Η αυτάρκεια του Φαρισαίου και η ταπείνωση του τελώνη

του Ιωάννη Καραβιδόπουλου, Ομότιμου Κηθηγητή Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Είπε ο Κύριος αυτή την παραβολή: «Δύο άνθρωποι ανέβηκαν στο ναό για να προσευχηθούν. Ο ένας ήταν Φαρισαίος κι ο άλλος τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε επιδεικτικά κι έκανε την εξής προσευχή σχετικά με τον εαυτό του: “Θεέ μου, σ' ευχαριστώ που εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους άρπαγας, άδικος, μοιχός, ή και σαν αυτόν εδώ τον τελώνη. Εγώ νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα και δίνω στο ναό το δέκατο απ' όλα τα εισοδήματά μου”. Ο τελώνης, αντίθετα, στεκόταν πολύ πίσω και δεν τολμούσε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό. Χτυπούσε το στήθος του και έλεγε: “Θεέ μου, σπλαχνίσου με τον αμαρτωλό”. Σας βεβαιώνω πως αυτός έφυγε για το σπίτι του αθώος και συμφιλιωμένος με το Θεό, ενώ ο άλλος όχι· γιατί όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, κι όποιος τον ταπεινώνει θα υψωθεί» (Λουκ. 18, 10-14).Δυο χαρακτηριστικούς τύπους ανθρώπων μας παρου­σιάζει η σημερινή ευαγγελική περικοπή: Ένα Φαρισαΐο καί έναν τελώνη που προσεύχονται στο Ναό. Αποτελούν τους δυο αντίθετους πόλους της κοινωνίας της εποχής εκείνης. Ό ένας είναι ο ευσεβής και δίκαιος στα μάτια των ανθρώπων, ο γνώστης του Νόμου, οανήκων στην ομάδα των Φαρισαίων που ήταν η άρχουσα θρησκευτική τάξη. Ό άλλος είναι ο εκπρόσωπος της τάξεως των αμαρ­τωλών, των ανθρώπων που το επάγγελμά τους ήταν συνυφασμένο με την αρπαγή, τη βιαιότητα, την απομύζηση των υπαρχόντων του λαού. Τελώνης στη συνείδηση όλης της κοινωνίας της εποχής είναι ο έσχατος των αμαρτωλών.Τί λέγουν λοιπόν οι δυο αυτοί άνθρωποι στην προ­σευχή τους; Ας δούμε κατ’ αρχήν την προσευχή τουΦα­ρισαίου, προσπαθώντας να διερευνήσουμε εάν ο τύπος αυτού του θρησκευόμενου ανθρώπου είναι γνωστός και σε μας σήμερα: «Θεέ μου, σ' ευχαριστώ που εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους άρπαγας, άδικος, μοιχός, ή και σαν αυτόν εδώ τον τελώνη. Εγώ νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα και δίνω στο ναό το δέκατο απ' όλα τα εισοδήματά μου». Η προσευχή αυτή είναι έπαινος τουεαυτού του και των αρετών του. Απαριθμεί οΦαρισαίος τα έργα του και αισθάνεται ασύγκριτη υπεροχή έ­ναντι των λοιπών ανθρώπων, τους οποίους γενικά χαρα­κτηρίζει ως αμαρτωλούς. Ευχαριστεί τον Θεό ή μάλλον συγχαίρει τον εαυτό του, γιατί υπερέχει απ’ όλους τους άλλους. Δεν αισθάνεται να τουλείπει τίποτε! Είναι αυτάρκης και δεν φαίνεται ναεξαρτάται καθόλου από τον Θεό, αφού έχει τόσα δικά του έργα σταοποία μπορεί να στηριχθεί και για ταοποία μπορεί να καυχηθεί. Σαν κέντρο του κόσμου βλέπει όχι τον Θεό αλλά τον εαυτό του με τις πανθομολογούμενες αρετές του. Τον Θεό τον χρειάζε­ται μόνο για ναεπιβεβαιώσει και να αναγνωρίσει τις αρε­τές του. Δεν είναι δυνατό να έχει ο Θεός διαφορετική γνώμη για τον φτασμένο αυτόν ενάρετο άνθρωπο! Αισθά­νεται τόσο κοντά στον Θεό, σαν να έχει συνάψει συμφωνία μαζί του για να κρίνουν και να κατακρίνουν από κοινού όλους τους αμαρτωλούς! Συμφωνεί άραγε καιο Θεός με τη βεβαιότητα αυτή του Φαρισαίου; Την απάντηση μάς την δίνει το τέλος της παραβολής. Ας δούμε όμως και την προσευχή του τελώ­νη. Αυτός συντριμμένος από τις αμαρτίες του και βλέπον­τας ότι κάθε δική του πράξη και εκδήλωση συνδέεται με την άμαρτία, ζητεί ταπεινωμένος και κτυπώντας το στήθος του το έλεος του Θεού: «Θεέ μου, σπλαχνίσου με τον αμαρτωλό». Δεν κρίνει κανένα, κατακρίνει μόνο τον εαυτό του, τον οποίο βλέπει τελείως χαμένο χωρίς το έλεος του Θεού.

 

Για περισσότερα στο :  ΑΜΕΝ