Εκδήλωση με θέμα: "Τα περιβαλλοντικά μηνύματα στον λόγο των Τριών Ιεραρχών"

Στις 28 Ιανουαρίου 2015, ημέρα Τετάρτη και ώρα 18:00 πραγματοποιήθηκε στο Δημοτική Βιβλιοθήκη Νεάπολης εκδήλωση με θέμα: "Τα περιβαλλοντικά μηνύματα στον λόγο των Τριών Ιεραρχών" και ήταν αφιερωμένη στις εκπαιδευτικούς Βάσω Κουμάτη και Ανθούλα Χατζηθεοδώρου που έφυγαν απροσδόκητα το καλοκαίρι 2014. Η εκδήλωση ξεκίνησε με την ομιλία της Υπευθύνου του Γραφείου Περιβαλλοντικής Αγωγής και Αγωγής Υγείας κ. Δέσποινας Μιχελάκη που αναφέρθηκε στα περιβαλλοντικά μηνύματα στο λόγο των Τριών Ιεραρχών. Ακολούθησε ο χαιρετισμός του Ζήση Αγγελίδη Σχολικού Συμβούλου Φυσικών που αναφέρθηκε κυρίως στις παιδαγωγικές αντιλήψεις του Μεγάλου Βασιλείου. Στη συνέχεια την εκδήλωση χαιρέτησε ο Διευθυντής Δ.Ε Κιλκίς κ. Γεώργιος Κωνσταντινίδης. Ακολούθησε η σύντομη ομιλία του Σχολικού Συμβούλου Θεολόγων κ. Πολύβιου Στράντζαλη ο οποίος αναφερόμενος στους Τρεις Ιεράρχες μεταξύ άλλων υπογράμμισε "Θα επικεντρωθώ στο γεγονός πως και σήμερα ακόμη είναι σύγχρονες οι παιδαγωγικές αντιλήψεις των Τριών Ιεραρχών. Και αυτό το επισημαίνω για να δείξω την ταύτιση των απόψεων των σύγχρονων παιδαγωγών και ψυχολόγων με τις απόψεις των  Τριών  Ιεραρχών.

Κατά τον Jean Piaget νοητική ανάπτυξη σημαίνει απόκτηση των νέων γνωστικών ικανοτήτων που δεν υπήρχαν πριν. Η απόκτηση των ικανοτήτων αυτών δε γίνεται με την ποσοτική αύξηση προηγούμενων δεξιοτήτων αλλά με την ποιοτική αλλαγή της δομής της σκέψης.

Πάνω σ’ αυτό το θέμα ο Μ. Βασίλειος επισημαίνει προς τους νέους « Κι εσείς , εξάλλου δεν έχετε ακόμη όλη την ωριμότητα, για να αφομοιώσετε την περιγραφή του. Θα σας δώσω όμως ένα σκιαγράφημα, που θα σας είναι αρκετό» Δηλαδή ο Μ. Βασίλειος τονίζει ότι οι νέοι λόγω ανωριμότητας δεν μπορούν να κατανοήσουν την περιγραφή κάποιου πράγματος και γι’ αυτό τους δίδεται ένα σκιαγράφημα.  Σ΄ άλλο σημείο αναφέρει «Αυτά όλα θα τα διδαχθούμε τελειότερα στη Αγία Γραφή μας. Αλλά προς ώρας τα περιγράφουμε , σαν σκιαγράφημα της αρετής από την κοσμική σοφία».

Παράλληλα η άποψη του Μεγάλου Βασιλείου συμπίπτει και με την άποψη του αμερικανού ψυχολόγου Jerome Bruner ότι το παιδί μπορεί να μάθει οτιδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία , αρκεί να βρούμε τον τρόπο να του το πούμε στη γλώσσα που καταλαβαίνει».

Αλλά και ο Ιωάννης Χρυσόστομος σχετικά με την ποιοτική αλλαγή της δομής της σκέψης  υπογραμμίζει « Και αυτά τα διηγήματα ας ακούει , γιατί όταν ακόμη κοσμούμε τις πύλες των αισθήσεων, χρειάζονται εκείνα τα διηγήματα που είναι πιο απλά, όταν  όμως μπούμε μέσα και φροντίζουμε για τη διακυβέρνηση των πολιτών (δηλαδή των λογισμών), τότε είναι καιρός  να γίνει χρήση και αυτών των υψηλοτέρων διηγημάτων».

Τέλος θα ήθελα να κλείσω με τη σχέση του περιβάλλοντος με τη μάθηση που υπογράμμιζε ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος προτρέπει τα παιδιά της μαθητικής ηλικίας «ει  γαρ βούλει ψυχαγωγείσθαι, βάδιζε εις παραδείσους, επί παραρρέοντα ποταμόν και λίμνας καταμάνθανε κήπους, άκουε τεττίγων αδόντων…»

Ο Χρυσόστομος εδώ εκφράζει μια διαχρονική παιδαγωγική αντίληψη ότι η φύση πάντοτε χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο μάθησης. Κατά συνέπεια η εκπαίδευση βασίστηκε στην παρατήρηση της φύσης και η προσέγγιση αυτή θεωρήθηκε από τους εκπαιδευτικούς ως ένα πολύτιμο εργαλείο μάθησης  δύο πραγμάτων: των μηχανισμών που λειτουργούν μέσα στη φύση και του στοχασμού για τη φύση. Η παρατήρηση της φύσης αποτελεί αναπόσπαστο σημείο της εξέλιξης του νου, τόσο στη θεωρία όσο και στην εμπειρία.

Από τα τέλη του 19ου αιώνα διάφορες μελέτες στον ευρωπαϊκό χώρο  ανέδειξαν την ευεργετική επίδραση της φύσης και του φυσικού περιβάλλοντος πάνω στον μαθητή. Ενδεικτικό της εξέλιξης αυτής ήταν να λειτουργήσουν σχολεία μέσα στη φύση που έδιδαν ιδιαίτερη βαρύτητα στις αρχές της Νέας Αγωγής αλλά και του Σχολείου Εργασίας, όπως η αυτενέργεια, η συνεκπαίδευση, οι δραστηριότητες εξερεύνησης του τοπίου, η ατομική εμπειρία , η μάθηση των πραγμάτων. Από τότε εφαρμόζονται πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα που έχουν σκοπό να ενισχύσουν την επαφή των παιδιών με τη φύση και τον περιβάλλοντα χώρο, για να αναπτύξουν έτσι την αυτοπεποίθηση του μαθητή και την ελευθερία της έκφρασης.

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι οι Τρεις Ιεράρχες πριν περίπου από 1650 χρόνια έδιδαν ιδιαίτερη σημασία στην Περιβαλλοντική Αγωγή των μαθητών."

Τέλος η εκδήλωση έκλεισε με ένα αφιέρωμα στις δύο εκπαιδευτικούς Βάσω Κουμάτη και Ανθούλα Χατζηθεοδώρου.