Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι αρχικά να καταγράψει το σύνολο των ειδών της ζωικής ποικιλότητας που χρησιμοποιείται στην Κ.Δ. και στη συνέχεια να προχωρήσει στον τρόπο χρήσης των διαφόρων ειδών, είτε πρόκειται για οικόσιτα, είτε για άγρια ζώα. Το ενδιαφέρον του συγγραφέα και λέκτορα του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ περιορίζεται μόνο στα πραγματικά ζώα και όχι στα μυθικά, έστω και αν τα δεύτερα είναι δυστυχώς δημοφιλέστερα στους χριστιανούς αναγνώστες των βιβλικών κειμένων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εξεταστεί γιατί σχεδόν όλα τα ζώα, με δύο μόνο εξαιρέσεις (περιστέρι και πρόβατο), αντιμετωπίζονται από τους συγγραφείς των θρησκευτικών κειμένων του Ιουδαϊσμού αλλά και του χριστιανισμού συμβολικά ως εκφάνσεις του κακού στον κόσμο. Είναι γεγονός ότι κατά την αρχαιότητα τα οικόσιτα ζώα αντιμετωπίζονταν ως εργαλεία απ’ όλους τους ανθρώπους, ανεξαιρέτως πολιτισμικής ή θρησκευτικής ταυτότητας, ενώ παρατηρείται ένα αμείωτο ενδιαφέρον να εξοντωθεί η άγρια πανίδα ως μόνιμη απειλή για την ανθρωπότητα ή απλά να απομονωθεί από τον πολιτισμένο κόσμο. Από την άλλη, είναι θεολογικά παράδοξο το γεγονός ότι ενώ η σωτηρία, όπως τουλάχιστον διακηρύσσεται στα βιβλικά κείμενα, θα περιλαμβάνει το σύνολο της κτιστής δημιουργίας και όχι μόνο και αποκλειστικά τον άνθρωπο, τα ζώα θεωρήθηκαν στη μεταγενέστερη χριστιανική γραμματεία κατώτερα του ανθρώπου και αποκλεισμένα από τη σωτηρία.
Η μελέτη περιλαμβάνει τρία μέρη. Στο πρώτο και συντομότερο σε σχέση με τα δύο άλλα μέρη εξετάζεται η χρήση των ζώων γενικά στην Κ.Δ. Εδώ έχουν τοποθετηθεί τα πορίσματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο κείμενο της Κ.Δ. σχετικά με την ορολογία και τις δυσκολίες της και τα σχετικά με τα ζώα μεταφραστικά προβλήματα. Ακολουθεί μια στατιστική αποτύπωση των ειδών της ζωικής ποικιλότητας, τα οποία αναφέρονται στην Κ.Δ. Το εγχείρημα αυτό απουσιάζει από όλες τις προηγούμενες εργασίες, όπως και η διερεύνηση της ταξινομικής κατηγοριοποίησης της ζωικής ποικιλότητας με όποιον τρόπο ή τρόπους αυτή χρησιμοποιείται στην Κ.Δ. Το μέρος αυτό κλείνει με μια σύγκριση των δεδομένων της Κ.Δ. σχετικά πάντα με τα ζώα και τον τρόπο χρήσης τους στα βιβλικά κείμενα με τα αντίστοιχα της Π.Δ.
Το δεύτερο μέρος διερευνά τις ζωολογικές γνώσεις του αρχαίου κόσμου και την κατανόησή τους στην Κ.Δ. και το περιβάλλον της. Τα ζητήματα που συνδέονται με τα ζώα και παρουσιάζονται εδώ είναι καθοριστικά για τον σχηματισμό μιας ολιστικής εικόνας του τρόπου με τον οποίο τα οικόσιτα αλλά και τα άγρια ζώα αντιμετωπίζονταν από του Ιουδαίους και το εθνικό περιβάλλον τους. Σημείο εκκίνησης αποτελεί η διάκριση καθαρών και ακαθάρτων ζώων στον Ιουδαϊσμό προκειμένου να κατανοηθεί γιατί στο όραμα του Πέτρου στο βιβλίο των Πράξεων το άνοιγμα της Εκκλησίας στους εθνικούς παρουσιάζεται με μια τέτοια εικόνα. Στη συνέχεια ακολουθεί το ζήτημα που εξακολουθεί ακόμη να απασχολεί τις φιλοσοφικές συζητήσεις για το αν υπάρχει λογικό στα ζώα, ενώ αμέσως παρακάτω τα ζώα εξετάζονται σε σύνδεση με τη θυσιαστική τελετουργία μέχρι την οριστική της κατάργηση. Η άγρια πανίδα και κυρίως τα μεγάλα θηλαστικά γίνονταν συχνά αντικείμενο εντυπωσιακών θεαμάτων στις ρωμαϊκές αρένες. Με αφορμή τα όσα είναι γνωστά από τα κείμενα και τα αρχαιολογικά ευρήματα εξετάζεται η περίπτωση του Α΄ Κορ. 15:32 σε σύνδεση με τις θηριομαχίες του ρωμαϊκού κόσμου. Τέλος, παρουσιάζεται και συγκρίνεται ο τρόπος με τον οποίο περιγράφονται τα ζώα και οι συνήθειές τους στην Κ.Δ. και στις φυσικές ιστορίες της αρχαιότητας. Ενδεικτικά επιλέγονται οι τρεις συχνότερες περιπτώσεις κατά την Κ.Δ. Από την κατηγορία των πουλιών επιλέγεται ο αετός, από τα θηλαστικά η περίπτωση του λύκου και από τα ερπετά η οχιά. Για τα ψάρια και γενικά την υδρόβια ζωή δεν έχουμε πουθενά πληροφορίες στην Κ.Δ. ενώ για τα έντομα οι αναφορές είναι επίσης εξαιρετικά περιορισμένες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η υδρόβια ζωή και ο μικρόκοσμος δεν μπορούσαν να μελετηθούν στην αρχαιότητα χωρίς τη συνδρομή της μεταγενέστερης τεχνολογίας.
Για περισσότερα: ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου