Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Παύλος, Μπορεί η θρησκεία να γεννήσει τη βία;

Η ομιλία του Σεβασμιωτάτου στο διεθνές διεπιστημονικό συνέδριο με θέμα: «Θρησκεία και Βία» που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη (27-29 Απριλίου)

Ἡ ματιά μου στό θέμα εἶναι ἡ ματιά ἑνός Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ καί δή ἱερωμένου. Μιά διευκρίνιση πού ἴσως βοηθήσει τήν σκέψη ὅλων. Δέν πιστεύω σέ καμμιά θρησκεία, ἀκόμη καί τήν χριστιανική. Δέν πιστεύω σέ καμμιά ἰδεολογία. Ἀγαπῶ τήν ζωή καί αὐτό μέ ὁδήγησε στήν Ἐκκλησία.

Τό ἐρώτημα γιά τό Θεό εἶναι ἕνα πανανθρώπινο ἐρώτημα. Ἡ Θρησκεία εἶναι κάτι τό ἀνθρώπινο, ἀλλά τήν ἴδια στιγμή κάτι τό πάρα πολύ σημαντικό καί ἀσφαλῶς καθόλου εὐκαταφρόνητο. Τό πλῆθος τῶν Θρησκειῶν ἐπιβεβαιώνει μιά μεγάλη ἀλήθεια. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος διαρκῶς ἀναζητᾶ τόν Θεό, δέν μπορεῖ νά ζήσει χωρίς αὐτόν γιατί ὁ Θεός συνιστᾶ δομικό στοιχεῖο τῆς ὕπαρξης του. Ἡ θρησκευτική ἀναζήτηση ἔχει τήν ἴδια ἡλικία μέ τό ἀνθρώπινο γένος. Ἡ μαρτυρία τοῦ δικοῦ μας ἱστορικοῦ Πλουτάρχου εἶναι πολύ χαρακτηριστική.

Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι κάτι ἀνθρώπινο, ἀλλά μιά Θεανθρώπινη πραγματικότητα. Εἶναι πρόσκληση γιά κοινωνία τοῦ Προσωπικοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο καί κλήση γιά μετοχή καί ἀλληλοπεριχώρηση. Τό περιεχόμενο τῆς κοινωνίας, ἡ οὐσία τῆς κοινωνίας εἶναι ἡ ἀγάπη. Ὁ Χριστός σχολιάζοντας τήν δήλωση τοῦ Πέτρου ὅτι «ἐσύ εἶσαι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος» σημείωσε ὅτι ἐπάνω σέ αὐτή τήν ἀλήθεια θά οἰκοδομήσει τήν Ἐκκλησία Του, ὄχι τήν θρησκεία του, καί ὅτι οὔτε οἱ πύλες τοῦ Ἅδη δέν θά καταλύσουν αὐτήν. Ὁ Χριστός δέν μίλησε τυχαῖα, οὔτε χρησιμοποίησε τυχαῖες λέξεις.

Εἶναι πάρα πολύ εὔκολο ἡ θρησκεία ἀπό μία ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ νά μετατραπεῖ σέ ἰδεολογία, σέ ταμπέλα, σέ προσωπικό ἀνέξοδο βόλεμα, σ’ ἕνα κατεστημένο, ὁπότε κατ’ ἀρχήν παύει νά εἶναι προσωπικό ἀγώνισμα. Γίνεται προμετωπίδα γιά ἄλλους στόχους. Τότε οἱ ἄλλοι γίνονται οἱ ἀντίπαλοι πού πρέπει ἴσως καί νά ἐξαφανιστοῦν. Ἡ βία εἶναι τό ἀποτέλεσμα καί ὁ καρπός αύτῆς τῆς διαστρέβλωσης.

Ἀναμφισβήτητα καί ἡ Ἐκκλησία ἀπό δρόμος Θεώσεως μπορεῖ νά μετατραπεῖ σέ ἰδεολογία καί εἶναι ἀπολύτως σωστό αὐτό πού ἔχει λεχθεῖ ὅτι ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία τῶν χριστιανῶν εἶναι ἡ θρησκειοποίηση τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι εὔκολο πρᾶγμα νά εἶσαι θρησκευτικός ἄνθρωπος, εἶναι πολύ δύσκολο νά εἶσαι ἐκκλησιαστικός ἄνθρωπος. Στήν πρώτη περίπτωση αὐτοδικαιώνεσαι καί τόν Θεό τόν χρειάζεσαι γιά νά πεῖ στούς ἄλλους πόσο «καλός» εἶσαι ἐσύ. Δέν διστάζεις μάλιστα νά κάνεις καί τήν σύγκριση τή δική σου μέ τούς ἄλλους γιά νά δείξεις πόσο πολύ ὑπερέχεις ἐσύ. Πρόκειται γιά τόν κλασσικό τύπο τοῦ Φαρισαίου τῆς Παραβολῆς.

Τότε ξιφουλκεῖς ἐναντίον ὅσων δέν συμφωνοῦν μέ ἐσένα, ἀπαιτεῖς ἀπό τούς ἄλλους ὅταν ἐκφράζονται νά χρησιμοποιοῦν μόνο τή δική σου γλῶσσα καί ὁρολογία. ἐπιτηδεύεσαι ἰδιαίτερα νά τοποθετεῖς «ταμπέλες» στούς ἄλλους, εἶσαι τελικά βασικός ἐκφραστής μιᾶς λεκτικῆς κατ’ ἀρχήν βίας πού δέν ἀπέχει πολύ ἀπό τό νά ἀποκτήσει καί ἄλλες ἐκφράσεις. Ὑποτιθέμενοι ὀρθόδοξοι χριστιανοί καί δῆθεν ἀγωνιστές ἐπιδόθηκαν μέ ἰδιαίτερο ζῆλο στήν ἄσκηση μιᾶς τέτοιας συμπεριφορᾶς κατά παντός διαφωνοῦντος καί δέν δίστασαν νά ἀμφισβητήσουν τήν ὀρθότητα τῆς ἐκκλησιαστικῆς τους στάσεως ἀκόμη καί ἀπό μορφές ὅπως ὁ ἅγιος Πορφύριος καί ὁ μακαριστός Γέρων Ἰάκωβος γιά νά μιλήσω μόνο γιά περιπτώσεις πού τίς γνωρίζω καλά. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά στίς εὐλογημένες αὐτές μορφές τῆς Ἐκκλησίας ποτέ δέν εἴδαμε συμπεριφορές, λόγους ἐκφράσεις καί πρό παντός μιά ἀδίστακτη νοοτροπία πού φθάνει μέχρι καί τήν συκοφαντία.

Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Το Πρόγραμμα εξετάσεων στα Γυμνάσια, Λύκεια και ΕΠΑΛ, σχολικού έτους 2014-2015

Με εγκύκλιο που εξέδωσε σήμερα το υπουργείο Παιδείας ορίζει  ότι μετά τη λήξη των μαθημάτων του διδακτικού έτους 2014-2015, την Τετάρτη 13 Μαΐου 2015, σύμφωνα με τη με αρ. πρ. 58567/Δ2/09-04-2015 Υ.Α. (Β΄ 629), για τις προαγωγικές, απολυτήριες και πτυχιακές εξετάσεις των μαθητών των σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης θα ισχύσουν τα ακόλουθα:

ΓΥΜΝΑΣΙΑ (ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΑ)

• Οι προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις όλων των τάξεων του Γυμνασίου θα αρχίσουν την Τρίτη 19 Μαΐου 2015 και θα διαρκέσουν μέχρι και τη Δευτέρα 15 Ιουνίου 2015.

• Οι επαναληπτικές εξετάσεις των μαθητών όλων των τάξεων του Γυμνασίου να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι και την Πέμπτη 18 Ιουνίου 2015.

• Σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, μέσα σε πέντε (5) εργάσιμες ημέρες από την έκδοση των αποτελεσμάτων των προαγωγικών – απολυτηρίων εξετάσεων Ιουνίου, οι κηδεμόνες των μαθητών ή οι ίδιοι, εφόσον είναι ενήλικοι, μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο σχολείο, όπου φοιτούν, με την οποία ζητούν την αναβαθμολόγηση ενός ή περισσότερων γραπτών δοκιμίων. Η αίτηση συνοδεύεται με το προβλεπόμενο παράβολο για κάθε γραπτό δοκίμιο.

ΓΕΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΑ (ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΑ)

• Οι προαγωγικές εξετάσεις των μαθητών της Α΄ και Β΄ τάξης των Ημερησίων ΓΕ.Λ. θα αρχίσουν την Τρίτη 19 Μαΐου 2015 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Πέμπτη 18 Ιουνίου

• Οι προαγωγικές εξετάσεις των μαθητών της Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξης των Εσπερινών ΓΕ.Λ. θα αρχίσουν την Τρίτη 19 Μαΐου 2015 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Πέμπτη 18 Ιουνίου

• Οι απολυτήριες εξετάσεις των μαθητών της Γ΄ τάξης Ημερησίων ΓΕ.Λ. και Δ΄ τάξης των Εσπερινών ΓΕ.Λ., για τους οποίους προβλέπεται εξέταση μόνο σε επίπεδο σχολικής μονάδας θα αρχίσουν την Τρίτη 19 Μαΐου 2015 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Πέμπτη 18 Ιουνίου

• Οι απολυτήριες εξετάσεις των μαθητών της Γ΄ τάξης Ημερησίων ΓΕ.Λ. και Δ΄ τάξης των Εσπερινών ΓΕ.Λ., στα μαθήματα τα οποία εξετάζονται σε εθνικό επίπεδο, θα αρχίσουν τη Δευτέρα 18 Μαΐου 2015 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Τρίτη 2 Ιουνίου 2015, σύμφωνα με το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.

• Οι απολυτήριες εξετάσεις των μαθητών της Γ΄ τάξης των Ημερησίων ΓΕ.Λ. και της Δ΄ τάξης των Εσπερινών ΓΕ.Λ., στα μαθήματα τα οποία εξετάζονται σε επίπεδο σχολικής μονάδας θα διεξαχθούν από την Πέμπτη 4 Ιουνίου 2015 μέχρι και την Πέμπτη 18 Ιουνίου 2015.

• Οι επαναληπτικές εξετάσεις των μαθητών όλων των τάξεων Γενικού Λυκείου να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι και την Τρίτη 23 Ιουνίου 2015.

• Σημειώνεται ότι οι επαναληπτικές εξετάσεις των πανελλαδικών εξετάσεων της Γ΄ τάξης των Ημερησίων ΓΕ.Λ. και της Δ΄ τάξης των Εσπερινών ΓΕ.Λ. θα αρχίσουν την Τρίτη 9 Ιουνίου 2015 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Τρίτη 16 Ιουνίου 2015, σύμφωνα με το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.

• Το πρόγραμμα των εξετάσεων για τα μαθήματα που εξετάζονται σε επίπεδο σχολικής μονάδας θα ανακοινωθεί στους μαθητές πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη λήξη των μαθημάτων (αρ. 14 του Π.Δ. 60/2006).

• Όσοι υποψήφιοι συμμετάσχουν σε κάποιο μάθημα των επαναληπτικών πανελλαδικών εξετάσεων και γι΄ αυτό το λόγο απουσιάσουν, δικαιολογημένα, από τις ενδοσχολικές τους εξετάσεις, θα μπορούν να συμμετάσχουν στις επαναληπτικές ενδοσχολικές εξετάσεις του Ιουνίου, σύμφωνα με το πρόγραμμα που θα καταρτιστεί από το ΓΕ.Λ. τους.

• Σύμφωνα με την παρ. 2 του αρ. 24 του Π.Δ. 60/2006: «Μέσα σε τρεις (3) εργάσιμες ημέρες από την έκδοση των αποτελεσμάτων οι κηδεμόνες των μαθητών ή οι ίδιοι, εφόσον είναι ενήλικοι, μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο σχολείο, όπου φοιτούν, με την οποία ζητούν την αναβαθμολόγηση ενός ή περισσότερων γραπτών δοκιμίων. Η αίτηση συνοδεύεται με το προβλεπόμενο παράβολο για κάθε γραπτό δοκίμιο.».

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΛΥΚΕΙΑ (ΕΠΑ.Λ.)

• Οι προαγωγικές εξετάσεις των μαθητών της Α΄ & B’ τάξης των Ημερησίων ΕΠΑ.Λ. θα διεξαχθούν από τη Δευτέρα 18 Μαΐου 2015 μέχρι και την Τετάρτη 17 Ιουνίου 2015.

• Οι προαγωγικές εξετάσεις των μαθητών της Α΄, B΄ και Γ΄ τάξης των Εσπερινών ΕΠΑ.Λ. θα διεξαχθούν από τη Δευτέρα 18 Μαΐου 2015 μέχρι και την Τετάρτη 17 Ιουνίου 2015.

• Οι πανελλαδικές εξετάσεις της τελευταίας τάξης Ημερησίων και Εσπερινών ΕΠΑ.Λ. (Ομάδα Β΄) θα αρχίσουν τη Δευτέρα 18 Μαΐου 2015 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Τρίτη 9 Ιουνίου 2015, σύμφωνα με το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.

• Οι πανελλαδικές εξετάσεις των Ημερησίων και Εσπερινών ΕΠΑ.Λ. (Ομάδα Α΄) θα αρχίσουν την Τρίτη 19 Μαΐου 2015 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Τρίτη 9 Ιουνίου 2015, σύμφωνα με το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.

• Οι απολυτήριες και πτυχιακές εξετάσεις των μαθητών της Γ΄ τάξης των Ημερησίων ΕΠΑ.Λ. και της Δ΄ τάξης των Εσπερινών ΕΠΑ.Λ. θα διεξαχθούν από την Τετάρτη 10 Ιουνίου 2015 μέχρι και τη Δευτέρα 22 Ιουνίου 2015.

• Οι επαναληπτικές εξετάσεις των μαθητών όλων των τάξεων των Ημερησίων και Εσπερινών ΕΠΑ.Λ. να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι και την Τετάρτη 24 Ιουνίου 2015.

• Το πρόγραμμα των εξετάσεων θα ανακοινωθεί στους μαθητές των Ημερησίων και Εσπερινών ΕΠΑ.Λ., το αργότερο δύο (2) ημέρες πριν από την έναρξη των εξετάσεων σύμφωνα με την Υ.Α. 80033/Γ2/12-09-2006 (Β΄1286).

• Όσοι υποψήφιοι συμμετάσχουν σε κάποιο ειδικό μάθημα και γι΄ αυτό το λόγο απουσιάσουν, δικαιολογημένα, από τις ενδοσχολικές τους εξετάσεις, θα μπορούν να συμμετάσχουν στις επαναληπτικές ενδοσχολικές εξετάσεις του Ιουνίου, σύμφωνα με το πρόγραμμα που θα καταρτιστεί από το ΕΠΑ.Λ. τους.

• Σύμφωνα με την παρ. 2 του αρ. 17 του Π.Δ. 50/2008: «Μέσα σε τρεις εργάσιμες ημέρες από την έκδοση των αποτελεσμάτων της εξεταστικής περιόδου, οι κηδεμόνες των μαθητών ή οι ίδιοι, εφόσον είναι ενήλικοι, μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο ΕΠΑ.Λ. όπου φοιτούν, με την οποία ζητούν την αναβαθμολόγηση ενός ή περισσότερων γραπτών δοκιμίων. Η αίτηση συνοδεύεται με το προβλεπόμενο παράβολο για κάθε γραπτό δοκίμιο.».

Η Εξεταστέα ύλη

Το υπουργείο Παιδείας υπενθυμιζει η εξεταστέα ύλη των μαθημάτων θα ανακοινωθεί στους μαθητές πέντε (5) εργάσιμες μέρες πριν τη λήξη των μαθημάτων, για τα Ημερήσια και τα Εσπερινά Γενικά Λύκεια (αρ. 16, Π.Δ. 60/2006) και πέντε (5) εργάσιμες μέρες τουλάχιστον πριν από την έναρξη των εξετάσεων, για τα Επαγγελματικά Λύκεια (αρ. 12, Π.Δ. 50/2008). Η εξεταστέα ύλη των μαθημάτων να αναρτηθεί στον πίνακα ανακοινώσεων της οικείας σχολικής μονάδας.

Επίσης, για την αξιολόγηση των κατ΄ ιδίαν διδαχθέντων και των στρατεύσιμων μαθητών ισχύει, για τα Γυμνάσια, το άρθρο 2 του Π.Δ. 182/1984 και το άρθρο 6 του Π.Δ. 39/2014, και για τα Γενικά Λύκεια, το άρθρο 33 του Π.Δ. 60/2006 και η παρ. 14 του άρθρου 1 του Π.Δ. 48/2012. Για την αξιολόγηση των κατ΄ ιδίαν διδαχθέντων στα Επαγγελματικά Λύκεια ισχύει το άρθρο 25 του Π.Δ. 50/2008, όπως τροποποιήθηκε με τις παρ. 7, 8 του αρ. 1 του Π.Δ. 43/2010 (Φ.Ε.Κ. 86 Α΄), την παρ. 14 του άρθρου 1 του Π.Δ. 61/2012 (ΦΕΚ 112 Α΄) και την παρ. 11 του άρθρου 1 του Π.Δ. 112/2013 (Φ.Ε.Κ. 145 Α΄).

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΟΙΞΕΤΕ ΤΗΝ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Πηγή: ESOS

Η Εκκλησία αγκαλιάζει το internet

1ο Διεθνές Συνέδριο Ψηφιακών Μέσων και Ορθόδοξης Ποιμαντικής

7, 8, 9 Μαϊου 2015, Divani Apollon Palace, Καβούρι

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες η ανθρωπότητα έχει γίνει μάρτυρας μιας πρωτόγνωρης έκρηξης στον τομέα της ανάπτυξης των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας. Στο καινοφανές αυτό σκηνικό δεν υστέρησαν οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες και οι ανά την Οικουμένη ορθόδοξοι πιστοί, αξιοποιώντας κατά το δυνατόν τα μέσα αυτά για να διαδώσουν το θείο λόγο και τις αρχές της αυθεντικής χριστιανικής πνευματικότητας.

Το Ινστιτούτο Έρευνας Διάσωσης και Προβολής Πνευματικών και Πολιτιστικών Παραδόσεων «Άγιος Μάξιμος ο Γραικός», το οποίο δραστηριοποιείται επί μακρόν στο χώρο αυτόν μέσω του διαδικτυακού περιοδικού «ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ www.pemptousia.gr», αποφάσισε σε συνεργασία με τις ορθόδοξες διαδικτυακές πύλες «Orthodox Christian Network» (myocn.net, επίσημο όργανο της Συνέλευσης των Ορθοδόξων Επισκόπων Αμερικής, SCOBA) και «Bogoslov» (bogoslov.ru, του τμήματος Θεολογικής Μόρφωσης του Πατριαρχείου της Μόσχας), τη σύγκληση Διεθνούς Συνεδρίου, στο οποίο θα αποτιμηθεί το συντελεσθέν έργο των Ορθοδόξων στον τομέα της Ποιμαντικής των Ψηφιακών Μέσων, θα τεθούν οι προβληματισμοί για τη δυναμική της Ορθόδοξης Παρουσίας στο συγκεκριμένο χώρο και θα συζητηθούν οι προοπτικές για την περαιτέρω ανάπτυξη του ορθόδοξου λόγου στον κυβερνοχώρο. Απώτερος σκοπός της Συνεδρίου, εκτός της αλληλογνωριμίας των υπευθύνων των Ορθόδοξων Ψηφιακών Μέσων, είναι ο συντονισμός των προσπαθειών τους προς μία αποτελεσματικότερη και προς δόξαν Θεού εκφορά του λόγου του Ευαγγελίου στους χρήστες των μέσων αυτών, καθώς και η απαρχή μιας συγκροτημένης και από κοινού προσπάθειας για τη σπορά των αξιών της ορθοδόξου παραδόσεως προς πάντα άνθρωπον καλής θελήσεως.

Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στις 7, 8 και 9 Μαΐου 2015, στο ξενοδοχείο Divani Apollon στο Καβούρι Αθηνών, και οι εργασίες του τελούν υπό την υψηλή αιγίδα της Α.Θ.Π., του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου. Πρόκειται δε να παραστούν ως ομιλητές 75 ειδικοί επί του θέματος Ορθόδοξοι κληρικοί και λαϊκοί από 21 χώρες, που εκπροσωπούν όλες τις δικαιοδοσίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Στην Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου συμμετέχουν οι:

Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Καλλιακμάνης, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,

Πρωτοπρεσβύτερος Christopher Metropulos, Διευθυντής της Ορθόδοξης διαδικτυακής πύλης myocn.net,

Πρωτοπρεσβύτερος Pavel Velikanov, Καθηγητής της Θεολογικής Ακαδημίας Μόσχας και αρχισυντάκτης της Θεολογικής πύλης «bogoslov.ru»,

Πρωτοπρεσβύτερος Jivko Panev, Αναπλ. Καθηγητής του Ορθοδόξου Θεολογικού Ινστιτούτου Αγίου Σεργίου Παρισίων και Διευθυντής της Γαλλόφωνης ορθόδοξης διαδικτυακής πύλης orthodoxie.com

Πρωτοπρεσβύτερος Constantin Coman, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την επίσημη ιστοσελίδα του συνεδρίου www.dmopc15.com 

Πηγή: ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ

Διαδικασία εγγραφής μαθητών στην Α’ τάξη Γυμνασίου και Α΄ τάξη Λυκείου των Εκκλησιαστικών Σχολείων για το σχολικό έτος 2015-2016

Ενόψει της έναρξης εγγραφών στα Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας για το σχολικό έτος 2015-2016, το υπουργείο Παιδείας ενημερώνει τους ενδιαφερομένους γονείς/κηδεμόνες για τη δυνατότητα και τη διαδικασία εγγραφής αποφοίτων μαθητών δημοτικών σχολείων και γυμνασίων στα Εκκλησιαστικά Γυμνάσια και Λύκεια αντίστοιχα.

Σκοπός της εκκλησιαστικής εκπαίδευσης είναι η ανάδειξη και κατάρτιση κληρικών και λαϊκών στελεχών της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα, υψηλού μορφωτικού επιπέδου και χριστιανικού ήθους, χωρίς η στελέχωση των υπηρεσιών της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα να αποτελεί υποχρεωτικό επαγγελματικό προσανατολισμό αποκλειστικής κατεύθυνσης.

Τα Εκκλησιαστικά Γυμνάσια και Λύκεια αποτελούν τμήμα της Γενικής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας, για αυτό και οι προαγωγικοί και απολυτήριοι τίτλοι σπουδών τους είναι ισότιμοι με τους αντίστοιχους των Γυμνασίων και των Γενικών Λυκείων.

Συνεπώς, οι απόφοιτοι των Εκκλησιαστικών Λυκείων έχουν όμοια δυνατότητα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με τους αποφοίτους των Γενικών Λυκείων.

Οι γονείς/κηδεμόνες που επιθυμούν να εγγράψουν τα παιδιά τους σε κάποιο από τα Εκκλησιαστικά Γυμνάσια ή Εκκλησιαστικά Λύκεια, οφείλουν να προσκομίσουν στους διευθυντές τους τα εξής:

Σχετική αίτηση,

Απολυτήριο τίτλο (δημοτικού ή γυμνασίου αντίστοιχα)

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα,

Συστατική επιστολή του επιχώριου Μητροπολίτη.

Η επιλογή φοίτησης σε Εκκλησιαστικό Σχολείο δεν περιορίζεται από την περιοχή διαμονής του μαθητή/τριας ή των γονέων/κηδεμόνων του. Επισημαίνεται ότι στους άρρενες μαθητές των Εκκλησιαστικών Σχολείων είναι δυνατή (εφόσον και οι ίδιοι το επιθυμούν και κατόπιν εγκρίσεως από την Εφορεία του Εκκλησιαστικού Σχολείου) η δωρεάν διαμονή και σίτιση τους στα οικοτροφεία των αντίστοιχων με τα Εκκλησιαστικά Σχολεία Περιφερειακών Εστιών Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης, οι οποίες υπάγονται στην Εκκλησία της Ελλάδας.

Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στα Εκκλησιαστικά Σχολεία.

Τέλος, σημειώνεται ότι το προεκτεθέν καθεστώς εγγραφών ισχύει και για τους ενδιαφερόμενους που επιθυμούν να μετεγγραφούν από τα Γενικά Γυμνάσια-Λύκεια στα αντίστοιχα Εκκλησιαστικά Γυμνάσια- Λύκεια της χώρας.

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΟΙΞΕΤΕ ΤΗΝ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Πηγή: ESOS

Μητροπολίτου Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου Ανδρέα, Ο Oικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος: Μια παγκόσμια προσωπικότητα

Η ομιλία του Καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ στη διεθνή επιστημονική ημερίδα με θέμα: «Φραγκίσκος Α΄ Επίσκοπος Ρώμης-Βαρθολομαίος Α΄ Οικουμενικός Πατριάρχης. Πρότυπα θρησκευτικών ηγετών στον 21ο αιώνα» (21 Απριλίου 2015)

Όταν αναφερόμαστε στον σημερινό Προκαθήμενο της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ. κ. Βαρθολομαίο, αναπόφευκτα ανακαλούμε στη μνήμη μας τα λόγια ενός ισχυρού πολιτικού παράγοντα: του Αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Τζο Μπάιντεν, ο οποίος στην προσπάθειά του να διαζωγραφίσει το μέγεθος της πολυτάλαντης και επιβλητικής προσωπικότητας του Πρώτου της υπ’ ουρανόν Ορθοδοξίας, ετόνισε, μεταξύ άλλων, κατά τρόπο επιγραμματικό, λακωνικό και σαφή ότι «η προσωπικότητα του Πατριάρχου Βαρθολομαίου τον εντυπωσιάζει στον ίδιο βαθμό που τον έχει εντυπωσιάσει εκείνη του Νέλσον Μαντέλα». Επεσήμανε επίσης, με νόημα προς τους δημοσιογράφους κατά την διάρκεια της τελευταίας επίσκεψής του στο Φανάρι ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος τον Νοέμβριο του 2014 ότι «αυτός (δηλαδή ο Βαρθολομαίος) είναι ο άνδρας ο οποίος πράττει αυτά που λέει»[1].

Του λόγου το αληθές έρχεται να επιβεβαιώσει περίτρανα η συγκριτική μελέτη των προγραμματικών δηλώσεων του Οικουμενικού Πατριάρχου αμέσως μετά την χάριτι Θεού εκλογή Του, την Τρίτη 22 Οκτωβρίου 1991, στον Αποστολικό και Πατριαρχικό Θρόνο της Βασιλίδος των Πόλεων. Οι δηλώσεις περιλαμβάνονται τόσο στα ανακοινωθέντα του νέου Προκαθημένου της Εκκλησίας ενώπιον της ενδημούσης Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου την 24 Οκτωβρίου 1991, όσο και στον Ενθρονιστήριο Λόγο του το Σάββατο 2 Νοεμβρίου 1991.

«Ὅθεν, ἐν κενώσει προσεγγίζομεν τήν στιγμήν ταύτην τήν φλεγομένην καί μή κατακαιομένην βάτον τῆς Οἰκουμενικῆς Πατριαρχίας, ἐν ᾗ καλούμεθα εἰς θεωρίαν τοῦ Θεοῦ, εἰς ἱερουργίαν τοῦ μυστηρίου τῆς ἀδιασπάστου καθολικότητος, εἰς διακονίαν καί μαρτυρίαν τῆς Ὀρθοδοξίας, εἰς οἰκοδομήν τῆς χριστιανικῆς ἑνότητος»[2].

Αναφορικώς «πρός τήν θεωρίαν τοῦ Θεοῦ καί τήν ἱερουργίαν τοῦ μυστηρίου τῆς ἀδιασπάστου καθολικότητος», ο Σεπτός Προκαθήμενος της Εκκλησίας, έχων κατά προτεραιότητα την συνείδησιν του πνευματικού ποιμένος και αρχιθύτου κατά την πρωθιεραρχική Του εκκλησιαστική διακονία, επέδειξε ιδιαίτερη μέριμνα στην τόνωση του θρησκευτικού αισθήματος των Ορθοδόξων και την καλλιέργεια της Ορθόδοξης πνευματικότητας. Προς τούτο, προέβη, μεταξύ άλλων:

α) στον επαναπατρισμό, μετά την πάροδο ακριβώς οκτώ αιώνων, εκ Ρώμης στην Πόλη των ιερών λειψάνων των προκατόχων του Αγίων Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Το ιστορικό τούτο γεγονός ο Πατριάρχης έχει επανειλημμένως δηλώσει ότι το θεωρεί ως το μείζον επίτευγμα της Πατριαρχίας Του,

β) στον καθαγιασμό του Αγίου Μύρου ήδη τρεις φορές, κατά τά έτη 1992, 2002 και 2012, γεγονός σπάνιο ίσως και αμαρτύρητο δια τα εκκλησιαστικά δεδομένα αδιάκοπης πατριαρχίας στη δισχιλιετή ιστορία του Οικουμενικού Θρόνου,

γ) στην αγιοκατάταξη πλήθους νέων Αγίων, οι οποίοι και κατατάχθηκαν από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας είτε ως Όσιοι είτε και ως Μάρτυρες. Τελευταία παραδείγματα αποτελούν οι αγιοκατατάξεις των Αγίου Εφραίμ της Νέας Μάκρης και της Αγίας Σοφίας της εν Κλεισούρα αλλά και των Αγίων Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου και Παϊσίου του Αγιορείτου, που προκάλεσαν πνευματικό σεισμό στη δύσκολη ιδιαιτέρως περίοδο της ποικιλόμορφης πνευματικής και οικονομικής κρίσης που διέρχεται η ανθρωπότητα σήμερα.

Η πρωτοπόρα μέριμνα του Οικουμενικού Πατριάρχου «εἰς διακονίαν καί μαρτυρίαν τῆς Ὀρθοδοξίας» εκδηλώθηκε πρωτίστως στα ζητήματα εκείνα που άπτονταν στην ανασυγκρότηση της λειτουργίας του συνοδικού θεσμού της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας. Προσέλαβε τα σημεία των καιρών και πίστεψε στην πράξη ότι το πολύπτυχο έργο του Πρώτου μίας Τοπικής Εκκλησίας, και δη της Πρωτοθρόνου, δεν δύναται να φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα άνευ της συστράτευσης ως συγκυρηναίων, πρός άρση του δυσβάστακτου Σταυρού του Αποστόλου Ανδρέου, πάντων των συνοδικών μελών αλλά και σύνολης της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Θρόνου. Συνέπεια τούτου ο Πατριάρχης ανεζήτησε τρόπους, διά των οποίων το συνοδικό πολίτευμα της Εκκλησίας, μέσα από την εν Αγίω Πνεύματι σύσκεψη, την συνδιάσκεψη και την συναπόφαση, θα εκφραζόταν στην πληρότητα και την ολότητά του. Σκοπός και στόχος: η υλοποίηση των μεγαλόπνοων αλλά και τόσο επιβεβλημένων οραμάτων της Μητρός Εκκλησίας προς διακονία των σύγχρονων αναγκών όλης της ανθρωπότητος.

Προς την κατεύθυνση τούτη συνέβαλαν οι εξής ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες του σεπτού Προκαθημένου της Εκκλησίας:

α) η τακτική, και δη ανά εβδομάδα κατά τα πρώτα έτη της Πατριαρχίας Του, σύγκληση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με την συμμετοχή, κατά τα πρεσβεία χειροτονίας, στο συνοδικό έργο πάντων των εν Κωνσταντινουπόλει εν ενεργεία Μητροπολιτών του Θρόνου, άνευ αποκλεισμών και διακρίσεων,

β) η θεσμοθέτηση, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, της Σύναξης, εν Φαναρίω, των εν ενεργεία Ιεραρχών του Οικουμενικού Θρόνου, για να εκθέσει κάθε Ιεράρχης χωριστά τα κυριότερα από τα προβλήματα που απασχολούν το ποίμνιό του στις ανά τον κόσμο Επαρχίες και να ζητήσουν τις δέουσες οδηγίες και κατευθύνσεις,

γ) η από του έτους 2004 και μέχρι σήμερον Πατριαρχική πρωτοβουλία για την διεύρυνση της σύνθεσης της Αγίας και Ιεράς Συνόδου με την πρόσκληση, ως συνοδικών παρέδρων, των Ιεραρχών του Θρόνου από το Εξωτερικό. Η αποφασιστική αυτή πρωτοβουλία αποτελεί ιστορικό γεγονός μεγίστης σημασίας. Ήρθησαν εν τη πράξει οι γνωστοί αλλότριοι απαγορευτικοί περιορισμοί. Δόθηκε η δυνατότητα σε όλους τους εμπλεκομένους να συμμετέχουν ως ίσοι προς ίσον στα κατά καιρούς αποφασιζόμενα εν Φαναρίω,

δ) η απόδοση από την Τουρκική Κυβέρνηση, κατόπιν σχετικών Πατριαρχικών διαβημάτων και ενεργειών, της τουρκικής ιθαγένειας σε Αρχιερείς του Θρόνου που διακονούν σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου αλλά και σε νεώτερα μέλη της Πατριαρχικής Αυλής. Το μείζον αυτό γεγονός σηματοδοτεί την απαρχή ευοίωνων εξελίξεων αναφορικά με τον Οικουμενικό Θρόνο στην απ’ αιώνων ιστορική καθέδρα του. Στην συνέχιση της οικουμενικής του αποστολής, διά της ενδυναμώσεως των ιερών και των οσίων του Ορθοδόξου Γένους με διαρκές κέντρο την αείφωτο και άσβεστη λυχνία, την καιομένη επί της Αγίας Τραπέζης του Πανσέπτου Πατριαρχικού Ναού του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου.

Η μέριμνα του σεπτού Προκαθημένου της Ορθόδοξης Εκκλησίας για την εμπέδωση της κανονικής λειτουργίας του συνοδικού θεσμού ως τρόπου υπάρξεως της Εκκλησίας σήμερα δεν θα μπορούσε να περιορισθεί μόνον στα πλαίσια της ζωής και της δράσης της Μητρός Εκκλησίας. Αντιθέτως, πρωταρχική σκέψη του Οικουμενικού Πατριάρχου υπήρξε η ενδυνάμωση και η ενίσχυση των υφισταμένων δεσμών μεταξύ των κατά τόπους Ορθόδοξων Εκκλησιών. Απώτερος στόχος η προαγωγή της διορθόδοξης ενότητος και η από κοινού προαγωγή της μαρτυρίας της Ορθοδοξίας προς τον σύγχρονο κόσμο κατά τρόπο αξιόπιστο.

Ως απόρροια της εδραίας και αναπότρεπτης στο διάβα των αιώνων εκκλησιαστικής συνείδησης περί της αποστολής της Πρωτοθρόνου Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως ως του συντονιστικού της όλης Ορθοδοξίας Κέντρου, ο σεπτός Προκαθήμενος της Εκκλησίας, μεταξύ άλλων ιστορικών πρωτοβουλιών, προέβη:

α) στην εν Κωνσταντινουπόλει σύγκληση, κατόπιν Πατριαρχικής πρόσκλησης, της Σύναξης όλων των Προκαθήμενων των Ορθοδόξων Εκκλησιών με σκοπό την ενασχόληση με θέματα που αφορούσαν τη ζωή και τη μαρτυρία όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, αλλά και ζητήματα καίρια του σύγχρονου προβληματισμού. Μέχρι σήμερον έχουν πραγματοποιηθείέξι Συνάξεις, με την πρώτη να λαμβάνει χώρα το 1992 και την τελευταία το 2014,

β) στην εντατικοποίηση των Προσυνοδικών Πανορθόδοξων διεργασιών με σκοπό την σύγκληση το επόμενο έτος 2016 της πολυπόθητης και από μακρού αναμενόμενης Αγίας και Ιεράς Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας,

γ) στην κανονική συγκρότηση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας Αλβανίας (1992, 1998), στην ενσωμάτωση των Ορθόδοξων Ουκρανικών Κοινοτήτων της Διασποράς στο Οικουμενικό Πατριαρχείο (1995), στην ενεργοποίηση και πάλι του Αυτόνομου Καθεστώτος της Εκκλησίας Εσθονίας (1996), στην ενσωμάτωση, των υπό τη Μονή Οσίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου και των Μετοχίων αυτής παλαιοημερολογιτών της Αμερικής στο Οικουμενικό Πατριαρχείο (1998) και την ανύψωση της Αυτόνομης Εκκλησίας της Τσεχίας και Σλοβακίας σε Αυτοκέφαλη (1998),

δ) στην σύγκληση της Μείζονος και Υπερτελούς Συνόδου τόσο στο Φανάρι όσο και στο εξωτερικό, προκειμένου να λάβει αποφάσεις για σοβαρά κανονικά προβλήματα που ενέσκηψαν σε επί μέρους
Ορθόδοξες Εκκλησίες (Ιεροσόλυμα, Βουλγαρία, Κύπρος).

Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Βασίλειος Κουκουσάς, Ο Πάπας Λέων Α΄ και η στάση του έναντι της πολιτικής εξουσίας

Η εισήγηση του Καθηγητή του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ στο διεθνές επιστημονικό συνέδριο με θέμα: “Ο πάπας Λέων Α΄, ως γέφυρα διαλόγου Ανατολής και Δύσης” που έγινε στη Θεσσαλονίκη (20-21 Απριλίου 2015)

Ο Πάπας Λέων ο Α΄ (440-461), επονομαζόμενος και Μέγας, υπήρξε μια μεγάλη θρησκευτική μορφή του 5ου αιώνα, σε Ανατολή και Δύση. Έζησε σε μια ταραγμένη εποχή. Το Δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας βρισκόταν σε αναστάτωση, λόγω των επιδρομών των βαρβάρων, ενώ το Ανατολικό αντιμετώπιζε προβλήματα με τις αιρέσεις. Μέσα στις συνθήκες αυτές αναδείχθηκε η προσωπικότητα του Πάπα, ως ηγέτη της Εκκλησίας της Δύσεως.

Μετά τη λήψη των αποφάσεων της Ενδημούσης Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως το 448, η οποία καταδίκασε και καθαίρεσε τον αρχιμανδρίτη Ευτυχή, ο τελευταίος έκαμε έκκληση προς τους θρόνους της Ρώμης και της Αλεξανδρείας για να δικαιωθεί. Στην επιστολή του προς τον Λέοντα, περιέγραφε ραδιουργίες και πιέσεις των αντιπάλων του σε βάρος του. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός Χρυσάφιος, προσπάθησε νε επιτύχει την εύνοια του Πάπα Λέοντα για τον Ευτυχή. Ο Λέων Α΄, όμως, καίτοι, σε επιστολή του, εξήρε την αγωνιστικότητα του Ευτυχούς, δεν έλαβε θέση, μέχρι να ενημερωθεί πλήρως για το ζήτημα.

Όταν ο πάπας έλαβε τις αποφάσεις της Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως απέστειλε, το 449, στον Κωνσταντινουπόλεως Φλαβιανό (446-449), μια δογματική επιστολή, η οποία είναι γνωστή στην Ιστορία της Εκκλησίας, ως ο Τόμος του Πάπα Λέοντος.

Το ίδιο έτος, ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β΄ ο μικρός (408-450 ) συγκάλεσε Σύνοδο στην Έφεσο για να αποκαταστήσει τον αρχιμανδρίτη Ευτυχή. Στη Σύνοδο αυτή κλήθηκαν να συμμετάσχουν και εκπρόσωποι του Πάπα Λέοντος. Ο Πάπας δέχθηκε την πρόσκληση και απέστειλε τρεις εκπροσώπους του. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η Σύνοδος συγκλήθηκε επ’ ονόματι των αυτοκρατόρων της Ανατολής Θεοδοσίου Β΄ και της Δύσεως Βαλεντινιανού Γ΄. Με τον τρόπο αυτό η αυτοκρατορία αν και διηρημένη, προσπαθούσε να εμφανίζεται ενωμένη. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πάπας υπήρξε πάντοτε υπέρμαχος της επιείκειας. Την ίδια άποψη εξέφρασε και στο ζήτημα του Ευτυχούς, με την προϋπόθεση να μετανοήσει. Για το λόγο αυτό δε θεωρούσε απαραίτητη τη σύγκληση της Συνόδου. Τελικά, η Σύνοδος συγκλήθηκε, δικαίωσε τον αρχιμανδρίτη Ευτυχή, άλλαξε τη σειρά των Πατριαρχείων και έθεσε την Κωνσταντινούπολη στην τελευταία θέση, ενώ διατήρησε τη Ρώμη στην πρώτη. Το ζήτημα είναι ότι η Σύνοδος δεν επέτρεψε να αναγνωστεί η επιστολή του πάπα Λέοντος, παρά τις διαμαρτυρίες των παπικών αντιπροσώπων. Έτσι οι εκπρόσωποι του Πάπα αρνήθηκαν να αποδεχθούν τις αποφάσεις της.

Ο πάπας Λέων Α΄, μόλις πληροφορήθηκε όλα όσα διαδραματίσθηκαν στη Σύνοδο, αντέδρασε δυναμικά. Ήλθε σε αντιπαράθεση με τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄, ο οποίος, εν τω μεταξύ, είχε αναγνωρίσει και επικυρώσει τις αποφάσεις της Συνόδου. Καταδίκασε την αυτοκρατορική πολιτική και με σαφήνεια χαρακτήρισε τη Σύνοδο της Εφέσου ως ληστρική: nec opus est epistolaris pagina comprebendi quidquid in illoEphesino non judico, sed latrocinio potuit perpetrar. Το σημαντικό, στην επιστολή αυτή, που απεστάλη τον Ιούνιο του 451, είναι το γεγονός ότι απευθύνεται στην Πουλχερία την αδελφή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β΄. Με άλλη του επιστολή προς τον αυτοκράτορα ο Πάπας κατηγόρησε τον Διόσκορο, διότι δεν επέτρεψε να αναγνωσθούν οι επιστολές του προς τον Φλαβιανό και τη Σύνοδο της Εφέσου. Παράλληλα, κατέγραψε μια σειρά από παρατυπίες που τελέστηκαν στη Σύνοδο. Στη συνέχεια, με Σύνοδο, που συγκάλεσε στη Ρώμη, καταδίκασε το Διόσκορο και τον Ευτυχή.

Για περισσότερα στο: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Η θέση των γυναικών στην Εκκλησία (Κυριακή των Μυροφόρων, Μαρ 15:43 – 16:8)

Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Καθηγητής Παλαιάς Διαθήκης, Κοσμήτορας Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Το ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής των Μυροφόρων περιγράφει δύο επεισόδια, που, αν και συνδέονται στενά μεταξύ τους -καθώς το ένα αποτελεί συνέχεια και συνέπεια του άλλου- ανήκουν σε δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Το πρώτο επεισόδιο αναφέρεται στην τελευταία πράξη του δράματος της επίγειας ζωής του Ιησού, στην ταφή του, και σηματοδοτεί ταυτόχρονα το τέλος μιας εποχής, του παλιού κόσμου που σε λίγο θα αντικατασταθεί από μιαν άλλη εντελώς καινούργια πραγματικότητα. Το δεύτερο επεισόδιο αναφέρεται στην εμπειρία που έζησαν οι γυναίκες, οι οποίες, πηγαίνοντας στο μνήμα για να προσφέρουν τις τελευταίες τιμές στον νεκρό Ιησού, πληροφορήθηκαν την ανάστασή του. Το επεισόδιο αυτό σηματοδοτεί την αρχή της νέας εποχής, την έναρξη του καινούργιου κόσμου, της Βασιλείας του Θεού, που σημαίνει ταυτόχρονα και το τέλος της κυριαρχίας του θανάτου.

Τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν σ’ αυτά τα δύο επεισόδια φέρουν όλα τα χαρακτηριστικά των κόσμων στους οποίους ανήκουν. Όλοι οι πρωταγωνιστές του πρώτου επεισοδίου είναι άνδρες που κατέχουν κάποια σημαντική θέση. Ο Νικόδημος, μέλος της λεγόμενης ‘‘υψηλής’’ ιουδαϊκής κοινωνίας, ευυπόληπτος πολίτης, είχε εντυπωσιαστεί από το κήρυγμα του Ιησού, αλλά, φοβούμενος να διακινδυνεύσει την κοινωνική του θέση, παραμένει κρυφός μαθητής του, χωρίς να εκτίθεται. Τώρα που ο δάσκαλος είναι νεκρός, τώρα που όλα τέλειωσαν και οι κρυφές ελπίδες διαψεύστηκαν, σπρωγμένος ποιος ξέρει από ποια συναισθήματα, παίρνει μια ηρωική απόφαση. Αποφασίζει να βγει από την αφάνεια και να τολμήσει να κάνει αυτό που φοβόταν σ’ όλη του τη ζωή· να προσφέρει, έστω και την τελευταία, τιμή στον δάσκαλό του, θάβοντάς τον αξιοπρεπώς. Ο Πιλάτος, Ρωμαίος διοικητής της Ιουδαίας, αφού ξεμπέρδεψε εύκολα με τη δίκη του Ιησού που παρά λίγο να τον μπλέξει σε πολιτικές περιπέτειες, αδιαφορεί τώρα πλήρως για την τύχη του θύματός του· μόλις βεβαιώθηκε ότι πέθανε, δίνει τη συγκατάθεση για την ταφή. Σιωπηρά πρωταγωνιστούν στο ίδιο επεισόδιο και οι μαθητές του Χριστού. Αυτοί που επί τρία χρόνια ήταν καθημερινά παρόντες σ’ όλες τις στιγμές της δράσης του Ιησού, άκουγαν τα κηρύγματά του, έβλεπαν τα θαύματά του, ζούσαν μαζί του και ήταν, μάλιστα, προειδοποιημένοι για όλα όσα επρόκειτο να συμβούν, τώρα λάμπουν δια της απουσίας τους. Ο Ιούδας τον πρόδωσε, ο Πέτρος τον αρνήθηκε, οι άλλοι φρόντισαν να κρυφτούν έγκαιρα. Μόνον ο Ιωάννης, εκμεταλλευόμενος τις γνωριμίες του, τόλμησε να πλησιάσει τον σταυρό, αλλά τώρα, θεωρώντας ίσως ότι έχει εκτεθεί αρκετά, βρίσκεται κι αυτός κρυμμένος μαζί με τους άλλους στο πατάρι κάποιου σπιτιού.

Στο δεύτερο επεισόδιο πρωταγωνιστούν τρεις γυναίκες και ένας άγγελος· πρόσωπα με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από εκείνα του πρώτου. Ο άγγελος δεν ανήκει στον κόσμο τούτο και οι γυναίκες, λόγω του φύλου τους και της κοινωνικής τους κατάστασης, ανήκουν στο περιθώριο της κοινωνίας της εποχής τους. Αντίθετα από τον Νικόδημο, που σ’ όλη τη ζωή του ήταν λογικός και μετρημένος, σ’ αυτές κυριαρχεί το συναίσθημα, το πάθος να βρεθούν κοντά στον Ιησού. Η λογική και ο υπολογισμός, μόνον κατ’ εξαίρεση περνάει απ’ το μυαλό τους: Ποιος θα κυλήσει για μας την πέτρα από την είσοδο του μνήματος;

Αντίθετα από τον Νικόδημο, που σ’ όλη του τη ζωή φοβόταν για την κοινωνική του θέση, αυτές, ζώντας έτσι κι αλλιώς στο περιθώριο της κοινωνίας, δεν νοιάζονται για το τι θα πει ο κόσμος, τρομάζουν όμως μπρος στο μέγεθος της αποστολής που τους ανατίθεται και χρειάζεται να παρέμβει ο άγγελος για να τις ενθαρρύνει: Μην τρομάζετε … Πηγαίνετε τώρα και πείτε στους μαθητές του και στον Πέτρο: ‘‘Πηγαίνει πριν από σας στην Γαλιλαία και σας περιμένει’’.

Σ’ αυτήν την προτροπή του αγγέλου οι ρόλοι ανατρέπονται: Οι μαθητές, που λογικά θα έπρεπε να είναι οι πρώτοι που θα μάθαιναν την ανάσταση του Ιησού και θα την διακήρυσσαν παντού, απουσιάζουν· αυτοί, που επί τρία χρόνια προετοιμάζονταν καθημερινά για αυτόν τον ρόλο, αποδείχτηκαν στην κρίσιμη στιγμή κατώτεροι της αποστολής τους· έτσι, αυτές που αναλαμβάνουν τον πρώτο ρόλο της χριστιανικής ιεραποστολής είναι τρεις γυναίκες. Η λογική κρατάει τους μαθητές κρυμμένους στο πατάρι, το πάθος οδηγεί τις γυναίκες στον τάφο του Ιησού και τις κάνει μάρτυρες της πιο συγκλονιστικής εμπειρίας που έζησε ποτέ άνθρωπος. Όμως ο Θεός γνωρίζει πώς σκέφτονται οι άνθρωποι. Ο άγγελος όχι μόνο δεν απορρίπτει τη λογική, αλλά αντίθετα, καλεί τις γυναίκες να εξετάσουν με ακρίβεια τον τάφο, ώστε να μην υπάρξει η παραμικρή αμφιβολία για την ανάσταση του Ιησού.

Παρατηρώντας τα χαρακτηριστικά των πρωταγωνιστών των δύο επεισοδίων, μπορούν να προκύψουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τα χαρακτηριστικά των κόσμων στους οποίους ανήκουν. Στον παλιό κόσμο κυριαρχεί ο θάνατος, ο φόβος, ο μίζερος υπολογισμός. Η κοινωνία είναι λογικοκρατικά δομημένη με αυστηρή ιεραρχία, στην οποία ο καθένας έχει το ρόλο του. Μόνον κάποιες παράτολμες ενέργειες διαφοροποιούν κάπου κάπου το σκηνικό. Ο Θεός υπάρχει, όλοι πιστεύουν σ’ αυτόν, αλλά ζει στον κόσμο του και οι άνθρωποι ζουν στον δικό τους, λειτουργούν με τα δικά τους μέτρα, οργανώνονται με τον δικό τους τρόπο, ακολουθούν τις δικές τους προτεραιότητες. Στον καινούργιο κόσμο όλα είναι αλλιώς. Εδώ κυριαρχεί η ανάσταση, το συναίσθημα, η παρόρμηση. Οι κοινωνικές δομές ανατρέπονται, οι ρόλοι αλλάζουν, οι ανισότητες εξαφανίζονται. Οι γυναίκες περνούν από το περιθώριο στο προσκήνιο και αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η απόσταση ανάμεσα στον Θεό και στον άνθρωπο εκμηδενίζεται.

Η ανάσταση του Χριστού έχει ανατρέψει όλα τα δεδομένα, έχει φέρει μια εντελώς νέα κατάσταση πραγμάτων, που υπόσχεται έναν κόσμο δίκαιο, ευτυχισμένο, χωρίς φόβους, χωρίς ανισότητες και διακρίσεις. Το πρώτο μεγάλο βήμα προς τον νέο αυτόν κόσμο, προς αυτό που χαρακτηρίζεται ως ‘‘Βασιλεία του Θεού’’, έγινε με την ανάσταση του Χριστού. Όμως μένουν αρκετά βήματα ακόμη, και μάλιστα δύσκολα βήματα, καθώς ο παλιός κόσμος δεν παραδίδεται εύκολα, αλλά ανθίσταται σθεναρά. Η χωρίς διακρίσεις και ανισότητες κοινωνία, όπου όλοι θα νιώθουν και θα είναι αδέλφια, δεν επιτεύχθηκε ακόμη. Η ισοτιμία ανδρών και γυναικών, που ο Χριστός με το παράδειγμά του έκανε πράξη και οι απόστολοι διακήρυξαν, όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε, αλλά οι γυναίκες, παρά τους αγώνες τους και τις κατακτήσεις τους, παραμένουν και σήμερα ουσιαστικά δέσμιες μιας κατάστασης ανισότητας που δημιούργησε ο παλιός κόσμος, και η οποία ανισότητα εκδηλώνεται καθημερινά σε προσωπικό και σε κοινωνικό επίπεδο. Αρκεί μια ματιά σε καθημερινές καταστάσεις, από το πώς μοιράζονται οι ευθύνες, οι ρόλοι και οι δουλειές μέσα στο σπίτι, μέχρι το πώς αντιμετωπίζονται οι γυναίκες ως αντικείμενα ερωτισμού στην τηλεόραση, στις διαφημίσεις, στη δουλειά, κλπ, για να διαπιστωθεί ότι η άδικη συμπεριφορά προς τις γυναίκες φτάνει συχνά τα όρια της πραγματικής καταπίεσης.

Οι χριστιανοί, λοιπόν, περισσότερο από οποιουσδήποτε άλλους, έχουν υποχρέωση να αγωνιστούν για την ανατροπή της κατάστασης αυτής. Από την άποψη αυτή η διακήρυξη της Διορθόδοξης Διάσκεψης που πραγματοποιήθηκε το 1987 στη Σόφια διατηρεί ακόμη την επικαιρότητά της:

«Ο κόσμος μας έχει μια μακρά ιστορία, κατά την οποία τόσο στις προσωπικές τοποθετήσεις όσο και στη θεσμική ζωή οι γυναίκες έτυχαν άδικης μεταχείρισης και η ουσιαστική ιδιότητά τους ως εικόνας και ομοίωσης Θεού δεν έγινε πλήρως σεβαστή. Μια τέτοια αμαρτωλή διάκριση δεν είναι παραδεκτή από ορθόδοξη χριστιανική σκοπιά (Α΄Κο 11:11). Στον αναδημιουργημένο από τον Χριστό κόσμο, άνδρας και γυναίκα είναι ισότιμοι (Γαλ 3:28)…»

Και το κείμενο καταλήγει:

«Ιδιαίτερα οι ορθόδοξοι άνδρες πρέπει να αναγνωρίσουν ότι ως πλήρη μέλη της Εκκλησίας οι γυναίκες μετέχουν στη μεσιτευτική αποστολή της Εκκλησίας να προσεύχονται ενώπιον του Κυρίου για λογαριασμό όλης της δημιουργίας. Πιο συγκεκριμένα, οφείλουμε να βρούμε τρόπους, ώστε τα σημαντικά τάλαντα των γυναικών στην Εκκλησία να τεθούν όσο το δυνατόν πλήρως στην υπηρεσία του Κυρίου για την οικοδόμηση της Βασιλείας του…»

Το παραπάνω κείμενο έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς βάζει όλους, άνδρες και γυναίκες, μπροστά στις ευθύνες τους. Δεν θα πρέπει οι άνδρες να ξεχνάνε ότι το πρότυπο της ανθρώπινης ακεραιότητας, στο οποίο αποβλέπουν όλοι, είναι μια γυναίκα, αφού χάρη σ’ αυτήν τη γυναίκα ήρθε ο Θεός στον κόσμο. Και δεν θα πρέπει οι γυναίκες να ξεχνάνε πως το ότι αναστήθηκε ο Χριστός το έμαθε ο κόσμος από τρεις γυναίκες, γεγονός που τις επιφορτίζει με ένα πρόσθετο καθήκον, να επανακτήσουν τη θέση στην οποία ο ίδιος ο Θεός τις τοποθέτησε την ημέρα της ανάστασης, ως μάρτυρες της αναστάσεως, σημάδια της αρχής του καινούργιου κόσμου του Θεού. Όταν κάθε μορφής διάκριση καταργηθεί, τότε όλοι θα βεβαιωθούν ότι ο Χριστός πραγματικά αναστήθηκε, τότε θα έχει γίνει άλλο ένα μεγάλο βήμα προς τη Βασιλεία του Θεού.

Πηγή: ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ

Ευαγγέλιο της Κυριακής 26 Απριλίου 2015 (των Μυροφόρων)

Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα

(Μαρκ. ιε´ 43 - ιστ´ 8) 

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐλθὼν ᾿Ιωσὴφ ὁ ἀπὸ ᾿Αριμαθαίας, εὐσχήμων βουλευτής, ὃς καὶ αὐτὸς ἦν προσδεχόμενος τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, τολμήσας εἰσῆλθε πρὸς Πιλᾶτον καὶ ᾐτήσατο τὸ σῶμα τοῦ ᾿Ιησοῦ. ῾Ο δὲ Πιλᾶτος ἐθαύμασεν εἰ ἤδη τέθνηκε, καὶ προσκαλεσάμενος τὸν κεντυρίωνα ἐπηρώτησεν αὐτὸν εἰ πάλαι ἀπέθανε· καὶ γνοὺς ἀπὸ τοῦ κεντυρίωνος ἐδωρήσατο τὸ σῶμα τῷ ᾿Ιωσήφ. Καὶ ἀγοράσας σινδόνα καὶ καθελὼν αὐτὸν ἐνείλησε τῇ σινδόνι καὶ κατέθηκεν αὐτὸν ἐν μνημείῳ, ὃ ἦν λελατομημένον ἐκ πέτρας, καὶ προσεκύλισε λίθον ἐπὶ τὴν θύραν τοῦ μνημείου. ῾Η δὲ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ᾿Ιωσῆ ἐθεώρουν ποῦ τίθεται. Καὶ διαγενομένου τοῦ σαββάτου Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ἡ τοῦ ᾿Ιακώβου καὶ Σαλώμη ἠγόρασαν ἀρώματα ἵνα ἐλθοῦσαι ἀλείψωσιν αὐτὸν. Καὶ λίαν πρωῒ τῆς μιᾶς σαββάτων ἔρχονται ἐπὶ τὸ μνημεῖον, ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου. Καὶ ἔλεγον πρὸς ἑαυτάς· Τίς ἀποκυλίσει ἡμῖν τὸν λίθον ἐκ τῆς θύρας τοῦ μνημείου; Καὶ ἀναβλέψασαι θεωροῦσιν ὅτι ἀποκεκύλισται ὁ λίθος· ἦν γὰρ μέγας σφόδρα. Καὶ εἰσελθοῦσαι εἰς τὸ μνημεῖον εἶδον νεανίσκον καθήμενον ἐν τοῖς δεξιοῖς, περιβεβλημένον στολὴν λευκήν, καὶ ἐξεθαμβήθησαν. ῾Ο δὲ λέγει αὐταῖς· Μὴ ἐκθαμβεῖσθε· ᾿Ιησοῦν ζητεῖτε τὸν Ναζαρηνὸν τὸν ἐσταυρωμένον· ἠγέρθη, οὐκ ἔστιν ὧδε· ἴδε ὁ τόπος ὅπου ἔθηκαν αὐτόν. ᾿Αλλ᾿ ὑπάγετε εἴπατε τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ καὶ τῷ Πέτρῳ ὅτι προάγει ὑμᾶς εἰς τὴν Γαλιλαίαν· ἐκεῖ αὐτὸν ὄψεσθε, καθὼς εἶπεν ὑμῖν. Καὶ ἐξελθοῦσαι ἔφυγον ἀπὸ τοῦ μνημείου· εἶχε δὲ αὐτὰς τρόμος καὶ ἔκστασις, καὶ οὐδενὶ οὐδὲν εἶπον· ἐφοβοῦντο γάρ.

Απόδοση:

Εκεῖνο τὸν καιρό, ὁ ᾿Ιωσήφ, ἕνα ἀξιοσέβαστο μέλος τοῦ συνεδρίου, ποὺ καταγόταν ἀπὸ τὴν ᾿Αριμαθαία, καὶ περίμενε κι αὐτὸς τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τόλμησε νὰ πάει στὸν Πιλᾶτο καὶ νὰ τοῦ ζητήσει τὸ σῶμα τοῦ ᾿Ιησοῦ. ῾Ο Πιλᾶτος ἀπόρησε ποὺ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶχε κιόλας πεθάνει. Κάλεσε τὸν ἑκατόνταρχο καὶ τὸν ρώτησε ἂν εἶχε πεθάνει ἀπὸ ὥρα. ῞Οταν πῆρε τὴν ἀπάντηση ἀπὸ τὸν ἑκατόνταρχο, χάρισε τὸ σῶμα στὸν ᾿Ιωσήφ. ᾿Εκεῖνος ἀγόρασε ἕνα σεντόνι, κατέβασε τὸν ᾿Ιησοῦ, τὸν τύλιξε μ’ αὐτὸ καὶ τὸν τοποθέτησε σ’ ἕνα μνῆμα ποὺ ἦταν λαξεμένο σὲ βράχο· μετὰ κύλησε ἕνα λιθάρι κι ἔκλεισε τὴν εἴσοδο τοῦ μνήματος. ῾Η Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ ἡ Μαρία ἡ μητέρα τοῦ ᾿Ιωσῆ παρακολουθοῦσαν ποῦ τὸν ἔβαλαν. ῞Οταν πέρασε τὸ Σάββατο, ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ ἡ Μαρία ἡ μητέρα τοῦ ᾿Ιακώβου, καὶ ἡ Σαλώμη, ἀγόρασαν ἀρώματα, γιὰ νὰ πᾶνε ν’ ἀλείψουν τὸ σῶμα τοῦ ᾿Ιησοῦ. ῏Ηρθαν στὸ μνῆμα πολὺ πρωὶ τὴν ἑπομένη τοῦ Σαββάτου, μόλις ἀνέτειλε ὁ ἥλιος. Κι ἔλεγαν μεταξύ τους· «Ποιὸς θὰ μᾶς κυλήσει τὴν πέτρα ἀπὸ τὴν εἴσοδο τοῦ μνήματος;» Γιατὶ ἦταν πάρα πολὺ μεγάλη. Μόλις ὅμως κοίταξαν πρὸς τὰ κεῖ, παρατήρησαν ὅτι ἡ πέτρα εἶχε κυλήσει ἀπὸ τὸν τόπο της. Μόλις μπῆκαν στὸ μνῆμα, εἶδαν ἕναν νεαρὸ μὲ λευκὴ στολὴ νὰ κάθεται στὰ δεξιά, καὶ τρόμαξαν. Αὐτὸς ὅμως τοὺς εἶπε· «Μὴν τρομάζετε. Ψάχνετε γιὰ τὸν ᾿Ιησοῦ ἀπὸ τὴ Ναζαρέτ, τὸν σταυρωμένο. ᾿Αναστήθηκε. Δὲν εἶναι ἐδῶ. Νά καὶ τὸ μέρος ὅπου τὸν εἶχαν βάλει. Πηγαίνετε τώρα καὶ πεῖτε στοὺς μαθητές του καὶ στὸν Πέτρο· “πηγαίνει πρὶν ἀπὸ σᾶς στὴν Γαλιλαία καὶ σᾶς περιμένει· ἐκεῖ θὰ τὸν δεῖτε, ὅπως σᾶς τὸ εἶπε”». Οἱ γυναῖκες βγῆκαν κι ἔφυγαν ἀπὸ τὸ μνῆμα γεμάτες τρόμο καὶ δέος· δὲν εἶπαν ὅμως τίποτα σὲ κανέναν, γιατὶ ἦταν φοβισμένες.

Το οικολογικό πρόβλημα είναι πρωτίστως πνευματικό

του Κωνσταντίνου Τρ. Τσουράπα

Το θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος απέκτησε ιδιαίτερη θέση για την Ορθοδοξία από το έτος 1988. Ο τότε Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος, στο πλαίσιο του περιβαλλοντολογικού συνεδρίου που διεξήχθη στην Πάτμο, ανέλαβε πρωτοβουλία επιχειρώντας μία θεολογική προσέγγιση του οικολογικού ζητήματος.[1]

Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, ο άνθρωπος μετά την απομάκρυνσή του από το Θεό, απώλεσε την «πνευματική του ευστάθεια και ισορροπία». Αμαύρωσε την εικόνα του Θεού που έφερε εντός του, κλονίστηκε το «εργάζεσθαι και φυλάσσειν» και η υλιστική βουλιμία που αναπτύχθηκε τον οδήγησε «εις κατάχρησιν και καταλήστευσιν της φύσεως, για να ζει μέσα στην πολυτέλεια, την άνεση και απάνθρωπη πλησμονή»[2].

Στηριζόμενος ο οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος στη διαπίστωση πως το αποκαλούμενο οικολογικό πρόβλημα είναι πρωτίστως πνευματικό πρόβλημα, προκαλούμενο κυρίως από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και συμπεριφορές οδηγήθηκε στο συμπέρασμα πως περιορίζοντας τα υλικά αγαθά, ο άνθρωπος όχι μόνο κατακτά την πνευματική τελειότητα και ελευθερία αλλά παράλληλα συμβάλλει στη διάσωση της κτίσης. Ο τρόπος ζωής που η Ορθοδοξία προβάλλει, δηλαδή η άσκηση και η ολιγοδεΐα και κυρίως ο προσανατολισμός των ενδιαφερόντων των ανθρώπων προς τα πνευματικά, προτάθηκε ως αποτελεσματική λύση στην αντιμετώπιση του οικολογικού προβλήματος. Η «παραδεισία τω όντι» κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος των ιερών μονών, χρησιμοποιήθηκε ως παράδειγμα προς μίμηση, μέσω της οποίας θα επιτευχθεί η προτεινόμενη λύση. Η δημιουργία και η κτίση αποκαλύπτουν τα μεγαλεία του Θεού και για τον λόγο αυτό οι μοναχοί τη σέβονται, χωρίς να την κακοποιούν.

Ως συνέχεια της θεολογικής προσέγγισης του οικολογικού ζητήματος, προτάθηκε και καθιερώθηκε από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η 1η Σεπτεμβρίου κάθε έτους ως η ημέρα για την καθιέρωση μιας εορτής για το φυσικό περιβάλλον. Παράλληλα, ανατέθηκε στον αγιορείτη Υμνογράφο μοναχό Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη, να καταρτίσει «Ικετήριο Ακολουθία υπέρ του περιβάλλοντος» καθώς και ειδικά τροπάρια. Το Σεπτέμβριο του 1989 με την τέλεση της πρώτης Ακολουθίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος στο μήνυμά του γνωστοποίησε τη συνολική θεώρηση του οικολογικού προβλήματος και έθεσε τις θεολογικές βάσεις της ορθόδοξης Εκκλησίας, για τη χρήση του φυσικού περιβάλλοντος από τον άνθρωπο.[3][4]

Στο μήνυμα αυτό, το οποίο καλό θα ήταν να συνοδεύει όλα τα περιβαλλοντολογικά και Θεολογικά επιστημονικά συγγράμματα και να διδάσκεται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, γίνεται σαφές ότι η Εκκλησία δεν μένει απαθής απέναντι στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και λαμβάνει σοβαρά υπ’ όψη της τις προειδοποιήσεις των ειδικών επιστημόνων. Ο άνθρωπος δυστυχώς οδηγείται στην καταστροφή, «είτε με την μορφή εξοντώσεως πολλών ειδών του ζωικού και του φυτικού βασιλείου, είτε με ποικίλους άλλους τρόπους», εξαιτίας της κατάχρησης και της παρερμηνείας της εντολής που τού έδωσε ο Θεός για να «κατακυριεύσει τη γη» (Γέν., 3,14). Στηριζόμενος ο οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος στη χριστιανική πίστη, σύμφωνα με την οποία ο Θεός είναι ο Δημιουργός του ουρανού και της γης και όλων των ορατών και αοράτων, όπως κηρύττεται στο σύμβολο της Πίστης μας, «ποιητής ουρανού και γης, ορατών τε πάντων αοράτων» και συνάμα πως ο άνθρωπος πλάστηκε για να αντιπροσφέρει τη δημιουργία στο Δημιουργό, δίδοντας έτσι τη δυνατότητα στη φύση να σωθεί από τη φθορά και τον θάνατο, μας υπενθυμίζει πως ο προορισμός του ανθρώπου δεν είναι να εξουσιάζει την κτίση ως ιδιοκτήτης, αλλά να ενεργεί ως «ιερέας και οικονόμος της δημιουργίας».94 Υπό το πρίσμα αυτού του ορισμού του ανθρώπου, φανερώνεται η λειτουργική διάσταση που δίδει η Εκκλησία στην ύλη, υπενθυμίζοντας ότι η προσφορά του Άρτου και του Οίνου -υλικών στοιχείων της δημιουργίας- εκφράζει μία αρμονική σχέση στη χρήση τους από τον άνθρωπο.95

Στο ίδιο μήνυμα, το οποίο απετέλεσε την βάση όλων όσα ακολούθησαν έως την εποχή μας, τονίζεται πως στον αντίποδα του ανθρώπου ως ιερέα και οικονόμου της δημιουργίας, ο ίδιος επέλεξε να ενεργεί ως αυθαίρετος εξουσιαστής και βάναυσος καταπατητής της δημιουργίας. Έτσι, όντας επηρεασμένος από τον ορθολογισμό και ευδαιμονισμό που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο των τελευταίων δεκαετιών, απώλεσε την αίσθηση της ιερότητος της κτίσης. Αγνοώντας ή μη δίδοντας σημασία στην Ορθόδοξο Εκκλησία, η οποία στηρίζεται διαχρονικά στο ευχαριστιακό και στο ασκητικό πνεύμα, παρατηρείται σήμερα ένας βιασμός της φύσης από τον ίδιο τον άνθρωπο. Η ωφελιμιστική αυτή συμπεριφορά δεν στηρίζεται στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών του, αλλά σε μία διαρκώς αυξανόμενη σειρά ορέξεων και επιθυμιών και πλασματικών αναγκών, τις οποίες ενθαρρύνει η επικρατούσα φιλοσοφία της καταναλωτικής κοινωνίας. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος: «η κτίση αρχίζει δε ήδη να διαμαρτύρεται δια την μεταχείρισή της υπό του ανθρώπου. Δεν δύναται ο άνθρωπος επ’ άπειρον και κατά το δοκούν να εκμεταλλεύεται τις πηγές της φυσικής ενέργειας. Το τίμημα της αλαζονείας του θα είναι η αυτοκαταστροφή του, εάν συνεχιστεί η παρούσα κατάσταση». Το μήνυμα κατέληξε με την προτροπή προς όλα τα μέλη της Εκκλησίας [5] [6] να αντιμετωπίζουμε με σεβασμό το περιβάλλον, προσπαθώντας για τη διαφύλαξή του, και προς τους ηγέτες των λαών να προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες, προς προστασία και διάσωση της φυσικής δημιουργίας.[7]

Τα Χριστούγεννα του 1989, σε επόμενο μήνυμά του ο προκαθήμενος της Ορθοδοξίας Δημήτριος ανέφερε πως η παράμετρος που χρειάζεται να επιδείξουμε είναι ένα ευχαριστιακό και ασκητικό πνεύμα. Υπενθύμισε προς όλους ότι Ευχαριστία και άσκηση συμβαδίζουν, τονίζοντας πως αποτελεσματική πράξη χωρίς αυταπάρνηση δε δύναται να υπάρξει.[8] Στο μήνυμά του, στο πλαίσιο του παγκόσμιου συνεδρίου με θέμα: «Δικαιοσύνη, Ειρήνη και Ακεραιότητα της Δημιουργίας», ο οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος διακήρυξε ότι η αυτονόμηση και η απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Θεό, «διέστρεψε την άρρηκταν και λειτυργικήν σχέσιν του ανθρώπου προς τον Δημιουργό και την Θείαν Δημιουργίαν», για να συνεχίσει λέγοντας ότι έτσι οδηγηθήκαμε αρχικά στην περιφρόνηση της ιερότητά της και στη συνέχεια στην παραθεώρηση της χρησιμότητάς της, που οδήγησαν τον άνθρωπο να πιστέψει ότι δεν την έχει απόλυτη ανάγκη για την επιβίωσή του.[9]

[1] Ζορμπάς, 2002, σ. 327.

[2] Ζορμπάς, 2002, σ. 327.

[3] Ζορμπάς, 1998, σ. 64-65.

[4] Ζορμπάς, 2002, σ. 328.

[5] Ζορμπάς, 2002, σ. 328.

[6] Ζορμπάς, 2002, σ. 328.

[7] Ζορμπάς, 1998, σ. 68.

[8] Ware, 2005, σ. 54.

[9] Ζορμπάς, 1998, σ. 69.

Παρατήρηση: η ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ συνεχίζει τη δημοσίευση με τη μορφή σειράς άρθρων της μελέτης «Αρχή της Αειφορίας και Ορθόδοξο ήθος: Μία νέα προοπτική στην οικολογική ηθική», του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΡ. ΤΣΟΥΡΑΠΑ. Πρόκειται για αναθεωρημένη έκδοση του κειμένου που κατατέθηκε ως διπλωματική εργασία στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου με επιβλέποντα καθηγητή τον Χρήστο Τερέζη και αξιολογητές τους Νικόλαο Κόϊο και Βασίλειο Φανάρα.

Πηγή: ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΑΡΜΕΝΙΩΝ ΚΑΙ ΠΟΝΤΙΩΝ

Με την ευκαιρία της 100ής επετείου της γενοκτονίας των Αρμενίων, Σύρων και Ελλήνων-Ποντίων πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 23 Απριλίου στον Καθεδρικό Ναό (Dom) του Βερολίνου εκδήλωση μνήμης, με την παρουσία εκπροσώπων του πολιτικού, ακαδημαϊκού και θρησκευτικού χώρου. 

Επίσημα προσκεκλημένος παρέστη και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας κ. Αυγουστίνος και με την ιδιότητα του Προέδρου της Ορθόδοξης Επισκοπικής Συνέλευσης Γερμανίας. 

Επίσημα εκπροσωπήθηκαν επίσης η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, οι Προτεστάντες, η Αρμενική Εκκλησία Γερμανίας και η Συριακή Ορθόδοξη Εκκλησία. 

Σκοπός της εκδήλωσης όπως ανακοινώθηκε από τους διοργανωτές ήταν η διεύρυνση της αναγνώρισης της Γενοκτονίας και η διατήρηση της μνήμης για το 1,5 εκατομμύριο Αρμενίους, τους Σύρους και τις εκατοντάδες χιλιάδες των Ελλήνων Ποντίων που θανατώθηκαν. 

Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας κ. Joachim Gauck. Την τελετή πλαισίωσαν με τραγούδια Αρμενική Παιδική Χορωδία κοριτσιών και στα Αραμαϊκά η τραγουδίστρια Maria Kaplan.

Πηγή: ΦΩΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ

Η χριστοκεντρικότητα της ποιμαντικής διακονίας του πάπα Φραγκίσκου

1.Εισαγωγικά

Ο ανθρωπολογικός προσανατολισμός της θεολογικής σκέψης και ποιμαντικής έγνοιας του 21ου αιώνα, δικαιώνεται αν δεν υπαγορεύεται από τις μείζονες ιδεολογικές και πολιτισμικές εντάσεις, τα ολοένα και διογκούμενα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα αλλά και την δυναμική αναβίωση των φανατισμών και των ολοκληρωτισμών, που έχουν ως κοινό παρονομαστή την φυσική και πνευματική εξουθένωση του ανθρώπου. Οι θεωρητικές αναζητήσεις και κατακτήσεις μπορεί να νομιμοποιούνται στον σχεδόν αποστειρωμένο και συχνά αυτοαναφορικό χώρο της ακαδημαϊκής έρευνας. Όμως ίδιως σε εποχές βαθιάς κρίσης, όπως η δική μας, η πιστεύουσα διανόηση δεν μπορεί να αγνοεί την πολύτιμη προειδοποίηση του Henry de Lubac πως μια θεολογία που δεν υπηρετεί τον άνθρωπο είναι περιττή.

Σε μια τέτοια ανθρωποκεντρική θεολογία και ποιμαντική διακονία είναι ριζωμένη η σκέψη, η προσευχή και η αρχιερατική ευθύνη του πάπα Φραγκίσκου. Οι καίριες κοινωνικές παρεμβάσεις του, τα μηνύματά του, τα κηρύγματά του αποτελούν μια δραματική αλλά και θαρραλέα έκκληση υπέρ των ανθρώπων, ιδίως των φτωχών. Ωστόσο, το κείμενο που παρουσιάζει με ενάργεια τις ρητές ή αθέατες θεολογικές παραμέτρους και τα ποιμαντικά προτάγματα του ανθρωποκεντρικού οράματος του ποντίφικα παραμένει η Αποστολική Παραίνεση με τίτλο Η χαρά του Ευαγγελίου. Στο κείμενο αυτό, αυτό, που μεταφράστηκε πρόσφατα και στα ελληνικά[1], είναι αφιερωμένη η δεύτερη συνεδρία της σημερινής Σύναξης, με πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις από συναδέλφους και φίλους, πολύ ικανότερους και αρμοδιότερους από τον ομιλούντα. Από την πλευρά μου, θα επιχειρήσω να ανιχνεύσω τη χριστολογική στοιχείωση αυτής της θεολογίας και ποιμαντικής, που πρότεινε ο πάπας Φραγκίσκος με αφορμή το διαχρονικό χρέος της χριστιανικής μαρτυρίας και την ιδιαιτερότητα της τρέχουσας επαναδιατύπωσής του, σαν ένα είδος εισαγωγής ή γέφυρας στις εισηγήσεις που θα ακολουθήσουν μετά το διάλειμμα.

2. Η χριστοκεντρική θεοείδεια της Εκκλησίας και του ανθρώπου

Όταν μιλά κανείς για το ανθρώπινο πρόσωπο της Εκκλησίας στην ουσία στην πραγματικότητα αναφέρεται στα χαρακτηριστικά του “γεγονότος Χριστός”, από το οποίο η ίδια η Εκκλησία αντλεί την οντολογία της και την ιστορική και εσχατολογική της αποστολή και λειτουργία, που συνίσταται στη συνέχιση της ενσάρκωσης του ιδρυτή της και στην υπηρεσία του δικού του μεταμορφωτικού, θεραπευτικού και ενωτικού έργου. Ενταγμένη στα ποιμαντικά συμφραζόμενα της σκέψης του πάπα Φραγκίσκου, αυτή η παραδοχή σχηματοποιείται στο αίτημα της «εξόδου» της Εκκλησίας[2]. Θεμελιώνοντας βιβλικά το συγκεκριμένο αίτημα ο ποντίφικας αναφέρεται σε σημαντικά πρόσωπα και κομβικά γεγονότα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης που δείχνουν τη διαχρονική ανάγκη της χαρμόσυνης μαρτυρίας και πρόσκλησης για τη σωτηρία, όπως είναι ο Αβραάμ, ο Μωυσής, οι προφήτες και οι μαθητές του Χριστού. Ωστόσο, η μαρτυρία και η πρόσκληση προϋποθέτουν και μεταφράζουν στην πράξη το κομβικό γεγονός της Ενσάρκωσης του Λόγου. Προτού ο ίδιος ο Χριστός ζητήσει από τους μαθητές να κηρύξουν το μήνυμα της σωτηρίας, φωτισμένοι και ενδυναμωμένοι από το Πνεύμα, είχε δείξει με την ίδια την είσοδό του στην ιστορία το μοναδικό και διαχρονικό παράδειγμα αυτής της εξόδου, που βρίσκεται στη ρίζα κάθε μαρτυρίας και αποστολής. Έτσι, η έξοδος των μαθητών από τον πολιτισμικό και πνευματικό αυλόγυρο της Παλαιστίνης, το άνοιγμά τους στα έθνη καθώς και η προσφορά της σωτηρίας στην οικουμένη προϋποθέτουν και συνεχίζουν την «έξοδο» και τη μετανάστευση της θεότητας από την αιωνιότητα στον χρόνο.

Η Εκκλησία καλείται σήμερα να αρθρώσει τον σωτήριο λόγο της, μιμούμενη την απερινόητη μεν, πλην δραματικά επώδυνη, κυριολεκτικά εκστατική και θυσιαστικά αγαπητική έξοδο του Λόγου από την αϊδιότητα για να συναντήσει τον άνθρωπο και την ανθρωπότητα, προσλαμβάνοντας εκούσια τους όρους της κτιστότητας. Από την άποψη αυτή, η εξερχόμενη Εκκλησία όχι απλώς επιβεβαιώνει τη χριστοκεντρική της οντολογία αλλά καταφάσκει και την εξίσου χριστοκεντρική θεοείδεια του ανθρώπου, στον οποίο απευθύνεται προκειμένου να τον φωτίσει και να τον καταστήσει κοινωνό της σωτήριας εμπειρίας της. Η άποψη του πάπα Φραγκίσκου ότι ο άνθρωπος γίνεται πλήρως ανθρώπινος όταν επιτρέπει στον Θεό να τον οδηγήσει πέραν του εαυτού του[3] ισχύει αναλογικά και για την Εκκλησία, την οποία προτιμά «καταπονημένη, πληγωμένη και λερωμένη επειδή βγήκε στους δρόμους», παρά «άρρωστη από την κλεισούρα και την άνεση να στηρίζεται στις ασφάλειές της»[4]. Πράγματι, όπως ο άνθρωπος καλείται να αδειάσει από τη φιλαυτία που ενδεχομένως τροφοδοτείται ακόμη από τις αρετές του, για να γεμίσει με την παρουσία του Θεού και των άλλων[5], έτσι και η Εκκλησία καλείται ανά πάσα στιγμή να εγκαταλείπει την αυτάρκειά της, να αδειάζει για να δεξιωθεί τους άλλους και να επιβεβαιώσει την ταυτότητά της. Και στις δύο περιπτώσεις, ο τρόπος της είναι κενωτικός, δηλαδή χριστολογικός.

3. Εκκλησία συνοδεύουσα και εμπλεκομένη στα ανθρώπινα

Ο πάπας Φραγκίσκος τονίζει ότι η έξοδος της Εκκλησίας και ιδίως της ευαγγελιζόμενης δεν σημαίνει ένα κήρυγμα εκ του ασφαλούς ή ex cathedra στο όνομα της θεσμικής διδασκαλικής αυθεντίας που συχνά έχει συκοφαντήσει το περιεχόμενο της χριστιανικής μαρτυρίας. Αντιθέτως, όταν η ευαγγελιζόμενη Εκκλησία εξέρχεται σημαίνει ότι αναλαμβάνει να «συνοδεύσει» τους δέκτες της μαρτυρίας της ώστε να νιώσουν την πατρική στοργή του ποιμένα και την μητρική ή μάλλον θεομητορική αγάπη της πιστεύουσας κοινότητας. Πράγμα που με τη σειρά του εκβάλλει στη λαχτάρα και στην προθυμία της «εμπλοκής» του ποιμένα και της κοινότητας στις συχνά δύσκολες συνθήκες ζωής και στα πραγματικά προβλήματα των ανθρώπων. Όπως επισημαίνεται στην Αποστολική Παραίνεση, η χριστιανική μαρτυρία δεν νοείται ή μάλλον δεν βιώνεται παρά ως άφοβη αναζήτηση του άλλου, ως συνειδητή επιδίωξη της συνάντησης μαζί του και κυρίως ως έμπρακτη διακονία. Κοντολογίς, εδώ δεν πρόκειται απλώς για μια θεωρητική κατάφαση του ανθρώπου ή μια ακαδημαϊκή επιβεβαιώση της αυταξίας του υποκειμένου αλλά για μια ρωμαλέα πρόσληψη της ατομικότητάς του, μια επώδυνη αναμέτρηση με τα προβλήματα και τις αντοχές, τις εσωτερικές αντιστάσεις και τις αντικειμενικές δυσκολίες, εντέλει σημαίνει να μοιράζεσαι μαζί του τη σωματική πείνα και τη μεταφυσική του δίψα.

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά της εκκλησιαστικής ποιμαντικής παραπέμπουν στην ιστορία της θείας οικονομίας, στην ίδια τη φανέρωση του βιβλικού Θεού, ο οποίος εγκαινίασε με δική του πρωτοβουλία μια προσωπική σχέση με τον Παλαιό Ισραήλ και δεν έπαυσε να τον συνοδεύει σφραγίζοντας τον ιστορικό χρόνο με τους πατρικούς του βηματισμούς, ακόμη και όταν ο λαός αθέτησε τις δικές του δεσμεύσεις και προτίμησε την κίβδηλη προστασία των ειδώλων ή την εγκόσμια δύναμη της πολιτικής εξουσίας. Ανάλογη συμπόρευση και εμπλοκή εντοπίζει κανείς στην διαρκή παρουσία του αγιοποιού και διδασκάλου Αγίου Πνεύματος κατά την ιστορική πορεία της Εκκλησίας, μετά την Πεντηκοστή μέχρι σήμερα και τα έσχατα.

Ωστόσο, τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της βρήκαν την σαφέστερη έκφρασή τους στο πρόσωπο του Θεανθρώπου. Πράγματι, αν η μετανάστευση του Λόγου δείχνει την οντολογία μιας Εκκλησίας σε διαρκή έξοδο, οι ανθρωπολογικές πτυχές και συνέπειες του γεγονότος της Ενσάρκωσης φανερώνουν τους εκφραστικούς τρόπους και τις εφαρμογές αυτής της εξόδου. Τα πόδια του Χριστού όχι μόνο περπάτησαν και ευλόγησαν τη γη αλλά και μάτωσαν στις πέτρες και τα αγκάθια της ανηφοριάς προς τον Σταυρό, δείχνοντας στον άνθρωπο το μέτρο της πλήρους ανθρωπότητας. Ο Χριστός δεν ήρθε για να επιδείξει τη μεσσιανική του ταυτότητα και να επιβάλει τη σωτηρία με τη θεία του δύναμη, δεν ήρθε για να υπηρετηθεί αλλά για να υπηρετήσει[6] και να υποδείξει την αλήθεια που ελευθερώνει και σώζει. Ενεπλέχθη στα ανθρώπινα με διάκριση, αγάπη και σεβασμό άλλοτε διαλεγόμενος, φωτίζοντας, θεραπεύοντας, καθοδηγώντας και άλλοτε παραμένοντας εκούσια αθέατος σε μια στάση σιωπηλής καρτερίας και υπονομής περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να παρέμβει φανερώνοντας τη σωστική δύναμη της συντροφικότητας, της φιλίας και της αγιαστικής συνέργειας του ανθρώπου με τον ουράνιο Πατέρα. 

Το ποιμαντικό όραμα του πάπα Φραγκίσκου προϋποθέτει μια Εκκλησία που βγαίνει από τον εαυτό της και την ενδεχομένως φιλάρεσκη αυτάρκειά της, για να μαρτυρήσει την αγάπη του Θεού, «αναγνωρίζοντάς Τον στα πρόσωπα των άλλων»[7], και κυρίως των πασχόντων και των αδυνάτων, στο πρόσωπο των οποίων η ίδια, όπως επισημαίνει ο πάπας Φραγκίσκος, ψηλαφίζει τη σάρκα του ίδιου του Ιδρυτή της[8]. Προϋποθέτει μια Εκκλησία που συναντιέται με τους ανθρώπους όχι μόνο στον χωρόχρονο της θείας λατρείας ή του εξομολογητηρίου αλλά και στις παραγκογειτονιές που φυτοζωούν στις παρυφές των μεγαλουπόλεων, στους θαλάμους των νοσοκομείων και των ψυχιατρείων, στις σιδερόφραχτες αυλές των φυλακών και των σύγχρονων στρατοπέδων συγκέντρωσης των προσφύγων και των μεταναστών[9]. Κοντολογίς, σε όλους τους χώρους που στεγάζουν τους σημερινούς ελάχιστους αδελφούς του Χριστού οι οποίοι ενσαρκώνουν το λησμονημένο αλλά απόλυτο κριτήριο της σωτηρίας[10]. 

4. Αγαπητική συσταύρωση με τους φτωχούς

Ανάμεσα στους «ελαχίστους αδελφούς» της βιβλικής παραβολής που απαριθμήσαμε δεσπόζουσα θέση αναγνωρίζει ο πάπας Φραγκίσκος στους φτωχούς. Πράγματι, η έγνοια του για τους φτωχούς είναι τόσο κυρίαρχη και συχνά τόσο αιχμηρή ώστε αρκετοί λόγω θεολογικής άγνοιας ή και ιδεολογικής σκοπιμότητας να τον θεωρούν θιασώτη και κήρυκα ενός αριστερόστροφου Χριστιανισμού, που συρρικνώνει το Ευαγγέλιο σε μια κοινωνιστική διδασκαλία. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι ο ίδιος χρειάστηκε σε πρόσφατες συνεντεύξεις του να υπενθυμίσει τη βιβλική ρίζα της ποιμαντικής και εκκλησιολογικής του προτεραιότητας τονίζοντας ότι «η μέριμνα για τους φτωχούς δεν είναι κομμουνισμός αλλά ένα λάβαρο του ίδιου Του Ευαγγελίου», εφόσον όπως προσθέτει «η φτώχεια είναι χωρίς ιδεολογία. Οι φτωχοί βρίσκονται στο κέντρο του μηνύματος του Ιησού»[11].

Για τον πάπα Φραγκίσκο, η κοινωνική διδασκαλία της Εκκλησίας δεν είναι ούτε αυτονομημένη από το αλφαβητάρι της δογματικής της αλήθειας, ούτε ένα δευτερεύον ή προαιρετικό αξεσουάρ της ιστορικής της αποστολής. Σχεδόν αμέσως μετά την ανάρρησή του στον επισκοπικό θρόνο της Ρώμης διακήρυξε το όραμά του για «μια Εκκλησία φτωχή για τους φτωχούς» πράγμα που συνέδεσε και με την επιλογή του νέου αρχιερατικού του ονόματος. Όπως δήλωσε ο άρτι εκλεγείς πάπας, ακούγοντας την πολύτιμη συμβουλή ενός φίλου του ιεράρχη να μην ξεχάσει τους φτωχούς, επέλεξε το όνομα του αγίου ασκητή και εραστή της φτώχειας Φραγκίσκου της Ασίζης[12]. Στην Αποστολική Παραίνεση, αφού θυμίζει την άποψη του προκατόχου του πάπα Βενεδίκτου 16ου, ότι «οι φτωχοί είναι οι προνομιακοί παραλήπτες του Ευαγγελίου», ο πάπας Φραγκίσκος προχωρεί ακόμη πιο βαθιά, δηλώνοντας με παρρησία την άρρηκτη σύνδεση μεταξύ πίστης και φτώχειας[13]. Η συγκεκριμένη παρατήρηση είναι τόσο ριζοσπαστική όσο ριζοσπαστικά και πάντα επίκαιρα είναι τα βιβλικά δεδομένα, σχετικά με τις κοινωνικές πτυχές του ιστορικού βίου του Ιησού. Ο ίδιος ο Θεάνθρωπος επέλεξε να συμπαραταχθεί με τους φτωχούς, να συμμεριστεί τον δικό τους κοινωνικό αποκλεισμό και τις δικές τους στερήσεις. Και, όντως, οι προνομιακοί συνομιλητές και δέκτες του μηνύματός του ήταν κυρίως οι στερημένοι κοινωνικών προνομίων. Αυτό αυτό βέβαια δεν αποτελεί μια μεροληπτική στάση του Χριστού· αντιθέτως, απορρέει από αλλά σε μια πνευματική και συνάμα ρεαλιστική παραδοχή. Πως δηλαδή, οι ισχυροί είναι τόσο πλήρεις αγαθών, υπερηφάνειας, κοινωνικής αναγνώρισης και ναρκισσισμού ώστε να μην αφήνουν χώρο μέσα τους και δίπλα τους για τον Θεό, το οποίο θεωρούν περιττό, και στη θέση του τοποθετούν τον εαυτό τους, γινόμενοι είδωλα του εαυτού τους[14], όπως περιγράφει ο Ανδρέας Κρήτης στον Μεγάλο Κανόνα του τον πεισματικά αμετανόητο άνθρωπο που αυτοαποκλείεται από τη σωστική χάρη του Θεού. Αντιθέτως, οι φτωχοί αφενός συμμερίζονται εκούσια ή ακούσια την κοινωνική θέση του Θεανθρώπου και από την άλλη, λόγω των στερήσεων, των ταπεινώσεων και της εξοικείωσης τα έσχατα όρια της ύπαρξης, είναι πιο πρόθυμοι να ακούσουν, να ζητήσουν, να δεχθούν τη δωρεά της αλήθειας[15]. Σύμφωνα με τα παραπάνω, όταν ο πάπας Φραγκίσκος οραματίζεται μια «Εκκλησία φτωχή για τους φτωχούς» και θέτει ως προτεραιότητα της Εκκλησίας την καλλιεργεια μιας «κουλτούρας συνάντησης με τους ενδεέστερους»[16] είναι προφανές ότι τη αναφέρεται σε εκείνη την Νύμφη που επιβεβαιώνει την πιστότητά της στον Εσταυρωμένο Νυμφίο, συσταυρούμενη αγαπητικά με τους αναξιοπαθούντες.

5. Η προφητική καταγγελία της πηγής του κακού

Ωστόσο, αυτή η θεμελιώδης έγνοια για τους φτωχούς από την πλευρά της Εκκλησίας και η συσταύρωση μαζί τους κατά τον πάπα Φραγκίσκο δεν πρέπει να εξαντλείται στα όρια μιας βιβλικά δικαιωμένης αλλά κοινωνικά ανώδυνης φιλανθρωπίας. Αντιθέτως, θα πρέπει να αρθρώνεται ως μια προφητικά θαρραλέα κριτική και μια απερίστροφη καταγγελία της ηθικής, κοινωνικής και οικονομικής πηγής του κακού, που υφίστανται οι ενδεείς. Στη φετινή έναρξη της Διεθνούς Έκθεσης του Μιλάνου, ο πάπας Φραγκίσκος μίλησε για την οικονομία που σκοτώνει, για το προκλητικό γεγονός ότι ενώ υπάρχει τροφή δεν είναι όλοι χορτασμένοι καταγγέλλοντας ως πηγή του προβλήματος την απόλυτη αυτονομία των αγορών και την χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία»[17]. Η βάση αυτής της σκληρής κριτικής εντοπίζεται στην Αποστολική Παραίνεση, όπου ο ποντίφικας επεσήμανε τη «βαθιά ανθρωπολογική κρίση», που συνίσταται «στην άρνηση του πρωτείου του ανθρώπινου όντος», ο οποίος συντρίβεται από μια «δικτατορία χωρίς πρόσωπο και χωρίς ένα αληθινά ανθρώπινο σκοπό», στηριγμένη σε στον «φετιχισμό του χρήματος»[18].

Δεν χρειάζεται να θυμίσει κανείς την σαφή διδασκαλία του Χριστού για την κυριότητα του ειδωλοποιημένου χρήματος, που πασχίζει να ανταγωνιστεί την απόλυτη κυριότητα του Θεού[19]. Εκείνο που μάλλον αξίζει να τονίσουμε είναι πως αυτή η κριτική αποτελεί συνάμα και μια γίνεται αυτοκριτική και για την ποιμαίνουσα και θεσμική Εκκλησία, η οποία θα πρέπει να υπερβεί τον πειρασμό της σύγχρονης «παγκοσμιοποιημένης αδιαφορίας»[20] καθώς και τον αμφιλεγόμενο εθισμό της να προτιμά τη συντροφιά, τη φίλια και την εύνοια των ισχυρών, αγνοώντας το παράδειγμα του Ιδρυτή της και το γεγονός ότι η δύναμή της εντοπίζεται ακριβώς στο πιο αδύναμο, μη προνομιούχο και αποκλεισμένο κομμάτι της κοινωνίας. Αυτός ο χρόνιος συγχρωτισμός και η συνεργασία της Εκκλησίας με τους ισχυρούς πιθανόν να εξηγεί την ατολμία της να εντοπίζει και να κατονομάζει την αιτία και την πηγή των ανισοτήτων. Ο πάπας Φραγκίσκος κηρύσσει μια ποιμαντική διακονία δραστική, έμπρακτη και αποτελεσματική για τους φτωχούς. Όχι απλώς μια ελεημοσύνη που συχνά δεν αποτελεί παρά ένα πρόσκαιρο αντίδοτο, που λειτουργεί ως άλλοθι για την βουβή συνενοχή[21] των πιστών και της ίδιας της παοιμαίνουσας Εκκλησίας, αλλά μια ριζική ανατροπή των δομών που καθιστούν αναγκαία την ελεημοσύνη· όχι μια παρηγοριά αλλά μια συστράτευση στο πλευρό των φτωχών για να ξανακερδίσουν την αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό τους· όχι μια τιθάσευση του κοινωνικού θυμού των φτωχών, που θα απέτρεπε εντάσεις αλλά έναν αγώνα για την εξάλειψη της νοσηρής κοινωνικής μήτρας που τους γεννά, τους εξαθλιώνει, και όταν δεν τους χρησιμοποιεί ως αναλώσιμα υλικά για την ευμάρεια των λίγων, τους αντιμετωπίζει ως ενοχλητικά απόβλητα.

6. Η επανάσταση της αγάπης

Όπως προσπαθήσαμε να δείξουμε, οι βασικοί άξονες της ποιμαντικής πρότασης του πάπα Φραγκίσκου δεν αποτελούν παρά διαφορετικές όψεις και εκδηλώσεις της ένσαρκης αγάπης, που φανερώθηκε ανάγλυφα στο “γεγονός Χριστός”, και καλεί σε μια σταυροαναστάσιμη μεταμόρφωση του κόσμου σε μια εμπειρία αδελφοσύνης, αλληλεγγύης και ενότητας[22]. Για τον λόγο αυτό, εφόσον η Εκκλησία σήμερα και πάντοτε, θέλει να πολιτεύεται σύμφωνα με την χριστολογικά αγαπητική της υπόσταση, καλείται να πυροδοτήσει, να στελεχώσει και να ενορχηστρώσει μια «επανάσταση της τρυφερότητας και της στοργής»[23].

Όταν ο Ελύτης έγραψε το Άξιον Εστί, επεξεργαζόμενος ποιητικά τη φρικτή εμπειρία του Δεύτερου Μεγάλου Πολέμου, προφήτεψε τη «διαρκή επανάσταση φυτών και λουλουδιών» (Ανάγνωσμα Έκτο, Προφητικό), που θα δείξει τη νίκη της ζωής πάνω σε μια γη, ρημαγμένη από τη φονική επέλαση του κακού. Αναλογικά, η «επανάσταση της τρυφερότητας και της στοργής» που κηρύσσει ο πάπας Φραγκίσκος βεβαιώνει την ανθεκτικότητα και την οριστική νίκη της αθωότητας, της διακονίας, της αγάπης και αγαθότητας, που σαν λουλούδια και χόρτα μυριστικά, σε πείσμα του εφήμερου θριάμβου των δυνάμεων του σκότους, ανθίζουν κάτω από το φως του λαβωμένου Ήλιου της Δικαιοσύνης.

[1] Αποστολική Παραίνεση Η χαρά του Ευαγγελίου, του πάπα Φραγκίσκου προς τους επισκόπους, τους ιερείς και τους διακόνους τους αφιερωμένους μοναχούς και μοναχές και προς τους λαϊκούς πιστούς για την αναγγελία του Ευαγγελίου στον σημερινό κόσμο, μτφρ. Π. Ανδριώτης, επιμ. π. Σεβαστιανός Ροσσολάτος, εκδ. Ιεράς Συνόδου Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος, (χ.τ.) 2014 [στο εξής Η χαρά του Ευαγγελίου].

[2] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 20, σ. 21.

[3] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 8, σ. 10.

[4] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 49, σ. 41

[5] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 2, σ. 5.

[6] Μτ 20, 28.

[7] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 39, σ. 33. Πρβλ. στο ίδιο, § 93, σ. 72.

[8] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 24, σ. 22.

[9] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 209, σ. 157.

[10] Μτ 25, 41.45.

[11] http://www.ilgiornale.it/news/interni/papa-francesco-io-comunista-seguo-vangelo-1007635.html . Πρβλ. http://www.ilgiornale.it/news/cronache/centro-sociale-leoncavallo-pellegrinaggio-bergoglio-1063141.html

[12] Βλ.http://w2.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2013/march/documents/papa-francesco_20130316_rappresentanti-media.html

[13] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 48, σ. 40.

[14] Αυτοείδωλον εγενόμην

[15] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 200, σ. 151

[16] Βλ. σχετικά «La cultura dell’incontro con i più bisognosi”, L’Osservatore Romano, 8 agosto 2013, σ. 8.

[17] http://www.avvenire.it/Lettere/Pagine/la-parola-forte-del-papa-ingiustizia.aspx

[18] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 55, σ. 46.

[19] Πρβλ. Μτ 6, 24.

[20] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 54, σ. 45.

[21] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 211, σ. 157-158.

[22] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 87, σ. 69.

[23] Η χαρά του Ευαγγελίου, § 88, σ. 70· § 288, σ. 207.

Πηγή: Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΜΕΣΟΠΕΛΑΓΑ