Η εισήγηση του Ομότιμου Καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ στο Διεθνές Διεπιστημονικό Συνέδριο με θέμα: «Θρησκεία και Βία» που έγινε στη Θεσσαλονίκη (27-29 Απριλίου)
Ο Max Stackhouse στο άρθρο του «Πολιτική και Θρησκεία» στην Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας του Mircea Eliade, αναφέρει ότι: «η πολιτική εξουσία σε όλους τους πολιτισμούς είναι ακατανόητη χωρίς την απαιτούμενη προσοχή στη θρησκεία». Πολιτική είναι η θεωρία μιας εν κινήσει πορείας άσκησης εξουσίας, πίεσης και εξαναγκασμού, που αναπόφευκτα περιλαμβάνει την έννομη βία.
Η πρώτη δεκαετία της τρίτης χιλιετίας ήταν αφιερωμένη από την παγκόσμια χριστιανική κοινότητα στην αντιμετώπιση και εξάλειψη της βίας (Decade to Overcome Violence). Η καθιέρωση δεκαετιών για την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών αποτελεί καθιερωμένη τακτική την τελευταία γενιά στο ΠΣΕ. Είχαν προηγηθεί οι δεκαετία για την εξάλειψη του ρατσισμού, που κατά την επίσημη δήλωση του Nelson Mandela βοήθησε στην κατάργηση του Απαρτχάιντ, και η δεκαετία για την βελτίωση της θέσης των γυναικών (Ecumenical Decade of Churches in Solidarity with Women). Η δεκαετία για την εξάλειψη της βίας ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2011 στη Jamaica με ένα παγκόσμιο συνέδριο (International Ecumenical Peace Convocation).
Στην απρόσμενη λαίλαπα της βίας, τόσο της διεθνούς τρομοκρατίας όσο και του αλήστου μνήμης πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία, εκτός της εκκλησιαστικής πλευράς κινητοποιήθηκε και η ακαδημαϊκή. Καρπός της ήταν το συλλογικό έργο God’s Rule: ThePolitics of World Religions, που άρχισε να ετοιμάζεται αμέσως μετά από την 11ηΣεπτεμβρίου 2001 και τελικά εκδόθηκε το 2003. Στο έργο αυτό είχα την τιμή να παρουσιάσω την Ορθόδοξη θεώρηση, και πάνω σ’ αυτή θα βασιστεί κατά κύριο λόγο η σύντομη εισήγησή μου.
Θα προσπαθήσω να αναπτύξω τηλεγραφικά το θέμα μου σε 6 ενότητες
Α. Οι κλασσικές πηγές για την περί βίας και πολιτικής διδασκαλία του Ορθόδοξουχριστιανισμού
Στον Ορθόδοξο όμως χριστιανισμό το θέμα των πηγών είναι πολύ δύσκολο. Στην Ορθόδοξη παράδοση η θεολογία δεν ορίζεται – όπως τουλάχιστον συνέβη από τον ύστερο δυτικό σχολαστικισμό και μετά – ως ένα κλειστό λογικό σύστημα προερχόμενο και βασιζόμενο σε «αποκεκαλυμμένες» οντότητες, (Γραφή, Παράδοση, εκκλησιαστική αυθεντία, magisterium κλπ.), αλλά ταυτίζεται με την «πνευματική» εμπειρία του κάθε πιστού, η αυθεντικότητα φυσικά της οποίας ελέγχεται με βάση τη μαρτυρία της Γραφής και της Παράδοσης. Γι’ αυτό και η «αλήθεια» είναι αδιάσπαστη από τη «κοινωνία».
Επομένως, θα ήταν ακριβέστερο να ορίσουμε τον Ορθόδοξο χριστιανισμό ως τρόπο ζωής, εξού και η ιδιαίτερη σημασία που αποδίδεται στη λειτουργική του παράδοση. Κατά την έκφραση κορυφαίου Ορθόδοξου διανοητή της νεώτερης εποχής του Γ. Φλορόφσκυ, προηγείται η λατρεία, και ακολουθεί η δογματική διδασκαλία και η εκκλησιαστική τάξη. «Ο κανόνας της προσευχής είναι αυτός που υπαγορεύει τον κανόνα της πίστης». Το lexorandi έχει μια προνομιακή προτεραιότητα στη ζωή της χριστιανικής Εκκλησίας. Το lexcredendi εξαρτάται από την ευλαβική εμπειρία και το όραμα της Εκκλησίας.
Το ζήτημα, επομένως, των βασικών πηγών για να περιγράψει κανείς την περί πολιτικής θεωρία αυτού του θρησκευτικού συστήματος – που όπως είπαμε συνδέεται αναπόσπαστα με την έννομη βία – είναι πολύ πιο σύνθετο απ” ό,τι στον υπόλοιπο χριστιανισμό και τις άλλες θρησκείες.
Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου