“Φωτισμός, Βάπτισμα και ποικιλία των χαρισμάτων» , π. Βασιλείου Καλλιακμάνη

ΦΩΤΙΣΜΟΣ, ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΤΩΝ ΧΑΡΙΣΜΑΤΩΝ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

Τα Θεοφάνεια μαρτυρείται ως η αρχαιότερη χριστιανική εορτή μετά το Πάσχα. Κατά την εορτή αυτή αποκαλύπτεται το φως της τρισηλίου θεότητος και γίνεται της «Τριάδος η φανέρωσις». Φωτίζεται το γένος των ανθρώπων, αγιάζονται τα ύδατα και η ολόκληρη η κτίση. Ο Δαμασκηνός Στουδίτης σε ένα Λόγο στα Άγια Θεοφάνεια γρά­φει τα εξής: «Και Φως ονομάζεται ο Πατήρ, ο Υιός, και το Άγιον Πνεύμα… Φως ονομάζεται και εκείνο που έδιωξε το πρωτόγονον σκότος· Φως ονο­μά­ζεται και η ε­ντολή, πού έδωκεν ο Θεός εις τον Αδάμ, καθώς το λέγει και ο Προφήτης Δαβίδ· «Λύχ­νος τοις ποσί μου ο νόμος σου, και Φως ταις τρίβοις μου». … Φως ονομάζεται και εκείνο που εφάνη εις τους ποιμένας, όταν εγεννήθη ο Χριστός εις το σπήλαιον· Φως ονομάζεται και του αστέρος η λάμψις, που ωδήγει τους Μάγους από την Ανα­το­λήν έως την Βηθλεέμ· Φως ονομάζεται και εκείνο που έδειξεν ο Χριστός εις το Θα­βώ­ριον όρος, και έλαμψεν εμπρός εις τους Μαθητάς· … Φως ονομάζεται και εκείνο, που μέλλουν να λάμψουν οι δίκαιοι εις την δευτέραν Παρουσίαν· Φως ονομάζεται κα­θαρώς και καθολικά το Άγιον Βάπτισμα… Βάπτισμα από νερόν, και από Άγιον Πνεύμα.. ο άνθρωπος είναι διπλούς, από κορμί και από ψυχήν·… Το σώμα κα­θα­ρί­ζε­ται με το νερό, την δε ψυχή το Άγιον Πνεύμα την καθαρίζει και την λαμπρύνει».

Στο μεθέορτο αποστολικό ανάγνωσμα (Εφεσ. 4, 7-13) που έχει επιλεγεί για την Κυριακή μετά τα Φώτα εστιάζεται το ενδια­φέ­ρον στη χάρη που απορρέει από το πρόσωπο του Χρι­στού, στην ποικιλία των χαρισμάτων και την πνευματική ωρίμανση των χρι­στια­νών. Γράφει ο Απόστολος: Ἑνὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ… καὶ αὐτὸς ἔδωκε τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ».

Λί­γο πιο πάνω, στην αρχή του κεφαλαίου ο Απόστολος Παύλος αναφέρεται στην ε­νό­τη­τα της Εκκλησίας, η οποία αποτελεί «εν σώμα» που ζωογονείται και τρο­φο­δο­τεί­ται από «εν Πνεύμα». Τα μέλη του σώματος αυτού συνδέει «μία πίστη», «ένα βά­πτι­σμα» και η κοινή αναφορά στον «ένα Κύριο».

Αφού το εν λόγω αποστολικό ανάγνωσμα σφραγίζει το τέλος του αγίου δω­δε­κα­ημέρου να σημειωθεί ότι, κατά την εορτή των Χριστουγέννων ο Χριστός από­καλύπτεται ως «βρέ­φος σπαργανούμενον». Στα Θεοφάνεια όμως, φανερώνεται ως τέλειος Θεός και τέ­­λειος άνθρωπος, ως «Υιός του Θεού ο αγα­πη­τός», ως το φως του κόσμου που χο­ρη­γεί πλου­σιοπάροχα το φωτισμό σε κάθε άνθρωπο που έρχεται στη ζωή. Και στον κα­θένα δίδεται χάρισμα πνευματικό σύμφωνα με το μέτρο που μοιράζει ο Χριστός τη δω­ρε­ά του. Αυ­τός έδωσε άλλοι να είναι απόστολοι, άλλοι προφήτες, άλλοι ευαγ­γε­λι­στές, άλ­λοι ποι­μένες και διδάσκαλοι.

΄Ετσι η Εκ­κλη­σία που έχει κεφαλή τον Χριστό δεν υπάρχει για τον εαυτό της, αλλά για να παρέχει χάρη και αγιασμό στα μέλη της, να ζωογονεί και να ανα­δει­κνύει τα ιδιαίτερα χαρίσματά τους. Οπότε, με την ενό­τη­τα της πίστεως και την κοι­νω­νία του Αγίου Πνεύματος ζωογονούνται όλα τα χαρί­σμα­­τα του εκκλη­σια­στι­κού σώ­ματος και συγκροτείται θεία αρμονία. Το πρώτο δώρο που παρέχει η Εκ­κλη­σία στον κα­θένα είναι το βάπτισμα. Με το βάπτισμα αλλοιώνεται οντολογικά ο άνθρωπος. Μπο­λιάζεται με τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, τα οποία στη βιβλική παράδοση πα­ρουσιάζονται κυρίως ως σοφία και σύνεση, γνώση και ευ­σέ­βεια, φόβος Θεού και χα­ρά, ειρήνη και δικαιοσύνη, χρηστότητα και αγαθοσύνη, πί­στη, ελπίδα και αγάπη. Με την ελεύθερη βούληση καλείται ο χριστιανός να αναδείξει τα χαρίσματα αυτά στη ζωή του, συ­νεργώ­ντας στο έργο της χά­ριτος.

Στις μέρες μας επικρατεί ο νηπιοβαπτισμός κι όλα τα παραπάνω γίνονται δυ­σδιά­κριτα. Το βάπτισμα συχνά μετατρέ­πε­ται σε κοσμικό γεγονός, που χάνει την ιε­ρό­τητά του και το βαθύ εκκλησιολογικό του περιεχόμενο. Θεωρείται ως μια καλή συ­νή­θεια και πολιτιστικό αυτονόητο. ΄Ετσι, όταν δεν υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον εκ μέ­ρους των γονέων, των ανα­δόχων, αλλά και των κληρικών για ουσιαστική πνευμα­τι­κή καρπο­φο­ρία των παιδιών που σταδιακά ενηλικιώνονται, το βάπτισμα και οι ευερ­γε­­­­­τι­κές του συνέπειες λησμονούνται.

Κι ενώ η χριστιανική ζωή παραπέμπει στη ζωή του φωτός, τη ζωή της πραγμα­τικής ε­­­­λευθερίας και της χάριτος, οι άνθρωποι αγαπούν μάλλον το σκοτάδι παρά το φως. Γι’ αυτό τα Θεοφάνεια, που θυμίζουν στους χριστιανούς τα αγια­σμέ­να ύδατα της κο­λυμ­­βή­θρας του βαπτί­σματος, αποτελούν αφορμή για ανα­νέωση της σχέσης με τον Χρι­­στό και την Εκκλησία. Πάντως δεν είναι τυχαίο ότι στη λαϊκή παράδοση και στο συλ­­­­λογικό υποσυνείδητο του ελληνικού λαού το χριστιανικό βάπτισμα δεν λησμο­νεί­ται εντελώς.

Είναι χαρα­κτηριστικό, ότι κατά την εορτή των Θεοφανείων πλήθη λαού προ­­σέρχονται στους ιερούς ναούς, για να αγιασθούν και να μεταλάβουν του μεγάλου α­­για­σμού. Τα Θεοφάνεια, που λέγονται και Φώτα, θυμίζουν στον καθένα την η­μέρα του θείου φω­τισμού και της εισόδου του στην Εκκλησία. Δεν αρκεί όμως η εθιμική υ­πεν­θύ­μιση του βαπτίσματος, χρειάζεται και υπαρξιακή μετοχή στη ζωή του φωτός. Όταν οι κληρικοί καταρτίζουν πνευματικά και μυσταγωγούν τους πιστούς στην εν Χριστώ ζωή, οι­κο­δο­μεί­ται το σώμα του Χριστού, η Εκκλησία.. Απώτερος στόχος η κατά Χριστόν τελείω­ση και η πνευ­­μα­τική ωρίμανση, ώστε να φθάσουμε στην τελειότητα που μέτρο της είναι ο Χριστός.

Ο Ιανουάριος είναι γεμάτος από μνήμες αγίων, που αποτελούν πρα­γμα­τι­κά φώ­τα στο σύγχρονο κόσμο. Το πώς βέβαια έχουν ανατραπεί τα πράγματα, και η Εκ­κλησία από κατεξοχήν χώρος της χάριτος και του φωτός παρουσιάζεται συχνά ως φορέας σκοταδιστικών αντιλήψεων είναι μεγάλο θέμα, που δεν μπορεί να αναλυθεί στην παρούσα συνάφεια. Υπάρχουν ιστορικές ευθύνες κυρίως της δυτικής χριστιανοσύνης γι’ αυτό. Όμως, σε κάθε περί­πτω­ση ό­­ποιος θέλει προσωπικά να με­τα­λάβει του θείου φωτισμού, μπορεί να καλ­­λιεργή­σει τη χά­ρη που έλαβε στο Βάπτισμα και να γίνει φωτοφόρος. Κανείς δεν μπορεί να τον ε­μποδίσει!

Πηγή: ΙΜΝΣ