτῆς τῆς διαστρέβλωσης.

Ἀναμφισβήτητα καί ἡ Ἐκκλησία ἀπό δρόμος Θεώσεως μπορεῖ νά μετατραπεῖ σέ ἰδεολογία καί εἶναι ἀπολύτως σωστό αὐτό πού ἔχει λεχθεῖ ὅτι ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία τῶν χριστιανῶν εἶναι ἡ θρησκειοποίηση τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι εὔκολο πρᾶγμα νά εἶσαι θρησκευτικός ἄνθρωπος, εἶναι πολύ δύσκολο νά εἶσαι ἐκκλησιαστικός ἄνθρωπος. Στήν πρώτη περίπτωση αὐτοδικαιώνεσαι καί τόν Θεό τόν χρειάζεσαι γιά νά πεῖ στούς ἄλλους πόσο «καλός» εἶσαι ἐσύ. Δέν διστάζεις μάλιστα νά κάνεις καί τήν σύγκριση τή δική σου μέ τούς ἄλλους γιά νά δείξεις πόσο πολύ ὑπερέχεις ἐσύ. Πρόκειται γιά τόν κλασσικό τύπο τοῦ Φαρισαίου τῆς Παραβολῆς.

Τότε ξιφουλκεῖς ἐναντίον ὅσων δέν συμφωνοῦν μέ ἐσένα, ἀπαιτεῖς ἀπό τούς ἄλλους ὅταν ἐκφράζονται νά χρησιμοποιοῦν μόνο τή δική σου γλῶσσα καί ὁρολογία. ἐπιτηδεύεσαι ἰδιαίτερα νά τοποθετεῖς «ταμπέλες» στούς ἄλλους, εἶσαι τελικά βασικός ἐκφραστής μιᾶς λεκτικῆς κατ’ ἀρχήν βίας πού δέν ἀπέχει πολύ ἀπό τό νά ἀποκτήσει καί ἄλλες ἐκφράσεις. Ὑποτιθέμενοι ὀρθόδοξοι χριστιανοί καί δῆθεν ἀγωνιστές ἐπιδόθηκαν μέ ἰδιαίτερο ζῆλο στήν ἄσκηση μιᾶς τέτοιας συμπεριφορᾶς κατά παντός διαφωνοῦντος καί δέν δίστασαν νά ἀμφισβητήσουν τήν ὀρθότητα τῆς ἐκκλησιαστικῆς τους στάσεως ἀκόμη καί ἀπό μορφές ὅπως ὁ ἅγιος Πορφύριος καί ὁ μακαριστός Γέρων Ἰάκωβος γιά νά μιλήσω μόνο γιά περιπτώσεις πού τίς γνωρίζω καλά. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά στίς εὐλογημένες αὐτές μορφές τῆς Ἐκκλησίας ποτέ δέν εἴδαμε συμπεριφορές, λόγους ἐκφράσεις καί πρό παντός μιά ἀδίστακτη νοοτροπία πού φθάνει μέχρι καί τήν συκοφαντία.

Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ